کسانی که در خانواده آنها، زمینه اختلالات اضطرابی و وسواسی دیده می شود، برای ابتلا آسیب پذیری بیشتری دارند. بسیاری از این افکار وسواسی، مثل ترس از آلودگی مجدد، ترس از انتقال بیماری یا ابتلای مجدد و احتمال مرگ عزیزان ناشی از نداشتن اطلاعات کامل و علمی است. اکنون مشخص شده که این ویروس از طریق سطوح بسختی منتقل می شود و چرخه انتقال آن، بیشتر از طریق ترشحات بزاقی و دهانی آن هم در فاصله نزدیک است. همچنین شانس ابتلای مجدد نیز کم است. وقتی که ارائه آخرین اطلاعات در زمینه شیوه های ابتلا یا ابتلای مجدد، براحتی در دسترس همگان قرار می گیرد، بسیاری از تحریف های شناختی و باورهای ناکارآمد مردم، بخصوص افراد مضطرب و وسواسی تصحیح خواهد شد و احساس آسودگی و امنیت بیشتری خواهند کرد و میل به نشخوار های ذهنی مکرر و مستاصل کننده در این زمینه کاهش می یابد .
آنچه که افکار وسواسی را تشدید می کند، اطلاعات نادرست و پردازش های غلط آن در ذهن است. انتشار بموقع و سریع آخرین اطلاعات علمی و عدم مراجعه به اخبار نادرست، می تواند سطح نگرانی، اضطراب و افکار وسواس گونه را کاهش دهد. روانشناسان متخصص برای آموزش تکنیک های آرام سازی و چالش با باورهای ناکارآمد، می توانند به افراد در معرض خطر کمک های حرفه ای ارائه کنند.
با توجه به دور کاری شاغلان و اجرای طرح یک سوم و دو سوم، مشکلات زوج ها بیشتر شده است. برای رفع این تنش ها چه راهکارهایی پیشنهاد می دهید؟
در واقع کرونا هم می تواند باعث سازگاری بیشتر افراد در زمان های باهم بودن و افزایش صمیمیت شود و هم اینکه مشکلات و تعارضات زوجین را افزایش دهد.
پس اینکه دورکاری باعث افزایش تعارضات زوجین یا صمیمیت بین زوجین شود، به الگوی ارتباطی قبلی زوجین در خانواده بستگی دارد. خانواده هایی که معمولاً عادت دارند درباره مسائل و مشکلات زندگی با همدیگر گفت وگو کنند و تعاملات سالمی مبتنی بر احترام متقابل و حفظ حریم های شخصی دارند و مسائل ارتباطی و تعارضات بین فردی را به شکل سالم و کارآمدی حل می کنند، در ایام قرنطینه و دورکاری صمیمیت و سازگاری بیشتری را تجربه می کنند؛ اما در مقابل خانواده هایی که از قبل، ارتباط خوبی با یکدیگر نداشتند و مشکلات میان آنها مثل خاکستر زیر آتش همواره وجود داشته یا انکار می شده و زوجین برای اینکه مشکلات کمتری را تجربه کنند، سعی می کردند کمتر با هم در تماس باشند، در شرایط فعلی که مجبورند به صورت دور کار و در محیط خانه کار خود را ارائه کنند، این حضور طولانی مدت باعث آشکارسازی مشکلات قبلی و افزایش تعارضات و حتی زد و خورد بین زوجین می شود.
راهکارها به اهداف زوجین بستگی دارد. برخی تمایل دارند به طور اساسی و ریشه ای روی تعارضات زوجی خود کار کنند که در اینجا نیاز است زوجین به درمانگر های متخصص مراجعه کرده و دوره درمان روانشناختی خود را بگذرانند؛ اما برخی دیگر، انگیزه کافی برای حل عمیق تعارضات و بهبود روابط ندارند. این افراد می توانند هم از خدمات تخصصی شماره تلفن ۱۴۸۰ برای مشاوره اختلافات خانوادگی، ۱۲۳ اورژانس اجتماعی برای خشونت خانگی و برای مشاوره زیر ۱۸ سال ازخدمات «صدای یارا» استفاده کنند. خیلی وقت ها موضوع دعوا، مسائل پیش پا افتاده ای نظیر سر و صدای تلویزیون، مزاحمت بچه ها به هنگام خوابیدن، عدم رعایت توصیههای ایمنی و بهداشتی، درگیری والدین بر سر انجام تکالیف بچه ها، کوچک بودن فضای خانه، رویارویی مداوم در یک فضای کوچک به مدت طولانی، شکسته شدن حریم های شخصی و... است.
مشکلات اقتصادی و استرس کاری می تواند پاسخگویی به نیازهای شریک عاطفی را دشوارتر کند و احتمال اینکه افراد ایرادگیر شده و با کوچک ترین مشکل دعوا راه بیندازند، بیشتر شود.
