با توجه به نیاز به نقشه های زمین شناسی و مناطق پرخطر گسل، رانش، فرونشست و روانگرایی این نقشه ها از سازمان های ذیربط تهیه و دیجیتایز شد که به صورت لایه های GIS قابل مشاهده است.قنواتی می افزاید: این ماژول نرم افزاری، ابتدای سال 1400 به پایان رسید و همه قابلیت های مورد نیاز را پوشش داده و کمتر از چند دقیقه ریسک های خطوط لوله متاثر از زلزله را شناسایی و اولویت بندی کرده و امکان نمایش آن را بر روی نقشه فراهم می کند که در سال جاری توسعه و امکان ایجاد آنلاین کردن آن با اتصال به سامانه های اعلام زلزله و اتوماتیک کردن آن در حال بررسی است. این سیستم جزو اولین پایگاه داده های مبتنی بر GIS است؛ همچنین با این سامانه و بر مبنای نقاط زلزله خیز و رانشی در سطح کشور، امکان اتخاذ تدابیر و اقدام پیشگیرانه برای ایمن کرده خطوط لوله شبکه سراسری انتقال گاز برای تاب آوری هر چه بیشتر در شرایط زلزله وجود خواهد داشت.وی در ادامه، با اشاره به پروژه بررسی تکیه گاه ها می گوید: این پروژه با هدف شناسایی و اولویت بندی تعمیراتی تکیه گاه ها و فونداسیون های موجود در ایستگاه های تقویت فشار زیر نظر واحد سیویل مهندسی تعریف شد. این پروژه نیز با توجه به استقرار سیستم GIS ، مکان مبنا تعریف و امکان مشاهده همه تکیه گاه های معیوب را در سیستم GIS موجود فراهم شد. قنواتی ادامه می دهد: در این پروژه ابتدا به نحوه برداشت اطلاعات و عکس برداری در یک ایستگاه در هر منطقه توسط مشاور مربوطه آموزش داده شد و بر اساس آن نفرات با شناسایی و شناسنامه دار کردن همه تکیه گاه ها و فونداسیون های معیوب در ایستگاه های تقویت فشار اقدام کردند.وی می افزاید: اطلاعات برداشت شده شامل نوع آسیب، عکس خرابی و موقعیت دقیق محل آسیب براساس مختصات بوده که قابل مشاهده در سیستم GIS است و نهایتا در خروجی پروژه دسته بندی خرابی ها و دستورعمل نحوه تعمیر هرنوع خرابی به تفکیک و به منظور اقدام اصلاحی در اختیار مناطق عملیاتی قرار گرفت.
پیگرانی هوشمند، بهترین گزینه برای پايش خطوط
مدیر مهندسی و اجرای طرح های شرکت انتقال گاز در ادامه، با اشاره به پروژه پیگرانی هوشمند خطوط لوله انتقال گاز می گوید: يكي از روش هاي بازرسي خطوط لوله كه امروزه استفاده از آن در دنيا رو به افزايش بوده و ابزار آن به طور مداوم در حال رشد و به روزرساني بوده، پيگراني هوشمند است. پیگرانی هوشمند به عنوان یک روش بازرسی غیر مخرب با دارا بودن مزیت عدم توقف در انتقال سیال موجود در خط لوله، بهترین گزینه جهت پايش خطوط و تعیین عیوب و نقاط آسیب دیده در خطوط لوله (باقی مانده از زمان اجرا یا ایجاد شده در زمان بهره برداری) و تعیین عمر باقی مانده در آن نقاط است. به گفته وی، امروزه پیگرانی هوشمند جایگاه نخست را در بین روش های بازرسی موجود در خطوط لوله کسب کرده و عصای دست بهره برداران در زمینه بررسی وضعیت و پایش مداوم خطوط لوله است. بهره برداران به منظور اطمینان از عملکرد خطوط لوله خود اقدام به پیگرانی هوشمند بر اساس دوره های زمانی تعیین شده در قالب استاندارد و سیاست داخلی شرکت خود کرده و به منظور در اختیار داشتن پایدار و ایمن خطوط لوله (دارایی های فیزیکی) در کوتاه ترین زمان ممکن پس از دریافت گزارشات بازرسی، تعمیرات و اقدامات پیشگیرانه لازم را برنامه ریزی می کنند. در خطوط لوله انتقال گاز، به خاطر نوع سیال عبوری (گاز طبیعی)، تنها امکان استفاده از پیگ هوشمند با تکنولوژی( MFL Magnetic Flux Leakage) است.
