محورهای اساسی سبک زندگی پیامبر اکرم(ص) (بخش دوم)
خصلت های زیبای محمدی(ص)
سبک زندگی، بسیاری از جنبه های رفتار اجتماعی و شیوه زیست یک فرد را شامل می شود.
آنچه یک فرد در زندگی اش به عنوان روش و منش انتخاب کرده، بیان کننده هدف و مقصد او در زندگی است. پیامبر اکرم(ص) به دلیل داشتن «خُلقٍ عَظیم» و «رَحمَهٌ لِلعَالَمین»، نمونه و الگوی مکارم اخلاقى براى تمام انسان ها در تمام دوران بوده است. آن حضرت به عنوان بهترین و کامل ترین اسوه راستین بشریت، نسبت به تمام مردم بسیار دلسوز، صمیمی و مهربان بودند؛ به طوری که متخلق بودن به اخلاق و کردار کریمانه سبب شد دل های گمراه بسیاری را شیفته مکتب اسلام کند.
در مطلب پیش رو به 39 ویژگی دیگر از سبک زندگی پیامبر اکرم(ص) اشاره می کنیم.
آنچه از نظر جوان امروزی اهمیت دارد و می خواهد الگوهای عملی خویش را در میان خود بیابد، وجود افرادی متنفذ است که دارای پایگاه اجتماعی و متخلق به اخلاق اسلامی باشند. بدون تردید این مهم تاثیر خود را در جذب بیشتر به دین مبین اسلام نشان می دهد. در زیر روش برخورد و مواجهه پیامبر اکرم(ص) با دیگران که از آن به سبک زندگی یاد می شود، برگرفته از کتاب «منتهی الآمال» محدث قمی و کتاب «مکارم الاخلاق» طبرسی را تیتروار مورد توجه قرار داده ایم.
کار نیک را تحسین و تشویق می فرمود و کار بد را تقبیح و از آن نهی می کرد.
آنچه موجب صلاح دین و دنیای مردم بود، به آنان می فرمود و مکرر می گفت هر آنچه حاضران از من می شنوند به غایبان برسانند.
هرکه عذر می آورد، عذر او را قبول می کرد.
هرگز کسی را حقیر نمی شمرد.
هرگز کسی را دشنام نداد و یا به لقب های بد نخواند.
هرگز کسی از اطرافیان و بستگان خود را نفرین نکرد.
هرگز عیب مردم را جست وجو نمی کرد.
از شر مردم برحذر بود ولی از آنان کناره نمی گرفت و با همه خوشخو بود.
هرگز مذمت مردم را نمی کرد و بسیار مدح آنان نمی گفت.
بر جسارت دیگران صبر می فرمود و بدی را به نیکی جزا می داد.
از بیماران عیادت می کرد اگرچه دورافتاده ترین نقطه مدینه بود.
سراغ اصحاب خود را می گرفت و همواره جویای حال آنان می شد.
اصحاب را به بهترین نام هایشان صدا می زد.
با اصحابش در کارها بسیار مشورت می کرد و بر آن تاکید می فرمود.
در جمع یارانش دایره وار می نشست و اگر غریبه ای بر آنان وارد می شد، نمی توانست تشخیص دهد که پیامبر(ص) کدام یک از ایشان است.
میان یارانش انس و الفت برقرار می کرد.
وفادارترین مردم به عهد و پیمان بود.
هرگاه چیزی به فقیر می بخشید به دست خودش می داد و به کسی حواله نمی کرد.
اگر در حال نماز بود و کسی پیش او می آمد، نمازش را کوتاه می کرد.
اگر در حال نماز بود و کودکی گریه می کرد، نمازش را کوتاه می کرد.
عزیزترین افراد نزد او کسی بود که خیرش بیشتر به دیگران می رسید.
احدی از محضر او ناامید نبود و می فرمود «برسانید به من حاجت کسی را که نمی تواند حاجتش را به من برساند».
هرگاه کسی از او حاجتی می خواست اگر مقدور بود روا می فرمود، وگرنه با سخنی خوش و با وعده ای نیکو او را راضی می کرد.
هرگز جواب رد به درخواست کسی نداد، مگر آنکه برای معصیت باشد.
پیران را بسیار اکرام می کرد و با کودکان بسیار مهربان بود.
غریبان را خیلی مراعات می کرد.
با نیکی به شروران، دل آنان را به دست می آورد و مجذوب خود می کرد.
همواره متبسم بود و در عین حال خوف زیادی از خدا بر دل داشت .
چون شاد می شد، چشم ها را برهم می گذاشت و خیلی اظهار فرح نمی کرد.
اکثر خندیدن آن حضرت تبسم بود و صدایش به خنده بلند نمی شد .
مزاح می کرد اما به بهانه مزاح و خنداندن، حرف لغو و باطل نمی زد.
نام بد را تغییر می داد و به جای آن نام نیک می گذاشت.
بردباری اش همواره بر خشم او سبقت می گرفت.
برای امور دنیوی ناراحت نمی شد یا به خشم نمی آمد.
برای خدا چنان به خشم می آمد که دیگر کسی او را نمی شناخت.
هرگز برای خودش انتقام نگرفت، مگر آنکه حریم حق شکسته شود.
هیچ خصلتی نزد آن حضرت منفورتر از دروغگویی نبود.
در حال خشنودی و ناخشنودی جز یاد حق بر زبان نداشت.
ثروت نزد خود پس انداز نکرد .
