سفر سوخت در نصف جهان
مشعل سعيد محمد بيگي اصفهان با قدمتي ديرينه دردل تاريخ، شهره به نصف جهان، واقع درمرکز ايران زمين با مرکزيتي به همين نام، يعني اصفهان. شهري باستاني که سلسله ها و شاهان متعددي را به خود ديده است؛ اشکانيان، ساسانيان، سلجوقيان وقاجاريه که همگي تاختي داشته اند برآن؛ يا به ولايتعهدي و يا به شاهي... اين استان بابيش از107کيلومترمربع وسعت دردل جلگه اي پربرکت قراردارد و از شمال به استان هاي مرکزي و قم، ازجنوب به استان هاي فارس، کهگيلويه و بويراحمد، ازشرق نيز به دواستان يزد خراسان و ازغرب به استان هاي چهارمحال و بختياري و لرستان محدود مي شود. آثار باستاني و گردشگري اين استان شايد به شمارش نيايد، اما ازاين ميان سي وسه پل، مسجد شيخ لطف الله، پل خواجو، منار جنبان و زاينده رود که البته روزي زيبايي شهر بود و لطافتي برآن واين روزها حال خوشي ندارد، برجسته ترين آن است. فعاليت کارخانه هاوصنايعي نظيرذوب آهن اصفهان، پتروشيمي، پالايشگاه نفت، اين بخش ازکشوررابه يک قطب مهم اقتصادي بدل کرده است. امروزاصفهان به لحاظ وسعت، ششمين و از نظرجمعيت، سومين استان پرجمعيت کشور محسوب مي شود. وجود صنايع زيربنايي وجاذبه هاي به جا مانده از تمدن کهن، دستمايه اي شدتا اصفهان ازمنظري ديگر يعني سوخت و سوخت رساني نيزمورد توجه قرار گيرد. اين بارخبرنگار « مشعل» به اصفهان سفرکرده است تا تامين و توزيع سوخت دراين استان را از زبان حسين صادقيان، مديرشرکت ملي پخش فرآورده هاي نفتي اين منطقه جويا شود.
خيابان هاي اصفهان هم دست کمي از تهران ندارد؛ اول صبح است همه شتاب دارند؛ صف طويلي ازخودروهاي لوکس ونالوکس، پشت هم قطار شده اند تا با صفرشدن ثانيه چراغ راهنمايي، ثانيه اي عقب نمانند وازهم پيشي بگيرند؛ باشد که امروزشان رابه فرداگره بزنند و «تکراري» را تکرار کنند؛ اين بار در فردايشان. ستادشرکت ملي پخش فرآورده هاي نفتي منطقه اصفهان هم دريکي از همين خيابان هاي شلوغ است؛ خيابان چهارباغ بالا با ساختماني تازه تاسيس وظاهري زيبا به راهبري حسين صادقيان. صادقيان، اصفهاني وبه گفته خودش، نيمه دوم سال 68 وارد صنعت نفت شده است؛ يعني بيش از 26 سال سابقه فعاليت که خود يک عمر است. 56 سال دارد اما با وجود استرس هاي زيادي که دراين حوزه يعني تامين وتوزيع سوخت وجوددارد، جوان تر به نظر مي رسد. ظاهري آرام و آراسته دارد. مي گويد: دانش آموخته اقتصاددرمقطع کارشناسي دانشگاه اصفهان و اقتصاد و برنامه ريزي درمقطع کارشناسي ارشد دانشگاه علامه طباطبايي است و يکي از آرزوهايش، کاردرصنعت نفت بوده است؛ آرزويي که زود به واقعيت بدل شد و امروز بيش از 26 سال از آن آرزو مي گذرد. وي همه اين سال ها را نردباني بالا آمده وکاردر بخش هاي مختلف اين حوزه يعني پخش فرآورده هاي نفتي راتجربه کرده است از جمله رئيس ناحيه شهررضا، رئيس ناحيه مرکزي، رئيس عمليات گازمايع، سکانداري شرکت ملي پخش فرآورده هاي نفتي مناطق چهارمحال وبختياري واستان مرکزي، معاون فني عملياتي و امروز مديرشرکت ملي پخش فرآورده هاي نفتي منطقه اصفهان. با توجه به جغرافياي منطقه، اصفهان را چگونه استاني مي بينيد؟