بسیاری از افراد برای حفظ کارآمدی روزانه شان، به حریم شخصی و تنهایی نیاز دارند. سلامت روان بسیاری از ما وابسته به حفظ روال معمول زندگی و پرداختن به علایق و سرگرمی هایمان است. مواردی که اکنون در دسترس نداریم.
اگر از محدود شدن در فضای کوچک کنار افراد خانواده احساس فشار می کنید و لذت نمی برید، این یک واکنش انسان طبیعی است. موضوعی که در این دوران به شما کمک می کند، این است که درباره احساسات و نیازهای خودتان با هم صحبت کنید. در بعضی مواقع نیز یکی از زوجین با پیگیری اخبار مربوط به کرونا احساس آرامش و کنترل می کند، در حالی که دیگری دوست دارد تا حد امکان خودش را از این دست اخبار دور نگه دارد. این اختلاف، ناشی از تفاوت در مکانیسم های مقابله با استرس در افراد است. بی توجهی به این موضوع، تعارضات زناشویی را افزایش می دهد و باعث می شود زوجین این موضوع را به عدم حمایت عاطفی از سوی شریک زندگی خود نسبت دهد. در حالی که با گفت وگو در این زمینه می توان بسیاری از مشکلات و سوء تفاهم ها را برطرف کرد. بنابراین زوجین باید درباره روش های مقابله با استرس با هم حرف بزنند و فرض را بر این نگذارند که شریک زندگی شان خودش باید بفهمد که چه موضوعی او را ناراحت می کند؛ بلکه باید با گفت وگو به راه حلی برای احترام به این تفاوت ها برسند.
راه دیگر برای بهبود رابطه عاشقانه میان زوجین در این دوران، حفظ روابط اجتماعی است. ما انسان ها، به داشتن احساس تعلق، نیازی اساسی داریم و در شرایط استرس زا، داشتن روابط اجتماعی به آرام شدن ما کمک می کند؛ اگرچه روابط عاشقانه و زناشویی، می تواند منبع اصلی حمایت برای بسیاری از افرادباشد؛ اما در این شرایط بحرانی، ارتباط گسترده تر با دوستان و خانواده از طریق تلفن، پیام یا تماس ویدیویی به زوجین کمک می کند تا شرایط سخت را بهتر پشت سر بگذارند.
با تقسیم کارها و برنامه ریزی برای استفاده نوبتی از فضای کاری خانه، می توانید زمان کاری خود را با یکدیگر تنظیم کنید. به عنوان مثال، هر سه ساعت، یک نفر از اتاق کاری خانه استفاده کند و دیگری مسؤولیت مراقبت از بچه ها را به عهده بگیرد.
قدردانی از یکدیگر را تمرین کنید. تشکر و قدردانی از کارهایی که شریک زندگی تان به عهده گرفته و تمرکز بر کارهایی که بدرستی انجام شده، به نزدیک شدن دل ها به یکدیگر کمک می کند. پیاده روی، تماشای سریال های مورد علاقه، مشاهده آنلاین کنسرت ها و احترام به فضای خصوصی نیز در این زمینه راهگشاست.
دانش آموزان به دلیل برگزاری کلاس های آنلاین و در خانه ماندن از نظر روحی دچار چه آسیب هایی می شوند و خانواده های آنها برای رفع ناراحتی های روحی احتمالی فرزندان خود چه کاری می توانند انجام دهند؟
با تعطیلی مدارس، تفریحات داخل مدرسه، مسافرت ها، مسابقات ورزشی و فعالیت هایی که بچه ها پیش از این در آن شرکت می کردند، لغو شده است، بنابراین آنها به دلیل از دست دادن این فعالیت ها احساس ناامیدی و غمگینی می کنند. از این رو باید آنها را از لحاظ عاطفی حمایت کرد. انتظار اینکه آنها به خاطر از دست دادن زندگی عادی و روزمره شان غمگین و خسته شوند را داشته باشید. یک برنامه عادی روزانه برای کودکانتان طراحی کنید و در این خصوص از خود کودک هم کمک بگیرید. کودکان به برنامه ریزی منظم روزانه نیاز دارند، بنابراین در این برنامه ریزی حتما زمان بازی، استفاده ازتلفن همراه و ارتباط او با دوستان را در نظر د اشته باشید و در عین حال حتما زمانی را برای دوری از تکنولوژی و کمک آنها در انجام کارهای خانه در نظر بگیرید. برنامه ریزی باید بر اساس اولویت های ما باشد، بنابراین در طول هفته برنامه هایی نظیر پیاده روی، دوچرخه سواری، بادبادک بازی در فضاهای آزاد و دور از ازدحام عمومی را برای تجدید روحیه همه اعضای خانواده طراحی کنید.
