از درمان تا مسئوليت اجتماعي
حضور 26ساعته «مشعل »میان کارکنان بهداشت و درمان آغاجاری زاویه ای دیگر از خدمت رسانی اهالی صنعت نفت را روشن کرد
مشعل سميه راهپيما سنگ بناي ساخت شهرستان كنوني اميديه با نخستين كوششها براي اكتشاف نفت، در دوره قاجار در سال 1279 هجري شمسي گذاشته شد و در ابتدا به آن سي برنچ (branch c ) يعني «شاخه C» ميگفتند و پس از آن كه شركت نفت، اقدام به ساخت منازل مسكوني سازماني براي كاركنان خود کرد، ساكنان با خوشحالي به لهجه محلي به هم ميگفتند: اميدي هه (هست)، يعني در اينجا براي سكونت اميدي وجود دارد. شكل نوشتاري اين واژه، قبلا با (ع) بوده و بعدها حرف (ع) به (الف) تبديل شده است (اميديه) كه معناي اميدها و آرزوهاي تحقق نيافته را ميدهد. تاريخچه اقتصادي شهرستان اميديه به عمليات حفاري براي اكتشاف نفت در سال 1305 هجري شمسي برميگردد و چاه شماره (3) در سال 1317 به نفت رسيد. همچنين شركت ملي گاز ايران در 5 كيلومتري اميديه و بين كوههاي مشرف بر منطقه، اقدام به ساخت منازل سازماني کرد كه به ميانكوه معروف است. در حال حاضر شهرستان اميديه با داشتن ذخاير عظيم نفت و گاز و توليد روزانه 783 هزار بشكه نفت و 5/45ميليون متر مكعب گاز، يكي از غني ترين مناطق نفت و گاز ايران و جهان است و با توليد بيش از 20 درصد نفت خام كشور، نقش مهمي در حيات اقتصادي دارد. كرنج پارسي، پازنان، دره ني، رگ سفيد، رامشير و... از مناطق عملياتي و تحت پوشش شركت ملي نفت اين شهرستان هستند. البته نبايد از اين نکته غافل ماند که با توجه به ذخاير عظيم نفت و گاز در شهرستان اميديه، نياز به خدمات درماني احساس ميشود، از اين رو بهداشت و درمان صنعت نفت آغاجاري، اقدام به تاسيس بيمارستان، درمانگاه خانواده و... کرده است که اکنون در شهرستان اميديه قرار دارد. براي جويا شدن از چگونگي خدمات درماني صنعت نفت آغاجاري، خبرنگار هفته نامه «مشعل» به اين شهرستان رفته و گزارشي تهيه کرده است که مشروح آن را در ادامه ميخوانيد:
بيمارستان شهيد منوچهر ايرانپور (اميديه) يکي از واحدهايي است که از سوي بهداشت و درمان صنعت نفت آغاجاري با 64 تخت ثابت تاسيس شده و داراي بخشهاي اورژانس، اطفال، داخلي و تمامي بخشهاي پاراکلينيک و درمانگاهي است. يکي از قسمتهايي که در واحد اورژانس اين بيمارستان در نظر گرفته شده، پزشک معتمد است که کارهاي مختلفي از جمله ارتباط به وسيله تله مديسين، اعزام بيماران به مراکز درماني شهرهاي ديگر، تمديد نوبت بيماران براي مراجعه به پزشکان بيمارستان، تمديد داروهاي بيماراني که به هر دليل داروي آنها تمام شده اما زمان مراجعه بعدي به پزشک معالج فرا نرسيده و.... را به عهده دارد. به اعتقاد آيدا مسعودنيا، پزشک معتمد بيمارستان شهيد ايرانپور اميديه، اين واحد خط نخست در مواجهه با بيماران و کساني است که به بيمارستان مراجعه ميکنند. او ميگويد: سيستم تامين سلامت از راه دور (تله مديسين) يکي از خدماتي است که از سوي پزشک معتمد ارائه ميشود و به اين طريق بيماراني که به ويزيت نياز دارند، با پزشک معالج ارتباط برقرار کرده و تعيين تکليف ميشوند که آيا بايد خدمات درماني را از سوي بيمارستان دريافت کنند يا براي اقدامات وسيعتر به تهران و شهرهاي ديگر اعزام شوند. علاوه براين مورد، در برخي تشخيصهاي پزشکي نيز از اين سيستم استفاده ميشود، به گونه اي که اگر بيماري ناراحتي قلبي داشته باشد، دستگاه نوار قلبي که براي سيستم تله مديسن در نظر گرفته شده است، به بيمار وصل ميشود و پزشک از اين طريق نوار قلب او را مشاهده ميکند، يا به وسيله دستگاه اتوسکوپ اين سيستم، پزشک ميتواند داخل گوش بيمار را مشاهده کرده و نسخه دارويي تجويز کند.
