دیپلماسی نفت و انتخابات ریاست جمهوری آمریکا
روند کند مصرف نفت و سوخت، رقابت ميان توليدکنندگان بزرگ نفت خام را تشديد کرده و سبب درگير شدن آنها در نزاع هاي دوره اي و افت قيمت هاي جهاني نفت خام شده است. اين اتفاق ها در حالي رخ مي دهد که هر يک به دنبال سهم گيري از بازارهاي جهاني اين کالاي راهبردي هستند. هم اکنون، سه توليدکننده بزرگ نفت خام جهان يعني روسيه، عربستان سعودي و ايالات متحده آمريکا در دوراني که جهان درگير شيوع ويروس همه گير کرونا شده و اين شرايط، عميق ترين رکود مصرف نفت و سوخت در جهان را رقم زده است، براي ثبات بخشي به قيمت و بازارهاي جهاني نفت خام به يک آتش بس رسيده اند. اما اين آتش بس، شکننده بوده و به حجم قابل توجهي از توليد سه کشور توليدکننده اصلي ديگر يعني ونزوئلا، ايران و ليبي وابسته است، به طوري که احتمال دارد براي آينده اي غيرقابل پيش بيني، از بازارهاي جهاني نفت خام به دور باشند. ناآرامي هاي داخلي و تحريم هاي ايالات متحده آمريکا در کنار هم سبب کاهش توليد حدود روزانه پنج ميليون بشکه اي نفت خام سه توليدکننده بزرگ شده است، به طوري که اين رقم در مقايسه با اوج ارقام توليد نفت آنها در دو دهه آينده مقايسه مي شود. تثبيت قيمت ها، با توجه به رقم توليد کنوني ايالات متحده آمريکا، روسيه و عربستان سعودي، به مقدار کاسته شده از عرضه نفت خام اين توليدکنندگان از بازارهاي جهاني در ميان مدت بستگي خواهد داشت. چنانچه ناآرامي ها و جنگ داخلي ليبي حل و فصل و تحريم هاي ايالات متحده آمريکا عليه ونزوئلا و ايران برداشته شود، بازارهاي جهاني نفت خام بايد ميليون ها بشکه نفت خام اضافي را جذب کند. پرسش اصلي اين است که آيا تحريم هاي اقتصادي ايالات متحده آمريکا عليه ونزوئلا و ايران در چند سال آينده تداوم و محاصره صادرات نفت ليبي همچنان ادامه خواهد داشت؟ انتخابات رياست جمهوري ايالات متحده آمريکا در ماه نوامبر سال جاري ميلادي، نقطه عطفي بالقوه در سياست اين کشور درباره اين سه توليدکننده اصلي نفت خام خواهد بود و پيامدهاي قابل توجهي براي بازارهاي جهاني اين کالاي راهبردي در پي خواهد داشت.
تحریم ها
سياست هاي تحريمي و ديپلماسي ايالات متحده آمريکا، ارتباطي تنگاتنگ با انقلاب نفت شيل دارد. به دنبال کاهش وابستگي ايالات متحده آمريکا به واردات نفت خام، رونق بخشيدن به توليد جهاني و کاهش خطر بالارفتن قيمت نفت خام، انقلاب نفت شيل، سياستگذاران ايالات متحده را به تشديد تحريم ها عليه ايران و ونزوئلا ترغيب کرده است. در جهان پيش از وقوع انقلاب نفت شيل که توليد نسبت به مصرف عقب تر بود، تحريم ها با توجه به خطر افزايش قيمت هاي جهاني نفت خام، هزينه هاي اقتصادي بالقوه اي را به بار مي آورد؛ اما اکنون توليد نفت شيل خطرهاي اقتصادي را بسيار پايين آورده است. در عين حال، با از ميان برداشتن رقيباني همچون ايران و ونزوئلا از بازارهاي جهاني نفت خام، سياست هاي تحريمي ايالات متحده آمريکا، محدوديت هايي را براي توسعه نفت شيل ايجاد مي کند، در حالي که باعث تاثيرگذاري بر ديگر توليدکنندگان مي شود. بدون تحريم ها، احتمال آن وجود داشت که انقلاب نفت شيل، حتي زودتر به اوج برسد و بدون نفت شيل، سياستگذاران ايالات متحده آمريکا بايد درباره کاهش توليد نفت خام ونزوئلا، ايران و تاحدودي ليبي محتاط تر عمل کنند. تحريم هاي ايالات متحده آمريکا، شرايط کنوني بازارهاي جهاني نفت خام را رقم زده، در حالي که انقلاب نفت شيل، سبب افزايش سودمندي و اثربخشي سياست هاي تحريمي شده و تجزيه و تحليل يکي از اين پديده ها بدون ديگري را غيرممکن کرده است.
