به دليل اينکه تمام دستگاهها را نداريم، برخي بيماران براي ادامه درمان به بيرون از بيمارستان نفت اعزام ميشوند، از اين رو در برنامه داريم تا دستگاههايي مانند بايوفيدبک(دستگاهي که براي بيماران داراي مشکل لگن و سيستم دفع استفاده ميشود)، يک دستگاه ليزر ديگر (اکنون يک دستگاه ليزر در اين بخش داريم؛ اما چون واحد خانمها و آقايان از هم جداست، بايد يک دستگاه ديگر خريداري شود)، دستگاههاي شاکويو و RF را خريداري کنيم. تمامي اين موارد براي قسمت فيزيوتراپي است. مسئول واحد توانبخشي زنان ادامه ميدهد: در زمينه گفتار درماني نيز ميخواهيم فضايي را به بازي درماني کودکان مبتلا به اوتيسم، پيش فعالي يا سندرم داون اختصاص دهيم و وسايل و امکانات بازي درماني را برايشان فراهم کنيم. عبدلي ادامه مي دهد: مراجعان ما اغلب ميانسال و مسن هستند، از اين رو توصيه ميکنم تا آنجايي که ممکن است ورزشهاي طبي خاص خود را که به آنها آموزش ميدهيم، انجام دهند، همچنين سبک زندگيشان را تغيير دهند و به گونهاي زندگي کنند که مشکلات عضلاني و مفصلي شان تشديد نشود. او ميگويد: اگر خانوادهها کودک يا نوجواني دارند که دچار کم فعاليتي در زندگي هستند، در وضعيت بد مينشينند يا ميخوابند و درس ميخوانند، بايد به آنها آموزش دهيم تا در وضعيت نشستن، خوابيدن و غذاخوردن شان اصلاحاتي انجام دهند، زيرا کودکان در دهههاي بعد، بزرگسالان جامعه هستند و اگر مشکلات کمتري در ستون فقرات و مفاصل داشته باشند، به طور قطع نيروهاي توانمندي براي جامعه آينده خواهند بود.
مراجعه کننده به فيزيوتراپي
بعد از صحبت با خانم عبدلي به داخل بخش فيزيو تراپي بانوان ميروم. در آنجا تمامي کساني که از خدمات اين بخش استفاده ميکنند، از نوع برخورد پرستاران بسيار راضي هستند. يکي از اين افراد «مدينه اسکندرپور» است که 64 سال سن دارد و همسرش بازنشسته شرکت ملي حفاري است.
به گفته او، پرستاراني که در اين بخش کار ميکنند، به هيچ عنوان سهل انگاري در کارشان ندارند، او در دو زانوي خود و دست چپ مشکل داشته است که با فيزيوتراپي بسيار بهتر شده است.
حلقه اصلي خدمات درماني
بيمارستان نفت اهواز به دليل ماهيت کاري که دارد، بخشهاي مختلف و مناطق عملياتي مانند بهرهبرداري نفت و گاز مارون، بهرهبردار ي نفت و گاز کارون و درمانگاههاي خارج از اهواز را که شامل تلمبه خانههاي سبزاب، عبدالخان، بيدرويه است، تحت پوشش دارد، از اين رو جايگاه پرستاري در مجموعه اي عظيم بشدت احساس ميشود. يکي از اين افراد فريبا فرامرزي، مدير خدمات پرستاري بيمارستان بزرگ اهواز است. او ميگويد: بهداشت و درمان صنعت نفت اهواز شامل مجموعههايي از جمله بيمارستاني، بستري و سرپايي، کلينيکهاي تخصصي، مجموعه طب صنعتي و درمانگاههاي خانواده است، علاوه بر آن مجموعه درمانگاههاي عملياتي خارج از شهر را نيز پوشش ميدهيم که شامل شرکت بهرهبرداري نفت و گاز مارون، شرکت بهرهبرداري نفت و گاز کارون و درمانگاههاي خارج از اهواز (تلمبه خانههاي سبزاب، عبدالخان و بيدرويه) به صورت اقماري و شيفتي است.