مسعودنيا به ديگر وظايف پزشک معتمد اشاره ميکند و ميافزايد: استراحتهاي پزشکي بيماران، يکي ديگر از وظايفي است که به عهده دارم، به گونهاي که در شوراي استراحت پزشکي که متشکل از مددکار، رئيس بيمارستان و پزشک معتمد است، حضور پيدا ميکنم و وضعيت بيمار را توضيح ميدهم که آيا اين استراحت مورد تاييد است يا خير؟ همچنين استراحتهاي قبلي که بيمار در سالهاي قبل گرفته را نيز از طريق سيستم چک ميکنم که اکنون وضعيت استراحت بيمار به چه شکلي است و آيا صلاحت استراحت پزشکي مجدد را دارد يا خير؟ وي ادامه ميدهد: کساني که به صورت درمان غير مستقيم، جاي ديگر عمل جراحي انجام دادهاند، براي تاييد هزينهها به پزشک معتمد مراجعه ميکنند تا صحت و عدم صحت انجام آن عمل مورد بررسي قرار گيرد. از سوي ديگر اعزام بيمار به تهران، شيراز و اهواز را داريم که با تشخيص پزشک به امور اعزام مراجعه ميکنند و نوبت ميگيرند. همچنين براي بازنشستگاني که بيماري خاص مانند سرطان و... دارند، تمهيداتي از سوي رياست شرکت بهرهبرداري نفت و گاز آغاجاري در نظر گرفته شده است تا بوکينگ در اختيار اين بيماران قرار گيرد، يعني زمان مراجعه فرم اعزام در اختيار آنها قرار ميگيرد و عنوان بيماري خاص بالاي آن ذکر ميشود. اين دسته از بيماران بايد حتما برگه پايان کار از مراجعه قبلي خود به تهران يا شهرهاي ديگر را به همراه داشته باشند. اين پزشک معتمد ميگويد: بيشتر اعزامهاي ما به تهران در بخشهاي ارتوپدي(جراحي زانو، شانه و...) و برخي جراحيهاي مغز و اعصاب است که به امکانات پيشرفته نياز دارد، همچنين برخي اقدامهاي پاراکلينيکي که در اهواز انجام نميشود يا اينکه بيمار از خدماتي که بيمارستان آغاجاري يا اهواز ارائه ميدهد، ناراضي است و ميخواهد ادامه درمان خود را در تهران يا شيراز انجام دهد که با صلاحديد روساي بيمارستان و پزشکان متخصص، آن کار قابل انجام است. معتمد نيا به سختي کارش اشاره ميکند و ادامه ميدهد: به طور متوسط روزانه 85 بيمار را از ساعت 7 صبح تا 15 ميبينم و زماني که به خانه باز ميگردم، ديگر هيچ انرژي ندارم. همچنين پزشک معتمد بايد به تمام آيين نامهها، بخش نامهها و تمام دستورات و ريزهکاريهاي سيستم آشنا باشد.