استان اصفهان را مي توان يکي از قطب هاي مهم اقتصادي و همينطور گردشگري کشور برشمرد؛ به اين دليل که هم صنايع مهمي همچون ذوب آهن درآن فعال است؛ هم آثارباستاني و گردشگري متعددي ازجمله عمارت عالي قاپو، کاخ چهلستون، کاخ هشت بهشت، ميدان نقش جهان، گورستان قديمي تخته فولاد، کليساي وانگ، سي وسه پل (پل الله وردي خان)، باغ پرندگان و. . . درآن وجود دارد که مي تواند هم درآمد زا باشد و هم اشتغال زا. وجود چنين ظرفيت هايي دراستان اصفهان، نکته بسيار مهم و مثبتي است به ويژه دربخش دوم يعني گردشگري که مي تواند دربالابردن درآمدهاي اقتصادي موثر باشد.
وجودچنين ويژگي هايي چگونه درکارشما (تامين و توزيع سوخت) نمود دارد؟
تامين وتوزيع سوخت درهمه مناطق کشور اهميت دارد و دراين استان هم همينطوراست؛ شايد تنها تفاوت درگستره عملياتي آنها باشد وگرنه ماهيت و کارکردهر37منطقه زيرمجموعه شرکت ملي پخش فرآورده هاي نفتي يکي است.
گستره عملياتي منطقه اصفهان کجاست؟
شرکت ملي پخش فرآورده هاي نفتي منطقه اصفهان با توجه به وجود انبارشهيد منتظري، نسبت به ديگر مناطق، ازموقعيت ويژه اي برخوردار و آن را به يک منطقه معين بدل کرده است، به اين معنا که درمواقع ضرور به منظورتامين سوخت استان هاي مجاور، به عنوان يک منطقه پشتيبان عمل مي کند. صادقيان با همان آرامش شروع صحبت و ابراز خرسندي از مسئوليتي که به عهده دارد، ادامه مي دهد: شرکت ملي پخش فرآورده هاي نفتي منطقه اصفهان به عنوان يکي از6 منطقه درجه يک کشور، مسئوليت نگهداشت و ذخيره سازي نزديک به15درصد ازظرفيت ذخيره سازي کل کشور را به عهده داردو30درصدسوخت مناطق واستان ها را تامين مي کند.
اين فعاليت ها با چه زيرساخت ها و ظرفيت هايي انجام مي شود؟
اين منطقه عملياتي شامل 12ناحيه، تعدادي انبارنفت، مخازن تعيبيه شده در آنها و البته ناوگاني متشکل از1762دستگاه تانکرنفتکش جاده پيما با ظرفيت هاي مختلف است که روزانه ميليون ها ليترانواع فرآورده نفتي را در اصفهان و ديگر استان هاي کشورجابه جامي کنند تا سوخت به موقع در اختيار مصرف کنندگان قرار گيرد.
اشاره کرديد انبارنفت شهيد منتظري، ويژه است؟اين ويژگي در چيست؟
بله. هم به لحاظ ظرفيت ذخيره سازي فرآورده هاي نفتي درآن ويژه است و هم به لحاظ حجم عمليات سوختگيري که در آن انجام مي شود، آن را مي توان يک پايانه نفتي مهم برشمرد به طورمعمول روزانه 1500تانکر حمل مواد سوختي با ظرفيت هاي مختلف در آن بارگيري مي کنند ودر زمان هاي اوج نيز پاسخگوي بارگيري تا دو هزار تانکراست.
لطفا درباره حوزه عملياتي خود بيشتر توضيح دهيد.
