#چشم به راهِ دريانوردان
مشعل نگاههاي زيادي بيش از يک هفته است به 158 مايلي سواحل شرقي چين دوخته شده تا ردي، خبري يا نشاني از 30 دريانورد ايراني به سطر اخبار بيايد؛ نقطهاي از جهان که پس از برخورد دو کشتي، شاهد حريق آتش است. «سانچي» با پرچم پاناما و تحت مديريت شرکت ملي نفتکش ايران 25 آذر ماه از عسلويه در ايران براي انتقال 136 هزار تن ميعانات گازي 25 آذر ماه به سمت کره جنوبي در حال حرکت بود که ساعت 20 شامگاه شنبه (16 ديماه) در اثر برخورد با کشتي «سي اف کريستال» حامل غلات در سواحل چين دچار حريق شده و در آتش ميسوزد.
کشتي باري چيني موفق ميشود نفرات و کشتي خود را از محل حادثه خارج کند، اما به دليل وسعت حريق به شعاع 1000 متر، تاکنون عمليات امداد براي يافتن 32 خدمه نفتکش ايراني ناموفق بوده است. از اين تعداد چهار نفر دانشجوي دريانوردي هستند که دوره کارآموزي را در اين نفتکش سپري ميکردند و يک نفر هم از همسران کارکنان روي کشتي و 2 نفر ديگر هم بنگلادشي هستند.
تاکنون تنها پيکر يک دريانورد مجهز به لباس ويژه نجات پيدا شده و اين موضوع بيانگر آن است که خدمه نفتکش احتمالا فرصت استفاده از وسايل نجات را داشتهاند. روزنه اميد براي زنده ماندن اين دريانوردان چقدر است؛ از جمله آنکه اگر با قايقهاي نجات ازکشتي دو يا درموتورخانه محبوس شده باشند. صحبتهاي سخنگوي کميته اضطرار سانحه نفتکش سانچي درباره 2 قايق نجات اين نفتکش نيز اميدوارکننده به نظر ميرسد که گفته است: «با توجه به عکسها بايد گفت قايق نجات سمت چپ سوخته است، اما قايق نجاتي که در سمت راست نفتکش و همان سمتي که نفتکش آتش گرفته قرار داشته است در عکس مشهود نيست و اين احتمال وجود دارد که خدمه از اين قايق استفاده کرده باشند که در اين صورت تا 2 ماه ذخيره غذايي دارند و ميتوانند زنده باشند.» رئيس جمهوري دستور به کارگيري همه توان ملي براي رسيدگي به وضعيت کارکنان نفتکش را صادر کرده و گفته است: مهمترين موضوع در مرحله کنوني، تعيين سرنوشت و رسيدگي به وضعيت کارکنان اين نفتکش و خانوادههاي عزيز آنان است و همزمان نيز بايد پيگيريهاي لازم حقوقي براي جبران خسارتهاي وارده، انجام گيرد. پس از برخورد نفتکش ايراني و کشتي باري چيني، به علت حجم زياد آتش، امکان نزديک شدن به اين نفتکش وجود نداشت و شعله ور بود. با اين حال محسن بهرامي، سخنگوي کميته اضطرار نفتکش «سانچي» روز چهارشنبه(20 دي ماه) اگرچه از آغاز عمليات اطفاي حريق اين نفتکش از 5 بامداد به وقت ايران خبر داد و گفت: به محض کنترل آتش، تيمهاي نجات با هليبورد روي نفتکش انتقال مييابند تا خدمه نفتکش را نجات دهند. اما پس از آن شرايط جوي عمليات مهار آتش را در درياي چين متوقف کرد .
وي گفت: ما به شدت پيگير آغاز دوباره عمليات از سوي چينيها هستيم، اما شرايط هماکنون به اين شکل نيست، ادامه داد: انتظار ما از چينيها اين است که ريسک کار را بپذيرند و با يک انفجار کوچک، آتشخوارها را عقب نبرند. سخنگوي کميته اضطرار نفتکش «سانچي» درباره ورود مستقيم ايران به عمليات خاموش کردن نفتکش هم اظهار کرد: با توجه به اينکه منطقه تحت کنترل چينيهاست و اختيار و حاکميت در دست آنهاست، ما امکان ورود مستقيم به عمليات را نداريم.
بهرامي با بيان اين که آتشخوار ژاپن فردا صبح پنجشنبه( 21 دي ماه) به چين ميرسد، تصريح کرد: ظرفيت اين آتشخوار 80 هزار ليتر است. او از اينکه چينيها در اين حادثه بسيار دست به عصا هستند و اين موضوع، نجات احتمالي خدمه نفتکش را به تاخير مياندازد،انتقاد کرده است. بهرامي در اين زمينه گفته است: «هم اکنون بين ما و چينيها اختلافهايي وجود دارد که سبب تاخير در کار شده است. چينيها در بدو امر، موضوع مواد فرّار را مطرح ميکردند که تا شعاع چندصد متري و حتي چند هزار متري ميرود و ريسک اطفاي حريق را بالا ميبرد.»
