آیا پیشنهاد اقلیمی آژانس بین المللی انرژی نقطه اوج سرمایه گذاری های نفتی است؟
بانک های بزرگ در مسیر توقف پروژه های سوخت های فسیلی
آینده ذخایر نفت خام و زغال سنگ حرارتی ازسوی طرفداران محیط زیست یا حتی به طور مستقیم از طرف انرژی های تجدیدپذیر به خطر نمی افتد؛ بلکه این تهدید زمانی احساس می شود که بانک های بزرگ در مسیر توقف تامین مالی پروژه های سوخت های فسیلی گام بردارند. دو سال پیش، گلدمن ساکس، یکی از بزرگترین سرمایه گذاران در زمینه سوخت های فسیلی، به عنوان نخستین بانک آمریکایی با رد تأمین بودجه فعالیت های اکتشافی و حفاری جدید نفت در قطب شمال و توسعه ذخایر معادن زغال سنگ حرارتی در سراسر جهان، تاریخ ساز شد. بانک آمریکایی گلدمن ساکس در سیاست محیط زیستی خود، تغییر اقلیم را به عنوان مهم ترین چالش محیط زیستی قرن 21 اعلام کرد و متعهد شد با مدیریت مؤثر آثار سوء محیط زیست از طریق فروش اوراق قرضه وجلوگیری از فاجعه تغییرات اقلیمی، به مشتریان خود کمک کند. بانک بزرگ وال استریت نیز متعهد شد در یک دهه آینده 750 میلیارد دلار در مناطقی که در پروژه های متمرکز بر مقابله با تغییرات اقلیمی متمرکز هستند، سرمایه گذاری کند. ماه ها بعد، بلک راک (BlackRock) بزرگترین مؤسسه مدیریت سرمایه گذاری جهان، اعلام کرد که قصد دارد سرمایه گذاری در زمینه محیط زیستی، اجتماع و حاکمیت (ESG) یا مسؤولیت اجتماعی خود را با افزایش بیش از چند 10 برابری در یک دهه از 90 میلیارد دلار، به یک تریلیون دلار برساند. بلک راک، پارسال نیز این هدف را دنبال و ضمن بازنگری اساسی و جدی در رویکرد خود برای همکاری با شرکت ها اعلام کرد که روش پیشین و سنتی خود مبنی بر قرار گرفتن در کنار هیأت مدیره شرکت ها را کنار می گذارد؛ اما به جای آن به تصمیم سهامداران رجوع می کند. در شرایطی که سرمایه گذاران فکر می کردند این شرکت ها به طور معمول در زمینه انرژی های تجدیدپذیر تنها به حرف زدن اکتفا می کنند، حال شاهد نشانه هایی مطلوب از هدف و نگاه تجاری آنها به این بخش هستیم. برای نخستین بار، بزرگترین بانک های سرمایه گذاری جهان، بیش از تمایل به سرمایه گذاری در سوخت های فسیلی، از سرمایه گذاری در حوزه انرژی های تجدیدپذیر حمایت می کنند. بر اساس داده های مؤسسه بلومبرگ که حدود 140 مؤسسه خدمات مالی در سراسر جهان را پوشش می دهد، از 14 ماه مه سال 2021 میلادی حداقل 203 میلیارد دلار اوراق قرضه و وام روانه طرح های توسعه انرژی های تجدیدپذیر شده است، در حالی که رقم تامین مالی برای مشاغل متمرکز در هیدروکربن ها 189 میلیارد دلار بود.این برای نخستین بار در تاریخ سوخت های فسیلی مدرن است که شاهد وقوع چنین تغییرهایی هستییم.
سایه سنگین اعتراض ها به اکسون موبیل
در اوایل سال جاری میلادی، شرکت آمریکایی نفت و گاز اکسون موبیل با خشم سرمایه گذاران فعال و صندوق بازنشستگی معلمان ایالت کالیفرنیا (CalSTRS)، یکی از بزرگترین صندوق های بازنشستگی ایالات متحده آمریکا روبه رو شد.
اما این پایان مسیر نبود.
صندوق بازنشستگی 226 میلیارد دلاری ایالت نیویورک هم بتازگی از برنامه های خود برای واگذاری سهام های نفت و گاز در سال های آینده خبر داده است. اکسون موبیل، به دلیل تعهد نصف و نیمه خود در قبال کاهش انتشار کربن و گازهای گلخانه ای مورد انتقاد قرار گرفت. این شرکت آمریکایی هم به جرگه تولیدکنندگان نفت و گاز بسرعت در حال رشد در زمینه کاهش انتشار گازهای گلخانه ای پیوست. متأسفانه، فعالان و تحلیلگران بیشتر گفته های اکسون موبیل را «ناراحت کننده»، «ناکافی» و در حد «گام های ابتدایی» می دانند.
پاول مولچانوف، تحلیلگر انرژی ریموند جیمز در این باره گفت: کاهش 15 تا 20 درصدی در شدت انتشار گازهای گلخانه ای طی 9 سال هدفی بلندپروازانه نیست و از اساس مطابق عرف معمول تجارت است.
