منابع جدید انرژی های تجدیدپذیر در دنیای امروز
از عروس دریایی تا عابران پیاده
مشعل انرژی های تجدیدپذیر از چند دهه گذشته تا امروز جای خود را در کنار سوختهای فسیلی باز کرده اند و هر روز دامنه و گستردگی و تنوع و کاربردشان بیشتر می شود. نور خورشید، باد، باران، جزر و مد، امواج، زمین گرمایی (ژئوترمال) و ... نمونه هایی از انرژی های تجدید پذیر هستند که می توان از آنها انرژی برق، گرمایش و سرمایش هوا و آب گرفت و در زمینه هایی مثل حمل و نقل هم به کار برد. در بسیاری از کشورها استفاده از انرژی های تجدید پذیر از یک انتخاب تبدیل به قانون و الزام شده و حمایتهای مالیاتی و مالی و زیرساختی زیادی از مصرف کنندگان صورت می گیرد. اما در سالهای اخیر با پیشرفتهای علمی و تکنولوژیک که در حوزه انرژی های تجدید پذیر رخ داده است، شاهد اضافه شدن منابع جدیدی از انرژی های تجدید پذیر و محل های به کارگیری متفاوتی هستیم. این تغییرات یعنی بخش بیشتری از مردم روی کره زمین به این موضوع اهمیت می دهند و نگران آینده زمین و جایی هستند که درآن زندگی می کنند.
تجدیدپذیرهای شناخته شده
نکته قابل توجه درباره انرژی های تجدید پذیر از ابتدا تا امروز این است که استفاده از آنها و فراگیری آن از سوی مردم و دولتها ارتباط بسیاری با توسعه اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی یک کشور دارد و می تواند از وابستگی به منابع فسیلی گران و دور از دسترس بکاهد. در عین حال بسیاری از شهروندان و دولتها هزینه های غیرمعمول و سنگین ابتدایی برای شروع مصرف و تغییر رویه خانه ، کارخانه یا مجموعه خود را بهانه ای برای به کارگیری انرژی های تجدید پذیر اعلام می کنند؛ درصورتی که این تجهیزات پس از هزینه های اولیه، تا سالها بسیار اقتصادی هستند. درعین حال نباید ویژگی هایی را که منجر به ممانعت از تولید آلاینده ها، افزایش امنیت عرضه انرژی و افزایش دسترسی به منابع انرژی پایدار می شود، فراموش کرد و کنار گذاشت. در میان انرژی های تجدید پذیر از گذشته تا امروز، انرژی خورشیدی یکی از اصلی ترین و بیشترین کاربردها را دارد و به اندازه کافی توجیه اقتصادی در مصرف را پیدا کرده است. انرژی تجدید پذیر پر مصرف دیگر انرژی باد است که به واسطه شرایط جغرافیایی در برخی از مناطق کشور ما هم مورد استفاده است. مزرعه های بادی در کشورهای مختلف سهم قابل توجهی در تولید برق دارند و به شکل همزمان از تولید گازهای گلخانه ای هم جلوگیری می کند. گفته می شود که در میان انواع انرژی های تجدید پذیر، انرژی باد هزینه سرمایه گذاری اولیه کمتری دارد و با بهبود فناوری، افزایش توربین ها و رفع محدودیت ها، کاهش چشمگیری در این هزینه متصور است.
در میان انرژی های تجدید پذیر یکی از موارد جالب توجه، انرژی زمین گرمایی (ژئوترمال) است. انرژی زمین گرمایی، از حرارت حاصل از تجزیه مواد رادیواکتیو، هسته مذاب کره زمین، کوه زایی و واکنش های درون زمین سرچشمه می گیرد. چشمه های آب گرم، نمونه هایی از انرژی زمین گرمایی هستند، آب به وسیله سنگ های زیرزمین گرم می شوند و سپس در سطح زمین جریان می یابد. حدود بیست کشور از این انرژی برای گرم کردن خانه ها، آب و یا برای تولید الکتریسیته استفاده می کنند، اما هنوز سطح استفاده بالایی ندارد.
