گپی با یکی از کارکنان صنعت نفت که به طور غریزی و حسی به دنبال رشته های مختلف هنری رفته است
تپیدن دل و تراوش هنر
مشعل هنرمندان لازم است استعداد درونی داشته باشند و به قول معروف، هنر در ذاتشان باشد. تا این حالت در شخصی وجود نداشته باشد، هزاران ساعت آموزش، دانشگاه و مدرسه هم نمی تواند او را هنرمند کند؛ اما در این میان هستند هنرمندانی که با تکیه صرف به استعداد ذاتی خود به دنبال هنر رفته اند و آن را آموخته اند، نه به صورت حرفه ای؛ بلکه به طور غریزی و حسی آن را دنبال می کنند و برای دیگران نیز به نمایش می گذارند و حس و حال خوبی برایشان به وجود می آورند. تقی جعفری، مسؤول حراست مرکز انتقال نفت نایین از جمله این استعدادهاست. او از تذهیب تا خوشنویسی و از آواز تا سه تار و نی را با کشش درونی خود دنبال کرده است. جعفری می کوشد همکارانش را نیز از حس و حال خوبی که دارد، بی نصیب نگذارد و با ایجاد یک صفحه مجازی هنری، کارمندان صنعت نفت نیز او را دنبال می کنند. گپ و گفت ما با این کارمند نفتی اهل هنر را می خوانید:
اهل کجا هستید و چه سوابقی در صنعت نفت دارید؟
45 ساله هستم و در شهر فریدن استان اصفهان به دنیا آمدم. تحصیلاتم را تا کارشناسی ارشد رشته مدیریت ادامه دادم. از سال 1390در مرکز انتقال نفت نایین و به عنوان مسؤول حراست این مرکز مشغول به کار شدم. پیش از آن 13 سال در شرکت گاز استان اصفهان به صورت پیمانکاری مشغول به کار بودم.
متاهل هستید؟ چند فرزند دارید؟
متاهلم و دو فرزند دارم. پسر بزرگترم امسال دیپلم می گیرد و دخترم هم به کلاس پنجم می رود. همسرم هم خانه دار است.
آیا به غیر از اشتغال در مرکز انتقال نفت، فعالیت اقتصادی دیگری هم دارید؟
به دلیل شیفت های فشرده کاری نمی توانم چنین کاری کنم و تنها منبع درآمدم همین شغل است.
از فعالیت های هنریتان بگویید و اینکه در چه رشته های هنری کار می کنید؟
در حوزه خوشنویسی، خط تحریری کار می کنم و این هنر را بدون گذراندن دوره آموزشی یاد گرفتم. 85 درصد فراگیری هنر خطاطی، خوب دیدن و خوب نگاه کردن به خط های نوشته شده و مابقی آن تمرین و ممارست است، در حالی که بسیاری فکر می کنند باید سال های سال تمرین کنند و کلاس آموزشی بروند تا به مهارت برسند؛ اما اینگونه نیست، باید مقدمات کار و مبانی را بیاموزی و در بقیه راه تنها به خط های نوشته شده با دقت نگاه کنی، به این شکل می توانی خط خوبی داشته باشی.
درست است که می گویند خطاطی به عرفان و معنویت نزدیک است؟
واقعیت همین است. بعضی وقت ها که مشغول خطاطی هستم، چنان غرق در کار می شوم و لذت می برم که گذر زمان را متوجه نمی شوم. علاوه بر آن، سلیقه هم در خطاطی بسیار تاثیرگذار است. ممکن است خط دو خطاطی را که به یک آکادمی رفته باشند و دو خط مشابه هم نوشته باشند، ببینید؛ اما با دیدن یکی از این خط ها بیشتر لذت ببرید؛ چون خطاط حس و حال درونی خود را به خط منتقل و بیننده با چشم آن را درک می کند. خوشنویسی، هنری است که از آن خسته نمی شوید؛ زیرا نوشتن هر کلمه، محرک کلمه بعدی است و دوست دارید مرتب ادامه بدهید. با تمرین روزانه، خطاطی ام بهتر می شود و زمانی که خط کار می کنم، صرفا روی این هنر تمرکز دارم و به هیچ کس و هیچ چیز دیگری توجه نمی کنم.
هر نوشته ای ارزش خطاطی دارد، یعنی تنها خطاطی برای شما ارجح است یا متنی که می نویسید هم مهم است؟
خطاط معمولا دنبال متن های آموزنده می رود که با آن بتواند درس یا آموزشی به انسان بدهد. زمانی که احادیث یا سخن بزرگان با نوشته آمیخته می شود، زیبایی خاصی به متن می دهد.
در حوزه ساخت کلیپ نیز فعالیت می کنید؟
بله. زمانی که پدرم در بستر بیماری بودند، کلیپی با موضوع او ساختم که ساز آن را خودم نواختم. آواز آن با صدای خودم هست و کار خطاطی اش را هم خودم انجام دادم.
هدفم این است که همکاران صنعت نفت با حضور در صفحه فضای مجازی، مرا دنبال کنند و با استفاده از صوت خوشی که خداوند به من عطا کرده، حالشان خوب شود و ذهنشان از مشغله ها فاصله بگیرد. در واقع باید بگویم که بیشتر خودم لذت می برم که مخاطبم راضی است و خوشحالم برای خوب کردن حال دیگران. این روزها که همه گیری بیماری کرونا بر روحیات افراد تأثیر منفی گذاشته، شاید من بتوانم با استفاده از هنری که دارم، آنها را از این حس و حال منفی بیرون بیاورم.
