ساز «تار» چگونه سازی است و چه ویژگی هایی دارد؟
«تار» یکی از سازهای اصیل، قدیمی و جزو ریشه دارترین ادوات موسیقی ایرانی است و روند ساخت آن با پیچیدگی همراه است، به همین دلیل صدای هیچ تاری شبیه دیگری نیست؛ در حالی که این موضوع در مورد بقیه ادوات موسیقی صدق نمی کند، این ساز، قیمت های مختلفی دارد به عنوان مثال تار «مشقی» معمولی تا تار «یحیی» در بازار تفاوت قیمت زیادی دارد به عنوان مثال از دو میلیون تا دو میلیارد تومان ممکن است طیف قیمتی داشته باشد.
با آنکه مواد استفاده شده در هر دو ساز هم معمولاً یکی است، اما نحوه ساخت و ظرافت به کار رفته در آن بستگی به سازنده دارد، حتی استادی ممکن است تعداد زیادی ساز تار ساخته باشد، اما تعداد معدودی از آنها صدای خوش خوان و قشنگی داشته باشند و برای همین قیمت ها هم متفاوت است.
تاکنون چه اجراهایی داشته اید و آنها را برای نفتی ها هم نواخته اید؟
خوشبختانه با همکاری تعدادی از نوازندگان توانسته ام گروه موسیقی تشکیل دهم، اما اجرای روی سِن و عمومی در حد دو یا سه مورد بیشتر نداشتم و در یک مورد هم برای همکاران و خانواده ها در شهرک نفت رفسنجان اجرای برنامه داشتم.
چه میزان در این زمینه آموزش دیده اید؟
به صورت جدی و اصولی زیر نظر استاد «سروش نبوی» که شاگرد استاد لطفی هستند، نواختن این ساز را فراگرفتم و همچنان این آموزش تداوم دارد و قبل از آن به صورت شنیداری کار می کردم یعنی یک نوا را می شنیدم و سعی می کردم با تار آن صدا را ایجاد کنم، به صورت آکادمیک و کلاسیک دو سال است که مداوم آموزش می بینم.
نواختن ساز «تار» را تا کجا می خواهید ادامه بدهید؟
راه هنر هیچ انتهایی ندارد و نمی توانید در این رشته، قله ای متصور شوید که با صعود به آن دیگر دنبال آموختن نروید و حتی اساتید بزرگ این ساز هم، همواره دنبال آموختن هستند و هیچ وقت برای آموختن و ادامه دادن هنر موسیقی، دیر نیست.
علاوه بر جنبه های هنری می دانیم به لحاظ علمی هم در زمینه صنعت نفت اثراتی نویشته اید، در مورد چاپ مقالات علمی تان توضیح مختصری بفرمایید؟
توانستم دو مقاله در زمینه مدیریت در صنعت نفت به رشته تحریر درآورم که در کنفرانس ملی هم به چاپ رسید. با توجه به جایگاه ویژه کشورمان در دراختیار داشتن ذخایر نفت و گاز شایسته است که همپای کشورهای پیشرفته دنیا در این صنعت از علوم به روز استفاده شود تا بتوانیم با سایر کشورها در این زمینه رقابت کنیم. این قضیه مرا بر آن داشت تا عنوان پایان نامه دوره کارشناسی ارشد خود را در زمینه زنجیره تأمین نفت و فرآورده های نفتی انتخاب کنم و ماحصل آن چاپ دو مقاله در کنفرانس بین المللی مدیریت اقتصاد و مهندسی صنایع با عنوان «مدیریت ارتباط استراتژی های زنجیره تأمین ناب و چابک در شرکت خطوط لوله و مخابرات» و مقاله دوم در «چهارمین همایش ملی-مهندسی فرآیند پالایش وپتروشیمی» بود.
