روند خام فروشی باید با تولید دانشبنیان اصلاح شود
آغاز فشارافزایی در میدانهای گازی ایران
بیش از 16 هزار نفر در درفهرست جدید رسمیهای صنعت نفت
ایران برنده دعوای حقوقی با شرکت فرانسوی
دستیابی به توسعه پایدار با پتروپالایشگاه
50 میلیون یورو صـرفه جویی باتکیه بر دانش بنیان ها
انتقال نفت از جایی نزدیکتر به خدا
پمپ بنزینها؛ همیشه فعال، همیشه شلوغ
انفجار و آتش سوزی در واحد آمونیاک
آیا بحران انرژی کنونی شدیدتر از بحران نفتی دهه 70 میلادی است؟
ضرورت تحول در نظام حکمرانی و اثربخشی آن بر کیفیت دستاوردها
تدوین نقشه برای داخلیسازی 600 قطعه صنعتی فاقد نقشه
توصیه های رهبر انقلاببرای شبهای قدر
نفت و گاز گچساران میتواند بازیکنان بیشتری را به تیم ملی معرفی کند
غارنوردی بانوان شرکت ملی نفت ایران
رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار با مسؤولان و کارگزاران نظام:
رهبر معظم انقلاب اسلامی اقتصاد بدون نفت را هدفی بلندمدت خواندند و افزودند: حداقل دو دولت در مسؤولیت های هشت ساله باید همت کنند تا این مشکل به سامان برسد؛ البته اگر همان روزی که اقتصاد بدون نفت را مطرح کردیم، اجرای آن شروع می شد، امروز کشور وضع متفاوتی داشت. رهبر انقلاب با تأکید بر اینکه توسعه شرکت های دانش بنیان باید بر اساس اولویت ها و با نیازسنجی بر مبنای گره گشایی از مسائل کشور باشد، گفتند: شرکت های دانش بنیان در بخش هایی همچون بخش کشاورزی توسعه یابند که امنیت اقتصادی کشور وابسته به آنهاست، ظرفیت جذب نیروهای متخصص و غیرشاغل در آنها بالاست و یا بخش هایی مانند نفت و گاز و معادن که با خام فروشی، منابع ارزشمند کشور را بدون ارزش افزوده صادر می کنند. ایشان در این زمینه افزودند: متأسفانه مواد خام در کشور با قیمت ارزان صادر و محصول نهایی با قیمت گران وارد می شود، در حالی که با تولید دانش بنیان باید این روند اصلاح و محصول نهایی تولید و صادر شود. حضرت آیت الله خامنه ای همچنین با تأکید بر حمایت دولت از شرکت های دانش بنیان گفتند: دولت، بزرگ ترین مصرف کننده در کشور است و مصداق کامل حمایت واقعی دولت از دانش بنیان ها، جلوگیری از واردات بی رویه است. رهبر انقلاب، تدوین برنامه هفتم توسعه را ضروری خواندند و افزودند: این برنامه قرار بود سال گذشته تدوین و از امسال اجرایی شود که نشد؛ اما امسال دولت و مجلس همت کنند تا برنامه هفتم بر اساس سیاست های کلی نظام، تدوین و تصویب شود. ایشان، مردمی بودن و مهم تر از آن مردمی ماندن را از ویژگی های لازمِ هر مسؤول نظام اسلامی خواندند و گفتند: دیدن یا شنیدن واقعیات در میدان یا از منابع مورد وثوق، زمینه ساز برنامه ریزی و اقدام های صحیح خواهد بود. حضرت آیت الله خامنه ای در همین زمینه افزودند: گاهی مردم عادی نکاتی را به مسؤول می گویند که از مشاوران کارکشته و نزدیک هم شنیده نمی شود. ایشان با ابراز ناخرسندی از اجرا نشدن سیاست های کلی اصل ۴۴ تأکید کردند: دولت می تواند با تحقق این سیاست ها، اقتصاد کشور را بر دوش مردم قرار دهد و خود به سیاستگذاری، نظارت و هدایت بپردازد تا حل مشکلات شتاب بگیرد.
رهبر انقلاب با اشاره به کشورهایی که بدون نفت از رشد اقتصادی برخوردارند، افزودند: نفت حدود 100 سال است که همچون ماده ای مخدر، اعتیاد سختی در کشور ایجاد کرده که باید حتماً علاج شود.
ایشان، اقتصاد بدون نفت را هدفی بلندمدت خواندند و افزودند: حداقل دو دولت در مسؤولیت های هشت ساله باید همت کنند تا این مشکل به سامان برسد؛ البته اگر همان روزی که اقتصاد بدون نفت را مطرح کردیم، اجرای آن شروع می شد، امروز کشور وضع متفاوتی داشت.
حضرت آیت الله خامنه ای با اشاره به احتمالاتی که درباره برخی گشایش های ارزی مطرح می شود، گفتند: مراقب باشیم اگر احتمالاً گشایشی ایجاد شد، درآمدها صرف واردات بی رویه نشود و به مسائل زیربنایی از جمله حمل ونقل جاده ای و ریلی، شرکت های دانش بنیان، نوسازی صنایع، راه های ارتباطی با کشورهای همسایه و حل مشکل مهم آب اختصاص یابد که خوشبختانه دولت در مسأله آب کارهای خوبی آغاز کرده؛ اما حل این مشکل به پول نیاز دارد.
رئیس جمهوری :
رئیس جمهوری با بیان اینکه در گذشته فروش نفت را به امضای قراردادهای مختلف منوط کرده بودند، گفت: امروز نفت را براحتی صادر می کنیم و با این کار مشخص شد که اگر اراده ای جدی برای انجام کار وجود داشته باشد، هیچ مانعی نمی تواند جلودار کشور باشد. سیدابراهیم رئیسی با اشاره به اقدام های دولت برای افزایش درآمدزایی گفت: در چند ماه گذشته، به واسطه اقدام های انجام شده، حجم تبادلات تجاری و صادرات با کشورهای مختلف دنیا چند برابر شده است، درحالی که پیش از این فروش نفت را به امضای قراردادهای مختلف منوط کرده بودند؛ اما امروز به راحتی نفت را صادر می کنیم و با این کار مشخص شد اگر اراده ای جدی برای انجام کار وجود داشته باشد، هیچ مانعی نمی تواند جلودار کشور باشد. وی گفت: دولت به همه احترام می گذارد؛ اما بی تردید افرادی که بانیان وضع موجود هستند و مردم از عملکرد آنان رضایت ندارند، نباید در عرصه های مدیریتی استفاده شوند. داشتن روحیه انقلابی، جهادی و کارآمد بودن از محورهای مورد تأکید این دولت است. رئیس جمهوری با بیان اینکه امروز برای پیشرفت و آبادانی کشور و رفع مشکل های مردم وظیفه سنگینی به عهده داریم، گفت: امیدهای بسیاری در دل مردم برای ایجاد گشایش و رفع مشکلات اقتصادی و معیشتی ایجاد شده و دولت با همه توان مصمم است در این مسیر گام بردارد. رئیسی با اشاره به شرایط نامناسب اقتصادی در آغاز به کار دولت سیزدهم گفت: با عنایت خداوند متعال توانستیم برای کشور درآمد ایجاد کنیم و بدون استقراض از بانک مرکزی یا خلق پول که تورم را بشدت افزایش می داد، حقوق کارکنان را بدون یک روز تأخیر، پرداخت کنیم. وی با بیان اینکه دولت مصمم است با افزایش درآمدها و کاهش هزینه ها کشور را به رشد اقتصادی مطلوب برساند، اظهار کرد: متأسفانه در هشت سال گذشته میانگین نرخ رشد اقتصادی بسیار پایین بود؛ اما این دولت برای امسال، افزایش 8درصدی را هدفگذاری کرده و برای این کار، سرمایه گذاری داخلی و خارجی آغاز شده است. رئیس جمهوری با بیان اینکه نگاه این دولت به بیرون مرزها نیست، افزود: ما برای اداره و پیشرفت کشور به داشته ها و ظرفیت های خودمان توجه داریم و معتقدیم با تکیه به درون و توانمندی های داخلی امکان اداره کشور، رونق اقتصاد ملی و رشد اقتصادی وجود دارد. رئیسی با اشاره به کاهش رشد نرخ تورم در ماه های گذشته اظهار کرد: امروز با اقدام های انجام شده، رشد نرخ تورم تا حدی مهار شده و امیدواریم با همدلی قوا و کمک مجلس بتوانیم در مسیر کنترل نرخ تورم و افزایش رونق اقتصادی گام برداریم.
در نشست کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی تصویب شد:
نایب رئیس کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی از تصویب طرح تشکیل شرکت ملی صنایع پالایش و پتروشیمی خبر داد و گفت: جزییات این طرح در نشست های آینده این کمیسیون بررسی می شود. احمد مرادی در تشریح نشست اعضای کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی که فروردین امسال برگزار شد، از بررسی طرح تشکیل شرکت ملی صنایع پالایش و پتروشیمی خبر داد و گفت: در جریان بررسی طرح تشکیل شرکت ملی صنایع پالایش و پتروشیمی کلیات این طرح با موافقت نمایندگان روبه رو و مقرر شد جزییات آن در نشست های آینده این کمیسیون بررسی شود. وی افزود: استفاده بهتر از ظرفیت پتروشیمی ها در دریافت خوراک از پالایشگاه ها و حذف تشریفات زائد همسو با حمایت از بخش خصوصی، دو علت اصلی تصویب این طرح است که در پی آن، شرکت جدیدی با اساسنامه جدید شکل می گیرد و پالایش و پتروشیمی در کنار هم یک شرکت جدید را تشکیل می دهند؛ زیرا این دو لازم و ملزوم یکدیگر هستند. به گزارش شانا، طرح تشکیل شرکت ملی صنایع پالایش و پتروشیمی در نشست علنی روز 9 تیر سال گذشته مجلس شورای اسلامی اعلام وصول شده بود.
در نشست هیأت وزیران تصویب شد:
هیأت وزیران با رویکرد ایجاد قابلیت تغییر مجوز طرح های پالایشی به طرح های پتروپالایشگاهی، پیشنهاد وزارت نفت مبنی بر الحاق یک تبصره به ماده (۱۷) آیین نامه اجرایی قانون حمایت از توسعه صنایع پایین دستی نفت خام و میعانات گازی را که پیش از این نیز مورد بازنگری قرار گرفته بود، تصویب کرد. هیأت وزیران در نشستی که به ریاست سیدابراهیم رئیسی برگزار شد، آیین نامه اجرایی قانون حمایت از توسعه صنایع پایین دستی نفت خام و میعانات گازی را تصویب کرد. در این نشست مصوب شد، شرکت های مجری طرح های پالایشی دارای مجوز قانون، پس از احراز توانمندی مالی و تأیید طرح توسعه و تکمیل زنجیره ارزش از سوی وزارت نفت، به عنوان شرکت مجری طرح تکمیل زنجیره ارزش محسوب شده و وزارت نفت مجاز است نسبت به اصلاح مجوز صادره پیشین آنها اقدام کند.
سخنگوی وزارت امور خارجه:
سخنگوی وزارت امور خارجه گفت: بین ما و کویت مرزهای تحدید نشده ای وجود دارد که باید تحدید حدود شود. جمهوری اسلامی ایران اعلام کرده که پیش از تحدید حدود، نباید در میدان آرش بهره برداری انجام شود. سعید خطیب زاده در نشست خبری درباره بدهی کره جنوبی به ایران گفت: کره جنوبی بدهی قطعی از فروش نفت و میعانات گازی دارد که به ۸۰ میلیون ایرانی بدهکار است و اقدام مؤثری هم برای بازپرداخت آن انجام نداده است. این دوجانبه بوده و در چارچوب دوجانبه باید حل وفصل شود و گمانه زنی های رسانه ای نیز تأیید نمی شود. وی درباره اقدام های ایران در واکنش به توافق کویت و عربستان درباره میدان نفتی و گازی آرش افزود: وزارت نفت به عنوان مرجع تخصصی اعلام کرده این حوزه نفتی، مشترک است. سخنگوی وزارت امور خارجه تصریح کرد: بین ما و کویت، مرزهای تحدید نشده ای وجود دارد که باید تحدید حدود شود. ایران اعلام کرده پیش از تحدید حدود نباید بهره برداری صورت بگیرد. یادداشتی به کویت دادیم که حقوق ایران محفوظ است و باید مشترک بهره برداری شود. همچنین کویت اعلام کرده است که این آمادگی را دارد.
اوپک به اتحادیه اروپا اعلام کرد که جایگزین کردن کاهش عرضه بالقوه نفت روسیه امکانپذیر نیست.
به گزارش خبرگزاری رویترز از لندن، محمد سانوسی بارکیندو، دبیر کل سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) در دیدار با مقام های اتحادیه اروپا اظهار کرد که تحریم های کنونی و آینده علیه روسیه می تواند یکی از بدترین شوک های عرضه نفت را ایجاد کند و جایگزین کردن عرضه نفت مسکو غیرممکن است.
مقام های اتحادیه اروپا روز دوشنبه در نشست با نمایندگان اوپک درخواست خود از کشورهای تولیدکننده نفت مبنی بر بررسی امکان افزایش عرضه نفت و کمک به کاهش قیمت های فزاینده این کالای راهبردی را دوباره مطرح کردند. یک مقام این اتحادیه در این باره گفت: نمایندگان اتحادیه اروپا در نشست با اوپک همچنین اظهار کردند که اوپک مسؤولیت تضمین توازن بازارهای نفت را به عهده دارد. اوپک تاکنون در برابر درخواست های ایالات متحده و آژانس بین المللی انرژی برای افزایش بیشتر عرضه نفت خام برای کاهش قیمت ها که ماه گذشته پس از اعمال تحریم های واشنگتن و بروکسل علیه مسکو در پی حمله این کشور به اوکراین به اوج خود در ۱۴ سال گذشته رسید، مقاومت کرده است.
ائتلاف اوپک پلاس که متشکل از اوپک و دیگر تولیدکنندگان از جمله روسیه است، تولید خود را در ماه مه ۴۳۲ هزار بشکه در روز افزایش خواهد داد.
وزیران امور خارجه اتحادیه اروپا اعلام کردند که تحریم نفتی روسیه می تواند بخشی از بسته تحریمی بعدی اتحادیه اروپا باشد. به گزارش خبرگزاری رویترز، وزیران امور خارجه ایرلند، لیتوانی و هلند روز دوشنبه (۲۲ فروردین ماه) اعلام کردند که اتحادیه اروپا در حال تهیه پیش نویس پیشنهادهایی برای تحریم نفتی روسیه است، درحالی که توافقی برای ممنوعیت نفت خام روسیه وجود ندارد. جوزپ بورل، دیپلمات ارشد اتحادیه اروپا در این باره گفت: بسیاری از وزیران حاضر در این نشست در لوکزامبورگ از تحریم واردات نفت روسیه حمایت کردند؛ اما برای برخی چنین ممنوعیتی یک شوک نامتوازن است. سایمون کاونی، وزیر امور خارجه ایرلند درباره نشست وزیران کمیسیون اروپا گفت: در حال کار روی تضمین این مسأله هستند که نفت، بخشی از بسته تحریمی بعدی علیه روسیه باشد.
روسیه حدود یک چهارم نفت خام اتحادیه اروپا را تأمین می کند. گام بعدی این اتحادیه برای فشار بر روسیه و توقف گلوله باران شهرهای اوکراین در پی حمله مسکو در اواخر ماه فوریه است. بورل گفت: هیچ گزینه ای از جمله تحریم نفت و گاز روسیه، حذف نشده است. وی پیش از این گفته بود که تحریم روسیه دیر یا زود باید اتفاق بیفتد. پارلمان اروپا هفته گذشته به تحریم رأی مثبت داده بود، البته این رأی الزام آور نیست.