اندرو لوگان، مدیر بخش نفت و گاز سازمان غیرانتفاعی پایدار «سرس» (Ceres) که با سرمایه گذاران فعال در زمینه تغییرات اقلیمی کار می کند، گفت: آنچه به واقع جزو کاستی های گزارش اکسون به شمار می رود، این است که هیچ اشاره ای به بحث برنامه سرمایه گذاری ها، راهبرد یا سرمایه گذاری نشده است. در همین حال، موتور شماره یک، یکی از گروه های سهامدار، که درگیر یک کمپین فعال برای تغییر فعالیت های شرکت است، ضمن اعلام موافقت می گوید: در حالی که کاهش شدت انتشار مقدار کربن مهم است؛ اما در گفته های اکسون موبیل نشانی از بهتر شدن موقعیتش در زمینه کاهش انتشار گازهای گلخانه ای مشاهده نمی شود.
سرس همچنین از تشکیل کنسرسیومی متشکل از سرمایه گذاران در زمینه مدیریت 9 تریلیون دلار دارایی که به طور کامل متعهد به سرمایه گذاری در زمینه به صفر رساندن انتشار کربن است، خبر داد.
نقطه اوج قدرتمند
در نظر بگیرید که در سال 2019 میلادی، بانک ها 737 میلیارد دلار در زمینه سوخت های فسیلی سرمایه گذاری کردند؛ اما سرمایه گذاری در بخش انرژی های پاک تنها 238 میلیارد دلار بوده است.
این روند در سال 2020 میلادی و در اوج شیوع ویروس جهانی کووید-19 (کرونا) بدون تغییر باقی ماند، به طوری که بانک ها 688 میلیارد دلار به بخش سوخت های فسیلی اختصاص دادند و سهم منابع تجدیدپذیر تنها 323 میلیارد دلار بود.
از سال 2015 میلادی که بخش زیادی از کشورهای جهان در توافقنامه تغییرات اقلیمی پاریس تصمیم گرفتند از گرمایش زمین بکاهند، بانک ها بیش از 3.6 تریلیون دلار در زمینه سوخت های فسیلی سرمایه گذاری کردند که این رقم حدود سه برابر کل اوراق قرضه و وام های اختصاص یافته به اجرای پروژه های سبز بوده است.
در مجموع، از زمان توافقنامه تغییرات اقلیمی پاریس، بانک های سرمایه گذاری از تنظیم اوراق قرضه و وام برای شرکت های انرژی 16.6 میلیارد پوند، درآمد به دست آوردند، در حالی که رقم اوراق قرضه و وام های سبز 7.4 میلیارد دلار بوده است.
تحولات تازه را می توان روندی جدید در ساخت تلقی کرد. با این وجود بعضی علاقه مندان به انرژی های پاک اعلام کردند که ما در انتقال انرژی پاک به «نقطه اوج قدرت» رسیده اند.
تکانه محیط زیستی، اجتماع و حاکمیت
در واقع این مؤسسه منکر این نیست که سرمایه گذاری های محیط زیستی، اجتماعی و حاکمیت یا مسؤولیت اجتماعی، بسرعت در حال افزایش است، در عین حال سرمایه گذاران، فعالانه خواستار انتخاب مسؤول انجام کارهای همسو با محیط زیست و فعالیت های اجتماعی هستند. در واقع طی پنج سال اخیر، سرمایه گذاری در زمینه محیط زیست، اجتماع و حاکمیت به عنوان بزرگترین گرایش بزرگ جهانی، نمود پیدا کرده است. حتی بانک های بزرگ نیز فشار اخلاقی را بشدت احساس می کنند. زندگی در دنیای مالی به حال عادی بر نخواهد گشت و این بزرگترین انتقال ثروتی است که تاکنون شاهد بوده ایم. ارزش دارایی های سرمایه گذاری پایدار اکنون 17.1 تریلیون دلار برآورد شده، این رقم تنها نسبت به سال 2018 میلادی 50 درصد افزایش یافته است. شرکت چندملیتی خدمات حرفه ای انگلیسی پرایس واتر هاوس کوپرز (PricewaterhouseCoopers) که در زمینه ارائه خدمات مشاوره مدیریت، مشاوره مالی و سرمایه گذاری، مشاوره حقوقی و مالیاتی، بیم سنجی، خدمات حسابداری و حسابرسی فعالیت می کند، اعلام کرده که در یک سال، 77 درصد سرمایه گذاران نهادی، خرید محصولاتی را که به نوعی پایدار نیستند، به طور کامل متوقف می کنند. شرکت مدیریت سرمایه گذاری بلك راك (Blackrock) در این باره می گويد، مشتريانش تنها طی پنج سال دارايی هایی خود را در زمینه محیط زیستی، اجتماعی و حاکمیت (ESG) دو برابر می كنند. در واقع، مؤسسه ها و شرکت های مدیریت مال می گویند که تغییر آب و هوا، اولویت نخست نگرانی آنها و معیارهای اصلی تعیین کننده تمرکز فعالیتشان برای درآمدزایی است و این یک بحث اخلاقی نیست؛ بلکه به بازار آزاد مربوط می شود.
منبع: اویل پرایس
الکس کیمانی
مترجم: امیر دشتی