يک شرکت آمريکايي نيز پيشنهاد کمک را مطرح کرده، اما پس از بررسي مشخص شد اين شرکت در نزديکي محل وقوع حادثه امکاناتي ندارد. با اين اوصاف قرار است ژاپنيها هم به کمک نفتکش ايراني بيانيد. بهرامي از امضاي قرارداد با ژاپنيها براي اطفاي حريق نفتکش «سانچي» خبر داد و گفت: اين کشور به دليل نزديکي به محل حادثه ميتواند به مهار آتش کمک کند.
حسن قشقاوي، معاون کنسولي، پارلماني و امور ايرانيان خارج از کشور وزارت امورخارجه گفت: حاضريم گروههاي زبدهاي را براي کمک به خاموش کردن نفتکش ايراني حادثهديده در آبهاي چين اعزام کنيم. ما به طرف چيني اعلام کرديم که حاضريم حتي با وجود ريسک نسبتا بالا، گروههاي زبدهاي را براي کمک به خاموش کردن اين نفتکش و نجات خدمه آن اعزام کنيم.
دريانوردان، کشتي و محموله بيمه بودند
سانچي که قرار بود يکشنبه ( 17 دي ماه 96) براي انتقال محموله ايران به کره جنوبي (شرکتها نوا توتال) به عنوان يکي از مشتريان اصلي ميعانات گازي ايران برسد و در نيمه راه بازماند، بيمه بينالمللي خسارت و غرامت دارد که 70 درصد بيمهنامه نفتکش ايراني متعلق به يک شرکت بيمه نروژي و 30 درصد تحت پوشش شرکتها ي بيمه ايراني ( البرز و ملت) است.
سال ساخت اين نفتکش به 2008 بازميگردد که از سوي شرکت هيونداي کره جنوبي ساخته شده و تحت مالکيت شرکت ملي نفتکش ايران بوده و با پرچم کشورهاي مختلف تردد داشته است. در قراردادهاي فوب (FOB) تحويل کالا در عرشه کشتي در مبدا است. فروشنده وقتي کالا را از روي نرده کشتي عبور داد، ريسک خود را خاتمه داده است. هزينه حمل و بيمه، امضاي قرارداد حمل از بندر تحويل و بيمه و بازرسي با خريدار است. به گفته بهرامي، سخنگوي کميته اضطرار سانحه نفتکش سانچي ارزش محموله اين نفتکش حدود 60 ميليون دلار و ارزش نفتکش با توجه به عمر آن 30 تا 35 ميليون دلار برآورد شده است. عبدالرضا همتي، رئيس کل بيمه مرکزي اين نفتکش نيز اعلام کرده که مسئوليت پوشش بيمه فوت و نقص عضو خدمه کشتي و همچنين آلودگي احتمالي دريا با P&I کلوپ بينالمللي است.
علت حادثه در جعبه سياه کشتي
ارتباط با نفتکش سانچي پس از حادثه، قطع شده و عمليات امداد و نجات براي يافتن آنها از همان زمان حادثه تاکنون ادامه دارد. علت حادثه و همچنين ميزان خسارت وارده در حال بررسي است؛ با اين حال شرکت نفتکش اعلام کرده بهطور معمول تصادم در دريا در مسيرهاي پرتردد گاه به دليل اشتباه در محاسبه مسيرها اتفاق ميافتد.
کشتيها داراي جعبه سياه هستند که اطلاعات صوتي، اطلاعات مسيريابي و مذاکرات کاپيتان و همچنين مسير راداري در آن ثبت ميشود. بهرامي گفته تا زماني که جعبه سياه پيدا نشود، نميتوانيم در باره دليل حادثه اظهارنظر کنيم.