برکات و اعمال ماه ربیع الاول
ربیع الاول، سومین ماه سال هجری قمری است. ماه ربیع از ماده «ربع» و معنای اصلی این ماده به عدد 4 بازمی گردد و عرب به فصل بهار که یک چهارم سال است، ربیع گفته است. از آنجا که ماه ربیع الاول و ربیع الاخر در آغاز این فصل جای گرفته اند به نام این فصل موسوم شده اند. مسعودی می نویسد: سالی که این نامگذاری انجام شده مقارن با فصل بهار بوده است. در ادامه کوشیده ایم به طور گذرا به برخی ویژگی ها و اعمال ماه ربیع الاول اشاره داشته باشیم:
ماه محرم و صفر را پشت سر گذاشتیم با اندوه و اشک و ناله، اشک ریختیم و دل تازه کردیم و با یاد اباعبدالله الحسین(ع)معرفت کسب کردیم، اکنون وقت آن است که در این بهار به یمن رویش دوباره مان سجده شکر به جای آوریم و این بهار را قدر بدانیم و بندگی کنیم. این ماه در بین شیعیان به ماه شادی و سرور معروف است. میلاد پیامبر اکرم(ص)، امام صادق(ع) و آغاز امامت حضرت مهدی(عج) در این ماه واقع شده اند. میرزا جواد آقاملکی تبریزی در کتاب المراقبات می نویسد: «این ماه همان گونه که از اسم آن پیداست، بهار ماه هاست، به جهت اینکه آثار رحمت خداوند در آن هویداست. در این ماه، ذخایر برکات خداوند و نورهای زیبایی او بر زمین فرود آمده است، زیرا میلاد رسول خدا(ص) در این ماه است و می توان ادعا کرد از اول آفرینش زمین، رحمتی مانند آن بر زمین فرود نیامده است، زیرا برتری این رحمت بر سایر رحمت های الهی مانند برتری رسول خدا بر سایر مخلوقات است».
ماه ربیع الاول آمیخته با خاطره غم انگیزی چون شهادت امام حسن عسکری(ع) و مطابق روایت معروف، ماه میلاد مبارک پیامبر گرامی اسلام(ص) و امام صادق(ع)، هجرت پیامبر اکرم(ص) از مکه به مدینه، آغاز امامت پربرکت حضرت بقیه اللّه(عج) و ماه رخداد واقعه عظیم «لیله المبیت» است. اعمال و وقایع رخ داده در ماه ربیع الاول به عنوان سومین ماه قمری عبارتند از:
شب اول:
این شب به نام «لیله المبیت» مزین است، در این شب یک حادثه مهم تاریخی واقع شد و آن اینکه در سال سیزدهم بعثت، رسول خدا(ص) از مکه به قصد هجرت به سوی مدینه، از شهر خارج شد و در «غار ثور» پنهان شد و امیر مومنان علی(ع) برای اغفال دشمنان، فداکارانه در بستر رسول خدا(ص) خوابید.
آیه شریفه «وَ مِنَ النّاسِ مَنْ یَشْرِی نَفْسَهُ ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللّهِ وَ اللّهُ رَءُوفٌ بِالْعِبادِ؛ بعضی از مردمِ (با ایمان و فداکار) جان خود را در برابر خشنودی خدا می فروشند و خداوند نسبت به بندگان مهربان است» در حقّ آن حضرت نازل شد. سال هجرت رسول خدا(ص) مبدا تاریخ مسلمانان است و تحولی عظیم در جهان اسلام روی داد.
1- روزه گرفتن به شکرانه سلامتی پیامبر اعظم و امیرمومنان از گزند کفار و مشرکان در اول ربیع الاول.
2- خواندن زیارت پیامبر (صلی الله علیه وآله) و علی (علیه السلام) در این روز.
روزه که برای آن فضیلت بسیار نقل شده است، از جمله در روایاتی از ائمه معصومین(علیهم السلام) آمده است: کسی که روز 17 ربیع را روزه بدارد، خداوند برای او ثواب روزه یک سال را مقرر می فرماید.
روز هشتم:
در روز هشتم ربیع الاول، سال ۲۰۶، شهادت امام حسن عسکری(ع) طبق روایتی واقع شده است و از همان روز، امامت حضرت صاحب الزمان، حجه بن الحسن(عج) آغاز شد.
در این روز شایسته است زیارت امام حسن عسکری(ع) خوانده شود. البته بسیاری معتقدند روز نهم ربیع، آغاز امامت آقا امام زمان(عج) است بین روز هشتم و نهم ربیع بین محدثان اختلاف است. ما قول مشهور را آورده ایم، و اینگونه نیست که فردای روز شهادت امام یازدهم آغاز امامت امام دوازدهم باشد بلکه توام با شهادت یک امام آغاز امامت امام بعدی است چراکه امامت ایشان از قبل مشخص بوده است.
روز دهم:
روز ازدواج رسول خدا(ص) با حضرت خدیجه کبری(س) است.
روز دوازدهم:
این روز مطابق نظر مرحوم شیخ کلینی و مسعودی و همچنین مشهور میان اهل سنت، روز ولادت با سعادت نبی مکرم اسلام(ص) است. همچنین در این روز، رسول خدا(ص) بعد از ۱۲ روز که مسیر راه میان مکه و مدینه را پیمودند وارد مدینه شدند و نیز روز انقراض دولت بنی مروان در سال ۱۳۲ است.
روز چهاردهم:
در سال ۶۴ در چنین روزی، یزید بن معاویه به هلاکت رسید.
وی پس از سه سال و 9 ماه خلافت که همراه با جنایات عظیمی بود که مهمترین آن واقعه کربلا و شهادت ابی عبداللّه الحسین(ع) و یارانش است، در 37 سالگی در منطقه «حوران» زندگی ننگین اش به پایان رسید، جنازه اش را در دمشق دفن کردند، ولی اکنون اثری از او نیست.