پيش به سوی صنعتی عاری از كربن
ردای سبـز بر قامت صنعت گاز
مشعل براساس توافق در بيست و يكمين کنفرانس اعضای کنوانسیون تغییر اقلیم سازمان ملل در پاریس، كشورهای در حال توسعه نیز مشارکت در روند كاهش انتشار گازهای گلخانه ای جهانی را قبول کردند و كشور ما نيز به صورت داوطلبانه، برمبناي مصالح ملی و با در نظر گرفتن پتانسيل های موجود، دستيابی به اين مهم را در دستور کار قرار داده و كاهش گازهای گلخانه ای را براساس برنامه های توسعه ای كشور هدف گذاری كرده است. كاهش انتشار گازهای گلخانه ای در صنعت گاز از آن جهت حايز اهميت است كه علاوه بر حفظ محيط زيست و استفاده پايدار از منابع انرژی و حفظ آن برای نسل های آتی، می تواند سبب افزايش منابع در آمدی از طريق صرفه جويی و بهينه سازی شده و جلوگیری از انتشار گاز و با هدايت منابع آزاد شده به سمت صادرات و برآورده كردن تقاضای فزاينده داخلی راه را برای توسعه بيشتر كشور و ايجاد رفاه و اشتغال هموار كند. در ادامه، گفت وگو با شقايق خلجی، رييس دفتر مطالعات و مديريت انرژی و كربن مديريت برنامه ريزی شرکت ملی گاز ایران را می خوانیم.
لطفا از ضرورت های شكل گيری و اجرای طرح مدیریت انرژی و کربن در صنعت گاز بگوييد؟
همانطور كه می دانيد كشورمان ايران در زمره كشور هايی است كه در طرح های كاهش انتشار كربن به طور داوطلبانه مشاركت دارد و شركت ملی گاز نيز به عنوان يكی از صنايع اصلی كشور به همراه سایر شرکت های تابعه وزارت نفت در اين زمينه، هماهنگی با امور اوپك وزارت نفت برنامه ریزی و اقدامات لازم را انجام داده و به مقامات بالادستی گزارش دهی می كند. ما می توانيم با كاهش ميزان انتشار گاز و تلفات انرژی كه در قالب كاستن از ميزان نشتی ها در تاسيسات صنعت گاز انجام می شود، مقادير آزاد شده را در خدمت تامين مصارف داخلی و يا مقاصد صادراتی قرار دهيم كه دستيابی به اين مهم در پيشرفت كشور تاثيرگذار خواهد بود.
با توجه به نبود تجربيات قبلی، شركت ملی گاز با چه راهبردی وارد اين قلمرو جديد شد؟
اولين گام در اين عرصه، برآورد ميزان انتشار بود كه با توجه به در دسترس نبودن تجهيزات اندازه گيری برای تعيين ميزان نشتی، كاری بسيار دشوار محسوب می شد. همچنين در آن زمان نيروی انسانی مسلط در اين زمينه به ميزان كافی در دسترس نبود كه تلاش شد با برگزاری دوره های آموزشی تخصصی در شركت های تابعه، نيروهای توانمندی برای اجرای پروژه های مرتبط پرورش يابند.
پس از مشخص شدن نقاطی با بیشترین میزان انتشار و تلفات انرژی چه برنامه هايی در دستور كار قرار گرفت؟
با توجه به پتانسیل های موجود، برنامه هايی برای افزایش بهره وری انرژی و كاهش انتشار كربن در صنعت گاز تدوين شد و شركت های تابعه مكلف شدند تا برنامه های اجرايی را در زمان مورد نظر به سرانجام برسانند. اين برنامه ها با هماهنگی ذينفعان نظير مديريت دیسپچینگ، اموراچ اس ای و بخش های مربوطه در شركت های تابعه شرکت ملی گاز ایران تدوین شد و كارشناسان انرژی و كربن در شركت های تابعه تعيين شدند تا ارتباطات فی مابين با سرعت و دقت بيشتری دنبال شود. در يك كلام می توان گفت اكنون مدیریت انرژی و کربن در بخش اجرايی پررنگ تر شده اند و در حال حاضر علاوه بر گزارش دهی ميزان دستيابی به اهداف برنامه ششم در این زمینه به مقامات بالادست، درصدديم برنامه هفتم توسعه در زمینه مدیریت انرژی و کربن در شرکت ملی گاز ایران را تدوين كنيم.