اهل شعر و ادبیات هم هستید، تا کنون چه فعالیت هایی در این زمینه داشته اید؟
علاقه زیادی به شعر و ادبیات دارم، به صورت ذوقی شعر می گویم، اما موضوع خاصی را دنبال نمی کنم و از بین شعرای بزرگ ایران، ارادت ویژه ای به خیام و همچنین سعدی دارم. با خواندن اشعار این بزرگان، طبع شعر در من به وجود آمد و نخستین شعری که در قالب غزل سرودم در اسفندماه سال ۸۸ بود.
اهل مطالعه هم هستید؟ خانوده تان چطور؟
موضوعی که برای من و خانواده ام بسیار اهمیت حیاتی دارد، مطالعه است، به شکلی که تماشای تلویزیون را در منزل به حاشیه رانده ایم و تنها در شبانه روز، کمتر از 20 دقیقه را به تماشای آن اختصاص می دهیم و به گفته «جیم ران» انسان های دانا کتابخانه های بزرگ دارند و بقیه انسان ها، تلویزیون های بزرگ، از همین رو تلویزیون در منزل ما هیچ ارج و قربی ندارد و همگی مطالعه را بسیار دوست داریم.
بیشتر کتاب های چاپی و کاغذی را مطالعه می کنید؟
در هر قالبی به مطالعه کتاب می پردازم، اما بیشتر به شکل فایل PDF و کتاب صوتی است و گاهاً پیش آمده در مسافرت یک کتاب صوتی را به پایان رسانده ام.
بیشتر در چه موضوع ها یا زمینه هایی مطالعه دارید؟
در موضوعات علمی، اجتماعی و... فهرستی از کتاب های ارزشمند دارم و به دوستانی که از من در این زمینه مشورت بخواهند معرفی می کنم و حتی به نظر من فیلم خوب کم از کتاب خوب ارزش ندارد، به عنوان مثال شخصی که فیلم «رهایی در شاوشنگ» The Shawshank Redemption)) را ببیند، می توان زندگیش را به قبل و بعد از دیدن فیلم تقسیم کرد، دیدن آن به شخصه برای من بسیار تأثیرگذار بود، زمانی که این فیلم را دیدم، مدرک کاردانی داشتم و به دلایل شخصی و اشتغال بنا به ادامه تحصیل هم نداشتم، با دیدن آن در من یک زلزله 8 ریشتری ایجاد و موجب شد تا مقطع کارشناسی ارشد ادامه تحصیل بدهم، یعنی یک فیلم تا این حد می تواند تأثیرگذار باشد و کتاب هم به همین شکل. برای همین است که تیراژ اولین نسخه کتاب در فرانسه به 700 هزار جلد می رسد، چون واقعاً کتابخوان هستند. نائین یک شهر تاریخی است و وقتی گردشگران خارجی برای بازدید از اماکن تاریخی به این شهر می آیند، می بینم که در فاصله معطلی برای سوارشدن به اتوبوس، به مطالعه می پردازند و این موضوع برایم بسیار جالب توجه است، این موضوع نشان می دهد که سطح پیشرفت کشورشان اتفاقی نبوده است. متأسفانه شبکه های مجازی و کانال های تلویزیونی سم هایی هستند که در زندگی ما وارد شده اند و مراجعه من به شبکه های اجتماعی تنها برای بارگذاری خلاصه کتاب هایی است که خوانده ام.
تا چه حد در این زمینه با دیگران به گفت وگو می پردازید؟
خدا را شکر به شدت در این زمینه اثرگذار بوده ام و کتاب هایی که به دوستان معرفی کرده ام، می گویند، بسیار در زندگیشان مفید فایده بوده است و بسیار افسوس می خورند که چرا فلان کتاب را زودتر مطالعه نکرده اند.
خودتان هم دست به قلم هستید؟
بیشتر خلاصه برداری از کتب را انجام می دهم و هرازگاهی هم حرف دلم را به رشته تحریر درمی آورم و در شبکه های اجتماعی تولید محتوا می کنم به این شکل که یک کتاب را می خوانم و محتوای آن را به صورت خلاصه در پیج اینستاگرامم بارگذاری می کنم و اتفاقاً دنبال کننده های من بسیار استقبال می کنند و دوستان نیز از من می خواهند خلاصه فلان کتاب را برایشان بارگذاری کنم. تنها زمانی که زیاد کتاب می خوانید، می توانید آن را به نحوی خلاصه کنید که لطمه ای به محتوای کتاب نخورد.