وزیر نفت خبر داد:
وزیر نفت ضمن اعلام خبر گشایش نخستین کارخانه تولید پمپ های درون چاهی ایران در خوزستان با بهره گیری از دانش فنی ایرانی، از تأمین مالی پروژه های بزرگ نفتی با استفاده از ترفندی تازه و آغاز فشارافزایی در بعضی از میدان های گازی کشور خبر داد.
جواد اوجی اظهار کرد: فشارافزایی بعضی از میدان های گازی را آغاز کرده ایم، بویژه در حوزه پارسیان این کار آغاز شده و در میدان های تازه ای که برنامه ریزی و مطالعه های جامع آن برای توسعه در حال انجام است، بنا داریم گاز تولیدی از میدان های جدید را به پالایشگاه های کنونی که ظرفیت خالی دارند، ارسال کنیم تا ظرفیت خالی پالایشگاه های موجود به طور بهینه استفاده شود. اوجی گفت: برای مشکل وجود ظرفیت های خالی در پالایشگاه های گازی کشور دو رویکرد مدنظر است؛ نخست اجرای پروژه های فشارافزایی میدان های گازی موجود که در برخی میدان ها آغاز شده و دوم، توسعه میدان های گازی جدید و ارسال گاز تولیدی به پالایشگاه های گازی موجود. وزیر نفت ادامه داد: از جمله این میدان ها، میدان گازی کیش است که برای این میدان، برنامه احداث پالایشگاه جدید گازی نداریم. گاز این میدان با خط لوله دریایی به پالایشگاه های فازهای مختلف پارس جنوبی که ظرفیت خالی دارند، ارسال می شود و ظرفیت آنها را تکمیل می کند. اوجی تصریح کرد: بی شک با توسعه میدان های تازه مانند میدان های گازی کیش و پارس شمالی، ظرفیت خالی پالایشگاه های گازی کشور ظرف چند سال آینده تکمیل می شود. وی افزود: یکی از برنامه های ما این است که در دولت سیزدهم، وزارت نفت وضع توسعه همه میدان های خشکی و دریایی را تعیین تکلیف کند. وزیر نفت گفت: بسیاری از میدان های مشترک توسعه داده شده اند؛ اما توسعه بسیاری از این میدان ها تکمیل نشده است. برای نمونه در میدان های منطقه غرب کارون، از جمله در میدان های آزادگان، یادآوران و یاران، فازهایی انجام شده؛ اما توسعه آنها تکمیل نشده است که تکمیل توسعه میدان های مشترک از اهم واجبات است. وزیر نفت با بیان اینکه «برنامه مدونی برای تکمیل توسعه میدان های مشترک داریم»، گفت: برنامه ریزی کرده ایم در دولت سیزدهم توسعه میدان های مشترک را تکمیل کنیم و میدان هایی که تا امروز به سراغ آنها نرفته اند، توسعه آنها در این دولت آغاز خواهد شد. وی با بیان اینکه «موضوع تأمین مالی، یکی از موضوع های مهم در توسعه میدان ها و مدیریت پروژه های نفتی است»، گفت: پروژه های نفتی، طرح هایی هستند که سرمایه گذاری سنگینی دارند، از این رو یکی از ترفندهایی که به کار بسته ایم، ادغام هلدینگ ها، بانک ها و شرکت های بزرگ در قالب کنسرسیوم است تا چند هلدینگ بزرگ یا چند بانک، به طور مشترک بتوانند یکی از پروژه های بزرگ نفتی کشور را تأمین مالی کنند.
وزیر نفت همچنین با اشاره به اهمیت موضوع تأمین پایدار سوخت مورد نیاز بخش حمل ونقل کشور گفت: در این زمینه، دو رویکرد افزایش ظرفیت تولید سوخت و مدیریت مصرف را توأمان در دستور کار داریم. وی ادامه داد: پروژه پتروپالایشگاه ها که کلید خورده، برای افزایش ظرفیت تولید سوخت در کشور است. در این پروژه ها افزون بر تولید سوخت، خوراک پتروشیمی ها هم تأمین می شود.
وزیر نفت اظهار کرد: با توجه به مصرف فزاینده سوخت در بخش حمل ونقل، به طور حتم نیاز است که ظرفیت پالایشی کشور را افزایش دهیم. اوجی افزود: در زمینه اصلاح و تعیین سبد سوخت خودروهای کشور، گروه کارشناسی در حال مطالعه است و با تکمیل بررسی های کارشناسانه، به منظور اصلاح روند مصرف سوخت بویژه در بخش حمل ونقل کشور، گزارش نهایی تصمیم ها اعلام می شود.
وی تصریح کرد: اجرای طرح های بهینه سازی مصرف سوخت نیز در اولویت کارهای ما قرار دارد تا بتوانیم روند مصرف سوخت در کشور را اصلاح و مدیریت کنیم.
اوجی با اشاره به نامگذاری امسال به عنوان سال «تولید، دانش بنیان و اشتغال آفرین» گفت: وزارت نفت در بحث افزایش تولید از ظرفیت شرکت های دانش بنیان استفاده می کند که این برداشت از میدان های خشکی، دریایی، مشترک و غیرمشترک خواهد بود.
وزیر نفت با بیان اینکه «نخستین پتروپالایشگاه را خود وزارت نفت می سازد»، گفت: اجرای طرح پتروپالایشگاه شهید سلیمانی در استان هرمزگان بزودی کلنگ زنی می شود.
با هدف تدوین برنامه ای جامع برای توسعه دانش بنیان صنعت نفت
وزارت نفت و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری همسو با منویات مقام معظم رهبری و سیاست های دولت سیزدهم مبنی بر توسعه ظرفیت ها، ایجاد هم افزایی و تحقق اقتصاد دانش بنیان، با هدف تدوین برنامه ای جامع برای توسعه دانش بنیان صنعت نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی تفاهمنامه همکاری امضا کردند. این تفاهمنامه همکاری با هدف تدوین برنامه جامع برای توسعه دانش بنیان صنعت نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی بین سورنا ستاری، معاون علمی و فناوری رئیس جمهوری و جواد اوجی، وزیر نفت امضا شد. به منظور برنامه ریزی و اجرای موضوع این تفاهمنامه، هفت کارگروه تخصصی تشکیل خواهد شد و اعضای کارگروه های تخصصی شامل مدیران ذی ربط و مدیران اصلی شرکت های زیرمجموعه وزارت نفت و مدیران معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری خواهند بود. تفاهمنامه امضا شده بین وزارت نفت و معاونت علمی و فناوری رئیس جمهوری 5 ساله خواهد بود و در صورت توافق دو طرف، زمان آن قابل تمدید است. همسو با اجرایی شدن این تفاهمنامه در صنعت نفت به دستور وزیر نفت «کارگروه توسعه دانش بنیان در حوزه بالادستی نفت و گاز» به نمایندگی محسن خجسته مهر، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، «کارگروه توسعه دانش بنیان در حوزه پالایش و پتروپالایش» به نمایندگی جلیل سالاری، معاون وزیر نفت در امور پالایش و پخش فراورده های نفتی، «کارگروه توسعه دانش بنیان در حوزه پتروشیمی» به نمایندگی مرتضی شاهمیرزایی، مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی، «کارگروه توسعه دانش بنیان در حوزه پایین دست گاز» به نمایندگی مجید چگنی، معاون وزیر نفت در امور گاز، «کارگروه توسعه دانش بنیان در حوزه بومی سازی تجهیزات صنعت نفت» به نمایندگی وحیدرضا زیدی فرد، معاون وزیر نفت در امور مهندسی، پژوهش و فناوری، «کارگروه توسعه دانش بنیان در حوزه بهینه سازی مصرف انرژی» به نمایندگی مشترک معاون وزیر نفت در امور مهندسی، پژوهش و فناوری، معاون وزیر نفت در امور گاز و معاون وزیر در امور برنامه ریزی و «کارگروه توسعه دانش بنیان در حوزه توسعه زیست بوم فناوری صنعت نفت» به نمایندگی مشترک معاون وزیر نفت در امور مهندسی، پژوهش و فناوری و مدیرعامل شرکت ملی نفت تشکیل شد.
مدیرعامل شرکت ملی پخش فراورده های نفتی تأکید کرد:
مدیرعامل شرکت ملی پخش فراورده های نفتی گفت: کنترل و نظارت بر جایگاه های سوخت سراسر کشور تشدید می شود.
کرامت ویس کرمی درباره کمبود سوخت گازوییل در بعضی جایگاه های عرضه سوخت در روزهای اخیر گفت: در مناطق عملیاتی 37 گانه نظارت و کنترل بر جایگاه های سوخت تشدید می شود و در محورهایی که تردد زیاد است، افزایش سهمیه و کنترل میدانی خواهیم داشت تا جایگاه ها در ۲۴ ساعت شبانه روز سوخت گازوییل داشته باشند و ناوگان حمل ونقل بتواند بدون هیچ مشکلی سوخت مورد نیاز را تأمین کند.
وی افزود: رانندگان و کامیون داران در رویارویی با کمبود گازوییل در جایگاه های عرضه سوخت می توانند با تلفن های مناطق عملیاتی که در جایگاه ها نصب شده اند، تماس بگیرند یا موضوع را به شماره ۰۹۶۲۷ اطلاع رسانی کنند.
مدیرعامل شرکت ملی پخش فراورده های نفتی گفت: مقدار سهمیه گازوییل ناوگان حمل ونقل و جایگاه های عرضه سوخت، بر اساس پیمایش و حجم تردد مشخص می شود.
ویس کرمی تأکید کرد: سهمیه نفت گاز ناوگان حمل ونقل، باری و مسافری، بر مبنای پیمایش تخصیص می یابد، یعنی هر خودروی دیزلی بر مبنای عملکرد، سهمیه سوخت دریافت می کند. وی تصریح کرد: روزانه ۵۲ میلیون لیتر گازوییل بر همین اساس به مناطق عملیاتی تحویل می شود که برای هر استان بر اساس حجم تردد، متفاوت است.
مدیرعامل شرکت ملی پخش فراورده های نفتی گفت: موظف هستیم سوخت نفت گاز هر خودرو را بر اساس عملکردی که داشته، تأمین کنیم که در کارت هوشمند سوخت آن خودرو، واریز می شود. ویس کرمی با اشاره به اینکه تقسیم بندی گازوییل در جایگاه ها نیز بر اساس همین پیمایش صورت می گیرد، افزود: ممکن است یک جایگاه سوخت، در ۲۴ ساعت گازوییل نداشته باشد؛ اما با توجه به اینکه ۲ هزار و ۸۰۰ جایگاه سوخت از مجموع ۴ هزار و ۲۰۰ جایگاه کشور، توزیع کننده گازوییل هستند، اگر مردم به جایگاه بعد یا پیش از آن مراجعه کنند، بی شک گازوییل وجود دارد.
وی گفت: ما وظیفه داریم بر اساس سهمیه ای که مشخص می شود، برای هر خودرو سهمیه سوخت را در کارت سوخت شارژ و سهمیه جایگاه های عرضه سوخت را هم مشخص و توزیع کنیم.
توئیت تازه وزیر نفت درباره استقبال دانش بنیان ها برای حضور در صنعت نفت
وزیر نفت با انتشار مطلبی در حساب کاربری اش در توئیتر نوشت: بالغ بر ۱۵۰ شرکت دانش بنیان در گام نخست فراخوان وزارت نفت برای دانش بنیان کردن صنعت نفت در زمینه های اولویت دار و اشتغال آفرین مشارکت کرده اند. جواد اوجی در تازه ترین مطلب خود در توئیتر نوشت:
«بالغ بر ۱۵۰ شرکت دانش بنیان در گام نخست فراخوان وزارت نفت برای دانش بنیان کردن صنعت نفت در زمینه های اولویت دار و اشتغال آفرین چون بهینه سازی، احیای چاه ها و زنجیره ارزش مشارکت کرده اند. پس از تایید نهایی، در اردیبهشت ماه، انعقاد قرارداد و ارائه تسهیلات به این شرکت ها آغاز می شود.»
عملکرد مدیریت برنامه ریزی تلفیقی شرکت ملی نفت ایران تشریح شد
کریم زبیدی، مدیر برنامه ریزی تلفیقی شرکت ملی نفت ایران، ضمن تشریح عملکرد این مدیریت، درباره تحقق بازگشت ظرفیت تولید نفت به پیش از اعمال تحریم ها توضیح داد. وی با اشاره به اقدام های انجام شده در دولت سیزدهم گفت: در این دوره از ابتدای کار تصمیم گرفته شد برای برگرداندن تولید به قبل از تحریم ها برنامه ریزی جدی صورت بگیرد. پیش از تحریم ها تولید ما ۳میلیون و ۸۳۸ هزار بشکه در روز بود. بازگشت به این عدد در چند مرحله انجام شد که در مراحل مختلف، تولید بالا آمد تا سرانجام ۱۵ اسفند سال ۱۴۰۰ امکان تولید دوباره آن مقدار نفت در دسترس بود.
زبیدی افزود: اکنون امکان تولید روزانه ۳ میلیون و ۸۳۸ هزار بشکه به طور کامل و 100درصدی وجود دارد. من تعجب می کنم از اینکه امری به طور قطعی در کشور تحقق پذیر است؛ اما در آن تشکیک می شود، مگر در تحریم های پیشین تولید برنگشته بود؟ ما باید قدردان این توان و ظرفیت باشیم نه اینکه همه چیز را زیر سؤال ببریم. این تذهبون؟
آنچه در حوزه مسؤولیت های اجتماعی سال ۱۴۰۰ وزارت نفت گذشت
در سال ۱۴۰۰ فعالیت های مسؤولیت اجتماعی صنعت نفت، همچون سال های پیش از آن با قدرت در مناطق نفت خیز و محروم ادامه داشت. گستردگی این فعالیت ها، بسته به نیازهای هر منطقه از تنوع بالایی برخوردار است، به گونه ای که وزارتخانه ها و دستگاه های مختلف از جمله بهداشت و درمان، آموزش وپرورش، راه و شهرسازی، علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت کار و امور اجتماعی، وزارت ورزش و جوانان، کمیته امداد و منابع طبیعی، به عنوان بهره بردار برای اجرای چنین پروژه هایی در مناطق نفت خیز و محروم با وزارت نفت همکاری دارند. در مجموع در سال ۱۴۰۰، تعداد ۳۸۵ پروژه مسؤولیت اجتماعی وزارت نفت در کشور از سوی وزارت نفت اجرا شد که اعتباری بالغ بر ۵ هزار و ۵۶۲ میلیارد و ۴۰۵ میلیون ریال را شامل می شد، این طرح ها در ۱۷ استان کشور پراکنده بودند. استان های خوزستان، بوشهر و ایلام به عنوان مناطق نفت خیز و محروم، محل تمرکز طرح های مسؤولیت اجتماعی وزارت نفت بوده اند؛ اما در مجموع ۱۷ استان کشور از این طرح ها بهره مند شدند.
وزیر نفت، موضع وزارت نفت در خصوص پروژه میانکاله را عملیاتی شدن تمامی پروژه ها به شرط اخذ مجوز سازمان حفاظت محیط زیست اعلام کرد و گفت: هیچ پروژه ای در وزارت نفت بدون تأییدیه سازمان حفاظت محیط زیست عملیاتی نخواهد شد.
جواد اوجی در خصوص موضع وزارت نفت درباره پروژه پتروشیمی میانکاله اظهار کرد: موضع وزارت نفت این است که هر پروژه ای که می خواهیم شروع کنیم و عملیاتی شود، حتماً و حتماً باید تأییدیه محیط زیست را داشته باشد.