چه شد که به آواز علاقه پیدا کردید؟
پدرم و دایی هایم صدای خوبی داشتند و خواننده بودند. من دوره های آوازخوانی را هم به صورت آکادمیک و کلاسیک نگذراندم؛ بلکه از طریق شنیداری این هنر را آموختم. مدتی بعد با آقای روح الامین از همکاران اداره آشنا شدم که ایشان نواختن سه تار را به من آموزش دادند. برخی مواقع ایشان نوازندگی می کنند و من می خوانم و با گروه موسیقی او همکاری زیادی دارم.
بیشتر پاپ می خوانید یا سنتی؟
بیشتر سنتی می خوانم.
آیا در زمینه قرائت قرآن و اذان هم فعالیتی داشتید؟
8 سال در اصفهان آموزش صوت و لحن قرآن می دادم و خودم 16 سال به صورت کلاسیک و آکادمیک، صوت و لحن را آموزش دیدم.
پیش آمده که برای خانواده و فامیل هم اجرا داشته باشید؟
بعضی وقت ها برای خانواده می خوانم.
این هنرهایی را که دارید تا کجا دنبال می کنید؟
واقعیت این است که من به دنبال معروف شدن نیستم. همین که بتوانم حس خوبی به بقیه بدهم، برایم کافی است و اگر حس کنم باید قوی تر شوم و آموزش های تخصصی بگذرانم، حتما این کار را خواهم کرد.
در مورد آموزش خط و آواز به دیگران تاکنون اقدامی کرده اید؟
کسی که می خواهد آموزش بدهد، باید دوره های کلاسیک را بگذراند. هدف من آموزش نیست و صرفا یک حس درونی است. برای آموزش آواز به دیگران نیاز است که خودم به طور حرفه ای و رسمی پیش استاد آموزش ببینم؛ چون در زمینه آواز از اصفهان درخواست همکاری داشته ام.
چه شد که به دنبال ساز رفتید و چه حسی هنگام نواختن آنها دارید؟
من موسیقی را برحسب علاقه از ساز نی آغاز کردم و درآوردن صدای ساز نی بسیار سخت است. همان ابتدای کار، زمانی که مجرد بودم، 10 شبانه روز به صورت مداوم یک لوله پلیکا برمی داشتم و تمرین می کردم تا آخر توانستم صدایش را دربیاورم. همانطور که می دانید، نی چهار صدا دارد: «قیس»، «اوج»، «پس قیس» و «دم» و من موفق شدم با این لوله پلیکا، چهار صدا بنوازم و بعد بدقت به صدای ساز نی مرحوم استاد حسن کسایی گوش می دادم و نی می زدم. سال 90به پیشنهاد آقای روح الامین که گفتند سازی را انتخاب کن که هم بتوانی بنوازی و هم بخوانی، من سه تار را انتخاب کردم که صدایی آرامش بخش و عرفانی دارد. ایشان، کتاب هایش را در اختیارم گذاشت و خودم آموزش دیدم و ادامه دادم. برای آواز خواندن هم در ابتدا فرد باید صدای خوبی داشته باشد؛ اما برای نواختن، تکنیک لازم است. اگر بخواهم نی یا سه تار را ادامه دهم، حتما باید آموزش ببینم.
غیر از اینها چه رشته های هنری دیگری را دنبال می کنید؟
قبلا تذهیب می کشیدم که به صورت خودجوش و بدون استاد آن را یاد گرفتم. در گذشته، بارها شده بود که از ساعت 10 شب تا نماز صبح یکسره تذهیب می کشیدم؛ اما بعد از ازدواج، برای تذهیب وقت کم می آورم.
تاکنون در حوزه موسیقی اجرای روی سِن هم داشته اید؟
در شهرک نفت رفسنجان اجرا داشتم و با شیوع بیماری کرونا متوقف شد؛ اما با گروه آقای روح الامین در سطح شهر نایین اجرا داشته ام.
به کتاب خواندن و مطالعه علاقه دارید؟
قبل از تأهل بسیار کتابخوان بودم و در زمینه های علمی و تاریخی مطالعه داشتم. مطالعه لذت خاصی دارد و چون از آن دور شدم، برگشت خیلی سخت است؛ اما در حال حاضر بیشتر دیوان حافظ می خوانم و برای خط و آوازم از این دیوان استفاده می کنم.
خانواده را با هنرهایی که دارید، آشنا کرده اید؟ آیا آنها در ورزش فعالیت دارند؟
دخترم آوازهای من را دکلمه می کند و من می خوانم. پسرم والیبال را به طور جدی دنبال می کند و برای تیم والیبال استانی هم انتخاب شده است.
در پایان اگر سخنی ناگفته مانده، بفرمایید.
ممنونم از اینکه به همکاران صنعت نفت اهمیت می دهید. همین موضوع بارقه امیدی ایجاد می کند و به افراد انگیزه می دهد تا کارهای مختلف و جانبی را بیشتر و حرفه ای تر دنبال کنند.