فرامرزي ادامه ميدهد: واحد پرستاري، يکي از حلقههاي اصلي خدمات درماني است که هميشه به صورت تيمي کارها هدايت ميشود و شامل پزشک متخصص، فوق تخصص، عمومي، پرستار، کمک بهيار و خدمات است؛ البته بايد گفت که پرستاري، يکي از ارکان اصلي اين تيم است و نقش بسيار مهمي دارد و ميتواند به تنهايي نقش آموزشي، حمايتهاي رواني و اجتماعي، درماني و مراقبتي داشته باشد.
مدير خدمات پرستاري بيمارستان بزرگ اهواز ميگويد: از مجموعههايي که گفته شد، بخشهاي بستري به دليل اينکه با بيماران در ارتباط است، حساسيتهاي بيشتري دارد و داراي زير مجموعههاي مختلفي از جمله بخشهاي داخلي، جراحي، اتاق عملها، اورژانس، فوق تخصصي (شيمي درماني و بيماران خاص)، دياليز، کودکان و اطفال، زنان و زايمان، اتاق عمل قلب است. همچنين در بخش اورژانس نيز خدماتي از جمله مراجعه بيماران و تحت نظر گرفتن آنها، اتاق عمل، تختهاي بستري و سرپايي را داريم يا اينکه از درمانگاههاي خانواده و کلينيکها به قسمت اورژانس مراجعه ميکنند و تعيين تکليف ميشوند و اگر نيازي به مراقبت داشته باشند، تحت نظر قرار ميگيرند يا به بخشهاي بستري منتقل ميشوند، به بيان ديگر فرآيند ورود بيمار به بخشهاي بستري از دو طريق بيماران اورژانسي و ارجاع از کلينيکهاي تخصصي است.
او با بيان اينکه بيمار به محض اينکه بستري شد، ارزيابي اوليه و اجراي دستورهاي پزشک از سوي پرستار انجام ميشود، ميگويد: وظيفه پرستار خيلي مهم است، زيرا کسي که 24 ساعته بيمار را مراقبت و مديريت ميکند، از حال او مطلع است و مراقبتهاي ويژه را انجام ميدهد، از اين رو اگر تغييراتي در بيمار ايجاد شود، فورا به پزشک اطلاع ميدهد. همچنين از سوي پرستاران به بيماران آموزشهايي در بدو ورود، زمان بستري و بعد از مرخصي داده ميشود.
به گفته فرامرزي، واحد پرستاري ارتباط تنگاتنگي با ساير واحدهاي بيمارستاني مانند تشخيصي، اقدامهاي پاراکلينيکي، آزمايشگاهها، فيزيوتراپي، راديولوژي، سونوگرافي، اموردارويي و داروسازي در محدوده بيمارستان دارد و به نوعي پشتيبان خدمات بستري است.
او از ديگر اقدامهاي واحد پرستاري را اعزام آمبولانس و پزشکيار در زمان اورهال پالايشگاهها بيان ميکند و ميگويد: اين خدمات با هماهنگي اچ اس اي و واحد پشتيباني داده ميشود و با توجه به اينکه جزو فعاليتهاي ما نيست، اما خدماتي به اسکورتهاي ورزشي، واليبال، ليگ برتر و استخرهاي ورزشي داده ميشود.
مدير خدمات پرستاري بيمارستان بزرگ اهواز ادامه ميدهد: پرستاري يک شغل پراسترس است؛ چون هرجايي مسئوليتپذيري زيادي داشته باشد و با حيات انسانها در ارتباط باشد، از اهميت بسيار بالايي برخوردار بوده و با استرسهاي زيادي همراه است.
فرامرزي ميگويد: پرستاران نوبتکار بخصوص بانوان با مشکلاتي روبهرو هستند؛ زيرا وقتي شيفت هستند، مسئوليت بيشتري در مقابل خانواده خود دارند و هم بايد از بيمار پرستاري کنند و کارهاي مربوط به خانواده خود را پوشش دهند. از آنجا که اين شغل کار زيادي دارد و خيلي توان ميخواهد و شب بيداريهاي زيادي دارد، باعث ميشود تا پرستاران زودتر از افراد معمولي فرسوده شوند.