وی افزود: هیچ پروژه ای در وزارت نفت بدون تأییدیه سازمان حفاظت محیط زیست عملیاتی نخواهد شد.
وزیر نفت در پاسخ به اینکه «آیا مجوز پتروشیمی امیرآباد مازندران (پتروشیمی میانکاله) قرار است لغو شود»، گفت: در این زمینه تابع سازمان حفاظت محیط زیست هستیم.
معاون وزیر در توسعه مدیریت و سرمایه انسانی روند اجرای قانون بند «د» تبصره (20) قانون بودجه سال 1400 را تشریح کرد
نفت، صنعتی پویاست که حضور نیروهای تازه نفس در آن می تواند بر این پویایی بیفزاید و ساماندهی آنها درچارچوب سازمانی به افزایش انگیزه کاری در انجام وظایف محوله منجر شود؛ گام عملی این مهم که به عنوان یکی از وعده های دولت سیزدهم به شمار می آید، برداشته شده و این نوید را می دهد که درآینده ای نزدیک، با قرارگرفتن در سمت های سازمانی تعریف شده از حقوق و امتیازهای قابل قبولی برخوردارشوند.
وزارت نفت نیز این مهم را در كوتاه ترين زمان ممكن در قالب قانون بند «د» تبصره (20) قانون بودجه سال 1400 كل كشور اجرایی کرده که مطابق این بند قانونی، تعداد 16 هزار و 626 نفر واجد شرايط شناسايي شدند كه با موافقت وزير نفت، استخدام/ تبديل وضعيت آنها انجام شده و هم اكنون در حال طي تشريفات استخدام هستند. مهدی علی مددی، معاون وزیر در توسعه مدیریت و سرمایه انسانی در گفت و گو با هفته نامه «مشعل» به بیان جزییات آخرین اقدام های انجام شده در زمینه عملکرد وزارت نفت در اجرای این بند قانونی پرداخته است. متن این گفت وگو در ادامه می آید.
با ابلاغ قانون بند «د» تبصره (20) قانون بودجه سال 1400 كل كشور و همچنين بخشنامه شماره 732-2/20 مورخ 25/09/1400 وزير نفت، به منظور ايجاد هماهنگي و وحدت رويه در ساز وكارها و فرايندهاي مربوط به تبديل وضعيت استخدامي ايثارگران موضوع بند قانوني صدرالاشاره در شركت هاي تابعه وزارت نفت «دستورعمل اجرايي بند «د» تبصره (20) قانون بودجه سال 1400» طي بخشنامه شماره 1006-2/20 مورخ 17/12/1400 وزير نفت ابلاغ شد. ایثارگران مشمول ماده (۲۱) قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران و اصلاحات و الحاقات بعدی آن (شامل فرزندان شاهد، جانباز و آزاده، رزمندگان دارای حداقل ۶ ماه حضور داوطلبانه در جبهه، جانبازان، آزادگان، همسر، پدر، مادر، خواهر و برادر شهدا، همسر جانبازان ۲۵ درصد و بالاتر، همسر آزادگان دارای حداقل یک سال اسارت، همسر و فرزندان رزمندگان دارای حداقل ۶ ماه حضور داوطلبانه در جبهه که تا تاریخ 27/12/1399 به طور تمام وقت در وزارت نفت) و شرکت های تابعه به صورت پیمانکاری شاغل بوده اند و خدمات آنان در سال ۱۴۰۰ استمرار یافته است، مشمول این بند هستند.
حسب قانون فوق، تعداد 16 هزار و 626 نفر واجد شرايط شناسايي شدند كه با موافقت وزير نفت، استخدام/ تبديل وضعيت اين دسته از افراد صورت پذيرفته و هم اكنون در حال طي تشريفات استخدام هستند.
به منظور اجراي تكليف قانون بند «د» تبصره (20) قانون بودجه سال 1400 كل كشور، شايد وزارت نفت در قياس با ساير دستگاه هاي اجرايي با چالش هاي بيشتري مواجه بوده است. با امعان نظر به گستره جغرافيايي شركت هاي تابعه، بستر فعاليت هاي صنعت نفت در جزاير، سكوها و مناطق عملياتي، مهم ترين و اصلي ترين چالش وزارت نفت در اجراي تكليف قانون يادشده شناسايي مشمولان، جمع آوري مدارك و مستندات و صحت سنجي آنها بوده است. در رويارويي با مسائل ياد شده و به منظور تسريع در اجراي قانون، وزارت نفت در چارچوب نرم افزاري نسبت به طراحي و راه اندازي سامانه يكپارچه با عنوان «سامانه جمع آوري مدارك ايثارگري» برای ثبت نام مشمولان و بارگذاري مدارك و مستندات آنها اقدام و متعاقباً فضاي پشتيباني از كاربران سامانه به منظور رفع ابهامات احتمالي و ايجاد هماهنگي و وحدت رويه را مهيا کرد. ثبت اطلاعات در سامانه به صورت روزانه، پايش و عملكرد شركت ها در اين خصوص به طور روزانه در قالب گزارش های آماري و نموداري در اختيار مديران منابع انساني شركت ها قرار مي گرفت. به اين ترتيب ظرف مدت دو ماه، اطلاعات حدود 24 هزار نفر از مشمولان در سامانه تغذيه شد كه ضمن تبريك به همه عزيزاني كه در حال طي فرايند تبديل وضعيت/ استخدام هستند، به اين وسيله از مساعي همكاران ارجمند در حوزه هاي ايثارگران، امور اداري، فناوري اطلاعات و گزينش كمال تقدير و تشكر به عمل مي آيد.
اقدام مهم ديگر در تبديل وضعيت ايثاگران، موضوع ايجاد سمت سازماني است كه به موازات پيشرفت اقدامات سامانه و پس از ثبت عمده اطلاعات مشمولان، اطلاعات شغلي، تحصيلي و. . . ذي نفعان احصا و بر اساس آن، مدل ايجاد سمت سازماني از سوی اداره كل تشكيلات، روش ها و تعالي سازماني در تعامل با مديريت هاي ساختار شركت هاي اصلي و شورای مدیران منابع انسانی صنعت نفت طراحي و ابلاغ شد. مدل ايجاد سمت سازماني بر اساس نوع و سطح مدارك تحصيلي مشمولان (متناسب با نياز صنعت نفت) و همچنين ماهيت مشاغل تحت تصدي افراد (مهارتي، دانش پايه و دانش بنيان) طراحي شده كه طبق آن نحوه ايجاد سمت هاي كارگري/ كارمندي متناسب با شاخص هاي مزبور و در وضعيت هاي تغيير/ عدم تغيير/ غني سازي شغل تصريح شده است.
افزون بر صحت سنجي دقیق اطلاعات و شموليت افراد طبق ضوابط موضوعه (از حيث ايثارگري، نوع پيمان (مستمر غير پروژه اي)، تمام وقت بودن، شروع به كار حداكثر تا تاريخ 27/12/1399 و استمرار خدمت در سال 1400 با پرداخت حق بيمه، سابقه كار، مدرك تحصيلي، سن، وضعيت خدمت سربازي و. . . )، باید اقدام های لازم
در رابطه با ایجاد و تخصيص سمت سازماني متناسب و تشريفات استخدامي اعم از طب صنعتي، تأییدیه تحصيلي، احراز عدم سوءپیشینه، تایید صلاحيت گزينش و. . . صورت پذيرد. بديهي است صدور احكام استخدامي/ تبديل وضعيت تمامی افراد صرفاً منوط به طي كامل تشريفات استخدامي و اخذ تأییدیه های لازم مطابق با ضوابط اداري استخدامي صنعت نفت است.
در خصوص اصالت مدارك ايثارگري، گواهي هاي ارائه شده از سوی مشمولان تحت پوشش بنياد شهيد و امور ايثارگران (شهيد، جانباز و آزاده) به تعداد 7 هزار و 626 نفر به صورت آنلاين از سامانه خدمات الكترونيك ايثار بنياد مزبور استعلام شده و در خصوص رزمندگان و منتسبان آنها نيز (كه تعداد 15 هزار و 843 نفر از جامعه آماري را تشكيل مي دهند) مراتب به صورت متمركز برای اعتبارسنجي به ستاد كل نيروهاي مسلح ارسال شده است.
شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب به افزایش تولید ۶۰۰ هزار بشکه ای رسید
مشعل افزایش ظرفیت تولید نفت خامی که در هفته های اخیر از سوی وزیر نفت اعلام شد، بخش مهمی از آن، در قطب نفت کشور در جنوب محقق شده است. شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب، به عنوان بزرگ ترين شركت تابع شركت ملي نفت ايران است که حدود 80 درصد نفت خام و 16 درصد گاز كشور را توليد می كند و در اين قلمرو وسيع نفتي، ميدان هاي بزرگي همچون اهواز، گچساران، مارون، آغاجاري، كرنج و پارسي و بي بي حكيمه قرار دارند. همزمان در همین دوره، این شرکت موفق شده است میزان تولید نفت را به مقدار قابل توجهی افزایش دهد.
علیرضا دانشی، مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب نیز در این خصوص اعلام کرده که از زمان روی کار آمدن دولت سیزدهم تا کنون، تولید نفت در شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب ۶۰۰ هزار بشکه افزایش داشته است؛ هدفگذاری مهمی که با روی کار آمدن دولت سیزدهم در اولویت برنامه ها قرار گرفت و در سخنان مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران نیز در بازدید های مختلف از مناطق نفتی کشور بر آن تاکید شد. از جمله محسن خجسته مهر در بازدید نوروزی از مناطق نفت خیز جنوب، از هدف گذاری برای ایجاد ظرفیت تولید روزانه بیش از ۳ میلیون بشکه نفت و تشکیل کارگروه های توسعه دانش بنیان در شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب در سال ۱۴۰۱ خبر داده بود. او همچنین اعلام کرده بود که خوشبختانه در ۶ ماه نخست فعالیت دولت سیزدهم و در نیمه دوم سال ۱۴۰۰، با اقدام های جهادی همه مدیران و همکاران زحمتکش مناطق نفت خیز جنوب، تولید و ظرفیت برنامه شده تحقق یافته است.
طبق اعلام علیرضا دانشی، مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب، زمانی که کار را تحویل گرفتیم، میزان تولید نفت در شرایط حداقل بود و تنها به میزان تامین نفت مورد نیاز پالایشگاه های کشور نفت تولید می کردیم. در ۱۵ سال گذشته سیر نزولی در فعالیت های درون چاهی داشتیم؛ اما اکنون وضعیت مطلوب است و اگرچه مشکلات به طور کامل رفع نشده؛ اما شرایط رو به بهبود قرار دارد. فعالیت هایی نیز برای ترمیم و نوسازی خطوط لوله های جریانی و فعالیت هایی که با تامین کالا مرتبط بوده، انجام شده است. بر اساس خواست دولت سیزدهم برای رسیدن به شرایط مطلوب، برنامه تکلیفی تولید نفت را اصلاح کردیم، با اجرای این برنامه، تولید نفت در این شرکت از ابتدای استقرار دولت سیزدهم تا کنون ۶۰۰ هزار بشکه در روز افزایش داشته است. مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب، پیش از این نیز گفته بود، هر زمان که دولت سیزدهم اعلام کند، می توانیم با سرعت به میزان تولید نفت پیش از تحریم بازگردیم. با این حال به گفته مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب، ظرفیت تولید موجود در مناطق نفت خیز جنوب بسیار بالاتر از میزان تولید است و اکنون تولید (با توجه به شرایط موجود) با نیاز داخلی و تعهدات صادراتی منطبق شده و این آمادگی وجود دارد که بسرعت به میزان تولید نفت پیش از تحریم ها و حتی بالاتر از آن برسد. افزون بر آن، شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب در حال تدوین برنامه ۵ ساله ای است تا میزان تولید را تا سال ۱۴۰۵ برنامه ریزی کند که بر اساس برنامه ۵ ساله، امکان هدفگذاری های شفاف تر بیشتر خواهد بود و ظرفیت تولید نیز افزایش پیدا می کند.
به گفته دانشی، براي اين برنامه، تعمير بيش از 500 حلقه چاه و حفاري بيش از 200 حلقه چاه برنامه ريزي و مقرر شده ظرفيت نمکزدايي و خطوط لوله تا 3.4 ميليون بشکه در روز افزايش يابد که کاري بسيار دشوار و سنگين است. در صورت تامين منابع، انشاءالله اين برنامه ها به مرور اجرایی خواهند شد. اين برنامه با درنظرگرفتن شرايط تحريم، تدوين شده و محاسبات مالي آن در حال انجام است.
افزون بر موارد مذکور، شرکت ملی مناطق نفت خیز هدفگذاری های کلانی را در برنامه ریزی دارد. پیش از این نیزعلیرضا دانشی در گفت وگو با هفته نامه «مشعل» اعلام کرده بود که برای ازدیاد برداشت، طرح پايلوت تزريق آب در مخزن بنگستان ميدان اهواز، به عنوان اولين طرح تزريق آب در ميادين نفت خيز جنوب، می تواند افق تازه اي را در کنار تزريق گاز باز کند. هدف اين طرح، رسيدن به تزريق 50 هزار بشکه آب در روز است. اين طرح در بخش مطالعاتي، مرحله شبيه سازي و اجرا، در مرحله تست هاي تزريق پذيري قرار دارد که اين تست با موفقيت به پايان رسيده و با اجراي آن، می توانيم شاهد ضريب بازيافت 15 تا 20 درصدي باشيم که عدد مناسبي است. در صورت موفقيت تزريق آب، طيف وسيعي از مخازن بنگستان می توانند کانديداي تزريق آب باشند.
-طرح تزريق co2 در مخزن آسماري ميدان رامين : علاوه بر پروژه هاي تزريق گازهاي هيدروکربوري که بيش از چهار دهه است در مناطق اجرا می شوند، تزريق گازهاي غيرهيدروکربوري نظير دي اکسيد کربن نيز در برنامه مطالعاتي و امکان سنجي مناطق قرار دارند. مطالعه جامع ميدان رامين بر مفيد بودن تزريق دي اکسيد کربن تاکيد دارد و فاز آزمايشگاهي اين پروژه، بتازگي به اتمام رسيده است. گام بعدي، امکان سنجي و طراحي تاسيسات سطح الارضي پروژه و بررسي اقتصادي طرح است. در صورت موفقيت آميز و اقتصادي بودن، ظرفيت جديدي به توليد و ذخاير مناطق نفت خيزجنوب اضافه می شود.
-طرح تزريق گازهاي هيدروکربوري با هدف فشارافزايي: بيش از چهار دهه است که در 12 ميدان از ميادين مناطق نفت خيز، تزريق گاز انجام می شود. حدود نيمي از نفت درجاي مناطق تحت تاثير اين پروژه هاست و تقريبا نيمي از توليد اين شرکت نيز از ميادين تزريق گاز است. با توجه به تراز منفي گاز در سال قبل و همچنين کمبود گاز براي تزريق در سال هاي گذشته، پروژه هاي تزريق گاز مناطق، همواره با بخشي از ظرفيت خود فعال بوده و در صورت عدم تامين گاز مورد نياز براي تزريق، بخش قابل توجهي از ذخاير اين شرکت هرزروي خواهد داشت.
-تزريق آب هوشمند در مخزن آسماري ميدان بينک: با توجه به مجاورت ميدان بينک با خليج فارس و مناسب بودن تزريق آب هوشمند در اين ميدان در فاز غربالگري، فاز مطالعاتي در حال انجام است. مطالعه جامع اين ميدان، گزينه تزريق آب هوشمند را مناسب تشخيص داده و فاز آزمايشگاهي نيز به اتمام رسيده، ضمن اينکه آب مناسب براي تزريق با بيشترين امکان توليد نفت نيز شناسايي شده است.