چطور بين قوانين و الزامات ابلاغی از سوی نهادهای بالادستی و توانمندی موجود در شركت های تابعه ملی گاز توازن ايجاد می كنيد؟
قوانينی كه از سوی شركت های بالادست ابلاغ می شوند بايد حتماً در تطبيق با ظرفيت های شركت های تابعه متناسب سازی شوند، در غير اين صورت كار در مرحله اجرا دچار مشكل شده و به اهداف مدنظر دست نخواهيم يافت. برآوردهای بودجه ای، تكنولوژيكی و فنی كه از زوايای گوناگون انجام می شود كمك می كند كه پروژه در مرحله اجرا دچار اختلال نشده و روان تر پيش برود.
در الگوبرداری از پروژه ها و برنامه های موفق چه برنامه هايی داريد؟
چنانچه شركتی در داخل و يا خارج از كشور ابتكار يا اقدامی را با عملكرد مطلوب و موفق به نتيجه برساند، برای الگوبرداری از آن برنامه ريزی می كنيم. ما سعی داريم با اطلاع رسانی از الگوهای موفق به ديگر شركت ها، امكان پياده سازی و الهام گرفتن از طرح های پيشرو و برتر گازی را در سطح شركت فراهم كنيم. بديهی است كه اين موضوع در ابتدا به مديريت پژوهش و فناوری محول می شود تا پس از بررسی لازم از حيث پژوهشی، مديريت برنامه ريزی وارد عمل شده و پس از پتانسيل سنجی، تامين بودجه و برنامه ريزی و در هماهنگی با نهادهای بالا دست و پايين دست، مسير را برای ورود پروژه به فاز اجرايی هموار كند.
شما مسؤوليت يكی از طرح های مهم شركت را بر عهده داريد و برای به ثمر رساندن آن بايد بين طيف وسيعی از ذينفعان هماهنگی ايجاد كنيد. اين موضوع چقدر در افزايش رضايت شغلی شما تاثير داشته است؟
مديريت برنامه ريزی از لحاظ هماهنگی و تعامل بين اجزاء پيوسته روندی رو به پيشرفت داشته است. اين مديريت از همكارانی با انگيزه و فعال تشكيل شده كه نوع همكاری و تعامل در آن با توجه به ماهيت كار كه در فرآيندهايی در هم تنيده و از طريق معاونت ها و دفاتر انجام می شود، تحسين برانگيز است. چه آنكه همكاران امور بررسی منابع و مصارف اطلاعات ارزشمندی را برای تصميم گيری در اختيار ما قرار می دهند و پس از انجام بررسی فنی در این دفتر، همكاران امور بررسی های اقتصادی وارد عمل شده و زوايای اقتصادی و مقرون به صرفه بودن را مورد ارزيابی قرار می دهند و اين زنجيره به هم پيوسته تنها با تعامل به مقصود خود می رسد. از آنجا كه پروژه ها قبل از اجرا و ابلاغ بايد از تمام مسيرهای اين مديريت عبور كنند و به صورت همه جانبه مورد بررسی قرار گيرند، مطمئن هستيم تنها پروژه هايی ابلاغ می شوند كه قابليت اجرايی شدن را دارند. در حال حاضر تمام فرآيندهای مديريت برنامه ريزی بهينه سازی شده و در تعاملی تنگاتنگ با ديگر امور و مديريت ها و نهادهای برون سازمانی فعاليت های محوله را پيش می برند. اين ارتباط خوب به روان تر شدن پروژه ها انجاميده كه نتايج آن در اجرای مدیریت کربن و انرژی مشهود است. از اينكه فرصتی فراهم شد تا در زمینه مدیریت انرژی و کربن كه ماهيتی جديد و جذاب دارد آموخته های دانشگاهی ام را در عرصه عمليات به آزمون بگذارم خرسندم و احساس رضايت از شغل و مسؤوليتم دارم.