او پيشنهاد ميدهد: بهتر است براي دلگرمي کساني که در بخشهاي پرستاري مانند اعصاب و روان و بخشهاي خاص فعاليت ميکنند، از سوي مجموعه بالاتر، قوانيني مانند فوقالعادههاي شغلي در نظر گرفته شود.
عشق به کار
بعد از صحبت با مدير خدمات پرستاري بيمارستان بزرگ نفت اهواز، به قسمتهاي مختلف ميروم و با آنها به گفت و گو مينشينم. يکي ازاين افراد شعله بزرکار، سوپروايزر شيفت صبح بيمارستان نفت اهوازاست که شغل پرستاري را از زمان جنگ تحميلي آغاز کرده و از آن زمان که کار پرستاران در تلويزيون و رسيدگي آنها به مجروحان جنگي را ميديده، هميشه دوست داشته به جامعه خود خدمت کند، به همين دليل رشته پرستاري را براي دانشگاه انتخاب کرده است. او ميگويد: کيلومترها از خانواده خود دور شدم زيرا خانوادهام در خوزستان بودند و من براي تحصيل به آذربايجان غربي رفتم که در آنجا جنگ بود. در آن دوران براي تحقق آرزوي خود به واقعيت، در حوزه پرستاري فعاليتهايي را انجام ميدادم و با همان حسي که از طريق تصوير داشتم،امدادرساني ميکردم.
او حدود 31 سال سابقه کار دارد و هميشه با عشق کار کرده است. ميگويد: اولويت من مريض و مشکلات اوست. پرستاري رشتهاي است که بايد همواره با عشق کار کني، چون اگر از شدت علاقه کم شود، در کار نيز نمود پيدا ميکند.
بزرکار ادامه ميدهد: شغل پرستاري با نوبتکاري شروع ميشود و زمانيکه به بيرون از خانه ميآيي، بايد تمام مشکلاتش را در همانجا بگذاري و با روحيه شاداب سرکار بروي. وقتي مريض ما را ميبيند، ميخواهد در کنار ما احساس آرامش داشته باشد و اين بسيار سخت است. همچنين در 8 ساعتي که شيفت هستيم، بايد دائما رو پا باشيم و وقتي مريضي ما را صدا ميزند، با تمام خستگيهايي که داريم، بايد مشکلاتش را حل کنيم. از اين رو علاقه به کار باعث ميشود تا با بسياري از مشکلات براحتي کنار بياييم. هيچ گاه عادت ندارم در نوبت کاري خود بخوابم، اما در يکي از شيفتها يک لحظه چشمم را بستم، بيماران تختهاي 9 و 10 که نياز به اکسيژن داشتند، رو به روي اتاق ما بودند و من خواب ديدم که بيمار تخت 9 زير آب ميرود و نفسهايش بد شده است. از خواب پريدم و وقتي چشم بازکردم، ديدم که نفسهاي بيمار تخت 9 بد است، به همين دليل هيچگاه دستم را زير چانه ام نگذاشتم.
او به يک خاطره از دوران کاري اش اشاره ميکند و ميگويد: زمان جنگ، مجروحي ترک زبان داشتيم که يکي از پاهايش از زير زانو قطع شده است. او از من درخواستي کرد، اما چون زبانش را نميدانستم، به او گفتم برايم بنويس که چه ميخواهي؟ نوشت شما از کجا آمده اي؟ تا حالا مثل من مريض ديده اي؟ در پاسخ گفتم بله، برادر من هم قبلا تير به زانويم خورده بود. او گفت که پس درد من را ميفهمي که چقدر زياد است، حالا برو براي من مسکن بيار. اين برايم بسيار جالب بود که ابتدا ميخواست شدت دردش را تجسم کنم و بعد درخواست مسکن کرد.
تهديد آمبولي
«قدمخير بهرمان»، مسئول بخش جراحي مردان نيز ميگويد: بخش ما به گونه اي است که از بخشهاي ديگر (اورولوژي، گوش و حلق و بيني، چشم پزشکي و... ) بيماراني که نياز به جراحي دارند، به اين قسمت فرستاده ميشوند. مريضها به دو شکل در اين بخش بستري ميشوند؛ يکي بيماراني که قبل از عمل به اينجا ميآيند و ديگر موارد اورژانسي است.