نمی توان از نظر دور داشت که بازگشت تحریم های یکجانبه و ظالمانه آمریکا از سال های گذشته، فصل تازه ای از محدودیت ها را در صنعت نفت ایران حاکم کرد؛ وضعیتی که نگاه غالب در آن، استفاده از ابزار سیاسی نفت برای تحت فشار قرار دادن ایران بود. در واقع از همان دوره ریاست جمهوری ترامپ که دور جدید تحریم های ظالمانه و یکجانبه، با وضع نمونه ای تازه از محدودیت ها برای کشور همراه بود، صنعت نفت ایران روایتی تلخ و متفاوت تر را شاهد بود. به این دلیل که تحریم ها، محدودیت های بیشتری را در این حوزه نشانه رفته و در واقع هدف اصلی آن، ناکارآمد ساختن کامل این حوزه بود؛ اگر چه آنچه از سخنان مسؤولان وقت آمریکا شنیده می شد که آرزوی صفر کردن صادرات نفت ایران را در سر داشتند؛ فراموش نکردیم که در جریان دور دوم تحریم هایی که از سوی آمریکا اعمال شد، بخش صنعت نفت، مبادلات بانکی، کشتیرانی، خدمات بیمه ای و بخش انرژی ایران مورد هدف قرار گرفت؛ در این میان آمریکا اگرچه چند بازه زمانی مختلف را به منظور معافیت برای خریداران عمده نفت ایران در نظر گرفت و به تمدید آن اقدام کرد؛ اما آنچه در سر داشت این بود که پس از چند مرحله تمدید معافیت ها، با هدف پیدا شدن بازار جدید برای خریداران نفت ایران، در نهایت تمامی معافیت ها را لغو کند و با اعمال فشار حداکثری، صادرات نفت ایران را به صفر برساند؛ هدفی که تا به امروز هم محقق نشده است. تکرار ناکامی ها در دستیابی به اهداف نفتی، باعث شد یک به یک تحریم های جدیدتری وضع شود. هرچند خواب آمریکا در سقوط کامل صنعت نفت با صفر کردن کامل صادرات آن بر باد رفت؛ اما در بعد دیگری از ماجرا نمی توان منکر آن شد که حجم بالایی از فروش آن به دلیل محدودیت های نفتی و بانکی کاهش یافت. شاید برایتان این سوال مطرح باشد که تحریم صنعت نفت که با کاهش چشمگیر فروش نفت ایران همراه بود، چه خسارتی به صنعت نفت ایران زده است. پاسخ این سوال را جواد اوجی، وزیر نفت دولت سیزدهم بیان کرده است. به گفته او، تحریم ها علیه جمهوری اسلامی ایران سبب شد از آوریل ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۱، ایران از تولید یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون بشکه نفت خود (براساس آمار منابع ثانویه) محروم شود که منجر به وارد آمدن بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار خسارت در زمانی شد که نیازمند تأمین ضروریات کشور از جمله برای مقابله با شیوع ویروس کرونا بود.
آرزوی آمریکا برای زمین زدن صنعت نفت ایران و صفر کردن صادرات آن هیچ گاه محقق نشد و بلکه در دولت سیزدهم، با دور زدن بی سابقه این تحریم ها رکورد فروش تولید نفت در ایام تحریم زده شد. به شکلی که وزارت نفت سال گذشته ۱۰ درصد بالاتر از تعهدات خود را در بودجه محقق کرد، به عبارتی در حالی طبق تبصره (یک) قانون بودجه ۱۴۰۰، صادرات نفت ایران روزانه یک میلیون بشکه در نظر گرفته شده بود. درآمد حاصل از صادرات گاز نیز در بودجه پارسال ۲ میلیارد و ۷۵۵میلیون دلار بوده است. درمجموع ایران از محل صادرات نفت خام، میعانات گازی و خالص صادرات گاز باید درآمد ۱۷میلیارد و ۳۵۵ میلیون دلاری کسب می کرد که با توجه به سهم ۶۵.۵ درصدی دولت از درآمدهای نفتی، این رقم معادل ۱۱ میلیارد و ۳۶۸ میلیون دلار بوده است. در واقع، عملکرد وزارت نفت و افزایش صادرات و دریافت پول آن سبب شد وزارت نفت نه تنها تعهد ۱۹۹ هزار میلیارد تومانی دولت را محقق کند؛ بلکه حدود ۱۰ درصد بالاتر از درآمدهای نفتی در سال ۱۴۰۰ به دولت تحویل شود و بالاتر از تعهد خود در تبصره (یک) بودجه عمل کند که واریز بیش از ۱۹۰ هزار میلیارد تومان درآمدهای صادرات نفت خام و میعانات به خزانه در سال ۱۴۰۰ و مقایسه آن با رقم ۱۷ هزار میلیارد تومانی در سال ۱۳۹۹، نشانه ای از این است که در شرایط سخت تحریم هم می توان از ظرفیت دیپلماسی اقتصادی و همت مدیریت جهادی برای جهش صادرات استفاده کرد.
طبق اعلام وزیر نفت، ظرفیت کنونی تولید نفت به پیش از تحریم ها و به بیش از ۳ میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه در روز رسیده و با انجام اقدام های مؤثر در میدان های نفتی خشکی و دریایی، حفاری چاه های جدید، تعمیر چاه ها و تعمیرات، بازسازی و نوسازی تأسیسات، مراکز جمع آوری نفت، ظرفیت کنونی تولید نفت به پیش از تحریم ها یعنی به رقم روزانه بیش از ۳ میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه نفت رسیده است و در عملکرد و این مقدار تولید مشکلی وجود ندارد. افزون بر آن در بخش گاز هم با اقدام های خوبی که در شرکت های ملی نفت و گاز ایران در فصل زمستان انجام شد، بالاترین رقم برداشت گاز از میدان مشترک پارس جنوبی به مقدار ۷۰۵ میلیون مترمکعب در روز حاصل شده است؛ مجموعه توفیقاتی که با وجود تحریم های بی سابقه رقم خورده است. نکته ای که مورد اشاره مقام معظم رهبری نیز قرار گرفت و در بخشی از سخنرانی زنده و تلویزیونی در نخستین روز از سال ۱۴۰۱ گفتند: خوشبختانه سیاست های جدید در کشور نشان داد که می توان با وجود پا برجا بودن تحریم های آمریکا پیشرفت کرد، تجارت خارجی را رونق داد، وارد قراردادهای منطقه ای شد و در زمینه نفت و مسائل دیگر به دستاوردهایی رسید.
آنچه شرکت ملی نفت ایران به گفته محسن خجسته مهر، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران برای 1401 برنامه ریزی کرده است، رسیدن به ظرفیت تولید بالای ۴ میلیون بشکه در روز است. در این میان از جمله اهدافی که برای شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب در سال ۱۴۰۱ در نظر گرفته شده، رسیدن به ظرفیت تولید بالای ۳ میلیون بشکه است که مأموریتی بسیار مهم و سنگین به شمار می رود و به گفته او از جمله تمهیدات آن فراهم کردن این آمادگی برای مناطق نفت خیز جنوب و تامین نیازهای این شرکت، بویژه در زمینه تأمین منابع مالی و دیگر موارد مورد نیاز است که اشاره کرده در هیأت مدیره شرکت ملی نفت ایران تصویب می شود.
حکم 39 میلیون یورویی دیوان بین المللی داوری به نفع صنعت گاز
ایران با رد ادعاهای شرکت فرانسوی سفره گاز، برنده دعوای حقوقی و حکم 39 میلیون یورویی به نفع شرکت ملی گاز ایران شد. مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران، یک شنبه (21 فروردین ماه) در نشست با خبرنگاران گفت: شرکت فرانسوی سفره گاز، با وجود قراردادی که با ایران داشت، پروژه را ترک کرد. رضا نوشادی افزود: این قرارداد با شرکت ذخیره سازی گاز ایران بود که پس از انحلال، به شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران منتقل شد. وی با بیان اینکه این شرکت فرانسوی، 26 میلیون یورو در دیوان بین المللی داوری علیه ما ادعا کرده بود، ادامه داد: در این پرونده ما نیز ادعایی علیه طرف مقابل مطرح کردیم و نتیجه پیگیری آن در دیوان بین المللی داوری، به صدور و ابلاغ رای اولیه در 12 بهمن ماه منجر شد.
مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران با تاکید بر اینکه در این دادگاه، نه تنها ادعای 26 میلیون یورو شرکت سفره گاز تایید نشد؛ بلکه مستندات 13 میلیون یورو شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران علیه این شرکت مورد تایید قرار گرفت.
وی با بیان اینکه بزودی جزییات بیشتری از این پرونده اطلاع رسانی می شود، گفت: شرکت سفره گاز، 1.5 میلیون یورو صورت وضعیت در ایران دارد که بلوکه شده است.
مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران در ادامه با بیان اینکه به عنوان بزرگ ترین شرکت توسعه دهنده گاز دنیا در حال فعالیت هستیم، افزود: ایران پس از کشورهای آمریکا، کانادا و روسیه در جایگاه چهارم قرار دارد و این همه فعالیت در یک مجموعه، اتفاقی بی نظیر است.
وی افزود: هم اکنون بیش از 211 قرارداد فعال داریم. نوشادی با بیان اینکه شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران، میراثی بی بدیل در کشور است، گفت: این شرکت با حمایت هایی که طی دو دهه اخیر از سازندگان و تولیدکنندگان داخلی انجام داده، همه اقلام، محصولات و تجهیزات پیچیده مورد استفاده در پروژه ها را داخلی سازی کرده و برخی نیز در مراحل پایانی داخلی سازی قرار گرفته اند. وی با اشاره به اینکه داخلی سازی بیشتر محصولات، مقرون به صرفه اقتصادی بوده است، توربوکمپرسورهای شبکه انتقال گاز را پیچیده ترین آنها عنوان کرد. مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران گفت: نمی توان تصور کرد که با وجود تحریم ها در صورتی که مسیر داخلی سازی طی نمی شد، چه اتفاقی برای شبکه انتقال گاز ایران رخ می داد. نوشادی با اشاره به داخلی سازی توربین SGT600 ،انتقال فناوری از شرکت زیمنس و منتقل نشدن دانش فنی قسمت های پیچیده آن به ایران، تصریح کرد: با توجه به همه این موارد، در دوران تحریم توربینی ساخته ایم که فراتر از توربوکمپرسورهای زیمنس است. وی گفت: هم اکنون همه شیرهای کنترل، شیرهای قطع جریان اضطراری، شیرهای دستی تا سایز 56 اینچ و... با حمایت شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران داخلی سازی شده اند.
مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران در ادامه به توسعه شبکه انتقال و ایستگاه های تقویت فشار گاز اشاره کرد و گفت: هم اکنون اجرای یکهزار و 870 کیلومتر خط لوله در قطرهای مختلف را در دستور کار داریم. 1401، سال سیستان و بلوچستان هدفگذاری شده و تمرکز روی توسعه زیرساخت های گاز این استان است. وی اعلام کرد: آزمون های نهایی پیش از تزریق گاز خط زاهدان به زابل در حال انجام است و بزودی 240 کیلومتر خط لوله زاهدان- دوراهی دشتک- زابل را راه اندازی می کنیم. نوشادی افزود: براساس برنامه های تعریف شده، امسال یکهزار کیلومتر خط لوله وارد مدار می شود.
مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران گفت: احداث همزمان 12 ایستگاه تقویت فشار گاز، از دیگر برنامه های این شرکت است. وی با اشاره به اینکه خطوط لوله انتقال گاز بدون ایستگاه تقویت فشار گاز ساخته می شوند، تصریح کرد: احداث ایستگاه های تقویت فشار پس از این مرحله، بتدریج متناسب با افزایش تقاضا و مصرف شبکه انجام می شود. نوشادی با بیان اینکه خط لوله انتقال گاز هفتم سراسری 9 ایستگاه دارد که احداث 2 ایستگاه تقویت فشار گاز آن در دستور کار است، اظهار کرد: احداث ایستگاه های تقویت فشار روی این خط لوله نیز با هدف افزایش ظرفیت، متناسب با افزایش مصرفی که روی آن اتفاق می افتد، انجام می شود.
مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران در ادامه با اشاره به توسعه زیرساخت های ذخیره سازی گفت: در کشور ظرفیت کمی از مصرف گاز در فصل سرد از محل مخازن ذخیره سازی تامین می شود. میانگین اروپا حدود 25 درصد است و این میزان در برخی کشورها به 40 درصد می رسد.
نوشادی گفت: مصوبات 7 میدان را دریافت کرده ایم و تنفیذ قرارداد مخزن شوریجه و انجام مراسم آغاز عملیات اجرایی آن با حضور رئیس جمهور از جمله این مصوبات است. وی با بیان اینکه مناقصه میدان بانکول در جریان قرار دارد، گفت: چاه ارزیابی این میدان در حال اجراست و در آینده، تولید زودهنگام آن را خواهیم داشت.
مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران افزود: توسعه میدان سراجه را نیز در بهار امسال به مناقصه خواهیم رفت.
نوشادی اعلام کرد: مطالعات ارزیابی حفاری تا افق 3 هزار متری میدان قزل تپه انجام شده است. باید برای افق 5 هزار و 600 متری آماده شویم و لایه های آن را بررسی کنیم. وی ادامه داد: این میدان، بیشترین فشار را دارد و H2S بالای آن نیز یک رکورد است. حرارت این میدان 360 درجه فارنهایت بوده که آن هم یک رکورد است.نوشادی تصریح کرد: ما با یک فرایند حفاری در میدان قزل تپه مواجه هستیم و همه فعالیت های اصلی آن شامل اسیدکاری، گل، تجهیزات تکمیلی و... برای اولین بار است. مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران تاکید کرد: میادین با هوشمندی انتخاب می شوند و توسعه مخازنی که می توانند پایداری شبکه انتقال گاز را در اوج مصرف افزایش دهند، در دستور کار قرار داده ایم. به گفته وی، میدان بانکول در غرب کشور، شوریجه شرق و هم اکنون میدان سرخون را برای جنوب شرق کشور در دستور کار داریم تا بتوانیم شبکه را در اوج مصرف، مدیریت کنیم.
نوشادی با بیان اینکه توسعه میادین دیگری نیز در برنامه قرار دارد، گفت: 155 مخزن برای ذخیره سازی مطالعه شده که از این تعداد، 14 میدان کاندید و 7 میدان مصوبه دریافت کرده است. وی با بیان اینکه یورتشای ورامین و نصرآباد کاشان، دو میدان استثنایی دیگر در حوزه ذخیره سازی هستند، گفت: این دو میدان، استثنایی و ویژه هستند که با ورود به این میادین، انتظار داریم رسوب دانش بیشتری نسبت به کار کردن در سایر میادین و مخازن کشور رخ دهد. مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران افزود: در میدان نصرآباد کاشان برای اولین بار است که سراغ گنبدهای نمکی برای ذخیره سازی رفته ایم. نوشادی ادامه داد: چند سال با تزریق آب، مغاره های نمکی و مخزن را ایجاد می کنیم و پس از آن ذخیره سازی را انجام می دهیم. وی یادآور شد: میدان یورتشای نیز یک لایه آب (آبخوان) است.
مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران تاکید کرد: براساس برنامه های پیشین، برداشت 10 درصد مصرف فصل سرد از محل ذخیره سازی که حدود 90 تا 100 میلیون مترمکعب است، برنامه ریزی شده بود. این افق با توسعه 7 مخزن یاد شده در مدت 6 سال محقق می شود. نوشادی ادامه داد: بتازگی از مراجع بالادستی، سندی جدید ابلاغ شده که تولید از محل ذخیره سازی را به 240 میلیون مترمکعب برسانیم. به گفته وی، تحقق این میزان عملا ما را به متوسط تولید از محل ذخیره سازی اروپا می رساند. شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران، برای این کار نیاز به اخذ مجوز و مصوبه هایی دارد که در مسیر انجام است. اگر مطابق روال معمول مصوبات دریافت شود، این پروژه ها را در زمان 6 سال انجام می دهیم.
مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران با اشاره به تحول در طراحی ایستگاه های تقویت فشار گاز گفت: سیکل توربین های گاز در ایستگاه های تقویت فشار گاز ساده است. افق های بالاتری را طراحی کردیم و خوشبختانه مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران نیز به صورت جدی از این موضوع پشتیبانی کرده است. نوشادی ادامه داد: تاکنون 3 مطالعه امکان سنجی از سوی 3 مجموعه انجام شده که سیکل ساده توربین های ایستگاه های تقویت فشار را به سیکل ترکیبی تبدیل کنیم. شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران برای تبدیل همه نیروگاه های کشور به سیکل ترکیبی آمادگی دارد.
نوشادی افزود: مطالعه 5 ایستگاه تقویت فشار گاز جدید نیز در برنامه است. در ادامه، همه ایستگاه های تقویت فشار گاز قدیمی را مطالعه کنیم. این یک راه غیرقابل برگشت بوده و انتخاب نیست؛ بلکه یک جبر است و ما باید در این راه قدم بگذاریم.
چشیدن ترشی گاز که با اشتغالزایی شیرین می شود
مهدی مهرابی 11 فروردین سال 1401 بود که بار دیگر شاهد ثبت رویدادی مهم در کارنامه صنعت گاز بودیم؛ رویدادی که اهدافی راهبردی را هدف قرار داده تا در نقطه ای مرزی، شاهد کاهش محدودیت ها و افزایش پایداری شبکه انتقال گاز باشیم.عملیات اجرایی فاز دوم ذخیره سازی گاز شوریجهD (پنجشنبه، ۱۱ فروردین ) با فرمان سیدابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری و با حضور جواد اوجی، وزیر نفت آغاز شد؛ پروژه ای که قرار است با حدود 700 میلیون دلار سرمایه گذاری در مدت سه سال، ظرفیت تزریق گاز را از ۱۰ به ۲۰ میلیون مترمکعب در روز و ظرفیت برداشت گاز را از ۲۰ به ۴۰ میلیون مترمکعب در روز برساند. هم اکنون سالانه 2 میلیارد مترمکعب گاز از مخزن شوریجه برداشت و به شبکه شمال و شمال شرق کشور تزریق می شود و با برنامه های توسعه ای پیش رو، این میزان شاهد افزایش دوبرابری خواهد بود. بهره برداری از دو کارخانه در مجتمع گوگردی سردار شهید سلیمانی، از دیگر طرح هایی بود که با فرمان رئیس جمهوری افتتاح شد؛ پروژه ای که به منظور کاهش خام فروشی گوگرد و توسعه زنجیره آن در کشور با استفاده از ظرفیت بخش خصوصی و از محل گوگرد تولیدی پالایشگاه خانگیران ایجاد می شود. فعال سازی شرکت های دانش بنیان، جذب نخبه های دانشگاهی بویژه دانشگاه صنعتی شریف و ایجاد اشتغال برای فارغ التحصیلانی که شرکت های بزرگ خارجی در پی ربودن آنها در قالب «فرار مغزها» هستند نیز از دیگر ویژگی های این پروژه ها به شمار می آید.
در همین حال مدیرعامل شرکت پالایش گاز شهید هاشمی نژاد درگفت و گو با خبرنگار «مشعل» درباره پیشینه مخزن شوریجه می گوید: احداث فاز 1 شوریجه از سال 89 آغاز شد و سال 93 به بهره برداری رسید. ابتدا قرار بر این بود که شرکت ذخیره گاز طبیعی، بهره برداری از آن را به عهده بگیرد. پالایشگاه هاشمی نژاد در آن زمان، بررسی های خود را انجام داد و به این نتیجه رسید که اگر شرکت ذخیره سازی بخواهد راهبری این مجموعه را به عهده بگیرد، باید واحدهای اداری، مالی، آتش نشانی، حراست، کارگاه، آزمایشگاه و... را به طور مستقل ایجاد و همه زیرساخت هایی را که یک پالایشگاه نیاز دارد، فراهم کند، در حالی که همه این ظرفیت ها در پالایشگاه هاشمی نژاد فراهم بود. یحیی فیضی ادامه می دهد: براین اساس پیشنهاد شد که پالایشگاه شهید هاشمی نژاد به جای شرکت ذخیره سازی، راهبری این مجموعه را پس از احداث عهده دار شود. این موضوع در هیات مدیره شرکت ملی گاز ایران مورد تایید قرار گرفت و پس از پایان پروژه، بهره برداری از مخزن ذخیره سازی شوریجه به پالایشگاه شهید هاشمی نژاد سپرده شود.
وی یادآور می شود: در چارت سازمانی شرکت ذخیره سازی گاز طبیعی برای شوریجه 200 نفر نیرو در نظر گرفته شده بود، در حالی که با توجه به وجود زیرساخت ها و منابع لازم در پالایشگاه شهید هاشمی نژاد، در زمانی که به پالایشگاه سپرده شد، این تعداد به 60 نفر کاهش یافت. به گفته فیضی، مخزن ذخیره سازی شوریجه سال 93 راه اندازی شد و تاکنون به طور کامل آن را بهره برداری می کنیم. براین اساس در فصل گرم، روزانه 10 میلیون مترمکعب گاز تزریق و در فصل سرد روزانه 18حداکثر تا 20 میلیون مترمکعب از آن برداشت می کنیم. مدیر عامل پالایشگاه شهید هاشمی نژاد با اشاره به تفاوت های عملیاتی بهره برداری از مخزن ذخیره سازی با واحدهای پالایشگاهی می گوید: فشار پالایشگاه حدود یکهزار و 50 پوند است، در حالی که مخازن ذخیره سازی بیش از 4 هزار و 500 پوند فشار عملیاتی دارند. با توجه به تجربه فعالیت در پالایشگاه، همکاران ما در حوزه بهره برداری از بخش پالایش و نم زدایی مشکلی نداشتند؛ اما برای اینکه بتوانند در حوزه تزریق نیز به طور کامل مسلط شوند، دوره های آموزشی تخصصی سپری کردند. مدیرعامل شرکت پالایش گاز شهید هاشمی نژاد ادامه می دهد: 5 نفر فوق لیسانس شیمی که از نیروهای جوان و نخبه ما بودند را پیش از تحویل مخزن ذخیره سازی شوریجه به پالایشگاه، در فرایند راه اندازی مخزن مستقر کردیم که یکسری آموزش های عملیاتی را حین احداث و راه اندازی سپری کردند. مدتی نیز از همکاران با تجربه ذخیره سازی سراجه برای کمک و آموزش استفاده شد. همچنین با دعوت از استادان و کارشناسان و اعزام آنها به سایر مناطق برای الگوبرداری سعی کردیم اطلاعات همکاران را به روز نگه داریم. خوشبختانه بهره برداری خوبی داشته ایم و تاکنون بدون هیچ مشکلی فعال بوده ایم. خروجی پالایشگاه هستیم فشار عملیاتی شوریجه بیش از 60 بار است. از این فشار ورودی بالا برای افزایش ظرفیت تزریق استفاده کردیم. بر این اساس توانستیم ظرفیت 3.5 میلیون مترمکعبی تزریق را به 5 میلیون مترمکعب برسانیم. در مجموع با احتساب سه واحد تزریق، این میزان از حدود 10 به 15 میلیون مترمکعب رسید. این طرح پژوهشی را با دانشگاه فردوسی مشهد به اشتراک گذاشتیم که پس از تایید آن ها اجرا کردیم.
مدیرعامل شرکت پالایش گاز شهید هاشمی نژاد با اشاره به اقداماتی که در زمینه بهبود و اصلاح فرایند مخزن شوریجه در زمان بهره برداری از سوی این پالایشگاه ارائه و اجرا شده، می گوید: در مدتی که مخزن ذخیره سازی شوریجه از سوی پالایشگاه شهید هاشمی نژاد بهره برداری می شود، 80 پیشنهاد بهبود و اصلاحی ارائه و اجرا کرده ایم که تاثیر زیادی بر پایداری تزریق و برداشت داشته باشیم. به گفته فیضی، بخشی از واحدهای نم زدایی ذخیره سازی که در آن سیلیکاژل قرار دارد، عایق داخلی نداشت. این موضوع باعث می شد انرژی زیادی در کوره مصرف کنیم تا بتوانیم دما را افزایش دهیم. همچنین راندمان سیلیکاژل کاهش یافته بود. با الگوبرداری از واحدهای پالایشگاه، پیشنهاد اصلاحی برای عایق بندی داخلی این بخش را ارائه و اجرا کردیم.وی ادامه می دهد: در مورد اصلاحی دیگر، با توجه به اینکه دمای این منطقه به منفی 25 درجه می رسد، عایق تعریف کردیم، در حالی که در طراحی اولیه این موضوع لحاظ نشده بود. براین اساس، بخش هایی را که احتمال یخ زدگی وجود داشت، ترسینگ کاری و عایق بندی کردیم و تغییرات در این بخش، زمینه ساز افزایش بازدهی واحدها شد. مدیرعامل شرکت پالایش گاز شهید هاشمی نژاد با اشاره به دیگر پیشنهادهای اصلاح و بهود فرایند در مخزن ذخیره سازی شوریجه می گوید: مجتمع شوریجه از مخزن سراجه الگوبرداری شده است، با این حال تفاوت های زیادی در حوزه های جغرافیا و شرایط عملیاتی وجود دارد. در یک مورد فشار ورودی مخزن سراجه 45 بار است، در حالی که چون خروجی پالایشگاه هستیم، فشار عملیاتی شوریجه بیش از 60 بار است. از این فشار ورودی بالا برای افزایش ظرفیت تزریق استفاده کردیم. بر این اساس توانستیم ظرفیت 5/3 میلیون مترمکعبی تزریق را به 5/4 میلیون مترمکعب برسانیم. در مجموع با احتساب سه واحد تزریق، این میزان از حدود 10 به 5/13 میلیون مترمکعب رسید. این طرح پژوهشی را با دانشگاه فردوسی مشهد به اشتراک گذاشتیم که پس از تایید، آن را اجرا کردیم.
فیضی با اشاره به آمار کلی تزریق و برداشت گاز مخزن ذخیره سازی شوریجه می گوید: از زمان راه اندازی تاکنون در مجموع 11.5 میلیارد مترمکعب گاز به مخزن شوریجه تزریق و 11 میلیارد مترمکعب نیز برداشت شده است. علاوه بر گاز، میعانات گازی نیز برداشت می شود که در مخازن پالایشگاه، ذخیره و برای فروش آماده می شود. به ازای یک میلیون مترمکعب گاز برداشتی از مخزن، 30 مترمکعب میعانات برداشت می شود. با احتساب برداشت 18 میلیون مترمکعب (حداکثر برداشت روزانه در فصل زمستان) روزانه 540 مترمکعب میعانات گازی نیز از این مخزن برداشت شده است.
تاثیر مخزن ذخیره سازی گاز در افزایش پایداری شبکه گاز شمال و شمال شرق کشور از دیگر مباحثی است که مدیرعامل شرکت پالایش گاز شهید هاشمی نژاد به آن اشاره و تاکید می کند: در زمستان امسال در حداکثر مصرف استان های شمال و شمال شرق کشور، 38 میلیون مترمکعب از گاز تولیدی پالایشگاه هاشمی نژاد تامین شد. 18 میلیون مترمکعب گاز نیز از مخزن شوریجه به شبکه تزریق و مابقی گاز مورد نیاز از جنوب کشور و با طی مسافت بیش از 2 هزار کیلومتر با فشار افزایی به شمال شرق کشور منتقل شد. براین اساس، تزریق روزانه 18 میلیون مترمکعب گاز به شبکه شمال شرق کشور بسیار حائز اهمیت است.
فیضی تصریح می کند: تبدیل مخزن هیدروکربوری شوریجه Dبه مخزن ذخیره سازی، یکی از تصمیم های بسیار مهم شرکت ملی گاز ایران بود. ایجاد مخزن ذخیره سازی در این منطقه را می توان از برنامه های راهبردی و مهم صنعت گاز برشمرد. در نقطه ای که یک میلیون مترمکعب گاز تاثیر بسزایی بر پایداری و جلوگیری از افت فشار گاز دارد، سالانه 2 میلیارد مترمکعب گاز برداشت و به شبکه شمال و شمال شرق کشور تزریق می شود.
مدیرعامل شرکت پالایش گاز شهید هاشمی نژاد در ادامه به بهره گیری از ظرفیت شرکت های ایرانی توانمند برای تامین تجهیزات مورد نیاز اشاره و تاکید می کند: تا پیش از شکل گیری شرکت های دانش بنیان و فعال شدن مراکز دانشگاهی، همکاری بسیار نزدیکی با صنایع داخلی توانمند و پیشتاز داشته ایم. شناسنامه فنی همه قطعات و تجهیزات پالایشگاه را تهیه کردیم. ضمن اینکه با شرکت های داخلی همکاری نزدیکی داشته و تولیدات این شرکت ها را پس از طی آزمایش های موفق و دریافت استاندارهای لازم در مجموعه پالایشگاه به کار گرفته ایم. با آمدن شرکت های دانش بنیان، موضوع داخلی سازی شتاب بیشتری گرفت، به طوری که هم اکنون 100 درصد تجهیزات مکانیکی پالایشگاه تولید داخل است و در دیگر حوزه ها نیز حدود 90 درصد از منابع داخلی استفاده می شود.
وی با نگاهی به استفاده از تجهیزات ایرانی در مخزن ذخیره سازی شوریجه می گوید: کمپرسورهایی که عملیات تزریق را در فاز 1 ذخیره سازی شوریجه انجام می دادند، خارجی بودند. در فاز 2 که شرکت مپنا به عنوان پیمانکار به صورت BOT آن را اجرا می کند، کمپرسورها داخلی شده است. همچنین حدود 85 درصد تجهیزات فاز 2 شوریجه کاملا ایرانی است و در مقابل فاز 1 که تجهیزات کاملا خارجی دارد، موفقیتی بزرگ محسوب می شود.
به گفته فیضی، فشار خروجی کمپرسورهایی که در این طرح استفاده می شود 5 برابر کمپرسورهایی است که در شبکه انتقال گاز مورد استفاده قرار می گیرد و دانش فنی آن کاملا های تِک، متفاوت و جدید است. در ساخت کمپرسورهای تزریق، یک انقلاب در کشور رخ داده و تاکنون از این نوع کمپرسور در کشور نداشته ایم.
ایجاد ارزش افزوده از گوگرد تولیدی، اشتغالزایی و تحقق سیاست های اقتصاد مقاومتی، از دیگر مواردی است که مدیرعامل شرکت پالایش گاز شهید هاشمی نژاد به آن اشاره می کند و می گوید: پالایشگاه شهید هاشمی نژاد، ترش ترین گاز خاورمیانه را فراورش می کند. ترشی گاز ورودی پالایشگاه 36 هزار پی پی ام است. این گاز به واحدهای بازیافت گوگرد منتقل می شود و روزانه حداکثر 2 هزار و 50 تن گوگرد تولید می کنیم. این گوگرد تا پیش از این با هزینه زیادی به صورت کلوخه از طریق قطار به بندرعباس ارسال و به صورت خام به هند و چین صادر می شد و ارزش افزوده ای برای داخل کشور نداشت. هزینه انبار داری و ارسال این گوگرد خام به بندرعباس، سالانه 55 میلیارد تومان بود، در حالی که با تکیه بر فرمایشات مقام معظم رهبری (مدظله العالی) طرحی کلید زده شد تا از خام فروشی جلوگیری شود.
