آرامش از ديدگاه آموزه هاي ديني (بخش چهارم)
دعا؛ گفت وگويي با خدا
در سه شماره پيشين به «آرامش از ديدگاه آموزه هاي ديني» پرداختيم و در آنها نکاتي را درباره ياد خدا، جهان بيني رحماني و درون انسان ها و ريشه هاي جديد عدم آرامش انسان ها را بررسي کرديم. اکنون و در بخش چهارم اين سلسله مطالب، نگاهي داريم به گفت وگو با خدا و يکي از نمادهاي بارز آن يعني «دعا» و تاثير آن بر آرامش در انسان که در ادامه مي خوانيد:
گفت وگو با خدا
بر اساس مباني ديني و اسلامي، منبع اصلي و بي انتهاي امنيت و آرامش بشر، رابطه با خداوند است. ارتباط با او و اميد به آينده اي روشن از مؤلفه هايي است که موجب رهايي از تشويش خاطر و آرامش درون مي شود. نقش گفت وگو با خدا براي دستيابي به امنيت باطني و کاهش فشار رواني انکارناپذير است. ارتباط و گفت وگو با خدا به گونه هاي مختلف شکل مي گيرد:
دعا
دعا از مهمترين جلوه هاي ارتباط انسان با خدا و گفت وگوي مخلوق با خالق است. از جمله عناصر ضروري جهت رفع تنش، عرضه نياز به درگاه حق و استمداد از اوست. رخدادهاي روزانه گاهي چنان تنش زا مي شوند که اگر دست پرقدرت خالق از انسان حمايت نکند، ترس ها، خشم ها، دلهره ها و تهديدها چه بسا آدمي را از پاي درآورند يا او را به شدت ضعيف کنند. انسان در امواج پرتلاطم زندگي و فراز و نشيب هاي رنج آور آن به تکيه گاهي نيرومند نيازمند است که به آن پناه برده درون پراضطراب خويش را با آن آرام بخشد. دعا از جمله عبادات مهمي است که در آموزه هاي اسلامي مطرح شده، سهل ترين نوع ارتباط با خدا را شکل مي دهد. انسان هر لحظه، در هر حالت، در هر زمان و مکاني که اراده کند، مي تواند ارتباط دروني با خداوند برقرار کند و نياز خويش را به او برد، چنانکه در آيه 60 سوره «غافر» آمده است:
وَقَالَ رَبُّكُمُ ادْعُونىِ أَسْتَجِبْ لَكُم؛ و پروردگارتان فرمود مرا بخوانيد تا شما را اجابت کنم.
دعا و نيايش، آسان ترين وسيله ارتباط با پروردگار عالم است. حقيقت دعا درخواست طلب دروني از اوست. اين درخواست از روي نياز و خاکساري است که اميدواري آن را همراهي مي کند. دعاکننده به علم و قدرت الهي باور دارد و نياز خود را محضر عليم و قديرِ عالم مي برد. دعا، اوج خضوع، خشوع، فقر و طلب است که نياز به زبان ندارد و با يک توجه حاصل مي آيد.
نيايش آنچنان اهميتي دارد که اگر انسان ها از آن روي بگردانند، خدا هم به آنها اعتنا نخواهد کرد، در آيه 77 سوره «فرقان» آمده است:
قُلْ مَا يَعْبَؤُاْ بِكُم رَبِّي لَوْلَا دُعَاؤُكُم؛ بگو اگر دعاي شما نباشد پروردگارم هيچ اعتنايي به شما نمي کند.
دعا کارکردهاي متنوعي دارد؛ اگر قصد نيايش کننده صرفاً عرضه دردها و رنج هاي خويش محضر خدا باشد و با آن حاجتي مادي همراهي نکند، دراين صورت، برون ريزي عاطفي صورت گرفته و بهداشت رواني فرد محقق شده است. اصولاً درددل کردن با ديگران از نظر سلامت رواني، امري مفيد و مؤثر است، حال اگر اين پديده در ارتباط با خدا صورت گيرد، آثار مثبت آن افزون مي شود در آن آفات منفي نخواهد بود، زيرا در اين رابطه، بنده به آساني ناراحتي ها و نگراني هاي خويش را با آفريننده خود در ميان گذاشته است، چنانکه در آيه 86 سوره يوسف آمده است که يعقوب(ع) چنين کرد:
قَالَ إِنَّمَا أَشْكُواْ بَثِّي وَ حُزْنىِ إِلىَ اللَّهِ؛ گفت من شکايت غم و اندوه خود را پيش خدا ميبرم.
