«مشعل» از طرح نوین افزایش ضریب بازیافت نفت در یک میدان نفتی گزارش می دهد
بلال میزبان فناوری نانو
مشعل توسعه فناورانه از سیاست های مهم وزارت نفت در ازدیاد برداشت از مخازن نفتی کشور است که در سایه همکاری با دانشگاه ها و مراکز پژوهشی در حال انجام است. راهی که منتفع اصلی آن با افزایش درآمد نفتی کشور و همچنین صیانت از این منابع، نسل های فعلی و آینده کشور خواهند بود. این رویکرد با توجه به اینکه میادین زیادی از کشور در حال ورود به نیمه دوم عمر خود هستند، اهمیت بسزایی دارد؛. مسیری که با تلاش دانشگاهیان در حال نتیجه دادن است. در همین زمینه، هم اکنون حدود ۴۰ طرح کلان پژوهشی در حوزه های بالادست و پایین دست صنعت نفت با همکاری دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی در حال اجراست که نخستین قراردادها از این مجموعه طرح ها، به اواخر سال ۹۳ بازمی گردد که مطالعات ازدیاد برداشت ۹ میدان نفتی در قالب ۹ قرارداد به دانشگاه ها واگذار شد. گام دوم هم سال ۹۵ با امضای ۱۲ قرارداد به منظور ایجاد انستیتوهای تحقیقاتی در پایین دست صنعت نفت میان سه شرکت تابع وزارت نفت (شرکت ملی گاز ایران، شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی ایران و شرکت ملی صنایع پتروشیمی) و دانشگاه های منتخب برداشته و سومین مرحله آن سال ۹۶ با امضای پنج قرارداد پژوهشی در حوزه اکتشاف دنبال شد و امسال نیز ۱۳ قرارداد پژوهشی دیگر در حوزه ازدیاد برداشت نفت تعیین تکلیف شدند. در مجموع، مطالعات فناورانه ۲۰ میدان نفتی و دو میدان گازی کشور به دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی سپرده شده است که ذخایر این میدان ها ۵۰ درصد از ذخایر درجای نفتی (۵۳ درصد از کل ذخایر قابل استحصال) کشور است که ارزش کل قراردادهای واگذار شده بیش از ۱۰۰۸ میلیارد تومان و حدود ۵۰ میلیون یوروست. مجموعه گام هایی که باید آنها را در مسیر برداشت حداکثری از مخازن نفتی قلمداد کرد. در این میان، طرح بررسی امکان تزریق پذیری نانوسیالات که به عنوان یکی از روش های نوین افزایش ضریب بازیافت نفت از سال 94 آغاز شده بود، با تزریق به یکی از مخازن سورمه میدان نفتی بلال وارد مرحله پایلوت شد. خوب است بدانید که این طرح مهم پژوهشی که اکنون دانش آن در اختیار چند کشور معدود جهان قراردارد، به سرپرستی خانم نصرت ایزدی در حال انجام است تا مشخص شود که زنان در نفت پیشتاز هستند و بدون هیاهو با دانش خود، مرزهای رقابت با دنیا را پشت سر می گذارند. میدان نفتی بلال از میدان های نفتی ایران است که در استان هرمزگان قرار دارد و در منطقه لاوان، در محدوده خلیج فارس مستقر است. نخستین چاه اکتشافی در میدان نفتی بلال، سال 1346 حفر و طرح توسعه آن از سال 1378 آغاز شده و در سال 1381 هم به بهره برداری رسیده است. دانش فنی تولید نانوساختارهای (نانوامولسیون ها) که به منظور سهولت ازدیاد برداشت نفت حاصل شده است، با راهبری مدیریت پژوهش و فناوری شرکت ملی نفت ایران و کارفرمایی شرکت نفت فلات قاره ایران به ثمر رسیده است. طرح پایلوت تزریق پذیری نانوسیالات، با هدف تزریق ۱۸ هزار بشکه نانوسیال در چاه ۱۰ این میدان در دستور کار است؛ عملیاتی که با هدف ازدیاد برداشت نفت برای نخستین بار در کشور وارد مرحله پایلوت شده است. در این طرح پژوهشی، طیف وسیعی از نانوساختارها (اکسیدهای فلزی - کربنی و هیبریدی) مطالعه و با بررسی پایداری نانوساختارها در شرایط شوری، دما و فشار مخزن، دستیابی به دانش فنی پایدارسازی نانوساختارها برای تسهیل ازدیاد برداشت نفت محقق شده است.