انتخابات
بيشتر نظرسنجي ها از پيش افتادن جو بايدن، نامزد احتمالي حزب دموکرات ايالات متحده آمريکا از دونالد ترامپ، رئيس جمهوري کنوني جمهوري خواه حکايت دارد. بيش از سه ماه مانده به انتخابات رياست جمهوري ايالات متحده آمريکا، پيش بيني برنده و شرايط آن زمان، کاري عبث و بيهوده است؛ اما به نظر مي رسد حداقل احتمال 50 درصدي وجود دارد که رهبر کاخ سفيد در ژانويه سال 2021 ميلادي تغيير کند. در بسياري از زمينه هاي سياست خارجي، احتمال دارد استمرار قابل توجهي بين دولت ترامپ و حضور احتمالي بايدن در کاخ سفيد وجود داشه باشد. براي نمونه، درباره روابط با چين، اجماع نظري گسترده بين دو طرف در خصوص نياز به برخورد با پکن وجود دارد؛ اما سياست هاي مربوط به انرژي و تحريم، زمينه هايي هستند که امکان ارزيابي دوباره و بازنگري در سبک آنها وجود دارد. دولت ترامپ ارتباط نزديکي با شرکت هاي توليدکننده داخلي نفت آمريکا، عربستان سعودي، امارات متحده عربي و گروه هاي مخالف دولت کنوني ونزوئلا دارد. تحريم ها عليه ونزوئلا و ايران (و تا حدودي در ليبي) سبب تراز شدن اهداف اقتصادي، ديپلماتيک و سياسي دولت ايالات متحده آمريکا مي شود.
پيروزي احتمالي بايدن در انتخابات رياست جمهوري، ارتباط کمي با اين منافع داشته و احتمال دارد در طول انتخابات، اين موارد را خصمانه قلمداد کند.
چنانچه بايدن، پيروز انتخابات ماه نوامبر رياست جمهوري ايالات متحده آمريکا باشد، احتمال تغيير در سياست هاي داخلي و بين المللي نفت وجود دارد.
دیپلماسی
اگر دولت بايدن بر سر کار بيايد، ممکن است از طريق مذاکره، انتقال قدرت سياسي در ونزوئلا و توافق جديد هسته اي با ايران را دنبال کند و به احتمال زياد، پيگير پايان نبردها و ناآرامي ها در ليبي باشد.
همچنين ممکن است توافق هسته اي شکل گرفته در دوران رياست جمهوري باراک اوباما را باسازي کرده و در عين حال، محدوديت هاي بيشتري را در ازاي برداشته شدن تحريم ها در نظر بگيرد.
به هرحال، نتيجه انتخابات مشخص نيست و سياست هاي دولت احتمالي بايدن در آينده يا ادامه رياست جمهوري ترامپ، نامعلوم است. چنانچه ترامپ دوباره برنده انتخابات ماه نوامبر رياست جمهوري ايالات متحده آمريکا باشد، در دور دوم براي ادامه سياست هاي خود احساس قدرت مي کند و حتي ممکن است سياست هاي سختگيرانه تري درباره شرايط صادرات نفت خام در بازارهاي جهاني اعمال کند.
با اين حال، احتمال برداشته شدن تحريم هاي غيرقانوني ايالات متحده آمريکا و محدوديت ها عليه صادرات نفت، براي حداقل يکي از سه توليدکننده اصلي نفت خارج شده از بازار نفت در چهار سال آينده وجود دارد. چناچه ليبي، ونزوئلا يا ايران در قامت يک صادرکننده قابل توجه نفت به بازارهاي جهاني بازگردند، اين موضوع سبب تعديل قيمت و توليد نفت براي سه توليدکننده بزرگ نفت جهان و کاهش چرخه هاي قيمت نفت در بازارهاي جهاني اين کالاي راهبردي خواهد شد.
نويسنده : جان کمپ
مترجم : امير دشتي
منبع : رويترز