با تلاش صنعت نفت و شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب حاصل شد
تغییر چهره محرومیت
مشعل انجام مسؤوليت هاي اجتماعي در صنعت نفت، راهبردي چند ساله است که اهالي بزرگ صنعت نفت، آن را سرلوحه فعاليت هاي خود در مناطق مختلف قرار داده اند. در چند سال گذشته و دوره هشت ساله دولت های یازدهم و دوازدهم، روند انجام مسؤوليت هاي اجتماعي شتاب بيشتري يافته و مناطق مختلف نفتي به آباداني و پيشرفت هاي بيشتري رسيده اند. مناطق نفت خيز جنوب، به عنوان يکي از مهم ترين مناطق توليد کننده نفت کشور، همسو با سياست هاي کلي وزارت نفت در تقويت انجام مسؤوليت هاي اجتماعي، دست به افزايش خدمات اجتماعي خود در مناطق مختلف شهري و روستايي زده است. امروزه حجم گسترده اي از اين اقدام ها در قالب پروژه هاي عمراني، آموزشي، بهداشتي، درماني، محيط زيستي، اشتغالزايي و... در نقاط مختلف کشور، بويژه مناطق عملياتي صنعت نفت در دست اجراست که با گذر زمان توسعه يافته و امروز اثرمثبت آن قابل لمس است.
مسؤوليت اجتماعي شرکت در دنيا، مفهومی نوين است؛ هر چند پيشينه موضوعي اين نوع از مسؤوليت، در تاريخ جوامع و پيشينه صنعت و شرکت هاي فعال در آن مشاهده مي شود؛ اما نظرگاه ها، چارچوب ها و رويه ها با عنوان و مفهوم جديد اين نوع مسؤوليت از نيمه قرن 20 نضج گرفت. برداشت اوليه از اين مفهوم، به حمايت هاي خيريه معطوف بود؛ اما بتدريج توجه به ذينفعان و منافع آنان در محافل علمي و رسمي مدنظر قرار گرفت. با رشد مفهوم و روند توسعه پايدار، امروز مسؤوليت اجتماعي شرکت در پرتو اين مفهوم مورد توجه بوده و شاخص هاي علمي مرتبط با آن، همخواني بسياري با شاخص هاي توسعه پايدار دارد.
در ايران نگاه عمومي مديران شرکت ها به مسؤوليت اجتماعي شرکت به عنوان اقدام هاي عام المنفعه، قابل تعبير است. با اين حال در سال هاي اخير، تغيير در اين تعبير و توجه به ذينفعان و توسعه پايدار آغاز شده است. اين روند، بخصوص در صنعت نفت کشور محسوس تر است. به طوری که در وزارت نفت برای سامان دادن به این موضوع مهم، با روی کار آمدن دولت یازدهم و انتصاب مشاور اجتماعی از سوی بیژن زنگنه در شهریور سال 1392، حوزه مشاور اجتماعی شکل گرفت که هدف آن، توجه به مناسبات صنعت نفت و گاز و جوامع محلی مناطق نفت و گاز خیز کشور است که تاکنون چند همايش در زمينه مسؤوليت هاي اجتماعي وزارت نفت با حضور وزير نفت برگزار شده که نشان از اهميت ويژه اين مسأله براي صنعت نفت دارد. از جمله ماموریت های حوزه مشاور اجتماعی وزیر نفت، کمک به توسعه اجتماعی همپای توسعه صنعت نفت و گاز، ترویج مفهوم مسؤولیت اجتماعی شرکت ( CSR)و ارزیابی تاثیرات اجتماعی پروژه های صنعتی است. در واقع باید اذعان داشت که عمل به مسؤولیت اجتماعی در صنعت نفت، تعطیل بردار نیست و دست درکاران بخش های مختلف با تمام قوا در حال فعالیت در خصوص عمل به این وظیفه مهم هستند تا در کنار فعالیت مهم صنعت، بازوی کمکی مردم هم باشند؛ راهی که باید و می تواند به تغییر چهره محرومیت از مناطق همجوار نفت منجر شود.