فرزندانتان هم اهل کتاب و مطالعه هستند؟
هر دو بسیار علاقه دارند و اگر مسافرت بخواهیم برویم تنها چیزی که دختر کوچک من که 8 سال بیشتر ندارد، با خود برمی دارد، کتاب هایش است و اگر به فروشگاه مراجعه کنیم، دخترانم اول به سراغ کتاب ها می روند و ارزشمندترین دارایی خود را کتاب هایشان می دانند.
چه چیز موجب این روحیات در فرزندانتان شده است؟
وجود همسرم، ایشان روزی 8 تا 9 ساعت مطالعه دارند، به واسطه شغلشان که تدریس است و هم اینکه علاقه دارند، ایشان این تأثیر مثبت را در زندگی من و بر فرزندانم گذاشته است.
کتاب خوان بودن چه اثراتی در زندگیتان گذاشته است؟
زمانی که مطالعه زیادی داشته باشید، دارای کاریزما می شوید و همه به مصاحبت با شما علاقه نشان می دهند، در هر جمعی که قرار می گیرید، حرفی برای گفتن دارید، همین موضوع به من انرژی مثبت می دهد که دایره مطالعاتم را گسترده تر کنم.
نام چند کتاب که بیشتر از آن ها ایده گرفته اید را لطفاً بفرمایید؟
خوشبختانه کتاب های زیادی برای سلیقه های مختلف وجود دارد که هر شخصی متناسب با حوزه علاقه مندی خود می تواند موضوعی را برای خواندن انتخاب کند. کتابی که تأثیر زیادی در من داشت، برای داشتن یک اندیشه سالم و به دور از خطا کتاب ارزشمند «هنر شفاف اندیشیدن»، نوشته: رالف دوبلی و ترجمه عادل فردوسی پور است و برای مطالعه آن را به دیگران توصیه می کنم، به کتاب های نویسنده مشهور: آلن دوباتن هم علاقه دارم و گاهی به دنیای خشک فلسفه هم سرک می کشم. کتاب جالبی برای کسانی که می خواهند با فیلسوفان مشهور و نظریات آنان به زبان ساده و خودمانی آشنا شوند، وجود دارد با عنوان: «کتاب کوچک فلسفه» نوشته: گریگوری برگمن، همچنین دعوت می کنم کتاب ارزشمند «درباره معنای زندگی» نوشته ویل دورانت (مجموعه تعدادی نامه نوشته شده توسط شخصیت های مهم در پاسخ به ویل دورانت درباره معنی و ارزش زندگی)، را هم مطالعه بفرمایید. متأسفانه امروزه کتاب های شبه علمی (دانش نما) هم در بازار کتاب وجود دارد که ممکن است ما را از مسیر حقیقت دور کند و خواندنشان بسیار مضر است.
اگر بخواهید به عنوان نمونه چند کتاب مفید و خواندنی به خوانندگان معرفی کنید، از چه کتبی نام می برید؟
کتاب «اثر مرکب» نوشته دارن هاردی (کتابی بسیار اثرگذار برای موفقیت در زندگی)، کتاب های «هنر ظریف بی خیالی»، «اوضاع خوب نیست» و «عشق کافی نیست»، هر سه نوشته: مارک منسون، کتاب «بی شعوری»، نوشته: خاویر کرمنت، ترجمه محمود فرجامی، کتاب «جامعه شناسی خودمانی»، نوشته: حسن نراقی، کتاب «قوی سیاه»، نوشته: نسیم طالب، کتاب «قلعه حیوانات» نوشته: جورج اورول (کتابی کوتاه و سیاسی در قالب یک داستان جذاب)، کتاب «چه کسی پنیر مرا جابه جا کرد»نوشته: اسپنسر جانسون، (کتابی ارزشمند برای تغییر در سبک زندگی)، کتاب های علمی شامل؛ «جهان های موازی»، نوشته: میچیو کایکو، کتاب «جهانی از عدم»، نوشته: لارنس کراوس، کتاب «جهان در پوست گردو»، نوشته: استیون هاوکینگ، کتاب «تاریخچه زمان»، نوشته: استیون هاوکینگ، کتاب «جادوی واقعیت»، نوشته: ریچارد داوکینز و...
