انتقال پاک، ایمن، پایدار و بهره ور گاز طبیعی
در ادامه، اسداله قنواتی، مدير مهندسي و طرح هاي شركت انتقال گاز ايران درباره پروژه های حوزه ایستگاه های تقویت فشار گاز این مدیریت می گوید: با توجه به ماموریت اصلی شرکت انتقال گاز ایران (انتقال پاک، ایمن، پایدار و بهره ور گاز طبیعی) یکی از اهداف استراتژیک کلان مرتبط در این خصوص ارتقاي مديريت نگهداري و تعميرات در بخش های مختلف تعمیرات اعم از اساسی و اضطراری و استمرار کارکرد توربوكمپرسورها با طول عمر بالا از طریق اقدامات پیشگیرانه، واکنشی، پیشگویانه و بر اساس شرایط کارکرد تجهيز و تجربیات حاصل از بهره برداری است. وی می افزاید: براین اساس، شناسایی مشکلات (خصوصا مشکلات تکرار پذیر و مشکلاتی که منجر به توقفات طولانی مدت و تحمیل هزینه ها به سازمان می شود) صورت گرفته و اقدام های اصلاحی، ارتقایی(LTE Life Time Extension) و همچنین شناسایی و بررسی پیمانکاران صاحب صلاحیت و توانمند داخلی در زمینه تعمیرات اساسی برنامه ریزی می شود.
برخی امور مرتبط در این خصوص عبارتند از:
الف) کاهش ریسک و اقدام اصلاحی در خصوص رفع اشکالات طراحی توربین های زاریا در ارتباط با پره 3 و 4 مربوط به LPC که این موضوع با جدیت در حال پیگیری و انجام است. این پروژه از تحمیل هزینه های تعمیرات به ناوگان شرکت انتقال گاز جلوگیری و در بالا بردن ضریب قابلیت اطمینان، اعتماد و در دسترس پذیری موثر است.
ب) بازسازی GG-Rotor مربوط به توربین های SGT-600 که به دلیل Bending زیاد توسط OEM و سایر تعمیرکاران مجاز Scrap اعلام شده است که این موضوع منجر به بازگشت مجدد آنها به ناوگان جهت استفاده های آتی می شود.
ج) یافتن پیمانکاران توانمند در جهت تامین اقلام مورد نیاز برای توربین های Motorsich و انجام تعمیرات اساسی این توربین ها در داخل کشور.
د) سیاست گذاری در خصوص ادامه و نحوه کارکرد توربین های SGT-400 و NP(MS5002) و Nevesky با توجه به شرایط و ساعت کارکرد ماشین.
و) سیاست گذاری نحوه کارکرد توربین های SGT-600 و Zorya DU80.
ه) شناسایی مشکلات پر تکرار در توربین ها و تلاش در جهت رفع آنها با اقدام های اصلاحی به منظور جلوگیری از توقفات و افزایش شاخص های عملکردی.
مدير مهندسي و طرح هاي شركت انتقال گاز ايران در ادامه با اشاره به همکاری با مراکز دانشگاهی و شرکت های دانش بنیان می گوید: این مدیریت در شوراي راهبري پژوهش و کمیته خودکفایی ستاد انتقال گاز به عنوان عضو اصلی و شورای راهبردی در این خصوص با شرکت های دانش بنیان و پارک های علم و فناوری در خصوص رفع نیازهای داخلی، ساخت قطعات پرمصرف و استراتژیک مورد نیاز صنعت انتقال گاز کشور همکاری تنگاتنگی داشته که منتج به دستاوردهای فراوانی شده است تا از آن طریق بتوانند در خصوص رفع نیازها و موانع مشکلات پیش روی شرکت در این بخش فائق آیند. به عنوان نمونه پروژه های بومی سازی سیستم شیر تغذیه سوخت توربین های گازی (FCV)، بررسی ضعف طراحی در پره های داغ و محفظه های احتراق توربین های زاریا DU80، تعیین و تدوین روش های جلوگیری از سوختن آن ها و مباحث مرتبط با تولید روغن های داخلی (نظیر ultra coolant و ANG) و عقد قرارداد پایش وضعیت عملکرد حین بهره برداری توربین های گازی SGT600/IGT25 را می توان نام برد.