کارشناس پرستاري
مدينه فولاديوند، يکي از همکاران پزشک معتمد است که 20 سال سابقه کار دارد و به عنوان کارشناس پرستاري خدماتي از جمله تله مديسين، کارهاي پاراکلينيکي بخشهاي تخصصي مانند نوار قلب، تست ريه، تست ورزش، مانيتور قلبي و نوار مغز را انجام ميدهد. او در مورد سختي کارش ميگويد: تعداد بيماراني که در روز براي کارهاي پاراکلينيکي به ما مراجعه ميکنند، زياد است و تست ريه روزانه 30 نفر از بيماران مصداق آن است. همچنين بر اساس دستور پزشک متخصص نوارهاي مغز و اعصاب را انجام ميدهيم و اگر پزشک درخواست کند، بيمار 24 تا 48 ساعت تحت مراقبت با دستگاه قرار ميگيرد. فولادي وند خود را جدا از بيماران نميداند و ميگويد: وقتي مريضي با مشکلاتش به ما مراجعه ميکند، فکر ميکنم خانواده خودم است و سعي ميکنم به بيماران نزديک شوم و تا آنجا که ميتوانم، به آنها رسيدگي ميکنم و پيگير حالشان هستم.
بيماريهاي فصلي
پزشک عمومي، پزشکي است که بيماريهاي حاد و مزمن را درمان و خدمات پيشگيري و آموزش سلامت را به بيماران ارائه ميکند. اين پزشک، انواعي از بيماريها را مديريت ميکند که در مراحل اوليه از شروع شان هستند و گاهي ممکن است به مداخله فوري نياز داشته باشند. هدف يک پزشک عمومي داشتن نگرشي کلي در رسيدگي به عوامل بيولوژيک، روحي و اجتماعي است که بايد براي مراقبت بيمار مورد توجه قرار گيرند. وظايف پزشکان عمومي به ارگان خاصي از بدن محدود نميشود و آنها مهارتهاي نسبي در زمينه درمان اشخاص با مشکلات متعدد سلامت را دارند. آنها آموزش ديدهاند تا بيماران را در هر سن و از هر جنسي تا سطح خاصي از پيچيدگي که بين کشورهاي مختلف، متفاوت است، درمان کنند. يکي از اين پزشکان شفيع رحيمزاده، پزشک عمومي بيمارستان شهيد ايرانپور اميديه است که سال76 فارغالتحصيل شده و سال 77 فعاليت خود را در بهداشت و درمان نفت آغاز کرده است. او ميگويد: بيماران مراجعه کننده به اين قسمت، دچار بيماريهاي فصلي هستند و در 6 ماهه دوم سال، 70 تا 80 درصد مراجعه کنندگان، با بيماري عفوني مانند سرماخوردگيهاي معمولي و ريه به ما مراجعه ميکنند و ساير مراجعهکنندگان به اين کلينيک بيماريهاي مزمني مانند آسم، ديابت، فشار خون، بيماريهاي قلب و عروق و... دارند.
رحيم زاده توصيه ميکند: وقتي يک نفر از اعضاي خانواده سرما خورده است، بايد نکات بهداشتي را رعايت کند تا ديگران از او نگيرند و شستن دستها با صابون و استفاده از ماسکهاي تنفسي را مد نظر داشته باشد. اين پزشک عمومي، کمبود امکانات از جمله کارهاي تشخيصي و درماني را از سختيها و مشکلات کارش بيان ميکند و ميگويد: به بسياري از امکانات دسترسي نداريم و برخي بيماران را بايد براي ادامه درمان به مراکزي مانند بيمارستان نفت اهواز منتقل کنيم. او يکي از خاطرات دوران کاري خود را زماني ميداند که يک بيمار ايست قلبي را از مرگ حتمي نجات ميدهند: به عنوان نمونه سال اولي که به بيمارستان نفت آمده بودم، مريضي 45 ساله داشتم که با درد ناحيه معده مراجعه کرد و بيمار روي تخت بيمارستان دچار ايست قلبي شد که با CPR به موقع نجات پيدا کرد. بعد از مدتها آن بيمار را ديدم و از من تشکر و قدرداني کرد.
