تجربه حمايت از ساخت داخل در گفت وگو با يک مدير پروژه:
پای ثابت مناقصات مخازن کروی هستیم
مشعل يکي از مهمترين موضوع هاي صنعت نفت از سال هاي گذشته تاکنون که در ابعاد اقتصادي، سياسي و حتي مسؤوليت اجتماعي مطرح شده توجه به حوزه تأمين تجهيزات مورد نياز اين صنعت در داخل کشور و کاهش وابستگي به کشورهاي خارجي است. اگرچه کاهش اين وابستگي در بخش بالادستي صنعت نفت و بسياري از حوزه هاي فناورانه و راهبردي هنوز براي صنعت نفت ايران ممکن نيست، اما تلاش براي شروع اين حرکت در حوزه هايي از صنعت نفت از سالهاي قبل شروع شده و مي توان زمينه هاي اين جريان رو به رشد را ديد. اين موضوع آنقدر اهميت داشته که رهبر معظم انقلاب نيز بر خودکفايي، بومي سازي تجهيزات و ساخت داخل تا حد امکان همواره تاکيد داشته اند و بر همين اساس بسياري از سياست هاي کلي دولت در سال هاي اخير به اين سمت رفت و مسؤولان وزارت نفت هم متناسب با همين سياست ها، دستورعمل ها و برنامه ريزي هايي داشته اند که حالا مي توان گفت پس از چندين سال حرکت در اين مسير مي توان به دنبال نشانه ها و نتيجه ها بود. در ارديبهشت ماه 94 وزارت نفت شيوه نامه حمايت از توليد داخلي و شفاف سازي معاملات را در 9 بند براي همه شرکت هاي تابع ابلاغ کرد. در بند اول اين شيوه نامه، الزام به دعوت از شرکت هاي داخلي صاحب صلاحيت مورد تاکيد قرار گرفته و گفته شد: «در مواردي که از طرف معاونت امور مهندسي وزارتخانه براساس ضوابط مقرر، شرکتي داخلي به عنوان توليد کننده صاحب صلاحيت براي توليد و عرضه کالايي رسما به شرکت هاي تابعه معرفي شده يا مي شود (در وندورليست صنعت نفت قرار داشته و يا قرار مي گيرد)، شرکت هاي تابع، در موارد برگزاري مناقصه محدود، مکلفند در تامين نيازهاي مرتبط خود از همه شرکت هاي داخلي معرفي شده در فهرست ياد شده براي ارائه پيشنهاد دعوت به عمل آورند.» در عين حال همسنگ سازي قيمت ها، يکسان سازي متن و شرايط قراردادها، نرخ محاسبه ارز در مقايسه قيمت ها و نيز در پرداخت ها و شفافيت در برگزاري معاملات، از جمله محورهاي اصلي اين شيوه نامه بود. بسياري از کارشناسان معتقدند در شرايط تحريم که فشارهاي خارجي بسيار بيش از آنچه پيش بيني مي شد، به کشور و صنعت نفت فشار وارد مي کند، بهترين راهکار براي مقابله همان حمايت از توليد داخل است.