قنواتی ادامه می دهد: شركت انتقال گاز ايران، با دارا بودن بيش از 37هزار كيلومتر خطوط لوله فشار قوي و با عنايت به رسالت خود كه انتقال ايمن و پايدار گاز در فشار و جريان معين به مبادي مصرف، از مسووليت سنگيني در قبال امنيت و سلامت عموم مردم، محيط زيست، پرسنل و دارایی های خود، برخوردار است. به همین خاطر، شركت انتقال گاز ايران وظيفه خود مي داند كه علاوه بر نظارت بر مراحل طراحي و اجراي خطوط لوله اي كه قرار است در آينده به اين شركت واگذار شود، در نگهداري بهينه و بالا بردن عمر و ایمنی خطوط لوله در دست بهره برداري، از همه روش هاي نوين بازرسي و تعميراتي كه از قابليت اطمينان بالايي برخوردار است، استفاده کند از این رو، سالانه بر اساس دستورعمل اولویت بندی خطوط لوله و نحوه انتخاب پیگ هوشمند، نسبت به تعیین خطوط لوله به منظور قرارگیری در بسته پیمانی اقدام می کند. به عنوان الزام، پیگ های مورد استفاده می بایست از نوع High Resolution با تکنولوژی MFL باشند. وی تاکید می کند: در این خصوص، باوجود تحریم های ظالمانه و عدم امکان حضور بسیاری از شرکت های پیگران در کشور، در سال 99، شرکت انتقال گاز ایران موفق به پیگرانی هوشمند خطوط لوله به طول 1 هزار و 600 کیلومتر (خطوط لوله سوم، چهارم و هفتم سراسری) و عقد قرارداد جهت انجام پیگرانی هوشمند به طول 3 هزار و 500 کیلومتر (خطوط لوله 10، 12 و 30 اینچ) در سال های 1400 و 1401، شد. بدیهی است، این موفقیت در سایه تلاش مدیران و کارشناسان ستادی و همکاران پر تلاش در همه مناطق عملیاتی اتتقال گاز میسر شده است.
همکاری با دانش بنیان ها در حوزه پیگ هوشمند
مدیر مهندسی و طرح های شرکت انتقال گاز در پایان با اشاره به همکاری با مراکز دانشگاهی در حوزه پیگ های هوشمند می گوید: كسب دانش فني و ساخت و بومي سازي پيگ هاي هوشمند 30 اینچ ( ili) و 56 اینچ بر اساس تكنولوژي high Resolution و TFI, MFL، فرایند ساخت پيگ هوشمند 30 اینچ بر اساس يك طرح پژوهشي در شركت ملي گاز همچنین ساخت و كسب دانش فني پيگ هاي 30 اینچ با تكنولوژي high Resolution ، TFI, MFL،را می توان از جمله این برنامه عنوان کرد. شركت انتقال گاز و مديريت مهندسي و طرح ها، در همه مراحل كسب دانش فني، طراحي و ساخت، حضور فعال و تاثير گذار داشته و شرایط و امکانات تست هاي كاليبراسيون و pull through Test و تست ميداني نيز توسط شركت انتقال گاز فراهم و در مرحله تست نیمه صنعتی، اجرا و دریافت گزارشات و تحليل نتايج و انطباق های آنها با استانداردها قرار دارد.
قنواتی ادامه می دهد: همچنین كسب دانش فني و ساخت و بومي سازي پيگ هاي هوشمند 56 اینچ، مصوبه ساخت 10 قلم كالاي نفت در دستور كار شركت انتقال گاز قرار دارد كه مراحل طراحي پروژه وتهيه شرح كار و شرايط اجرا انجام و در مرحله پيمان سپاري وارزيابي فناورانه پيمانكار واجد شرايط است. بدیهی است این اقدامات در قالب و استفاده از توانمندی شرکت های دانش بنیان و مراکز دانشگاهی و پژوهشی محقق خواهد شد و به طور کلی تمامی پروژه های بومی سازی، ساخت داخل و پژوهشی گفته شده با به کارگیری از توان منابع شرکت های دانش بنیان و دانشگاهی به سرانجام می رسد.