به گفته او، از آنجا که با قشرهاي مختلف مردم و در سنين مختلف بستري ميشوند، حساسيت بخش جراحي بسيار بالاست و زماني که مريض به اتاق عمل ميرود، مراقبت و حساسيتهاي بسيار زيادي دارد؛ چون ريسک عمل بالاست و ممکن است بعد از عمل عوارضي به وجود بيايد.
بهرمان ميگويد: به دليل اينکه ميخواهيم بيماران به سلامت به خانههاي خود بازگردند، به کارکنان خود آموزشهاي قبل و بعد از عمل ميدهيم. به اين صورت که وقتي به اتاق عمل ميرويم، بايد يکسري چک ليست داشته باشيم تا خطري بيمار را تهديد نکند، مثلا، اگر مريض دندان مصنوعي داشته باشد و به اتاق عمل رود، چون بي هوش ميشود و در اين زمان کل بدن او آرام ميشود، ممکن است دندان وارد ريه شود، از اين رو بايد تمام ريزه کاريها را آموزش دهيم و چک نهايي را خودم قبل از راهي شدن بيمار به اتاق عمل انجام ميدهم. بعد از جراحي، بيمار به ريکاوري اتاق عمل ميرود و بعد از اين که پزشک بيهوشي بگويد هوشيار است، بيمار به بخش ميآيد. در بخش هم ممکن است خطرات مختلفي مريض را تهديد کند، از جمله آمبولي که از موارد خطيري است که ممکن است باعث مرگ مريض شود، از اين رو بايد مراقبتهاي لازم را براي او انجام دهيم.
او در ادامه از سختيهاي کارش ميگويد و ادامه ميدهد: بسياري از بيماران از نظر روحي و رواني با مشکلاتي روبه رو هستند که آن را به پرستار نيز منتقل ميکنند، بر اين اساس در ارتباط موثر با بيمار بسيار کار ميکنيم؛ زيرا مريضي که به بخش ميآيد، هميشه استرس دارد و وظيفه داريم از ابتدا که ميآيند، يک ارتباط موثر با آنها داشته باشيم تا اين استرس کاهش پيدا کند.
مسئول بخش جراحي مردان توصيه ميکند، پرستاران آموزشهايي را که به بيماران ميدهند، پذيرا باشند و مقاومت نکنند، زيرا در برخي موارد ممکن است مقاومتي از سوي مريض شاهد باشيم که با صحبت کردن بيشتر سعي ميکنيم اعتماد آنها را جلب کنيم، بايد اين را بدانند تا هر کاري که در بخش برايشان انجام ميدهيم، براي رفاه و آسايش آنهاست.
افزايش سالانه 20 تا 25 درصدي بيمار
همودياليز، رايجترين روش براي درمان نارسايي پيشرفته و دائمي كليه است و براي نخستين بار در سال 1960 ميلادي به صورت يك درمان عملي براي نارسايي كليه استفاده شد و تا امروز نيز درمان با اين شيوه كارآمدتر شده و عوارض جانبي آن به حداقل رسيده است و در تمامي بيمارستانها، بخشي براي اين فرايند در نظر گرفته شده است، از جمله بيمارستان بزرگ نفت اهواز که مسئوليت اين بخش را «حميد سوداني» به عهده دارد.
به گفته او، بخش همودياليز به بيماران مزمن کليوي يا پيوند کليه خدمات ميدهد. اين دسته از بيماران به حمايتهاي دولت، مردمي، خانواده، پزشک و پرستار نياز دارند، يعني تيم کاملي که اين گونه بيماران را حمايتهاي رواني و درماني ميکنند. خوشبختانه اين بخش با توجه به حمايتهاي مديريت بيمارستان از نظر اثر بخشي مالي در حد مطلوب است و از نظر تجهيزات مصرفي مشکلي نداريم.
مسئول بخش همودياليز ميگويد: 45 بيمار دياليز نفتي از خدمات اين بيمارستان استفاده ميکنند و 4 بيمار تحت پوشش مانند بيمه نيروهاي مسلح داريم و سالانه حدود 20 تا 25 درصد به تعداد بيماران افزوده ميشود، زيرا بيماران ديابتي و فشارخوني زياد شدهاند.