در اين ميان شايد حال ناخوش خانوادههاي دريانوردان براي کمتر کسي جز خودشان قابل درک باشد که با فروکش کردن آتش اميدواريشان براي زنده ماندن عزيزانشان در اتاقي امن در سانچي دو چندان شود و يا با خبري ناآگاهانه از سوي برخي رسانهها دلشورههايشان دو برابر شود. آنگونه که خانواده يکي از دريانوردان ميگويد: اين شايعات مثل ليوان داغي است که آب سرد روي آن بريزيد. خب خانوادهها با اين خبرها ميشکنند. يکسري افراد بيمار هستند که بنزين روي آتش ميريزند. اين شايعات براي اين ايجاد ميشود که رسانههاي اصلي ما بهصورت ويژه پيگير اين ماجرا نيستند. شايد کمتر از يک دقيقه از وقت 24ساعته رسانه ملي به اين موضوع اختصاص داده شده است. يکي ديگر از آنان ميگويد: 32 نفر از کارکنان شرکت ملي نفتکش، هزاران کيلومتر دورتر از کشور خودمان دچار حادثه شدهاند. شرکتي که در دوران دفاع مقدس و تحريمها نقشي مهم در حمل نفت صادراتي کشور داشته، اين حقش نيست». بغض ميکند و ادامه ميدهد: «سه روز است در بدترين شرايط روحي قرار داريم... سه روز است از عزيزترين کسانمان خبري نداريم. نميدانيم جگرگوشههايمان زنده هستند يا نه. اين بدترين انتظار است. مدام فکر ميکنيم الان غرق ميشوند، زنده هستند؟ چه شده؟ اصلا جسدشان به دست ما ميرسد؟ نميرسد؟ ما دقيقا به چه فکر کنيم؟ براي چه اتفاقي آماده شويم؟ اينها همه پرسشهايي است که مدام مغز ما را متلاشي ميکند.» .....
تصوير زيبا در اين ميان همان اتاق امن در دل سانچي است که با اطفاي کامل حريق يک به يک دريانوردان از ميان خرابههاي باقي مانده از اين نفتکش بيرون بيايند و دستي به نشان سلامت براي همه ما منتظران بالا ببرند.
اين اسامي را به خاطر بسپاريم
اسامي 32 خدمه کشتي سانچي را که بر اثر اين حادثه مفقود شدهاند:
1- مجيد قصابي عروجي، کاپيتان
2- فريد محبي، سرمهندس
3- مجيد نقيان، افسر اول
4- حسين جهاني هل آباد، افسر دوم
5-احسان ابوالي قاسم آبادي، افسر دوم
6-ميلاد عنايتي، افسر سوم
7--حامد بهاري حشکوايي، مهندس دوم
8- محمدرضا رضازاده ماسوله، مهندس سوم
9- مهدي سادگي، مهندس سوم
10-حسن رومياني، مهندس چهارم
11-محمد کاووسي تکاب، افسر تدارکات
12- بهرام اتحاد، افسر برق
13-عبدالغني سامري، سرملوان
14- ابوذر نظامي، کمک سر ملوان
15-سيدجواد حيدري، ملوان يکم
16-محمد سجيب علي ميريدها، ملوان يکم (تبعه بنگلادش)
17-محمدهارون راشيد، ملوان يکم (تبعه بنگلادش)
18-عليرضا نجفيفر، ملوان دوم
19- علي حيدريه کهن، ملوان دوم
20-بهرام پورياني، تعميرکار
21- ياور افشاري، روغن کار
22-ميلاد اراوي، روغن کار
23-مسلم عليزاده نودهي، روغنکار
24-عبدالکريم بشارتي پور، سرآشپز
25-اميد ضيايي، کمک سرآشپز
26-ايوب مظفري عبدگاه، مهماندار
27-احسان فرجي، مهماندار
28- سعيد دهقاني، دانشجوي عرشه از دانشگاه خارک
29-پوريا عيدي پور،دانشجوي عرشه از دانشگاه خارک
30-سجاد عبداللهي، دانشجوي عرشه از دانشگاه خارک
31-محمد پيريائي، دانشجوي موتور از دانشگاه صنعت نفت محمودآباد
32-ساقي فعال، همسر حسين جهاني هلآباد
گزارش مديرعامل شرکت ملي نفتکش ايران
سيروس کيانارثي، مديرعامل شرکت ملي نفتکش ايران: پس از وقوع اين حادثه کميته اضطراري شرکت ملي نفتکش ايران در اين شرکت تشکيل شد که 24 ساعته عمليات امداد و نجات را تحت کنترل و نظارت دارد. اطلاعرسانيهاي لازم به خانواده دريانوردان، سازمانهاي ذيربط دريانوردي و امداد و نجات بينالمللي و... انجام شد، مقامهاي دفتر شرکت ملي نفتکش در چين با حضور در سازمان امداد و نجات شانگهاي، هماهنگيهاي لازم را به منظور اعزام سريع کشتيهاي تجسس و نجات و عمليات امداد از طريق دريا و هوا انجام دادند. همچنين 2 فروند از نفتکشهاي تحت مديريت شرکت ملي نفتکش ايران عبوري از منطقه نيز براي پيوستن به تيم امداد و نجات به سرعت به محل حادثه اعزام شدند. نمايندگان اين شرکت در سه بخش عمليات دريايي، بيمه و حقوقي به چين براي بررسي حادثه نفتکش تحت مديريت اعزام شدند.