همکاری مدیریت مهندسی در حوزه توربین ملی
مدير مهندسي و طرح هاي شركت انتقال گاز ايران درباره توربین ملی و همکاری این مدیریت در تحقق این پروژه راهبردی می گوید: همکاری مستمر در این خصوص با توجه به تجربیات حاصله ناشی از بهره برداری و شناسایی مشکلات و عوامل ضعف در توربین های زیمنس صورت گرفته است و کارشناسان و نمایندگانی از مدیریت مهندسی در جلسات مربوط به شورای راهبردی توربین ملی همکاری داشته و به جد پیگیر موضوع بوده اند. اولین توربین ملی نیز با استقبال شرکت انتقال گاز ایران در تاسیسات دهق 4 نصب و در ناوگان تاسیسات تقویت فشار گاز این شرکت به کار گرفته شد و تحت پایش مستمر مناطق در بهره برداری بوده که تاکنون بیش از 25 هزار ساعت از عمر کاری توربین سپری شده است. اين مهم باعث افتخار است كه نام كشور عزيزمان ايران به عنوان يكي از سازندگان توربين هاي گاز در جهان به ثبت رسيده است.
افزایش فشار خروجی تاسیسات رامسر و پتاوه
قنواتی در ادامه درباره تغییر آرایش تاسیسات تقویت فشار گاز در سال 1400 می گوید: افزایش ظرفیت تاسیسات رامسر و پتاوه و بررسی افزایش فشار خروجی تاسیسات رشت در دست بررسی است. همچنين بررسي و تدوین استراتژي و ارایه راهكار ادامه كاركرد توربين هاي قديمي كه عمر كاري آنها اتمام يافته يا بيش از 70 درصد از عمر خود را سپري کرده اند(DJ59/ N.P/SGT600/SGT 400/ … ) در قالب كارگروه تخصصي ستاد / مناطق در دست بررسي و پيگيري است. همچنین به منظور بهره برداری بهینه از ایستگاه ها، سناریوهای مختلف نحوه بهره برداری و استفاده از واحدهای کم کارکرد / پشتیبان در سطح مناطق بررسی و اعلام شده است.
وی درباره بهره گیری از مدیریت دانش در مدیریت مهندسی و طرح های شرکت انتقال گاز ایران می گوید: بسیاری از اقدامات صورت گرفته در حوزه مدیریت مهندسی و طرح ها به صورت مدیریت دانش و با انتقال یافته های حاصل از تحقیقات و تجربیات حاصله ما بین مناطق اشتراک گذاری می شود. این موضوع در قسمت توربوکمپرسورها و قسمت های جانبی آن بسیار محسوس است؛ به نحوی که حتی دانش و تجربیات حاصل از سال ها بهره برداری، مشاهدات و دیتاهای جمع آوری شده از تاسیسات تقویت فشار گاز مناطق به سازندگان و طراحان (OEM) اعلام و نواقص و کاستی های موجود و دیده نشده آنها بر اساس استاندارد با راهکارهای اصولی رفع مشکل (در بازه های کوتاه مدت، میان مدت و طولانی مدت) و همچنین ارتقای محصول اعلام شده است.وی ادامه می دهد: در این خصوص می توان به موارد مهمی همچون اعلام و شناسایی مشکلات در قالب SDRهای پروژه ها، نظیر شناسایی مشکلات بخش های داغ توربین های گاز، اصلاح ماده پایه (Base metal) در Heat shield محفظه های احتراق توربین های SGT به منظور جلوگیری از ایجاد ترک، راهکارهای رفع بالا رفتن دمای اتاقک توربین ها و جلوگیری از آسیب بخش های مختلف برقی، ابزار دقیق و سیستم های ایمنی ناشی از این موضوع، سیستم فیلتراسیون هوای ورودی و اثرات نامطلوب آن بر عمر تجهیزات، حل ارتعاشات حرارتی، اصلاح هندسی بروسکوپ پلاگ های توربین های زیمنس، افزایش عمر تجهیزات استراتژیک (LTE) با بررسی روش ها و راهکارهای نت، همچنین تدوین دستورعمل های یکسان برای تعمیرات اساسی توربین های مختلف موجود در ناوگان برای مدیریت بر تجارب حاصل از موضوع در مناطق مختلف عملیاتی و ایجاد سود و صرفه که در دست بررسی و اقدام است نیز، اشاره کرد.