عمل به مسؤولیت اجتماعی در گستره نفت خیز جنوب
در این میان، شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب، با توجه به دربرگیری و گستردگی که به عنوان بزرگ ترین شركت تابع شركت ملی نفت ایران با ۴۵ میدان و ۶۵ مخزن هیدروكربوری بزرگ و كوچك در گستره ای افزون بر ۴۰۰ هزار كیلومتر مربع از استان بوشهر تا شمال خوزستان، حدود ۸۰ درصد نفت خام و ۱۶ درصد گاز كشور را تولید می كند، نقش آفرینی متفاوت تری در راه عمل به مسؤولیت اجتماعی دارد؛ مسیری که طی هشت سال اخیر با اقدام هایی درخشان از ساخت مدرسه، راه و مساجد گرفته تا فعالیت های متنوع اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، آموزشی، زیست محیطی و ... طی شده است. كارنامه هشت ساله اين شركت در زمينه كمك به توسعه زير ساخت هاي آموزشي، فرهنگي، بهداشتي و زيست محيطي نیز بيانگر اين واقعيت است. از طرفي درون صنعت نفت نيز، طرح ها و پروژه هاي مهم و كليدي با اولويت محيط زيست و مسؤوليت هاي اجتماعي تعريف و اجرا مي شوند که مصادیق مختلفی می توان برای آن بیان کرد. از عمران شهرها تا تاسيس جاده ها، از مدارس محروم تا کنفرانس هاي علمي، حفظ محيط زيست با جمع آوري گازهاي مشعل و مواردی فراوان که در کارنامه شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب وجود دارد.
به اعتقاد احمد محمدی، مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب آنچه در مديريت این شرکت بيش از هر چيز اهميت دارد، رفع فقر و محروميت و توسعه رفاه در مناطق پيراموني اين صنعت عظيم است و گسترش امکانات اجتماعي و اقتصادي و تقويت آنها، مهم ترين مسأله نظام جمهوري اسلامي است که در اين باره مناطق نفت خيز جنوب در بخش هاي مختلف نسبت به تقويت مناطق همجوار در قالب مسؤوليت هاي اجتماعي در زمينه هاي زيرساختي، آموزشي، فرهنگي و اجتماعي با طرح هاي کوتاه مدت و بلند مدت در حال فعاليت بوده و اين کار را جزو وظايف اصلي و پايدار خود مي داند.
افزون بر آن در مناطق نفت خيز جنوب به عنوان خاستگاه صنعت نفت، با اجراي طرح توسعه 28 مخزن نفتي، فصل جديدي از توسعه و پيشرفت آغاز شده که براساس آن، برای نخستین بار در این طرح برای انجام مسؤولیت های اجتماعی درصدی معین تعریف شده است. طبق ماده ۷ مصوبه شورای اقتصاد، معادل ۴ درصد از کل ارقام پرداخت به پیمانکاران از سوی شرکت ملی نفت ایران، پس از مبادله موافقتنامه با سازمان برنامه و بودجه و حسب مورد و متناسباً، باید صرف اجرای پروژه مسؤولیت اجتماعی شود. پروژه عام المنفعه با هدف کمک به احداث و بهسازی مدارس، شبکه های آبرسانی، برقرسانی، گازرسانی، خانه های بهداشت روستایی، بهسازی راه های روستایی، فاضلاب شهرها و روستاها، کمک به احداث و تجهیز آموزشگاه های فنی حرفه ای، احداث و تجهیز مراکز ورزشی و زیرساخت های تعاونی های اشتغال محور انجام می شود و در روستاها و شهرهای محل اجرای آنها، با تصویب شورای برنامه ریزی استان اجرا خواهد شد و افزون بر آن، اشتغال بومی و پیمانکاران بومی هم مدنظر قرار گرفته و با حمایت از اشتغال بومی، پیمانکاران اصلی و فرعی موظفند نیروهای مورد نیاز پروژه را از شهرها، روستاها یا استان محل اجرای پروژه به کار گیرند. تاکنون در چند پروژه ابتدایی شروع شده، تعداد ۱۱۰۰ نفر به طور مستقیم مشغول به کار شده اند که بیش از ۸۵ درصد این افراد، نیروی بومی شهرها و روستاهای محل اجرای پروژه ها هستند و اکثریت قریب به اتفاق پیمانکاران فرعی در بخش اجرا نیز بومی منطقه به شمار می روند.