گزارش مديرعامل سازمان بنادر و دريانوردي
محمد راستاد، مديرعامل سازمان بنادر و دريانوردي: کميته بررسي سانحه دريايي در سازمان بنادر و دريانوردي تشکيل شد و رايزني و پيگيري با مراجع داخلي و بينالمللي مرتبط در حال انجام است تا زواياي مختلف اين سانحه بررسي شود، همچنين با مراجع دريايي چين و کشورهاي همجوار مذاکراتي صورت گرفته تا حداکثر تلاش براي امداد و نجات مدنظر قرار گيرد. سازمان بنادر و دريانوردي براساس کنوانسيون ايمني جان اشخاص در دريا، به دليل اينکه خدمه نفتکش اتباع ايراني بودهاند، اين اختيار را دارد که به عنوان مرجع دريايي در فرآيند رسيدگي سانحه حضور داشته باشد.
گزارش کميته اضطرار سانچي
محسن بهرامي، سخنگوي کميته اضطرار سانحه نفتکش سانچي: در ساعات اوليه وقوع اين حادثه در شامگاه شنبه (16 ديماه) کميتههايي براي پيگيري حادثه تصادم نفتکش سانچي با شناور چيني، تشکيل شد که از جمله آنها کميته پاسخگويي به خانوادههاي خدمه بود. پيشبيني نيازها و مشکلات فوري خانوادههاي خدمه در دستور کار مديريت منابع انساني قرار گرفته است، اسکان خانوادههاي اين عزيزان در تهران و پذيرايي شايسته در دستورکار است، همچنين تلاش ميشود به خانوادههايي که در تهران حضور ندارند بهطور مستمر پاسخ داده شود.
وي درباره بيمه اين نفتکش و خدمه آن هم پاسخ داد: بيمه شخص ثالث اين نفتکش، عهده شرکتها ي انگليسي، بيمه بدنه و تجهيزات به عهده شرکتهاي اسکانديناوي و بيمه محموله به عهده خريدار کرهاي بود که به نسبت 30 درصد، شرکتهاي بيمه ايراني نيز در آن سهم داشتند.
پيام دبيرکل سازمان بينالمللي دريانوردي
فکر و دعاي ما همراه دريانوردان است
دبيرکل سازمان بينالمللي دريانوردي با ارسال پيامي ضمن ابراز همدردي با خانوادههاي دريانوردان نفتکش سانحهديده سانچي از آمادگي اين سازمان براي ارائه کمکهاي فني به اين حادثه خبرداد. در پيام «کي تک ليم» آمده است: «فکر و دعاي ما همراه دريانورداني است که در پي سانحه نفتکش سانچي در آبهاي چين همچنان مفقود هستند. مراتب همدردي عميق خود را به خانواده و دوستداران آنها ابراز ميکنيم.
لازم ميدانم از همه افرادي که در عمليات جستجو و نجات در سطح بينالمللي شرکت داشتهاند و همچنين از تلاشهايشان براي اطفاي حريق و پاکسازي آلودگي تشکر کنم.
ما لحظه به لحظه اين سانحه را دنبال و رصد ميکنيم.
سازمان بينالمللي دريانوردي آمادگي دارد تا هرگونه کمک فني نياز باشد را در اختيار بگذارد. در بلند مدت انتظار ميرود بررسي کاملي از سانحه به عمل آيد و نتايج آن و يافتههاي مربوط به آن به اطلاع IMO برسد تا ما بتوانيم هر چه در اختيار داريم بهکار گيريم و وقوع سوانح را به حداقل برسانيم.»
تکاوران نيروي دريايي ارتش براي عمليات هلي بُرن به چين اعزام ميشوند
تيمي از متخصصان و تکاوران نيروي دريايي ارتش جمهوري اسلامي ايران، شامگاه چهارشنبه (20 ديماه) براي امداد و نجات خدمه نفتکش «سانچي» عازم چين ميشود.
کاپيتان محسن بهرامي با اعلام اين خبر گفت: تيمي از متخصصان و تکاوران نيروي دريايي ارتش قرار است براي انجام عمليات هلي برن به چين اعزام شود. وي با بيان اين که اين تيم تجهيزات مورد نياز را از چين تامين ميکند، درباره تعداد اعضاي اين تيم هم اظهار کرد: احتمالا حدود 10 تا 12 نفر از تکاوران ارتش اعزام خواهند شد. هلي برن يکي از شاخهها و شيوههاي عمليات متحرک هوايي است که در آن از جابهجايي و ترابري نيروهاي رزمي از طريق هوا بهوسيله بالگرد و پياده کردن آنها در منطقه مورد نظر براي انجام ماموريت بهره گرفته ميشود.