وی ادامه می دهد: در قالب این طرح که مصوبه هیات مدیره شرکت ملی گاز ایران را دریافت کرده، گوگرد را به صورت مذاب به کارخانه های بخش خصوصی داخلی تحویل می دهیم. براین اساس، در قالب مزایده، 4 شرکت برای این طرح انتخاب شدند و در زمینی که از سوی پالایشگاه به صورت اجاره به آنها تحویل داده ایم، تعامل بخش خصوصی و دولتی شکل گرفت. 4 شرکت خصوصی 500 میلیارد تومان در این حوزه سرمایه گذاری کرده اند و با توجه به برنامه ها برای شفاف سازی، کارخانه های بخش خصوصی ایجاد شده، گوگرد را به قیمت بورس از پالایشگاه شهید هاشمی نژاد خریداری می کنند.
مدیرعامل شرکت پالایش گاز شهید هاشمی نژاد یادآور می شود: برق، بخار و... امکانات مورد نیاز این شرکت ها را قیمت گذاری و به آنها ارائه کردیم و این امکانات و زیرساخت های مازادی را که در پالایشگاه موجود بود، در اختیار آنها قرار دادیم، در صورتی که اگر این زیرساخت ها را به آنها ارائه نمی کردیم، برای شرکت های خصوصی صرفه اقتصادی نداشت که بخواهند این ظرفیت ها را ایجاد کنند. در ادامه، این شرکت های خصوصی نیز سرمایه گذاری لازم را انجام دادند و با بهره گیری از شرکت های دانش بنیان داخلی کار را آغاز کردند. هم اکنون مشابه محصولاتی که شرکت های بزرگ آلمانی می ساختند را با بهره گیری از ظرفیت شرکت های دانش بنیان می سازیم که در مقایسه ای که انجام شد، کیفیت تولید مجموعه ایرانی از نمونه خارجی بهتر است.به گفته مدیرعامل شرکت پالایش گاز شهید هاشمی نژاد، گوگردی را که تا پیش از این بدون ایجاد ارزش افزوده صادر می شد، به گوگرد دانه بندی، کود بنتونیت و گوگرد میکرو ارگانیزه شده تبدیل می کنند و همزمان با این فرایند، برای 150 نفر در منطقه مرزی سرخس اشتغال ایجاد شده است.
فیضی تاکید می کند: توسعه منطقه مدنظر ما بوده و براین اساس ما معتقدیم که مردم از منافع گاز به عنوان ثروتی بزرگ که در این منطقه قرار گرفته، بهره مند شوند. این اقدام باید در دولت مردمی و خدمتگزار سیزدهم که بر توسعه و محرومیت زدایی تاکید دارد، به صورت جدی تری اجرایی شود.
وی با اشاره به استفاده از ظرفیت های نیروی انسانی منطقه در این پروژه ها ادامه می دهد: با توجه به اینکه سرمایه گذارهای این پروژه ها خارج از سرخس هستند، در قرارداد تاکید کرده ایم که 85 درصد نیروهایی را که نیاز دارند، از جوانان تحصیلکرده این منطقه جذب کنند. با توجه به ظرفیتی که در سرخس وجود داشته، به غیر از مدیر کارخانه، همه نیروهای مورد نیاز این پروژه، از جوانان سرخس جذب شده اند که به نوعی بحث مسؤولیت اجتماعی هم تحقق یافته است. در قالب این طرح، منبعی را که می توانست آلودگی ایجاد کند، به منبع درآمد و اشتغالزایی برای مردم منطقه تبدیل کردیم که با این کار، به صنعت گاز علاقه مندی ایجاد شده است.
دستیابی به توسعه پایدار باپتروپالایشگاه
مشعل بر اساس دیدگاه مدیران و کارشناسان صنعت نفت، یکی از راه های برون رفت از مشکلات مرتبط با خام فروشی و نیمه خام فروشی، تغییر رویکرد و ماهیت پالایشگاه ها به پتروپالایش است. دنیای امروز به سوی ساخت پتروپالایشگاه رفته و به این منظور، ساخت و راه اندازی پالایشگاه ها در مقیاس کوچک، علاوه بر مزیت هایی نظیر تولید فراورده، تسریع در انتقال و توزیع فراورده های مختلف نفتی به نقاط دورافتاده و سخت گذر، سبب تسهیل ورود بخش خصوصی به صنعت پالایش می شود. این رویکرد در دولت سیزدهم قوت گرفته و وزیر نفت نیز از ابتدای مدیریت خود بر ایجاد و تغییر رویکرد پالایشگاه ها به پتروپالایشگاه تاکید داشته است. حال باید دید که پتروپالایش ها چه نقشی در اقتصاد کشور دارند. گزارش پیش رو، پاسخی است تحلیلی بر این پرسش.
ساده ترین راه برای کسب درآمد در یک کشور نفت خیز، تخصیص میادین نفتی به شرکت های مختلف بین المللی و خام فروشی این ماده با ارزش است. مدیریت صحیح این ماده راهبردی می تواند سودآوری مناسبی برای کشورها به همراه داشته باشد. نفت خام، به عنوان یک حامل مهم انرژی، نقش بسزایی در تأمین صنایع مختلف جهان دارد. هر چه نفت از چاه به مشتری نهایی نزدیک تر شود، قیمت آن نیز افزایش می یابد. ترکیب انرژی نفت نیز با سایر عوامل می تواند به افزایش ارزش افزوده آن کمک کند. به عنوان مثال هنگامی که نفت خام به مواد شیمیایی تبدیل می شود، ارزش چند برابر حالت خام خود را پیدا می کند. هر کشور برای توسعه صنعت نفت خود به منظور افزایش ارزش افزوده آن، دو راه پیش رو دارد: نخست استفاده از جنبه های سوختی نفت و دیگری استفاده از آن به عنوان ماده خام برای تولید مواد پتروشیمیایی. پتروپالایشگاه ها در مقایسه با پالایشگاه ها ، حاشيه سود بالاتری دارند. در ایران نيز با هدف تكميل زنجيره نفت و گاز و ارزش آفرینی بيشتر، تعدادی از مجتمع های پتروشيمی در مجاورت مجتمع های پالایشی ایجاد شدند؛ اما استراتژی تأمين سوخت در پالایشگاه های کشور سبب شده که از یك سو، اقتصاد پالایشگاه ها در وضعيت مناسبی نباشد و از سوی دیگر، مجتمع های پتروشيمی با مشكلات کمی و کيفی خوراك مواجه باشند. به منظور ایجاد و تقویت رویكرد تلفيقی پتروپالایشگاه ها، مواردی از جمله یكپارچه شدن نظام سياستگذاری و تنظيم گری دو صنعت پالایش و پتروشيمی، تجدید ساختار نظام سهامداری مجتمع های پالایش و پتروشيمی موجود، تغيير رویكرد در تخصيص خوراك و تحویل ترکيبی از خوراك های مایع و گاز به صنعت پتروشيمی از سوی وزارت نفت پيشنهاد شده است.
تكميل زنجيره ارزش صنعت نفت و گاز با هدف افزایش ارزش افزوده و جلوگيری از خام فروشی، یكی از اصولی است که برای سوق دادن درآمدهای نفتی به سمت توليد داخلی در سياست های کلی برنامه ششم توسعه مورد تأکيد قرار گرفته و توسعه یكنواخت و پایدار زنجيره ارزش نفت و گاز، مستلزم گره خوردن سياست های توسعه ای صنعت پالایش و پتروشيمی است.
با نگاهی گذرا به مزایای صنعت پتروپالایش، می توان گفت که افزایش حاشيه سود فراوری نفت، کاهش آلودگی، کاهش هزینه های تأمين خوراك، مدیریت یكپارچه و هماهنگی ميان واحدها از مزایای ایجاد واحدهای پتروپالایشگاهی است. مدیریت یكپارچه و هماهنگی آسان تر نسبت به حالتی که پالایشگاه و پتروشيمی، مدیران جداگانه داشته باشند، همچنين توان استفاده از هيدروکربن های سنگين به عنوان خوراك واحد پتروشيمی، از دیگر مزایای احداث پتروپالایشگاه به شمار می رود. در یك مجموعه پتروپالایشی با اشتراك گذاری جریان های مواد، نيروی انسانی و سرویس های مختلفی همچون خدمات زیست محيطی و حمل و نقل بين واحدهای مختلف، در نهایت بازدهی کل مجموعه افزایش پیدا می کند.
یك پتروپالایشگاه نسبت به واحدهای جداگانه پالایشی و پتروشيمی، چالش هایی را نيز به همراه خواهد داشت. نياز به سرمایه گذاری بيشتر، پيچيده تر شدن فرایند و به دنبال آن پيچيدگی کنترل فرایند از جمله این چالش هاست. برای مثال یكی از مواد پرمصرف در پالایشگاه ها، هيدروژن است، درحالی که یكی از محصولات جانبی پتروشيمی ها نیز همین ماده محسوب می شود. یكی دیگر از محصولات جانبی واحدهای پتروشيمی، بنزین با اکتان بالاست که می توان آن را جداسازی یا برای بالابردن عدد اکتان مخزن اختلاط بنزین در پالایشگاه اضافه کرد. بازیابی گاز خروجی از واحد کراکينگ بستر سيال(FCC) پالایشگاه نيز می تواند در واحدهای پتروشيمی برای توليد اتيلن استفاده شود. پروپيلن از دیگر محصولات FCC است که یكی از مهم ترین خوراك های پتروشيمی به شمار می رود. احداث و بهره برداری واحدهای FCC، در تحقق پتروپالایش و توسعه زنجيره ارزش محصولات پتروشيمی اثرگذارخواهد بود. هم اکنون در کشور، پالایشگاه های امام خمينی(ره) شازند اراك، پالایشگاه آبادان و پالایشگاه اصفهان دارای واحدهای RFCC وFCC هستند و در رده پتروپالایشی قرار گرفته اند. در برخی موارد مانند اطمينان هميشگی از خوراك پایدار، عدم انقطاع در توليد به دليل وارد نشدن کشتی خوراك(بسته به نحوه دریافت خوراك)، قدرت تحرك شرکت در بازار که می تواند با ذخيره سازی محصول ميانی یا انتهایی قيمت را تنظيم کند، از مزایای ایجاد پتروپالایشگاه ها به شمار می رود.
از آنجا که فناوری یكپارچه واحدهای پتروپالایشگاهی، یك رویكرد جهانی است، کشورها سعی می کنند از ابتدا مجتمع های خود را به صورت یكپارچه تعریف کنند و سياست غالب، اخذ فناوری های جدید در قالب ساخت واحدهای پتروپالایشگاهی است. از مزایای اینگونه فناوری ها، می توان به بازیافت گرما در فرایند ایزومری پالایشگاه های نفتی اشاره کرد. از سوی دیگر، مدیریت هيدروژن نیز ميان واحدهای پالایشگاهی و پتروشيمی فراهم است. با توجه به فراهم بودن خوراك واحدهای پتروشيمی، با کاهش هزینه ها و بهبود عملكرد در مجتمع های پتروپالایشگاهی روبه رو خواهيم بود.
با اشاره به اهمیت و جایگاه صنعت پتروپالایش در کشور می توان برای آن، آثار کوتاه مدت و بلند مدت در نظر گرفت. در کوتاه مدت می توان به فرصت جذب نقدینگی در اقتصاد مولد و اشتغالزایی و رونق صنایع مرتبط پالایشی در کشور دست یافت، ضمن آنکه در بلند مدت بی اثر شدن تحریم های نفتی، احداث پارک های شیمیایی و تکمیل زنجیره ارزش فراورده های پایین دست نفتی، تامین ارز مورد نیاز کشور در بلندمدت، تقویت قدرت اقتصادی ایران با تصاحب بازارهای کشورهای همسایه و توسعه منطقه ای و محرومیت زدایی را به همراه دارد.
پالایشگاه سیراف با ظرفيت 480 هزار بشكه در روز به عنوان بزرگترین پالایشگاه ميعانات گازی در دنيا شناخته می شود. این طرح با هدف جلوگيری از خام فروشی ميعانات گازی، ایجاد ارزش افزوده، اشتغالزایی، تضمين توليد حداکثری از ميدان گازی پارس جنوبی در قالب هشت پالایشگاه ميعانات گازی مستقل هر یك به ظرفيت 60 هزار بشكه در روز با الگوی فرایندی مشابه در منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس جنوبی در حال احداث است. پالایشگاه های ميعانات گازی سيراف در صورت راه اندازی حدود 22درصد به ظرفيت پالایشی کشور اضافه خواهند کرد. مجموع ميزان گاز مایع و نفتای سبك و سنگين تصفيه شده برابر 87 ميليون بشكه معادل نفت خام است که می تواند به عنوان خوراك مایع در اختيار صنعت پتروشيمی قرار گيرد. با توجه با اینكه تقاضا برای محصولات لاستيكی و پلاستيكی در صنایع بسته بندی، خودروسازی و لوازم خانگی روندی افزایشی دارد، کشور باید به سمتی پيش برود که به جای صادرات این محصول کليدی، واحدهای پتروشيمی احداث کند تا بتواند با توليد محصولاتی مانند بنزن، زایلن، رفينيت، محصولات سبك و سنگين و پس از آن، تحت فرایندهای تكميلی زنجيره ارزش، محصولات با ارزش افزوده بالاتری مانند دی متيل ترفتالات (DMT) و اسيدترفتاليك (PTA) برای توليد پلی استرها و الياف مصنوعی، ویتامين ها، ترکيبات دارویی، سموم دفع آفات، انيدریدفتالئيك PA، دی اکتيل فتالات(DOP، )رنگ ها، اتيل بنزن (برای توليد پلی استایرن)، الكيل بنزن خطی و دو دسيل بنزن (برای تهيه شوینده ها)، سيكلوهگزان (برای تهيه نایلون)، فنل، نيتروبنزن، انيدرید مالئيك، حلال ها، آفت کش ها و علف کش ها و به دنبال این محصولات واحدهای بوتادین به عنوان ماده اوليه لاستيك، اتيلن به منظور توليد پلی اتيلن، محصول مهم و استراتژیك پروپيلن و... تولید کند. از این رو انتظار می رود، برنامه ریزی ها برای احداث صنایع پتروشيمی در پایين دست پالایشگاه های سيراف، با هدف توليد محصول نهایی که به دست مصرف کننده برسد، هرچه زودتر تکمیل و وارد مدار تولید شود.
خوراك پتروشيمی شازند، نفت است. این پتروشيمی با مصرف حدود 880 هزار تن نفتا در سال نسبت به سایر پتروشيمی ها، نفتای بيشتری مصرف می کند و تغييرات قيمتی نفتا، تأثير زیادی بر اقتصاد این شرکت دارد. طبق طراحی اوليه مقرر شده بود، خوراك این مجتمع از طریق خط لوله از دو پالایشگاه شازند و اصفهان تأمين شود؛ اما خرید خوراك از طریق این دو خط لوله، پس از تصميماتی که در خصوص بنزین سازی در کشور گرفته شد، کاهش یافت. در این شرایط ميزان 5 درصد تخفيف که به خوراك تعلق می گيرد، برای حمل مواد اوليه از طریق تانكرها هزینه می شود و اقتصاد پتروشيمی را تحت تأثير قرار داده و سوددهی شرکت را کاهش می دهد. از این رو به کارگيری سياست هایی به منظور از سرگيری تأمين خوراك این پتروشيمی از پالایشگاه شازند، باعث شكل گيری مجموعه ای به نام پتروپالایشگاه شازند می شود که اقتصاد بالاتری نسبت به شرایط حاضر برای پالایشگاه شازند و پتروشيمی شازند خواهد داشت.