کارکرد ديگر نيايش، حاجت خواهي از خداست که دراين صورت، انگيزه دعاکننده، نياز مادي يا معنوي است. در آموزه هاي ديني آمده است اگر دعا، طلبِ واقعي باشد و انسان نياز خويش را از خدا بخواهد، اجابت قطعي است هرچند مطلوب انسان در زمان ديگر يا به گونه اي ديگر به حاجت خواه داده شود. به اين مثال دقت کنيم:
ممکن است در تابستاني داغ از کسي آب طلب کنيد، او به شما مي گويد: به تو مي دهم، اما ساعتي درنگ کن تا به تو آب هندوانه اي خنک دهم يا به تو بگويد آبي که خواسته اي آلوده است، آب زلال ديگري به تو خواهم داد. مهم اين است که خيرخواهي خدا را باور داشته باشيم و يقين کنيم. او مي خواهد به ما کمک کند، اما به گونه اي بهتر که عقل و خردمان به آن نمي رسد. در آيه 186 سوره بقره آمده است:
وَإِذَا سَأَلَکَ عِبَادِي عَنِّي فَإِنِّي قَرِيبٌ أُجِيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ؛ و هرگاه بندگان من از تو درباره من بپرسند [بگو] من نزديکم و دعاي دعاکننده - به هنگامى كه مرا بخواند - اجابت مىكنم.
در متون ديني، در ارتباط با دعا از يک سو و امنيت و آرامش از سوي ديگر، تعابير زيبايي به کار رفته است. انسان در مناجات خود با خدا با استمداد از خداوندِ امانبخش از او آرامش مي خواهد و تأمين سلامت، ايمني، الفت و آرامش خويش را از او طلب مي کند، چنانکه در دعاي جوشن کبير مي خوانيم:
يَا أَمَانَ مَنْ لَا أَمَانَ لَه: اي امنيت بخش کسي که از امنيت برخوردار نيست.
يَا أَمَانَ الْخَائِفِين: اي خداوند ايمني بخش ترسناکان.
40 نکته از سبک زندگي ( پيامبر (ص
بدون ترديد تأسي به سيره و سنت آن حضرت (ص) براساس آيه کريمه «و لکم في رسول الله اسوه حسنه»، راهگشاي مشکلات و مسائل مبتلا به جامعه مسلمانان خواهد بود. در ادامه 50 ويژگي رفتاري رسول اعظم(ص) را که بازگوکننده بخشي از سلوک فردي و اجتماعي و سبک زندگي آن حضرت است، مي خوانيد:
هنگام راه رفتن با آرامي و وقار راه مي رفت؛در راه رفتن پاها را روي زمين نمي کشيد؛ نگاهش پيوسته به زير افتاده و بر زمين دوخته بود؛ هرکه را مي ديد، سلام مي کرد و کسي در سلام از او پيشي نگرفت؛ 5. وقتي با کسي دست مي داد دست خود را زودتر از دست او بيرون نمي کشيد؛ با مردم چنان معاشرت مي کرد که هرکس گمان مي کرد عزيزترين فرد نزد آن حضرت است؛ هرگاه به کسي مي نگريست، به روش ارباب دولت با گوشه چشم نظر نمي کرد؛ هرگز به روي مردم چشم نمي دوخت و خيره نگاه نمي کرد؛ چون اشاره مي کرد با دست اشاره مي کرد نه با چشم و ابرو؛ سکوتي طولاني داشت و تا نياز نمي شد لب به سخن نمي گشود؛ هرگاه با کسي، هم صحبت مي شد به سخنان او خوب گوش فرا مي داد؛ چون با کسي سخن مي گفت کاملا برمي گشت و رو به او مي نشست؛ با هرکه مي نشست، تا او اراده برخاستن نمي کرد، آن حضرت برنمي خاست؛ در مجلسي نمي نشست و برنمي خاست مگر با ياد خدا؛ هنگام ورود به مجلسي در آخر و نزديک درب مي نشست نه در صدر آن؛ در مجلس جاي خاصي را به خود اختصاص نمي داد و از آن نهي مي کرد؛ هرگز در حضور مردم تکيه نمي زد؛ اکثر نشستن آن حضرت رو به قبله بود؛ اگر در محضر او چيزي رخ مي داد که ناپسند وي بود ناديده مي گرفت؛ اگر از کسي خطايي صادر مي شد، آن را نقل نمي کرد؛ کسي را بر لغزش و خطاي در سخن مواخذه نمي کرد؛ هرگز با کسي جدل و منازعه نمي کرد؛ هرگز سخن کسي را قطع نمي کرد مگر آنکه حرف لغو و باطل بگويد؛ پاسخ به سوالي را چند مرتبه تکرار مي کرد تا جوابش بر شنونده مشتبه نشود؛ چون سخن ناصواب از کسي مي شنيد، نمي فرمود: «را فلاني چنين گفت» بلکه مي فرمود «بعضي مردم را چه مي شود که چنين مي گويند؟»