لطفاً چند فیلم با ارزش و دیدنی را هم معرفی بفرمایید؟
فیلم؛ روز موش خرما، ذهن زیبا، ماتریکس ۱، بین ستاره ای، تلقین (inseption) و فیلم یستردی (yesterday) در مورد توانایی های یک زن، که توصیه می کنم بانوان حتماً این فیلم را ببینند.
مطالعه زیاد آیا آسیبی نیز به همراه دارد؟
هنگامی که فرد اهل مطالعه است، حس متفاوت بودن به انسان دست می دهد و رفته رفته از جامعه فاصله می گیرد زیرا انسان هایی که از سطح فهم عموم جامعه درک بالاتری پیدا می کنند، منزوی می شوند، که باید مراقبت کرد که دچار این انزوا نشد، هرچند این تنها بودن بر کج فهمی ارجح است.
نمونه ای از غزل هایتان را برای مخاطبان «مشعل» می خوانید؟
دو نمونه از غزل هایی که سرودم تقدیم می کنم:
ای گل من نگار من، ای مه من بهار من شد به فدای قامتت این دل بی قرار من
طاقت من به سر شده از سفر دراز تو کی بزنی به تیغ خود گردن شام تار من
بس که در این دیار غم خسته شدم ز جستجو دو دیده چشمه سار شد، خشک شد آبشار من
عقل به عجز می زند فلسفه گشایشی هزارتوی طُره ات کنون شده حصار من
گرچه بریخت آبرو در طلب وصال تو بار ملامت این زمان مایه افتخار من
باد صبا چو می دهد تاب به گیسوان تو حلقه موی چون شبت گشته طناب دار من
قد خمیده ام نگر جلوه ابروی تو شد نمی رسم به منزلی چون که کج است بار من
حجاب چهره تو شد پرده وَهم این جهان ز کیمیای عشق تو وصل شد انتظار من
یک نظری مرا ست بس به چهره چو ماه تو به روز وعده می شود گره گشای کار من
کنون «سبو»ی عمر من پر شده از فراق تو چو بشکنیش آورد باد، سویت غبار من
******
هر کس که ز عشق تو سرگشته شد و شیدا از غمزه مه رویان دیگر نبرد پروا
گر پرده فرو افتد روی تو عیان گردد آن صورت نورانی دل ها ببرد یغما
آن کس که بشد مجنون بر کوه و بیابان زد یک جلوه بدید از تو در چشم و رخ لیلا
رفته است شکیبایی درمانده و مهجورم امروز که محتاجم حاجت چه بود فردا
زان قامت رعنایت کوتاه شده دستم چشم طمعی دارم بر خوشه آن خرما
هستی همه جا و ما دنبال تو می گردیم ماهی ز کجا داند غرق است در این دریا
از خویش گذر باید تا رخ بنماید دوست پیدا نشود خورشید تا نگذری از یلدا
از بار گناهانم، شد خانه دل تاریک باز آی در این خانه تا خویش کنم رسوا
باید که «سبو»ی دل در کوره عشق افتد تا غوره خودبینی در وی بشود حلوا
در پایان اگر صحبتی باقی مانده بفرمایید.
امیدوارم با این سخنان، قدم کوچکی برداشته باشم تا همکارانم دیدگاه متفاوتی پیدا کنند و برای مطالعه کردن ترغیب شوند.