منطقه اصفهان به دليل موقعيت راهبردي و قرارگرفتن در مرکزکشور، از اهميت بسزايي برخورداراست؛ همجواري باپالايشگاه نفت اصفهان، اتصال خطوط لوله 16و20 اينچ بندرعباس–انبارنفت شهيد محمد منتظري (ازطريق رفسنجان، يزدونائين)، ارسال فرآورده هاي نفتي به انبار هاي نفت ري، مشهد، تبريز به وسيله خطوط لوله18و24اينچ، همچنين بارگيري وارسال محموله هاي نفت کوره ازطريق خط آهن به شمال و جنوب کشور مواردي است که به اهميت فعاليت هاي شرکت ملي پخش فرآورده هاي منطقه اصفهان اشاره دارند.
خدمت رساني درداخل استان اصفهان به چه صورتي انجام مي شود؟
جمعيت بيش ازپنج ميليون نفري اصفهان (بنابرآمارسال گذشته) به عنوان ششمين استان پرجمعيت کشور، همچنين معين بودن اين منطقه عملياتي، براي آمادگي درشرايط اضطرار مسئوليت سنگيني را متوجه اين منطقه کرده؛ ازاين روبا امکاناتي که ايجاد شده است، تلاش مي شود خدمات رساني به مردم درحوزه سوخت رساني به بهترين نحو ممکن انجام گيرد. صادقيان آمارهمه چيز را در ذهن دارد؛ از جايگاه هاي سوخت و ميزان مصرف گرفته تا توزيع و نقاط توزيع آن؛ شايد به اين خاطر باشد که آنها را درجلساتي مشابه وبه کرات بازگو کرده است.
او مي گويد: براساس آخرين تقسيمات کشوري، استان اصفهان داراي24 شهرستان است و سوخت مورد نيازساکنان آنها با پوشش دهي12 ناحيه سوخت رسان، تامين و توزيع مي شود.
چه تعداد جايگاه عرضه سوخت درحوزه عملياتي شما فعال است؟
دراين حوزه عملياتي 267 باب جايگاه عرضه فرآورده هاي نفتي، 159 جايگاه عرضه گازطبيعي فشرده (سي ان جي)و127فروشندگي نفت سفيد فعال است؛ مجموعه اين زنجيره تلاش مي کنند که سوخت رساني به مشترکان در بهترين شکل و شرايط انجام شود. وي از توزيع انواع فرآورده نفتي مي گويد: در9 ماه امسال دوميليارد و 490ميليون و715 هزارو800 ليتر انواع فرآورده نفتي شامل بنزين، نفت گاز، نفت کوره ونفت سفيدتوزيع شده که نزديک به يک ميليارد و580 ميليون ليتر آن بنزين، يک ميليارد و 866 ميليون ليتر آن نفت گاز و بقيه نفت سفيد و نفت کوره بوده است.
سهم توزيع بنزين يورو 4 دراين کلانشهر چقدر بوده است؟
دربازه زماني ياد شده(9 ماه امسال) نزديک به يک ميليارد و324 ليتر بنزين يورو4 ودرهمين مدت نيزبيش از309 ميليون ليترنفت گاز يورو 4 توزيع شد. صادقيان ادامه مي دهد: بنزين يورو4 درهمه شهرستان هاي استان اصفهان توزيع و به استان هاي همجواري مانند چهار محال و بختياري، قم و فارس ارسال مي شود.