ارتقاي کيفيت و ايجاد رضايتمندي
بخشهاي کلينيکي بيمارستان شهيد ايرانپور اميديه، داراي بخشهاي مختلفي همچون درمانگاه ارولوژي، درمانگاه فوق تخصصي ـ داخلي غدد ( اندوکراينولوژي )، درمانگاه ENT، درمانگاه ارتوپدي، درمانگاه اطفال، درمانگاه اعصاب و روان (روانپزشکي)، درمانگاه اورژانس، درمانگاه بيهوشي و درد، درمانگاه پوست، درمانگاه بينايي سنجي، درمانگاه جراحي عمومي، درمانگاه داخلي، درمانگاه داخلي اعصاب (نورولوژي)، درمانگاه دندانپزشکي، درمانگاه زنان و زايمان، درمانگاه شنوايي سنجي، درمانگاه فوق تخصصي ـ اطفال کليه (نفرولوژي)، درمانگاه قلب، درمانگاه گفتار درماني، درمانگاه فيزيوتراپي، روانپزشکي، فوق تخصص ريه، چشم، درمانگاه گوارش، درمانگاه نفرولوژي، مشاور اعصاب و روان، درمانگاه کاردرماني، درمانگاه روانشناسي ، درمانگاه رژيم درماني، مشاور خانواده، درمانگاه روماتولوژي،جراحي مغز و اعصاب و درمانگاه ديابت را در برميگيرد که جعفر زيداني، رئيس کلنيکهاي تخصصي اين بيمارستان است. به گفته او، در اين کلينکهاي تخصصي خدمات به صورت سرپايي و در قالب ويزيت است و فوق تخصص و پزشکان حرفهاي در آن کار ميکنند. زيداني ميگويد: اگر درک صحيحي از حضور بيماران داشته باشيم، ميتوانيم ارتباط موثرتري با آنها داشته باشيم و تواناييهاي خودمان را عرضه کنيم. اگر چنين شرايطي ايجاد شود، ميتوان گفت که به اهداف خود رسيده ايم. بهداري و بهداشت و درمان آغاجاري، ارتقاي کيفيت و ايجاد رضايتمندي را سر لوحه کار قرار داده است، از اين رو وقتي درک صحيحي از حضور بيماران در کلينيکهاي تخصصي داشته باشيم، ميتوانيم در گام بعدي يعني ايجاد رضايتمندي و ارتقاي کيفيت گام برداريم و برنامهريزي کنيم. شهرستان اميديه آغاجاري يک منطقه محروم است و در کنار آن، يک منطقه عملياتي و راهبردي قرار دارد و بايد حواسمان به همه چيز باشد. وي ميافزايد: شاغلان، هسته اصلي پيکره وزارت نفت را تشکيل ميدهند، از اين رو به لحاظ اخلاقي بر گردن ما حق دارند؛ زيرا براي توليد و مصالح ملي کشور کار ميکنند و از سوي ديگر خانوادههاي آنها نبايد دغدغه درمان داشته باشند؛ زيرا وقتي يک نفر از اعضاي خانواده سر چاه نفت و محيطهاي حساس کار ميکند، مساله درمان خانوادههاي آنها نبايد به دغدغههاي آنها بيفزايد؛ بلکه بايد به گونهاي رفتار کنيم که اين مشکلات حل شود. رئيس کلينيکهاي تخصصي بيمارستان شهيد ايرانپور اميديه از اين شهرستان به عنوان منطقهاي حساس و راهبردي نام ميبرد و ادامه ميدهد: به دليل اهميت اين موضوع، کارکنان اين منطقه در گرماي 60 الي 70 درجه فعاليت ميکنند و سختيهاي زيادي را متحمل ميشوند. او از شيرينيهاي دوران کاري خود ياد ميکند و ميگويد: وقتي مادري بچه خود را با تب به اينجا ميآورد و براي درمان او سريع وارد عمل ميشويم و تب کودک فروکش ميکند، از خاطرههاي خوب خدمت ماست. زيداني خاطر نشان ميکند: خدمتگزاري حس خوبي دارد و همواره سعي ميکنيم خدمتگزار خوبي باشيم و بايد اين موضوع را مد نظر داشته باشيم کساني که به ما مراجعه ميکنند، بيمار هستند، از اين رو بايد انتظارات آنها را بدانيم.
کمبود زير ساختها
بيمارستان امام رضا(ع) واقع در استان خوزستان، شهرستان اميديه، بيمارستاني است درماني و وابسته به دانشگاه علوم پزشکي جنديشاپور اهواز با 50 تخت ثابت که در سال 1376 شمسي تأسيس شد و هم اکنون اين بيمارسـتان داراي بخـشهاي اورژانس، اطـفال،