بسياري از شرکت هاي خصوصي و يا شرکت هاي سهامي مي توانند در اين شرايط در ابعاد مختلف راهگشا باشند و فارغ از تامين تجهيزات مشابه خارجي تا حد امکان و اجراي پروژه هاي صنعتي، سهمي قابل توجه در ايجاد اشتغال داشته باشند. يک شرکت فعال داخلي از حدود 12 سال قبل فعاليت خود را به طور متمرکز در چند عرصه اجراي مخازن کروي، احداث واحدهاي ذخيره سازي LPG و احداث ميني پالايشگاه ها آغاز کرده است و در اين عرصه ها پروژه هاي قابل توجهي به سرانجام رسانده يا مشارکت سازنده داشته است. محل استقرار اين مجموعه به عنوان يکي از شرکت هايي که به عنوان پيمانکار اصلي با شرکت هاي پتروشيمي، نفت و گاز و پالايشي همکاري مي کند، در برخي حوزه ها از جمله ساخت مخازن کروي يکي از چند مجموعه اصلي و تاثير گذار است. با مدير پروژه هايي يک شرکت فعال داخلي درباره آخرين شرايط پروژه ها و برنامه هاي اين مجموعه که بخش قابل توجهي از آنها ساخت داخل هستند گفت وگو کرديم. سعيد بغدادي مي گويد: شرکت ما در کنار مجموعه هاي ديگر سه مجموعه اي هستند که در مناقصات مربوط به ساخت مخازن کروي به عنوان نفرات اصلي مطرح هستند، اين مجموعه با توجه به تجهيزات و تجربه اي که دارد، محدوديتي در ساخت انواع مخازن در ابعاد و ضخامت ندارد. پيش راه اندازي، راه اندازي و تحويل دهي و مخازن کروي طرح توسعه و افزايش ظرفيت پالايشگاه امام خميني(ره) شازند، پتروشيمي پلي نار تبريز، پتروشيمي ابن سينا ماهشهر، پتروشيمي بوشهر از جمله پروژه هاي اجرا شده و در حال اجراي اين مجموعه هستند. در عين حال پروژه واحد ذخيره سازي و توزيع گاز مايع در آفريقا و طراحي واحد ذخيره سازي و توزيع گاز مايع به ظرفيت 6000 متر مکعب در چابهار از پروژه هاي قابل توجه بوده اند. بغدادي درباره پروژه هاي مخازن LPG هم مي گويد: پروژه ذخيره سازي LPG که بزرگترين پلنت LPG در شرق آفريقا بود که سال گذشته به پايان رسيد و بعد از آموزش به کارکنان تحويل داده شد. همچنين پروژه ديگري را براي شرکت نفت و گاز بلوچستان با 100 درصد طراحي پلنت به طور داخلي انجام داديم و در حال مذاکره براي احداث هستيم.
بغدادي همچنين به ساخت ميني پالايشگاه ها هم به واحد 5 هزار بشکه اي در پلدختر اشاره مي کند و مي گويد: اين پروژه در حال احداث است و سرمايه گذاري آن را هم شرکت ما انجام داده است. تمام بخش هاي اجرايي اين مجموعه داخلي هستند؛ به گونه اي که در سال هاي 91 و 92 به عنوان کارآفرين برتر انتخاب شده است و در سال 95 به عنوان پنج شرکتي که صادرات خدمات دانش بنيان دارند، انتخاب شديم. در حوزه ساخت مخازن نيز تقريبا 100 درصد داخلي سازي صورت مي گيرد، ضمن آنکه ورق مورد نياز براي مخازن از آلياژ خاصي بود که از آلمان يا چين وارد مي شد، اما حالا شرکت فولاد اکسين خوزستان اين فولاد را توليد مي کند و به اين ترتيب کل عمليات ساخت مخازن اين مجموعه داخلي است. ساخت ميني پالايشگاه ها در شرايط امروز صرف و صلاح اقتصادي دارد و مجوزهاي مربوط به آن را دريافت کرده ايم و قرار است در صورت موفقيت در اين پروژه تا پايان سال به عنوان واحد موفق پايلوت معرفي شود. بغدادي ادامه مي دهد: چند مناقصه مخازن کروي در حال انجام است و تجهيز کارگاه براي الفين 14 – پتروشيمي فيروزآباد - انجام شده است. در حال حاضر 27 نفر در دفتر مرکزي، 25 نفر در سمنان و 30 نفر در پلدختر در پروژه ها و ستاد مشغول فعاليت هستند و متناسب با پروژه، نيروي انساني را جذب مي کنيم، اما با توجه به خصوصي بودن مجموعه با پايان يافتن پروژه ارتباط ما قطع مي شود. بغدادي با اشاره به سبک «تحويل محور» به عنوان سبکي که مديرعامل اين شرکت به کار مي گيرد، مي گويد: طرح توسعه پالايشگاه امام خميني شازند يکي از پروژه هايي بود که با همين سبک 100 درصد اجرايي شد. ما را به عنوان واحد توليدي نوع دو دانش بنيان معرفي کرده اند؛ به همين دليل مشمول بسياري از مزايا و معافيت هايي که براي شرکت هاي دانش بنيان در نظر گرفته اند، نمي شويم و تبديل شدن به شرکتي دانش بنيان، بدون داشتن منفعت مادي براي ما ايجاد اعتبار کرده است؛ درعين حال مي دانيم تضاميني را که براي شرکت هاي استارت آپي و دانش بنيان در نظر گرفته اند، بسياري از شرکت ها و سازمان ها قبول ندارند و به عبارتي در حال حاضر «دانش بنيان» بودن شرکت ها تنها يک اسم است و مزايايي در بر ندارد.