ارایه مقالات و کسب افتخار
مدير مهندسي و طرح هاي شركت انتقال گاز ايران یادآور می شود: از طرفی موضوع ساخت داخل قطعات به روز و بر اساس مشخصات واقعی محل کارکرد(Site condition) نیزاز دیگر موارد مهم بوده که تمامی آن ها به سایر مناطق و حتی سایر شرکت های حوزه نفت و گاز نیز منتقل شده است. در این خصوص ارائه ITP، QCP و مشخصات فنی قطعات اصلی بسیاری از تجهیزات تدوین شده و این موضوع به صورت مستمر در دستور کار است. از طرفی برخی همکاران این مجموعه در خصوص تالیفات جزوه، فایل، کتاب های آموزشی و ارایه مقالات مرتبط با کار در همایش های مختلف مشارکت بسیار فراوانی داشته اند که دریافت لوح های تقدیر و کسب افتخارات برای مجموعه را در بر داشته است.
قنواتی تاکید می کند: مديريت مهندسي و طرح ها با رويكرد حمايت از ساخت داخل، اقدامات بسیار مهمی در حوزه توربوکمپرسورها، ماشین آلات دوار، خطوط لوله انتقال گاز و شناسایی مشکلات پر تکرار آنها در بخش های مختلف اجرایی کرده که با درک به موقع از زمان و شرایط و با تحلیل ریشه ای مشکلات بر اساس پایش مستمر و تجربیات تیم های فنی و مقایسه با مستندات و استانداردهای طراحی، پیگیری کرده که منجر به پایداری و استمرار انتقال گاز در شبکه سراسری و جلوگیری از خسران (تحمیل هزینه) و همچنین صرفه های اقتصادی فراوان برای شرکت شده است.به گفته وی، همچنین انجام موضوعات یادشده در جهت تحقق ماموریت و استراتژی شركت نقش بسزایی داشته که این مهم در دو بخش توربین های زاریا و زیمنس و عیوب خطوط لوله در حال بهره برداری به شدت نمایانگر و قابل دفاع است. از طرفی در جهت یکسان سازی دستورعمل پکیج های تعمیراتی به لحاظ فنی و مالی، لحاظ کردن تجارب حاصل در این مدت در دست بررسی و اقدام است. همچنين بر مبناي استراتژي، توسعه شركت هاي استراتژيك، فضاي لازم براي پيمانكاران داخلي به منظور حمايت از ساخت داخل و ارتقای سطح كيفي تامين كننده مهيا شده است.