پس تلاش براي سالم سازي محيط زيست هم در دستور کار قرار دارد؟
شرکت ملي پخش فرآورده هاي نفتي، عامل توزيع فرآورده هاي نفتي است ودخالتي درتوليد ندارد؛ اما به طورحتم بهبود محيط زيست با فعاليت هاي که درچرخه توليد صورت مي گيرد، مويد اين واقعيت است که محيط زيست، نکته مهم و اين نکته مورد توجه همه مسئولان است. توليد بنزين و نفت گاز با استاندارد يورو 4 و توزيع آن درکلانشهرها همچنين گسترش آن در ديگر شهرهاي کشور از همين توجه حکايت دارد. درهمين زمينه (بهبودمحيط زيست)جمع آوري بخارات بنزين درقالب طرح کهاب (کاهش، هدايت، انتقال و بازيافت بخارات بنزين) اجرا مي شود. اين طرح در انبارهاي نفت، نفتکش هاي جاده پيما و جايگاه هاي عرضه سوخت ديده شده است و افزون بر صرفه هاي اقتصادي، برمحيط زيست انسان نيز تاثيربسزايي دارد. با اجراي طرح کهاب درانبارنفت شهيد منتظري ازانتشار روزانه مقادير قابل توجهي بخاربنزين(روزانه12هزارليتر)درفضاي اين انبارجلوگيري و گام مهمي درجهت سالم سازي محيط زيست برداشته شده است.
خارج ازاستان اصفهان، چقدرسوخت به مبادي مصرف ارسال شده است؟
همان طورکه پيش ترتوضيح داده شد، انبارنفت شهيد منتظري اين منطقه عملياتي به خط لوله متصل وحجم فعاليت جابه جايي سوخت درآن بالاست. با توجه به همين موضوع وهمجواري آن با پالايشگاه نفت، همچنين بهره گيري ازمزيت ريلي براي انتقال سوخت، در9ماه امسال ازمنطقه اصفهان به22 استان کشورازجمله فارس، کرمان، بوشهر، ايلام، يزد، اهواز تبريز و کرمانشاه، سوخت ارسال شده است.
اصفهان يکي ازمناطق پيشتار در اجراي طرح جايگاه هاي تک تلمبه است، اين طرح با چه هدفي اجرا شد؟
بله، اشاره درستي به اين موضوع داشتيد. ايجاد جايگاه هاي تک تلمبه و به عبارتي تک سکو با بهره برداري از18جايگاه ازاين نوع، براي نخستين بار دراصفهان کليد خورد. اين طرح با در نظرگرفتن چندهدف که بهبودکيفيت هواي کلانشهراصفهان وکاهش مصرف سوخت از جمله آنهاست، با همکاري شهرداري اصفهان اجرا شد. صادقيان افزايش اين گونه جايگاه ها در سطح شهر که راهکاري مناسب براي کاهش تردد خودرو به شمار مي آيد، هدف ديگر براي اجراي جايگاه هاي تک تلمبه برمي شمارد و مي گويد: ايجاد تعادل بين نيازشهروندان به جايگاه هاي سوخت و افزايش کيفيت هوا، نکته ديگرتعريف شده دراين طرح است. اوحرف خود را اين گونه کامل مي کند: صرفه جويي در مصرف سوخت به دليل کاهش سفرهاي درون شهري وجلوگيري از ترددهاي اضافه براي سوخت گيري خودروها، کمک به کاهش آلودگي هوا به دليل تجهيز جايگاه ها به سيستم بازيافت بخارات بنزين که در درازمدت موجب کاهش بيماري ها مي شود، همچنين کاهش زمان سوخت گيري وکوتاه شدن صف در جايگاه هاي عرضه سوخت، عمده ترين اهدافي است که مبناي شکل گرفتن طرح جايگاه هاي تک سکو و اجراي آن در شهراصفهان شد. هواي اتاق گرم است، اما بيرون ازاين فضا به لطف عواملي مثل گرم شدن کره زمين ودلايل زمين شناسي و هواشناسي، هواسرد نيست، اما خنکاي خود را دارد. به نظر مي آيد با وجود پيشرفته ترين تجهيزات هيچ چيز قابل پيش بيني نيست، حتي هواي روزگار.