خوراك اصلی پتروشيمی تبریز نيز مانند پتروشيمی شازند، نفتاست. سالانه 365 هزار تن نفتا در پتروشيمی تبریز به محصولات متفاوتی مانند انواع پلی اتيلن سبك و سنگين، پلی استایرن و انواع گریدهای ABS تبدیل می شود. در هنگام تأسيس پتروشيمی تبریز در جوار پالایشگاه این شهر، بنا بود که خوراك نفتای مورد نياز این شرکت از پالایشگاه تبریز و پالایشگاه تهران تأمين شود؛ اما به مرور زمان و با انجام طرح های توسعه ای که در پالایشگاه های تبریز و تهران با توجه به شرایط حاکم بر کشور انجام شد، نفتای توليد شده در این پالایشگاه ها نيز به سمت توليد بنزین پيش رفت. از این رو تأمين خوراك در این پتروشيمی نيز هم اکنون با مشكلاتی مشابه پتروشيمی شازند مواجه است.
با توجه به مطالب گفته شده و آمارهای رسمی، با در نظر گرفتن ميزان توليد گاز مایع، بنزین، نفتا و نفت سفيد در پالایشگاه های موجود و در حال ساخت کشور، همچنين مزایای ساخت پتروپالایشگاه ها می توان سه سناریوی توليد حداکثری بنزین به منظور حفظ خودکفایی در زمينه این محصول، ساخت پتروشيمی در کنار پالایشگاه های موجود و ایجاد پترو پالایشگاه های جدید در نظر گرفت.
توسعه صنعت پالایش، امروزه در دنيا با تغيير نگرش همراه است و علاوه بر توليد سوخت، پالایشگاه ها را مبتنی بر توليد محصولات پتروشيمی نيز احداث می کنند. نمونه هایی از این رویكرد در کشورهای مختلف مانند ژاپن، روسيه، مالزی و ... قابل بررسی هستند . روسيه، یكی از بزرگترین توليدکنندگان گاز دنياست؛ اما صنعت پتروشيمی خود را با رویكرد یكپارچه و مبتنی بر خوراك های مایع و گازی توسعه داده است. حتی کشورهایی که توليدکننده نفت هم نيستند، این مسأله را در پيش گرفته اند. در ایران، بحث پتروپالایشگاه ها در زمينه برنامه ریزی و توجيه پذیری، با چالش هایی رو به روست؛ در حالی که با اتصال صنعت پالایش و پتروشيمی و توليد فراورده های ویژه، صنعت پتروپالایش از اقتصاد مطلوب تر و جذاب تری برخوردار خواهد شد. رویكرد تلفيقی در مالكيت و مدیریت صنعت پالایش و پتروشيمی باید بيشتر مورد توجه قرار گيرد.در واقع مبتنی بر منطق اقتصادی، بنگاه های پالایشی سعی در یكپارچه شدن با مجتمع های پتروشيمی داشته باشند تا بتوانند محصولات ميانی کم ارزش خود مانند نفتا را به محصولات با ارزش افزوده بالاتر تبدیل کنند.
ایران، نفتای با کيفيت و رقابتی برای مصرف درصنعت پتروشيمی را دارد، بنابراین می توان به کمك فرایندهای کراکر با بخار و آروماتيك سازی، اقدام به توسعه سيستم های پتروشيمی بر پایه نفتا کرد. دیدگاه دیگر آن است که این تمایل وجود داشته باشد که در مجتمع های پالایشگاهی، واحدهای جدید پتروشيمی ایجاد و با این کار، زنجيره توليدات تاحدی تكميل شود؛ اما در شرایط موجود، ساخت و راه اندازی مجتمع های پتروشيمی با هزینه مجدد تهيه ليسانس همراه بوده که این موضوع ضریب سودآوری را کاهش می دهد و موجب می شود ساخت واحدهای پتروشيمی در پالایشگاه های قدیمی به لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه نباشد. سابقه ساخت مجتمع های پتروشيمی در مجاورت واحدهای پالایشگاهی در ایران وجود دارد؛ اما این امر یك رویكرد بسيار ساده است که امروزه در جهان به دلایل اقتصادی، مرسوم نيست؛ هر چند به دليل در اختيار قرار دادن خوراك گاز ارزان از سوی دولت، اقتصاد مجتمع های خوراك مایع برای توليد آروماتيك ها و توليد الفين های سنگين، ضعيف تر است؛ اما توسعه یكپارچه زنجيره ارزش، نيازمند توليد متوازن محصولات پایه پتروشيمی است که این امر زمانی محقق خواهد شد که خوراك ترکيبی در اختيار پتروشيمی ها قرار گيرد.
گفت و گو با مدیرعامل شرکت پالایش نفت امام خمینی(ره) شازند
50میلیون یورو صـرفه جویی باتکیه بر دانش بنیان ها
سمیه راهپیما پالایشگاه امام خمینی(ره) شازند، نخستین پالایشگاه در عصر انقلاب است که مدرن ترین و سودآور ترین پالایشگاه ایران نیز شناخته می شود و از سال 1372 با ظرفیت 170 هزار بشکه در روز راه اندازی شد و در سال 1389 واحدهای عملیاتی جدید با عنوان واحدهای فاز 2 در این پالایشگاه مورد بهره برداری قرار گرفت و ظرفیت پالایشی آن را به 250 هزار بشکه در روز رساند.
این پالایشگاه 5 فراورده اصلی کشور شامل بنزین (یورو، سوپر)، نفت سفید، گاز مایع، نفت کوره و گازوییل را تولید و تحویل شرکت ملی پخش فراورده های نفتی می دهد. محصولات ویژه پالایشگاه شازند نیز ظرف سه چهار سال گذشته به مرحله بهره برداری و تولید رسیده اند. پالایشگاه امام خمینی (ره) شازند، نخستین تولیدکننده سوخت کم سولفور در بخش کشتیرانی است که به شرکت ملی نفتکش و کشتیرانی جمهوری اسلامی تحویل می شود.
همچنین نخستین تولید کننده نرمال هگزان و پروپیلن است که در شرکت های پتروشیمی مورد استفاده قرار می گیرد. در ادامه، با مجید رجبی، مدیرعامل پالایشگاه امام خمینی(ره) شازند گفت و گویی انجام شده که می خوانید:
سال گذشته قرارداد پروژه تولید کک سوزنی میان پالایشگاه امام خمینی (ره) شازند و پژوهشگاه صنعت نفت بسته شد و اکنون در مرحله طراحی اولیه قرار دارد که در 5 واحد به بهره برداری خواهد رسید. اوایل پاییز امسال نیز برای این پروژه انتخاب پیمانکار خواهیم داشت. کک سوزنی در صنایع فولاد مورد استفاده قرار می گیرد و با این رویداد، یکی از محصولات وارداتی کشور قطع و در تولید کک سوزنی خودکفا خواهیم شد. ضمن آنکه با تولید کک سوزنی، تولید نفت کوره صفر و سودآوری پالایشگاه افزایش پیدا می کند.
یکی از مهم ترین وظایف ما استمرار تولید است، بخش قابل توجهی از فراورده های اصلی کشور شامل بنزین، گازوییل، نفت سفید، نفت کوره و سوخت هواپیما را تأمین می کنیم.
درکنار این موارد، روی ساخت داخل نیز متمرکز شده ایم. همانطور که می دانید، پالایشگاه قطعات و تجهیزات زیادی مصرف می کند که سالیان گذشته وارد می شد؛ اما اکنون واحدی به نام ساخت تولید داریم که تمام تجهیزات مورد نیاز پالایشگاه شامل کمپرسورها، پمپ ها و سایر ادوات را طی قراردادی با شرکت های دانش بنیان تأمین می کنیم. بخش قابل توجهی از قطعات مورد نیاز پالایشگاه، ساخت داخل شده وقصد داریم قطعاتی را که نیاز به واردات دارد، داخلی سازی کنیم. کاتالیست، از محصولات مورد نیاز پالایشگاه هاست و محصولی گرانبها به شمار می رود. سالیان گذشته این محصول را وارد می کردیم؛ اما ظرف چند سال گذشته، تولید کاتالیست ها از سوی شرکت های دانش بنیان شروع شده و مرحله به مرحله تست و تحویل ما می شود و در واحدهای عملیاتی از آن استفاده می کنیم. امیدواریم وابستگی واردات به این محصول نیز در آینده نزدیک قطع شود. اکنون کاتالیست واحد RFCC را یک شرکت دانش بنیان می سازد و ظرف یک تا دو ماه آینده محصول اولیه تولید و تحویل پالایشگاه می شود. اگر این محصول روی رآکتورها نصب شود و جواب دهد، یک موفقیت بزرگ برای کشور و پالایشگاه ها به شمار می رود و 100درصد می توانیم تولید داخل داشته باشیم. واحدRFCC یکی از بزرگترین واحدهای بنزین سازی کشور و خاورمیانه به شمار می رود.
واحد پشتیبانی ساخت داخل از سال 1385 فعالیت خود را آغاز کرد و با هدف مقابله با تحریم های ظالمانه، قطعات یدکی پالایشگاه از طریق پیمانکاران داخلی تأمین می شد؛ اما اکنون موفق شده ایم در زمینه قطعات مکانیکی بیش از 90 درصد قطعات را بومی سازی کنیم. تاکنون 13 هزار و 500 قلم کالای قطعات مکانیکی از طریق شرکت های دانش بنیان و مهندسی معکوس، طراحی، ساخت و تولید شده اند و در این بخش از سال 1385 تاکنون 50 میلیون یورو صرفه جویی ارزی داشته ایم؛ اما این آمار در بخش ابزار دقیق حدود 40 درصد است و قصد داریم در این بخش نیز خودکفا شویم.
بله، در برنامه داریم از سوی شرکت های دانش بنیان، قطعات این تجهیز را نیز بومی سازی کنیم که اکنون در مرحله انعقاد قرارداد با شرکت های داخلی هستیم.
ما اطمینان 100 درصدی به توانمندی شرکت های دانش بنیان داریم. حدود 20 سال است که با این شرکت ها کار می کنیم. برخی قطعاتی که از سوی شرکت های دانش بنیان ساخته می شود، گاه هنگام نصب جواب نمی دهد، از این رو می توان گفت که این کار پر ریسک است؛ اما با اتخاذ تدابیر فنی و رعایت مسائل ایمنی، این کار را انجام می دهیم. با این کار اگر محصول مشکل داشت، بازگردانده می شود تا دوباره مورد بررسی قرار گیرد. این رفت و برگشت برای پالایشگاه هزینه و ریسک دارد که ما آن را پذیرفته ایم و نتیجه نیز گرفته ایم.
از ا ین رو باید برای رفع نیازهای خود به شرکت های دانش بنیان اعتماد کنیم؛ چرا که آنها نیازمند زمان، تعامل و حمایت هستند.
مهندسان داخلی پالایشگاه در رشته های مختلف مکانیک، ابزار دقیق، برق، شیمی و ... از تجربیات خوبی برخوردارند و از آنجا که پالایشگاه شازند واحدهای عملیاتی زیادی دارد و با شرکت های ساخت داخل همکاری داشته اند، از توانمندی آنها بهره گرفته ایم، ضمن آنکه برای کمک به پالایشگاه های دیگر و تبادل تجربیات، نیروهای متخصص خود را به پالایشگاه های دیگر می فرستیم و از تجربه پالایشگاه های دیگر نیز استفاده می کنیم.
اکنون پالایشگاه امام خمینی (ره) شازند به نوعی پتروپالایش است؛ زیرا علاوه بر محصولات پالایشگاهی، محصولات پتروپالایشی نیز تولید می کند. مصداق این امر، نخستین تولید کننده سوخت کشتیرانی کم سولفور، نخستین تولید کننده نرمال هگزان برای استفاده صنایع پتروشیمی و نخستین تولید کننده محصول پروپیلن هستیم..
ضمن آنکه محصولاتی مانند CSO و بوتان را تولید و تحویل صنایع پتروشیمی و دیگر صنایع کشور می دهیم. به عبارتی ظرف 3 تا 4 سال گذشته پالایشگاه شازند، به پتروپالایش تبدیل شده است.
ظرفیت پالایش، ثابت است و برنامه ای برای افزایش آن نداریم؛ اما امکان تولید محصولات جدیدتر و افزایش محصولات ویژه مانند پروپیلن، نرمال هگزان، سوخت کشتیرانی کم گوگرد و CSO را داریم، ضمن آنکه امکان متنوع کردن و افزایش ظرفیت نیز فراهم است.
به عبارت دیگر، می توان گفت که هم می خواهیم تعداد محصولات ویژه را بیشتر کنیم و هم کمیت را افزایش دهیم.
این شرکت با هدف صیانت از محیط زیست، اقدامات قابل توجه و گسترده ای داشته که اهم آنها عبارت است از:
تشكيل مديريت هاي صيانت از محيط زيست، مديريت پسماند و استقرار مديريت يكپارچه پسماند
انتقال لجن بيولوژيكي و ضايعات نفتي به شركت هاي معتمد حفاظت از محيط زيست و بازيافت و تبديل آنها
مديريت پساب، احداث سيستم تصفيه پساب فاز جديد (WWT)
پروژه بازيافت آب خروجي از واحدهاي فاز جديد به وسيله تصفيه ميكروبيولوژي و برگشت آن به چرخه توليد
پايش مداوم عوامل آلاينده با نصب آنالايزرهاي چند متغيره پيوسته (ON LINE) روي خروجي واحد تصفيه پساب
پروژه ارتقا و بهينه سازي سيستم تصفيه پساب پالايشگاه با استفاده از سیستم اسمز معکوس
اجراي پروژه نصب غلظت سنج هاي پيوسته (On Line Analyzers) رروي گازهای حاصل از احتراق سوخت در کوره ها
شبيه سازي و بهينه سازي عملكرد كوره هاي فرايندي با هدف كاهش سوخت و ميزان آلايندگي
طراحي و نصب تجهيزات پايش هواي محيطي، گسترش فضاي سبز، ايزولاسيون حوضچه هاي تبخير و حوضچه هاي نفتي
حفر 57 حلقه چاه پایش آب های زیرزمینی به طور مستمر برای پیشگیری از آب های زیر زمینی
80_70 درصد کارکنان پالایشگاه را بومیان تشکیل می دهند؛ چون سیاست اصلی پالایشگاه شازند بر این است افرادی که بازنشسته می شوند، برای جایگزینی آنها از بومیان استفاده کنیم.