روي آتش هستيم
«اکنون که در فصل زمستان قرار داريم، بيشتر مراجعه کنندگان قلبي، تنگي نفس، جيگي(بيماران با حالت اسهال و استفراغ) و تروما هستند، همچنين تصادفيهاي جاده شوشتر و فرودگاه نيز به اورژانس اين بيمارستان اعزام ميشوند.» اين بخشي از صحبتهاي حميد فرشيد، مسئول اورژانس و سرپرستار بيمارستان بزرگ نفت اهواز است.
او ميگويد: اورژانس بيمارستان نفت از بخشهاي مختلفي مانند طب اورژانس تشکيل شده است که به صورت 24 ساعته خدمات ارائه ميکند و حدود 30 نفر کارمند پرستاري و يک اتاق عمل دارد که تمامي بيماران در سطح تخصصي پذيرش ميشوند. 12 تخت که به مانيتورينگ مجهز هستند و دو تخت CPR نيز داريم و به طور متوسط ماهانه به صورت سرپايي و اورژانس 15 تا 16 هزار مراجعه کننده داريم. او کمبود نيرو و فرسوده بودن آنها را از مشکلات کاري اش ميداند و ميگويد: پزشکان و پرستاران دو جا کار ميکنند که به دليل سختي کار زود فرسوده ميشوند و بايد آستانه تحمل زيادي داشته باشند.
مسئول بخش عمليات ميافزايد: چون اين منطقه، عملياتي است و هر لحظه روي آتش هستيم، سعي ميکنيم تا مريضها ظرف 6 ساعت تعيين تکليف شوند تا براي حوادثي که پيش ميآمد، تخت خالي داشته باشيم. همچنين سامانه بحران داريم تا اگر مشکلي پيش آمد، بلافاصله اعلام کنند و اورژانس را خالي و بخشي را آماده کنيم و بيماران اورژانسي را به آنجا بفرستيم.
نمايشگاهي با هنرهاي دستي
«فرخنده رجبعلي پور» سرپرستار بخش روانپزشکي زنان بيمارستان بزرگ نفت اهواز نيز ميگويد: بيشتر بيماراني که به درمان نياز دارند و سلامت روان آنها دچار مشکل شده است، در اين بخش بستري ميشوند که طيف سني آنها از نوجواني تا بزرگسالي است. به گفته وي، رويکرد درمان در اين بخش به صورت تيمي(روانپزشک، دکتر روانشناس و يک روانشناس باليني و گروه پرستاري) است. بيماران هرروز از سوي يک روانپزشک و روانشناس باليني ويزيت ميشوند. همچنين در روزهاي مختلف نيز کار درمان داريم. او ادامه ميدهد: 90 درصد بيماران ما از نوع خدماتي که ارائه ميدهيم، راضي هستند و محيطي است که به قابليتها و استعدادهاي خودشان پي ميبرند. اين خدمات شامل هنر درماني، کاردرماني، بازيها، ورزش و... است و با امکاناتي که داريم، سعي ميکنيم محيط شادي را ايجاد کنيم. رجبعلي پور ميافزايد: اين بخش 14 تخت فعال دارد و به دليل اينکه مريضهاي روانپزشکي مدت زمان طولاني تري نسبت به بقيه مريضها بستري ميشوند، بيشتر اوقات تختهاي ما پر است و برنامههايي براي آنها داريم، مانند اينکه يک روز در ميان حمام ميکنند، به فضاي سبز برده ميشوند و از وسايل ورزشي استفاده ميکنند. سرپرستار بخش روانپزشکي زنان بيمارستان بزرگ نفت اهواز ميگويد: سال گذشته نمايشگاهي از کارهاي دستي بيماران برگزار کرديم. همچنين يکي از بيماران ما نقاش بود و يکي از کارهايش را که در بيمارستان انجام داده بود، به ما هديه کرد. با توجه به اينکه بيماران ما خانم هستند، مواد درست کردن ژله را تهيه کردهايم تا براي خودشان در داخل بخش آماده کنند. برخي ديگر از بيماران ما نيز شاعر هستند.