نسل نو تجدیدپذیرها
انرژی «زیست توده» از جمله مدلهای جدید انرژی های تجدید پذیر است که مطالعات زیادی برای کاربردهای آن صورت می گیرد. گونه های مختلفی از انرژی، سوخت های منابع جامد وگازی، حرارت، موادشیمیایی و دیگر مواد را می توان به وسیله فناوری های بیو انرژی، از منابع گیاهی جانوری تجدیدپذیر به دست آورد. کاربرد اقتصادی بسیار رایج انرژی زیست توده، استفاده از مواردی نظیر پس ماندهای حاصل از کشاورزی، غذا و ضایعات شهری است. «هیدروژن» و «پیل سوختی» از دیگر نمونه های انرژی های تجدید پذیر هستند. هیدروژن عمده ترین گزینه مطرح به عنوان حامل جدید انرژی است. فراوانی، سهولت تولید از آب، مصرف تقریباً منحصربه فرد و سودمندی زیست محیطی ذاتی هیدروژن، از جمله ویژگی هایی است که آن را از دیگر گزینه های مطرح، متمایز می کند. استفاده از پیل های سوختی (Fuel Cell)، جهت تأمین هم زمان الکتریسیته و حرارت به روش الکتروشیمیایی هم مطرح است.
تجدیدپذیرهای عجیب
اما در میان منابع انرژی های تجدید پذیر موارد جدید و عجیبی هم وجود دارند که در سالهای اخیر شناسایی شده اند و هنوز محققان تحقیقات روی آنها را تمام نکرده اند. منابعی که درباره آنها صحبت می کنیم به شکل معمول تصوری از ایجاد انرژی درباره آنها وجود ندارد. به عنوان نمونه شاید نتوانید تصور کنید که یک عروس دریایی می تواند برق تولید کند. به همین دلیل خوب است تحقیقات دانشمندان روی چند مورد از این منابع انرژی تجدید پذیر را مرور کنیم.
در آیسلند آتش فشانهای زیادی فعال هستند و محققان این کشور مشغول بررسی راه های دسترسی به مواد مذاب زیرزمینی با حرارت بیش از هزار درجه سلیوس برای تبدیل به الکتریسته هستند. آنان معتقدند قابلیت مواد مذاب زیر زمینی برای تولید الکتریسیته ۱۰ برابر بیش از منابع معمول تولید انرژی زمین گرمایی است. قبلا درباره استفاده از باد به عنوان یکی از انرژی های تجدید پذیر صحبت کردیم، اما دانشمندان متوجه شده اند بادی که در میان شاخه های درختان می وزد، انرژی متفاوتی دارد. آنها دریافته اند که ارتعاشات به وجود آمده از حرکت شاخه های درختان را می توان به انرژی قابل مصرف تبدیل کرد.
یکی از موضوعات قابل توجه درباره انرژی های تجدید پذیر ، تطبیق و هماهنگی آن انرژی با منطقه جغرافیایی آن است. مثل این مورد که دانشمندان از خاک برای تولید برق در زمینهای کم باران و محروم آفریقا استفاده کنند. دانشمندان دانشگاه هاروارد یک باتری ساخته اند که به وسیله خاک شارژ می شود. باتری های خاکی برخلاف باتری های موبایل و دستگاه های معمولی درون یک سطل پنج لیتری آب شور ساخته می شوند که یک پارچه گرافیتی آندی ، یک تور فلزی کاتدی ، گل و لایه ای از شن در آن قرار داده شده تا به عنوان یون در محلول الکترولیت نمکی عمل کند. طلای کثیفی که بارها درباره اهمیت استفاده از آن صحبت شده است ، یکی از منابع مهم برای تولید برق هم شناخته شده است و دانشمندان تلاش کرده اند تا از این چالش مهم برای بشر در همه کشورها به نفع خودشان بهره ببرد. در بسیاری از کشورها زباله های جمع آوری و یا دفن شده محلی برای تولید برق شده اند.
یکی دیگر از منابع عجیب انرژی تجدید پذیر ما انسانها در جایگاه عابران پیاده هستیم. دانشمندان به این نتیجه رسیده اند که با قدم زدن روی پیاده روها به شکل معمول می توان انرژی الکتریسیته تولید کرد. در این طرحهای انرژی پاک ، با استفاده از سنگفرش هایی خاص، انرژی جنبشی موجود در پیاده روها را جمع آوری و برای برق در چراغ های روشنایی خیابان از آنها استفاده شود.