با سرماي زمستان که البته اين روزها کمتر شاهدش هستيم، چه مي کنيد و چه تمهيداتي را در نظر گرفته ايد، به ويژه در مناطق سخت گذر؟
سال هاي کار و کسب تجربه درحوزه انرژي، براي همه بخش هاي متولي تامين انرژي کشور، آموزه هايي داشته است؛ دراين بخش نيز بنابر اهميت تجربيات و البته روزآمد شدن بسياري از تجهيزات، تلاش شده است تا دغدغه مصرف کنندگان به ويژه آنها که در مناطق دور دست و گاه سخت گذر ساکن هستند، به کمترين سطح ممکن برسد. برهمين اساس قبل از آغاز دوره سرما، ذخيره سازي هاي لازم و مناسبي انجام مي شود تا گذر از زمستان با چالشي رو به رو نباشد. درباره مناطق سخت گذر و روستاها نيز به گونه اي عمل مي شود که نفت سفيد پيش ازشروع دوره سرما در اختيار مصرف کنندگان قرارگيرد؛ اين مهم با اعلام کالابرگ وتوزيع آن ازطريق فروشندگي هاي مستقردر مناطق روستايي انجام مي شود. درمجموع127فروشندگي فعال درسطح منطقه وجوددارد که شماري از آنها به توزيع سوخت درمناطق روستايي اختصاص دارد.
صادقيان اضافه مي کند: موضوع تامين سوخت درهمه مقاطع زماني مهم است وزمستان وتابستان ندارد. هوا سرد باشد يا گرم، اين چرخه بايد حرکت کند؛ حرکتي مستمر و بدون هيچ گونه توقف .
زمان زيادي به پايان سال باقي نمانده و تعطيلات نوروز نيزدرپيش است؛ براي ورود به اين دوران چه تدابيري درنظرگرفته مي شود؟
براي هرمقطع زماني بايد متناسب با آن عمل شود. با نزديک شدن به روزهاي پاياني سال، کم کم مسافرت هاي نوروزي شروع مي شود و همه اينها مي طلبد تاهمه شرکت هاي سي و هفت گانه پخش فرآورده هاي نفتي از جمله اصفهان براي خدمت رساني در چنين روز هايي آماده شوند. دراين آمادگي ها بايدچند نکته مورد توجه قرار گيرد؛ نخست ذخيره سازي به موقع و مناسب براي پاسخگويي به نيازشهروندان استان اصفهان و مسافران عبوري ودوم آمادگي جايگاه هاي عرضه سوخت درون شهري و جاده اي. درباره موضوع نخست يعني ذخيره سازي، اين مهم باتوجه به برنامه ريزي ستاد انجام مي شود، اما درباب آمادگي جايگاه هاي عرضه سوخت نيز تمهيداتي درنظرگرفته مي شود که مراجعان به مجاري عرضه سوخت با مشکلي رو به رو نباشند.
کمي بيشتر توضيح مي دهيد.
ارزيابي جايگاه هاي عرضه سوخت ازجنبه هاي مختلف مانند سلامت تجهيزات جايگاهي(ديسپنسر، تلمبه، شماره انداز و...) نمازخانه، نظافت جايگاه، زيباسازي آن، فعال بودن دوربين مداربسته وتميزي سرويس هاي بهداشتي، برخورد کارکنان جايگاه با مراجعان، ازجمله مواردي است که به وسيله تيم هاي گلگشت ستاد ومنطقه انجام مي شود وتا پايان تعطيلات اين مهم ادامه مي يابد. صادقيان براين نکته نيزتاکيد مي کند:البته اين رصد ها درطول سال انجام مي شود، اما در موسمي مانند نوروز که جاده هاي کشورمملو از مسافراست، اين پيگيري ها نيزبراي سوخت رساني مطلوب تر بيشتر مي شود.
مطلب ناگفته اي هست که بخواهيد اضافه کنيد؟
اصفهان شهرجاذبه هاوتاريخ است وگردشگران داخلي و خارجي به آن سفر مي کنند؛ به همين دليل تلاش اين مجموعه هم اين است که با انجام وظيفه، درحد انتظار ظاهر شود و از اين خدمت رساني يادگاري خوش برجاي ماند.
از صداي سخن عشق نديدم خوش تر!
يادگاري که دراين گنبد دوار بماند.