اجرای 175 پروژه نگهداری و تعمیرات در سال 1400
در ادامه، ابراهیم میرزایی راد، سرپرست مدیریت هماهنگی عملیات شركت انتقال گاز ايران، در خصوص تعمیرات اساسی خطوط لوله شرکت می گوید: در مجموع 37 هزار و 516 کیلومتر شبکه خطوط لوله، 86 تاسیسات، 319 توربوكمپرسور و 61 مركز بهره برداري تحت مدیریت شرکت انتقال گاز ایران در حال فعالیت است و در برنامه تعميرات سال 1400، تعداد 175پروژه نگهداري و تعميرات در دستور کار قرار دارد.
وی می افزاید: از مهم ترين برنامه هاي تعريف شده در خطوط انتقال گاز كشور مي توان به تعميرات اساسي و تعويض موردي بخش هايي از خطوط لوله، تعويض پوشش، پيگراني تميزكننده و هوشمند، ايمن سازي و بازسازي ابنيه فني، تسطيح مسير دسترسي، تعميرات ايستگاه هاي حفاظت كاتدي و شيرهاي خودكار ميان مسيري اشاره کرد.
وی، تعمیرات خط لوله چهارم سراسری را از جمله برنامه های کلان شرکت انتقال گاز عنوان می کند و ادامه می دهد: خط لوله 56 اينچ چهارم سراسري از سال 83 به طول 1 هزار و 148 کیلومتر با فشار طراحي psi 1305 وظيفه انتقال 110 ميليون مترمكعب گاز در روز را با استفاده از 10 تاسيسات تقويت فشار گاز از پالايشگاه هاي پارس جنوبي تا تاسيسات تقويت فشار گاز ساوه برعهده دارد. اين خط در سال 99 با استفاده از تكنولوژي پيگ هوشمند مورد بازرسي داخلي قرار گرفت و نتايج حاصل از اين پيگراني حاكي از تعداد 4 هزار و 800 عيب (از مجموع كل عيوب اعلام شده به تعداد 11 هزار و 420 عیب) در طول مسير اين خط بود كه نياز به بررسي ميداني و تعميرات اساسي دارد.وی می افزاید: در برنامه تعميرات سال 1400 تعداد 700 مورد از عيوب گزارش شده انتخاب و توسط 4 منطقه عملياتي 10 ، 5 ،2 و 3 و همكاري مناطق معين 1 ، 7 و 8 عمليات انتقال گاز با تجهيز 19 گروه تعميراتي در حداقل زمان ممكن و با تلاش شبانه روزي طي 26 روز و با حداقل ايجاد محدوديت در تامين گاز كشور، با موفقيت انجام شد.
تحویل خطوط و تاسیسات جدید به شرکت انتقال گاز
میرزایی راد با اشاره به خطوط لوله و تاسیساتی که امسال به شرکت انتقال گاز ایران تحویل شده است، می گوید: از مهم ترين خطوط لوله در دست اجرا كه پيش بيني مي شود امسال به شبكه انتقال گاز كشور تحويل شود، بخشي از خط لوله نهم سراسري قطعه اهواز- كوهدشت به طول 380 كيلومتر و ادامه خط هشتم سراسري حدفاصل محمديه قم تا پارچين به طول 132 كيلومتر است. همچنین در بخش تاسيسات تقويت فشار گاز نيز تاسيسات خيرگو 8 و ارسنجان 8 به بهره برداري خواهد رسيد.
وی ادامه می دهد: احداث رابط خط لوله نهم سراسري و خط ششم سراسري در ورودي تاسيسات اهواز و اتصال آن به خط 48 اينچ صادرات به عراق؛ همچنين برقراري انشعاب 30 اينچ شهر شيراز از خط لوله هشتم سراسري در مومن آباد در راستاي پدافند غير عامل و پايداري گازرساني به استان فارس، از مهم ترين پروژه هاي تعريف شده در جهت پايداري انتقال گاز است.
سرپرست مدیریت هماهنگی عملیات شركت انتقال گاز ايران، ثبت ركورد انتقال 851.4 ميليون متر مكعب گاز شيرين را از مهم ترین اقدام های سال 99 در حوزه خطوط لوله انتقال گاز عنوان می کند و می گوید: با انتقال این میزان گاز در روز سوم اسفندماه سال 99، برگ زرين ديگري از افتخارات شركت انتقال گاز ايران رقم خورد. از ديگر اقدامات مهم سال گذشته، اجراي
35 مورد انشعاب گرم (هات تپ) در سايزهاي مختلف و در فشار عملياتي خطوط انتقال گاز كشور و با حداقل محدوديت فشار است كه از مهم ترين آنها، انشعاب گرم خط تغذيه پالايشگاه بيدبلند خليج فارس از خط ششم سراسري در زمستان سال 99 و اوج مصرف گاز در كشور بود كه با پذيرش ريسك و رعايت نكات ايمني به دست پر تلاش همكاران ماهر عمليات حين سرويس شركت انتقال گاز ايران با موفقيت انجام شد.