GIS نسل جديدي از سيستم هاي اطلاعاتي
پروژه هاي حوزه معاونت مهندسي در امور خطوط لوله از دیگر مواردی است که قنواتی به آن اشاره می کند و می گوید: سيستم اطلاعات مكاني GIS را مي توان نسل جديدي از سيستم هاي اطلاعاتي دانست كه امكان ذخيره سازي، نمايش و تحليل مكان مبناي داده ها را فراهم مي سازد. براین اساس، ذخيره سازي و نمايش جنبه هاي مكاني اطلاعات (از قبيل موقعيت، اندازه، جهت و ابعاد) در كنار وجوه توصيفي آنها در يك بستر مكاني، مانند نقشه فراهم می شود. نظر به اهمیت و گستردگی استفاده از اطلاعات مکانی در بخش های مختلف مدیریتی و اجرایی، استفاده از یک سیستم تخصصی و یکپارچه مدیریت و تحلیل اطلاعات مکانی در شركت انتقال گاز ضروری است.وی ادامه می دهد: سیستم اطلاعات مکانی به عنوان سیستمی که جایگاه خود را در مدیریت اطلاعات مکانی در تخصص های مختلف و سطوح مختلف تصمیم گیری و اجرایی به اثبات رسانده است، می تواند در بهینه سازی روند اجرایی و تصمیم گیری در شرکت مزبور بسیار اثربخش باشد.مدیر مهندسی و اجرای طرح های شرکت انتقال گاز می افزاید: با بهره گیری از این سیستم، مديريت داده ها مكاني، امکان تلفيق و همپوشانی منابع مختلف اطلاعاتي و ایجاد امکان انواع پرسش و پاسخ از اطلاعات توصیفی و مکانی به همراه ایجاد دسترسی به انواع آنالیزهای مکانی و تهيه چارت، نمودار، گزارش و نقشه هاي موضوعي به همراه نمایش سه بعدی اطلاعات فراهم می شود. در شرکت های گاز دنیا، استقرار این سیستم به عنوان زیر بنای سیستم های مدیریت یکپارچه خطوط لوله از سال 1992 آغاز و معمولا در یک پروسه حداقل 10 ساله به نتیجه رسیده است، بنابراین تهيه يک بانک اطلاعات مکاني جامع از اطلاعات شناسنامه اي و فني اجزاي خطوط انتقال گاز در سال 87 که براساس برنامه پنجم توسعه کشور به عنوان یک الزام به دستگاه های دولتی ابلاغ شده بود، در دستور کار شرکت انتقال گاز قرار گرفت.به گفته وی، در مرحله اول اين فرآيند، با ايجاد يک زیرساخت اطلاعات مکاني با هدف يکنواخت سازي فرآيندهای تهيه و ذخيره سازي داده ها، مرکزيت بخشيدن به مديريت داده ها، فراهم آوري دسترسي چند کاربره به پايگاه داده وامکان بازيابي و نمايش داده ها در قالب گزارش، نقشه و ... آغاز شد. بر این اساس مدل APDM و PODS که در حال حاضر به عنوان یکی از زیرساخت های PIMS در دنیا استفاده می شود با تعریف 195لایه اطلاعاتی و ایجاد یک نرم افزار مکان مبنا به صورت شبکه ای در سطح 10 منطقه عملیاتی انجام شد. در این مدت تلاش شد با برنامه ریزی های انجام شده نسبت به تکمیل این لایه های اطلاعاتی اقدام شود. آنچه که در این سیستم زمان بر و هزینه بر است، بخش داده ها و جمع آوری آن بوده که بر اساس تجربه سایر کشورها هزینه ای معادل 80 درصد کل هزینه اجرای این پروژه را دارا بوده است. در این مدت با تعریف 3 فاز، جمع آوری و تصحیح و تکمیل داده و به روزرسانی داده ها در دستور کار قرار گرفت.وی یادآور شد: هر جا که سخن از اطلاعات مکانی و نقشه می شود، اولین موضوع، مقیاس کاری سیستم است که GIS تهیه شده در مقیاس 1:10000 و براساس استانداردهای ازبیلت برنامه ریزی و تکمیل شود.
قنواتی اعلام می کند: فاز اول با برنامه ریزی جهت تکمیل 48 لایه شروع شد و در حال حاضر دارای پیشرفت 90 درصدی است. فاز دوم با برنامه ریزی جهت تکمیل 25 لایه ادامه کار تعریف شد که دارای پیشرفت 70 درصدی است. تکمیل داده ها در فاز سوم نیز در حال پیگیری و تکمیل است.به گفته وی، با توجه به دستورعمل های کاداستر کشور و ابلاغیه هیات وزیران، مقیاس GIS شرکت انتقال گاز ایران از سال 99 در حال تغییر از مقیاس 1:10000 به 1:2000 است که اجرای این فرآیند با توجه به حجم کاری ایجاد شده هم اکنون در حال انجام و امید است در یک پروسه 2 ساله به دقت مورد نظر دست پیدا کنیم .