؛ با فقرا زياد نشست و برخاست مي کرد و با آنان هم غذا مي شد؛ دعوت بندگان و غلامان را مي پذيرفت؛ هديه را قبول مي کرد اگرچه به اندازه يک جرعه شير بود؛ بيش از همه صله رحم به جا مي آورد؛ به خويشاوندان خود احسان مي کرد بي آنکه آنان را بر ديگران برتري دهد؛ کار نيک را تحسين و تشويق مي فرمود و کار بد را تقبيح مي نمود و از آن نهي مي کرد؛ آنچه موجب صلاح دين و دنياي مردم بود، به آنان مي فرمود و مکرر مي گفت هرآنچه حاضران از من مي شنوند، به غايبان برسانند؛ هرکه عذر مي آورد، عذر او را قبول مي کرد؛ هرگز کسي را حقير نمي شمرد؛ هرگز کسي را دشنام نداد و يا به لقب هاي بد نخواند؛ هرگز کسي از اطرافيان و بستگان خود را نفرين نکرد؛ هرگز عيب مردم را جست وجو نمي کرد؛ از شر مردم برحذر بود ولي از آنان کناره نمي گرفت و با همه خوشخو بود؛ هرگز مذمت مردم را نمي کرد و بسيار مدح آنان نمي گفت؛ بر جسارت ديگران صبر مي فرمود و بدي را به نيکي جزا مي داد؛ از بيماران عيادت مي کرد اگرچه دور افتاده ترين نقطه مدينه بود؛ سراغ اصحاب خود را مي گرفت و همواره جوياي حال آنان مي شد؛ اصحاب را به بهترين نام هايشان صدا مي زد؛ با اصحابش در کارها بسيار مشورت مي کرد و بر آن تاکيد مي فرمود؛ در جمع يارانش دايره وار مي نشست و اگر غريبه اي بر آنان وارد مي شد نمي توانست تشخيص دهد که پيامبر کداميک از ايشان است؛ ميان يارانش انس و الفت برقرار مي کرد؛ وفادارترين مردم به عهد و پيمان بود؛ هرگاه چيزي به فقير مي بخشيد به دست خودش مي داد و به کسي حواله نمي کرد؛ اگر در حال نماز بود و کسي پيش او مي آمد نمازش را کوتاه مي کرد؛ اگر در حال نماز بود و کودکي گريه مي کرد، نمازش را کوتاه مي کرد.
برگزاري بيست وهشتمين نشست قرارگاه هاي فرهنگي ستاد اقامه نماز
بيست وهشتمين نشست دبيران، رابطين، و رؤساي قرارگاه هاي فرهنگي ستاد اقامه نماز صنعت نفت در محل سالن اجلاس سازمان منطقه ويژه اقتصادي انرژي پارس برگزار شد.در ابتداي اين نشست که روز چهارشنبه (22 آبان) برگزار شد، محمد شاهين جانشين مديرعامل منطقه ويژه اقتصادي انرژي پارس گزارشي از فعاليت هاي منطقه ويژه و دغدغه هاي فرهنگي منطقه ارائه داد. شاهيني ضمن تقدير از فعاليت هاي قرارگاه فرهنگي صنعت نفت در استان بوشهر، مهمترين مسأله جامعه را رعايت اخلاق در تمام شئون آن دانست. وي از مجموعه فرهنگي نفت درخواست کرد، روش هاي غير مستقيم اصلاح اخلاق در جامعه مد نظر قرار گيرد.در ادامه، حجت الاسلام اسماعيلي، مسؤول قرارگاه فرهنگي منطقه ويژه اقتصادي انرژي پارس، به مسأله فرهنگ و همچنين بررسي علل آسيب ها و نابهنجاري هاي فرهنگي موجود پرداخت. اسماعيلي مطالب خود را با ارائه گزارشي از مهمترين فعاليت هاي قرارگاه فرهنگي به پايان برد. اين نشست با سخنان مشاور فرهنگي وزير و رئيس ستاد اقامه نماز وزارت نفت ادامه يافت. احمد مجيدي ضمن اشاره به مسائل فرهنگي، نگاهي به عملکرد قرارگاه هاي فرهنگي و رابطين فرهنگي مناطق داشت و از قرارگاه ها و رابطين موفق تقدير کرد. مجيدي به آسيب شناسي فعاليت هاي صورت گرفته در مجموعه فرهنگي شکل گرفته در ستاد اقامه نماز وزارت پرداخت و در سخناني برنامه هاي آتي را تشريح کرد. مشاور فرهنگي وزير نفت در پايان نشست با اشاره به اهميت اربعين حسيني از مسئول قرارگاه خوزستان و رابط منطقه 7 کشوري خواست تا گزارشي از فعاليت هاي مربوط به اربعين ارائه دهند.
ديدار مشاور فرهنگي وزير نفت با علماي اهل سنت
به مناسبت هفته وحدت احمد مجيدي، رئيس ستاد اقامه نماز وزارت نفت با حضور در جشن ميلاد رسول اعظم(ص) و امام جعفر صادق (ع) در دهکده گردشگري دريايي پازارلند، با جمعي از علماي اهل سنت ديدار و گفت وگو کرد. وي در اين ديدار با جمعي از ائمه جمعه و جماعات شيعه و اهل سنت از شهرستان هاي کنگان و عسلويه ديدار و گفت وگو کرد.