وی در خصوص اهم برنامه ها و اقدامات حوزه عمليات اندازه گيري شبكه انتقال كشور می گوید: قبل از بیان اقدامات و برنامه های انجام شده در حوزه عملیات اندازه گیری، ذكر اين نكته لازم است كه ارايه دهنده نتايج اقدامات در بهره برداري از شبكه عظيم انتقال گاز كشور امور عملیات اندازه گیری گاز است. اين امور، اطلاعات لازم جهت انجام تبادلات مالی با مبادی تولید گاز و همچنین مبادی مصرف را ارايه مي کند و خوشبختانه اقدامات و برنامه های بسیار خوبی در مورد کنترل گاز محاسبه نشده در شبکه انتقال طي سه ماه اخير انجام شده است. همچنین یکی از مکانیزم های کنترل گاز محاسبه نشده، حداقل کردن میزان خوداظهاری ها در گزارش احجام تولید شده توسط پالایشگاه ها و مبادی تولید و همچنین گاز مصرف شده در حوزه توزيع است. به این منظور نظارت دقیق در فرایند کالیبراسیون دوره ای تجهيزات اندازه گیری، توسط همکارانم با جدیت و برنامه ریزی خاص پیگیری می شود.وی ادامه می دهد: مدیریت و اجرای پروژه کاهش هدر رفت گاز از طریق کنترل نشتی ها و تخلیه های عملیاتی، مدیریت و اجرای پروژه افزایش دقت اندازه گیری در سوخت مصرفی تقویت فشار، مدیریت و اجرای پروژه کاهش گاز هدر رفت گاز از طریق افزایش دقت اندازه گیری در مبادی تحویل، مدیریت و اجرای پروژه کاهش گاز هدر رفت گاز از طریق اندازه گیری حجم گاز تحویل و تحول شده بین مناطق، مدیریت و اجرای پروژه کاهش گاز هدر رفت از طریق افزایش دقت اندازه گیری در مبادی دریافت گاز و پیگیری رفع اشکالات موجود حوزه اندازه گیری در سامانه سینا جهت ارایه دسترسی به سایر مدیریت هایی که نیاز به اطلاعات اندازه گیری و احجام گاز مبادله شده در شبکه انتقال گاز دارند، از سایر اقدامات و برنامه هاي حوزه اندازه گيري در سال 1400 است.میرزایی راد، با اشاره به اینکه تعمیرات خطوط لوله زیر دریا در منطقه 6 عملیات انتقال گاز نیز از جمله برنامه های سال گذشته بود، تاکید می کند: با توجه به گزارش بروز نشتي در بخش زير درياي خط 12 اينچ قشم - بندر عباس، بازرسي از محل نشتي و ارزيابي اوليه در دستور كار قرار گرفت. در اقدام اوليه با عمليات آچاركشي فلنچ ها، نتيجه اي در توقف نشتي گاز حاصل نشد؛ سپس با استفاده از خدمات و تجهيزات داخلي و شناسايي شركت هاي تخصصي در حوزه تعميرات خطوط لوله زير دريا، مرحله بعدي تعميرات خط لوله یادشده آغاز شد.
بعد از انجام مراحل پيمان سپاري و عقد قرارداد با يكي از شركت هاي صاحب صلاحيت بومي و داراي تجهيزات دريايي و غواصي به روش Air، عمليات اجرايي تعميرات نشتي با نظارت منطقه 6 عمليات انتقال گاز در محدوده بندر پل و بندر لافت با تعويض اسمارت فلنچ با بيش از 35هزار نفر- ساعت از اسفندماه 99 آغاز و طي 44 روز در فروردين سال 1400 با موفقيت به اتمام رسيد.
وی در پايان می گوید: از زحمات همه همكاران در بخش عمليات ستاد و مناطق عملياتي كه نهايت تلاش و همكاري خود را در جهت تحقق ماموريت اصلي شركت كه «انتقال پاك، ايمن، پايدار و بهره ور گاز طبيعي» است، تشكر و قدرداني کرده و از خداوند متعال براي ايشان آرزوي سلامتي و توفيق روز افزون دارم.