اما شاید جالبترین مورد در موارد عجیب انرژی های تجدید پذیر ، معجون عروس دریایی و تولید برق از آن باشد. این موجود دریایی حاوی نوعی پروتئین فلورسنت سبز رنگ است که برای خلق سلول های سوختی بسیار کوچک استفاده می شود. محققان سوئدی مدتی است که از نوعی خاصی از عروس دریایی به نام «آکوارئا ویکتوریا» که از خود نور ساطع می کنند، برای تولید برق استفاده می کنند.
اشکم ولی به پای عزیزان چکیده ام
خارم ولی به سایه گل آرمیده ام
با یاد رنگ و بوی تو ای نو بهار عشق
همچون بنفشه سر به گریبان کشیده ام
چون خاک در هوای تو از پا فتاده ام
چون اشک در قفای تو با سر دویده ام
من جلوه شباب ندیدم به عمر خویش
از دیگران حدیث جوانی شنیده ام
از جام عافیت می نابی نخورده ام
وز شاخ آرزو گل عیشی نچیده ام
موی سپید را فلکم رایگان نداد
این رشته را به نقد جوانی خریده ام
ای سرو پای بسته به آزادگی مناز
آزاده من که از همه عالم بریده ام
گر می گریزم از نظر مردمان رهی
عیبم مکن که آهوی مردم ندیده ام
*رهی معیری
گل من
علیرضا افتخاری آهنگساز و خواننده پرطرفدار ایرانی است . او بیش از هفتاد آلبوم موسیقی منتشر کرده است که برخی از آنها همچون « نیلوفرانه ، صیاد» ، « یاد استاد» و ... بسیار پرطرفدار و ماندگار هستند. افتخاری در دهه 70 و 80 بسیار پر کار بود و بیشتر آلبومها در این دو دهه منتشر شدند اما در دهه 90 تاکنون کم کار بوده است. ترانه«گل من » یکی از ترانه های معروف افتخاری از آلبوم « امان از جدائی» است که محمد جلیل عندلیبی آهنگساز آن بوده است.
ناتمامی
زهرا عبدی لیسانس ادبیات فارسی و نیز لیسانس ادیان و عرفان از دانشگاه تهران دارد. رمان «ناتمامی» این نویسنده در سال ۱۳۹۵ چاپ شد که تاکنون با استقبال خوبی مواجه شده است. همچنین این کتاب برنده تندیس بهترین رمان سال ۱۳۹۵ از جایزه ادبی هفت اقلیم شده و استقبال خوبی هم از طرف خوانندگان داشته است. کتاب به طور کلی در مورد دو دختر دانشجو در تهران است که یکی از آن ها مفقود می شود و هم اتاقی او به دنبال پیدا کردن و یافتن او با شخصیت ها و موقعیت هایی برخورد می کند که شاکله اصلی داستان اند. این کتاب ۲۳ فصل دارد و دو راوی که تقریبا هر فصل را یک راوی روایت می کند. لیان دختر جنوبی قوی و خودساخته ای است که یک روز بدون اینکه وسیله ای با خود بردارد، مفقود می شود اما برای اولین بار با نوع جدید و خلاقانه ای از پرداختن به این فقدان رو به رو می شویم. دوست و هم خوابگاهی لیان (سولماز) که دختری است تماما متفاوت با لیان با خواندن یادداشت های لیان سعی در پیدا کردنش دارد.
همسر
همسر فیلمی در ژانر کمدی - خانوادگی ساخته مهدی فخیم زاده است که در دهه 70 تولید شده است. مهدی هاشمی، فاطمه معتمدآریا، نسرین مقانلو و... بازیگران این فیلم هستند. زن و شوهری در شرکتی کار می کنند که رئیس شرکت به جرم اختلاس دستگیر می شود. مرد هم که معاونت شرکت را به عهده دارد، مطمئن است وی را به ریاست شرکت انتخاب خواهند کرد ولی هیئت امنا همسر او را برمی گزیند. مرد که تحمل ریاست همسرش را ندارد مشکلاتی در محل کار و در نتیجه خانواده به وجود می آورد. نکته مهم این است که موضوع این فیلم برای آن سال ها بسیار نوگرایانه و بدیع بوده است و پرداختن به حضور زنان در مراتب بالای اجتماعی و حضور یک کارآگاه زن در آن زمان، نشان می دهد که موضوع فیلم «همسر» بسیار جلوتر از تاریخ وقوع خودش بوده است.