بیشتر از همه اقشار جامعه، کودکان در معرض خطر آسیب های روحی هستند و ممکن است سالیان سال این آسیب با آنها همراه باشد. والدین آنها چه کاری می توانند انجام دهند تا هم کودکانشان نکات بهداشتی را رعایت کنند و هم ترس و واهمه غیر معقول از این ویروس نداشته باشند؟
بیماری کرونا موجب بروز احساساتی نظیر اضطراب، استرس و عدم اطمینان در میان افراد، بویژه کودکان و نوجوانان شده است. در این شرایط متخصصان توصیه می کنند که والدین پیشقدم شده و با آرامش در مورد این ویروس با کودکان خود صحبت کنند و بگویند که ممکن است نشانه هایی از وجود این بیماری در ما احساس شود؛ اما نباید بیش از حد ترسید.
اطلاعات نادرست زیادی درباره بیماری کرونا در حال انتشار است. از کودکان در مورد اطلاعاتی که در مورد بیماری شنیده اند، سوال و میزان درستی این اطلاعات را با هم چک کنید. ارائه اطلاعات صحیح به کودکان، کافی نیست؛ بلکه باید برداشت های غلط قبلی آنها را نیز اصلاح کرد. به طور قطع برخی والدین در این شرایط، احساس اضطراب می کنند و فرزندانشان نیز ناخواسته از حالات و احساسات آنها الگو می گیرند. والدین باید تلاش کنند اضطراب و نگرانی های خود را مدیریت کرده و این نگرانی ها را بیش از حد در حضور فرزندان خود بروز ندهند. بچه ها برای احساس ایمنی و امنیت، بشدت به والدین خود متکی هستند. بنابراین حتی اگر احساس اضطراب می کنید، اجازه ندهید که کودکانتان احساس ناایمنی کنند؛ بلکه آنها را تشویق کنید تا با رعایت برخی نکات بهداشتی نظیر استفاده از ماسک، حفظ فاصله از دیگران، شستن مرتب دست ها با آب و صابون، تا حد زیادی جلوی ابتلا به کرونا را بگیرند. به فرزندان خود اطمینان دهید که بیماری کرونا، بخصوص برای کودکان و نوجوانان معمولاً خفیف است، ضمن اینکه درمان هم دارد. اقدام دیگر این که از فرزندان بخواهید به دیگران و شرایط افراد دیگر فکر کنند. به عنوان مثال به آنها بگویید که وقتی از شما می خواهیم دست هایتان را بشویید و در خانه بمانید، به این دلیل است که چرخه بیماری شکسته شده و از انتقال این بیماری جلوگیری شود، این کار به آن معناست که اطرافیان برایمان مهم هستند و ما به آنها اهمیت می دهیم.
در پایان اگر نکته ای باقیمانده که به آن اشاره نشد و می خواهید از این طریق اطلاع رسانی کنید، بفرمایید؟
یکی از مهم ترین چیزهایی که باید به یاد داشته باشیم، این است که جلوی خودگویی هایی منفی را بگیریم. گاهی اوقات ذهن ما سناریوسازی می کند، به طوری که غرق در احساسات منفی می شویم. در این شرایط بهتر است تصاویر ذهنی دلخراش و داستان هایی در این مورد را در ذهن خود پردازش نکنیم، در جست و جوی اطلاعات اضافی نگردیم و به افکار منفی و مزاحم اجازه ندهیم که ذهنمان را تسخیر کنند. تمرین های تنفسی را یاد بگیریم و خود را به شکر گزاری عادت دهیم. خودمان را دوست داشته باشیم و شرایط را بپذیریم. کم کم در زندگی مان برای تفریح هایی که به خاطر شرایط کرونا از دست داده ایم، جایی باز کنیم و سعی داشته باشیم روش های مختلفی را برای کاهش فشار و استرس روانی خود یافته و شرایط زندگی را به روال عادی و روزمره برگردانیم. از فعالیت های هنری برای مشغول کردن ذهن و همچنین پاکسازی روان استفاده کنیم. باید سعی کنیم میزان اعتقادات خود به افکار منفی را روز به روز کمتر کنیم و به آنها وزن بیش از حد ندهیم و آن را درست نپنداریم. به خودمان و اطرافیانمان محبت کنیم و در مورد نگرانی هایمان با افراد متخصص و کسانی که به ما نزدیک هستند، صحبت کنیم. سعی کنیم هم آرامش دهنده خودمان باشیم و هم در فعالیت های خیریه و روزمره به افرادی که نیازمند کمک و نوع دوستی ما هستند، شرکت کنیم. یکی از چیزهایی که بجز هنر می تواند به ما کمک کند تا از این شرایط سخت خارج شویم و معنای جدیدی را برای زندگی بیابیم، کمک به افرادی است که شرایطشان از ما بدتر است. کمک به این افراد، هم باعث تلطیف احساسات انسانی خودمان می شود و هم تسکین دهنده درد کسانی است که به آنها کمک کرده ایم.
با رعایت این توصیه ها و مراجعه به روانشناس در صورت داشتن اضطراب زیاد، می توان بخشی از این فشار را تخلیه و به صورت اصولی برای درمان اقدام کرد.