مدیر مهندسی و طرح های شرکت انتقال گاز ایران تاکید می کند: با استقرار این سیستم هم اکنون بیش از 400 کاربر در سطح شرکت انتقال گاز و شرکت ملی گاز ايران از کاربران این سیستم هستند.وی با اشاره به بخشی از قابلیت ها و توانایی این سیستم می گوید: امکان پاسخگویی سریع به حداقل 90 درصد از استعلام ها در کمتر از چند دقیقه فراهم شده است. ازبیلت خطوط لوله با بیش از 16 میلیون سرجوش خط لوله براساس خروجی اطلاعات پیگرانی هوشمند و مربوط به 20 هزار کیلومتر تصحیح و به روز شده اند و همه اطلاعات نتایج پیگرانی هوشمند از سال 83 در سیستم به عنوان یکی از پیش نیازهای اصلی ( PIMS نظام مدیریت سلامت خطوط لوله ) بارگذاری شده است. در تعمیرات خطوط لوله استفاده ازاین اطلاعات، باعث افزایش چشمگیر سرعت شناسایی نقاط معیوب با خطای کمتر از نیم متر می شود که حجم حفاری و عملیات های بعد از آن را به نحو چشمگیری کاهش داده است.
قنواتی ادامه می دهد: امکان ترسیم انواع محدوده ها و انجام آنالیزهای مکان مبنا و دسترسی سریع به مشخصات هر نقطه از خط لوله و ترسیم پروفیل خطوط براساس یک مبنای ارتفاعی در کمتر از چند ثانیه ومشاهده همه ساختمان های متجاوز به حریم و اطلاعات حفاظت کاتدیک و نشت یابی و بازرسی های مرتبط با خطوط لوله و... قابل تشخيص است.هم اکنون به روز رسانی نرم افزار تهیه شده که از عمر آن بیش از 13 سال می گذرد و ممیزی سیستم موجود از نگاه PIMS و استقرار سیستم GIS براساس دستورالعمل های ابلاغی کاداستر در مقیاس 1:2000 تعریف و در حال اجرا بوده و پیگیری استقرار PIMS به عنوان مهمترین سیستم در نگهداری و تعمیرات خطوط لوله مورد پیگیری است.مدیر مهندسی و طرح های شرکت انتقال گاز ایران تصریح می کند: مهمترین دغدغه در پیاده سازی این سیستم به روزرسانی و تدقیق داده های موجود بوده که بتوان از اطلاعات آن به عنوان یک سیستم پشتیبانی تصمیم DSS استفاده شود. این مهم باهمت و پیگیری کارشناسان فعال و پیگیر GIS در سطح مناطق و همکاری عزیزان زحمتکش در یاردها و مناطق تحقق پیدا کرده که جای تشکر از تک تک عزیزان دارد.
اجرای پروژه همسو با انتقال پایدار و پایش خطوط
قنواتی در ادامه با اشاره به پروژه هایی که در زمینه انتقال پایدار گاز و پایش خطوط در دست اقدام است، می گوید: پروژه آنالیز ریسک لرزه ای از جمله مواردی است که در این مدیریت در دست اجراست.مدیر مهندسی و اجرای طرح های شرکت انتقال گاز ایران ادامه می دهد: با توجه به استقرار GIS ، زیرساخت لازم جهت ایجاد ماژول های مختلف مکان مبنا محیا شده است و براین اساس و با توجه به زلزله خیز بودن کشور و به منظور شناسایی خطوط لوله متاثر از زلزله و اولویت بندی بازرسی خطوط لوله، پروژه ای با اخذ خدمات مشاور از دانشگاه امیرکبیر در مدیریت مهندسی تعریف شد.به گفته وی، در این پروژه با تعریف ایجاد ماژول مکان مبنا و همخوان با سیستم GIS موجود، جهت بررسی اثر هر زلزله بر روی خطوط لوله و ارزیابی ریسک حاصل از هر زلزله و با ورورد پارامترهایی مانند مختصات، قدرت و عمق کانون زلزله به همراه امکان اولویت بندی جهت بازرسی و بررسی سریع اثرات زلزله بر روی خطوط لوله در سطح کل کشور هدف گذاری شد.