پساب ها و فاضلاب های صنعتی به کمک پژوهشگاه صنعت نفت مدیریت می شوند
مشعل یکی از چالش های فضاهای صنعتی، فاضلاب است و باید با شرایط متفاوت و خاصی مدیریت و دفع شود و صنعت نفت یکی از مجموعه هایی است که از کوچک ترین تا بزرگ ترین واحدهایش فاضلاب صنعتی دارند و این موضوع همواره یکی از دغدغه های این صنعت بوده است. بخش زیادی از فاضلاب صنعتی در واقع همان آبی است که در فرآیند تولید و ساخت یک محصول تجاری مورد استفاده قرار گرفته و به عنوان محصول ثانویه ماهیت اولیه خود را از دست می دهد و با تغییر در ماهیت و شکل و بو و رنگ از سیستم خارج می شود. فاضلاب صنعتی انواع مختلفی دارد که متناسب با محصول، موقعیت جغرافیایی و شیوه دفع این تفاوت ایجاد می شود اما نکته مهم و فراگیر این است که در هر واحد صنعتی بزرگ و کوچک، الزام به دفع بهداشتی و ایجاد چرخه بازیافت وجود دارد و واحدهایی که این موارد را رعایت نکنند، متخلف محسوب و جریمه می شوند؛ با وجود این فاضلاب و پساب های صنعتی در واحدهای زیرمجموعه صنعت نفت متفاوت و با حساسیت های خاص خودشان هستند که از گذشته تا امروز مورد ارزیابی و رسیدگی قرار گرفته است و پژوهشگاه صنعت نفت یکی از مجموعه های مهم و پیشتاز در رسیدگی به این موضوع است.
با توجه به حوزه گسترده عملیات صنعت نفت در کشور و تنوع عملیات و شرکت های زیرمجموعه و ارتباط نزدیک و تنگاتنگ حوزه های عملیاتی با منابع آبی، خاکی و جانوری، موضوع تصفیه پساب های صنعتی اهمیت ویژه ای دارد و حساسیت های زیست محیطی زیادی در این حوزه مطرح است. پژوهشگاه صنعت نفت در کنار پیگیری ایجاد سیستم تصفیه پساب صنعتی در درون مجموعه خود به عنوان یکی از بزرگ ترین مجموعه های پژوهشی و آزمایشگاهی کشور، تلاش کرده است در جهت نیاز شرکت های زیرمجموعه صنعت نفت هم پیشتاز باشد.
پژوهشگاه صنعت نفت به طور مشخص اقدام به تشکیل پژوهشكده محيط زيست و بيوتكنولوژی با سه گروه تحقيقاتي ميكروبيولوژي و بيوتكنولوژي، تصفيه و بازيافت آب و اكولوژي و كنترل آلودگي محيط کرده است. رسالت اصلی پژوهشكده محيط زيست و بيوتكنولوژي، تحقيق و توسعه در زمينه شناسايي مشكلات زيست محيطي صنايع مختلف بويژه صنايع نفت، گاز و پتروشيمي و ارائه راهكارهاي موثر براي رفع آنهاست. همچنین معرفي روش هاي زيستي و فرآيندهاي سازگار با محيط زيست به منظور پيشگيري، پايش، كنترل و همچنين كاهش يا حذف آلاينده هاي زيست محيطي، از ديگر اهداف و فعاليت هاي اين پژوهشكده است. پژوهشکده تلاش می کند با انجام پژوهش هاي بنيادي، كاربردي و توسعه اي در زمینه ارائه فناوري هاي نوين و توسعه دانش هاي فني موجود به منظور تأمين نيازها و رفع معضلات زيست محيطي و فرآيندي صنايع نفت، گاز و پتروشيمي با رويكرد توسعه پايدار و دانايي محور اقدام کند. در این میان گروه تصفیه و بازیافت آب، بیشترین ارتباط را با موضوع فاضلاب صنعتی دارد و براي حل مشكلات محیط زیستی صنعت نفت در حوزه آب، فاضلاب و پسماند فعاليت می کند و تاکنون تجارب ارزنده متعددي در اجراي پروژه هاي کاربردي و توسعه اي در زمينه طراحي، اجرا، نصب و راه اندازي سيستم هاي تصفيه آب و فاضلاب های بهداشتي و صنعتي و پسماند داشته است. به این ترتیب ارائه خدمات مهندسي و مشاوره اي و انواع خدمات آزمايشگاهي لازم براي صنعت در زمينه تصفيه آب و فاضلاب و مديريت پسماند بر اساس استانداردهاي معتبر ملي و بين المللي و مطالعه، پیگیری و بومی سازی فناوري هاي نوين در زمينه سيستم هاي تصفيه آب و فاضلاب و طراحي، ساخت، نصب، راه اندازي و راهبري سيستم هاي تصفيه آب و فاضلابهاي صنعتي و بهداشتي (به صورت EPCC) در دستور کار این مجموعه است. پروژه هایی همچون اجرای سامانه های غشايی NF-RO و MF-UF، سامانه کامل لجن فعال، سامانههاي DAF، MBR، CPI، UASB، RBC، عريان ساز (Stripper)، سپتيك پيشرفته، گندزدايي UV، ستون هاي كربن فعال و حوضچه های تقطير خورشيدي و شبنم خورشیدی در دستور کار این مجموعه است که با همکاری شرکت ها و زیرمجموعه های اجرایی صنعت نفت اجرایی می شود. برخی دستاوردهاي صنعتي این گروه شامل طراحي، ساخت، اجرا و راه اندازي واحد جداسازي آب، مايعات نفتي و لجن آلوده به مواد هيدروكربني در پساب صنعتي بخش پایين دستي شركت پالايش گاز شهيد هاشمي نژاد، امكان سنجي استفاده مجدد از آب هاي دورريز برج هاي خنك كننده شركت صنايع پتروشيمي كرمانشاه یا انتخاب فرايند و تهيه شرح پيمان احداث كارخانه كمپوست در جزيره سيري می شود. این مجموعه تاکنون برخی راه حل های صنعتی را برای انجام پروژه های تحقیقاتی و اجرایی، ارائه کرده که برخی از آنها شامل سامانه جداکننده نفت از آب CPI) InterceptorCorrugated Plate)، سامانه شناورسازی به کمک هوای محلولDAF) Dissolved Air Flotation )و هاضم هوازی لجن است. در ادامه می توان چند مورد از سامانه های اجرایی شده در این حوزه را معرفی کرد. مواردی مثل سامانه بيوراکتور غشايي (MBR) - الياف توخالي که در تصفيه بيولوژيکي هوازي انواع فاضلاب (بهداشتي، صنعتي، شهري و...) مورد استفاده قرار می گیرد، واحد پيشتاز غشايي قابل حمل (ميکروفيلتراسيون / اولترافيلتراسيون) ميکروفيلتراسيون (لوله ا ي و حلزوني) اولترافيلتراسيون (لوله ي، حلزوني و الياف توخالي) که برای جداسازي ذرات جامد و مايع از آب و فاضلاب در واحدهای صنعتی کارکرد زیادی دارد و یا سامانه تصفيه بيولوژيکي بي هوازي با جريان رو به بالا (UASB) که در تصفيه بيولوژيکي بي هوازي انواع فاضلاب (بهداشتي، صنعتي، شهري و...) کارکرد زیادی دارد.
آنچه به عنوان فاضلاب صنعت نفت مطرح است، معمولا شامل مقادیر زیادی پساب حاوی روغن، آب و لجن از فعالیت ها و فرآیندهای موجود در صنعت نفت است که تخلیه این پساب ها به محیط پیرامونی نه تنها محیط زیست را آلوده می کند بلکه باعث کاهش عملکرد روغن و آب می شود. این مقادیر صنعتی معمولا در مایعات حفاری، برش، مواد شیمیایی تصفیه چاه، آب خنک کننده، فرآیند، آب شست و شو و زهکشی، خرده کاری و نشت، فاضلاب بهداشتی و فاضلاب کارکنان به وجود می آید. به عنوان نمونه در پالایشگاه ها به دلیل استفاده از حجم نسبتاً زیاد آب، چهار نوع فاضلاب شامل آب خنک کننده، آب فرآوری، آب سطحی حاصل از بارندگی (یعنی رواناب سطح آب) و فاضلاب بهداشتی تولید می شود. تولید فاضلاب در کارخانه های پتروشیمی می تواند از عملیات فرآیند (به عنوان مثال چگالش بخار، آب فرآوری شده و سوزانده شده در کراکرها)، خنک کننده برج خنک کننده، خنک کننده پمپ و کمپرسور، تخلیه ناحیه کاربری آسفالت، آب خنک کننده و رواناب آب سطحی بارندگی باشد. مضرات فاضلاب تولیدی در صنعت نفت از این جهت است که غلظت نمک موجود در این فاضلاب ممکن است از مقدار کم تا 300 هزار میلی گرم در لیتر باشد. غلظت کل کربن آلی (TOC) بین 0 تا 1500 میلی گرم در لیتر و غلظت روغن و گریس (O&G) بین 2 و 565 میلی گرم در لیتر است. فرسایش و تغییر در پوشش گیاهی طبیعی و رسوب نمک از تأثیرهای منفی محیطی در تخلیه سطحی حجم زیادی از آبهای تولید شده است و به همین دلیل برای جلوگیری از آسیب های جدی در محیط زیست و تأمین منبع آب برای استفاده های مفید، توسعه فرایندهای درمانی امکان پذیر و اقتصادی برای آبهای تولیدی بسیار حیاتی است. در حال حاضر بخش قابل توجهی از واحدهای صنعتی نفت دارای گواهینامه های سبز از سازمان محیط زیست برای دفع بهداشتی فاضلاب و ایجاد چرخه بازیافت پساب در داخل مجموعه خود هستند و دیگر هیچ فاضلابی از این مجموعه ها خارج نمی شود. در این سیستم ها فاضلاب و پساب صنعتی در چرخه ای طولانی از گندزدایی تبدیل به آب قابل بازیافت شده و مجدد برای مصارف مصرفی و فضای سبز مورد استفاده قرار می گیرد. نکته قابل توجه در مورد تصفیه و دفع فاضلاب صنعتی در صنعت نفت این است که واحدهای اچ اس ای زیرمجموعه های نفت به شکل مستقیم و بی واسطه حوزه های احتمالی بروز مشکل و بروز آسیب محیط زیستی را بی وقفه پیگیری می کنند و در ارتباط مستقیم با ادارات محیط زیست استانی قرار دارند و گزارش دهی مستمر ماهانه و سالانه انجام می شود.
صنعت پتروشیمی، بیشترین سهم را در کاهش آلاینده های زیست محیطی دارد
هر روز سبزتر از دیروز
مشعل صنعت پتروشیمی در چند دهه فعالیت خود همواره به عنوان صنعتی پیشرو شناخته شده؛ اما این ویژگی تنها در حوزه صنعتی نبوده و تلاش برای حفظ محیط زیست پیرامونی مجتمع های پتروشیمی مورد تاکید بوده است. مجتمع های پتروشیمی امروز در بیشتر نقاط کشور، بخصوص استان های جنوبی فعال هستند و به همین دلیل، توسعه صنعتی آنها و اطرافشان، باید با رعایت الزام های زیست محیطی باشد. از آنجا که این موارد در شرکت های زیادی به کار گرفته شده و نتایج قابل توجهی هم داشته است، بسیاری از مجتمع های زیرمجموعه تاکنون و در هر سال، به عنوان صنایع سبز معرفی شده و از آنها تقدیر به عمل آمده است.
این روند امیدوارکننده مجتمع های پتروشیمی کشور که به شکل تصاعدی و پرتکرار ادامه دارد، در حالی است که صنعت پتروشیمی در روزها و سال های سخت فشار اقتصادی و تحریم های مستقیم و همه جانبه، توانسته سود سرشاری را نصیب خود و کشور کند. با این حال، پتروشیمی ها در شرایط سخت خود وظیفه مهم حفاظت از محیط پیرامونی را فراموش نکردند و شاهد بودیم که سهم اعتبارات مرتبط و اجرای پروژه های محیط زیستی بیشتر و بیشتر شده است.
نزدیک به دو دهه است که شرکت های پتروشیمی، خصوصی شده یا به نوعی روند خصوصی سازی را طی کرده اند و به این ترتیب، وابستگی به دولت نداشته اند. این استقلال در عملکرد دست آنها را در دنیای تجارت باز گذاشته و سود سرشاری هم نصیب آنها شده است. با این حال پتروشیمی ها تلاش کردند همانطور که در اصول تجارت خوب پیش می روند، اصول دیگر دنیای تجارت و تولید ماندگار و همسو با طبیعت را دنبال کنند. شرکت های خصوصی پتروشیمی به شکل اختصاصی و در قالب هلدینگ های بزرگ یا شوراهای راهبردی منطقه ای تلاش کرده اند، سهمی در توسعه و آبادانی و حفظ محیط زیست و اجتماع اطراف خود داشته باشند. در حال حاضر شورای راهبردی صنعت پتروشیمی هر سال، سهمی را برای هر یک از پتروشیمی ها تعیین می کند و این جدا از مبالغی است که هر کدام برای پروژه های اختصاصی خود در نظر می گیرند. مثل کاشت نهال حرا و توسعه فضای سبز در محیط پیرامونی، اصلاح چرخه فاضلاب و تصفیه آب داخل تاسیسات و خاموش کردن مشعل داخلی تا حمایت از گونه های جانوری، گیاهی و... مواردی هستند که پتروشیمی ها به شکل مداوم دنبال می کنند و نکته قابل توجه در همین ویژگی، داوطلبانه بودن فعالیت هاست. این عملکرد که هر سال درخشان تر بوده، در سال 1400 به 14 شرکت در میان 20 واحد در مجموعه نفت، گاز و پتروشیمی رسید و به این ترتیب می توان گفت که پتروشیمی سهم 70 درصدی را در صنایع سبز صنعت نفت دارد و این رقم بسیار قابل توجه و امیدوارکننده است. از آنجا که سهم و نقش فلرینگ در آلودگی مناطق عملیاتی جنوب کشور بسیار قابل توجه است، صنعت پتروشیمی از سال های گذشته موضوع مهم نوفلرینگ را که قرار است در کل صنعت نفت اجرایی شود، در دستور کار قرار داده و امروز مجتمع های پتروشیمی نه تنها فلرینگ ندارند، بلکه در چند سال اخیر گازهای همراه صنعت نفت را هم که در حال سوختن در منطقه گچساران، دهلران و غرب کارون است، مدیریت می کنند. مجموعه بزرگ پالایشگاه بید بلند خلیج فارس گازهای همراه نفت موجود در منطقه گچساران را جمع آوری و به عنوان خوراک استفاده می کند و این میزان نزدیک به 15 میلیون مترمکعب گاز است. همچنین با افتتاح و بهره برداری از NGL 3100 وNGL 3200 نیز همین فرایند انجام و حدود 20 میلیون مترمکعب هم از محل این دو پروژه تامین و از سوختن بخش دیگری از گازها جلوگیری می شود.
صنایع پتروشیمی در حوزه محیط زیست، جزو صنایع پیشرو هستند و مهم تر اینکه نسبت به موارد نظارتی و الزام های قانونی با ارگان های دولتی همکاری دارند. در سال 94 از 42 شرکت پتروشیمی، 32 شرکت جزو صنایع آلاینده بودند که در سال 98 با توجه به سختگیرانه تر شدن الزام های محیط زیستی، از 56 شرکت تولیدی، تنها 19 شرکت آلاینده بودند. صنعت پتروشیمی در سال 1400 با 5 عنوان منتخب از میان 6 صنعت برگزیده کشور، بیشترین سهم را در صنایع برگزیده سبز کشور کسب کرده و مفتخر به دریافت تندیس زرین شده است. همچنین در بخش صنایع و خدمات سبز، تعداد هفت شرکت پتروشیمی مفتخر به دریافت تندیس سیمین صنعت سبز کشور و 2 واحد خدماتی صنایع پتروشیمی نیز موفق به دریافت تندیس سیمین واحدهای خدماتی شدند. شرکت های پتروشیمی پارس، لرستان، مارون، نوری و پالایشگاه گاز بید بلند خلیج فارس در بخش صنایع برگزیده سبز، شرکت های پتروشیمی آریاساسول، امیرکبیر، پردیس، زاگرس، فن آوران، مروارید و مهاباد در بخش صنایع سبز و سازمان منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی و شرکت عملیات غیرصنعتی پازارگاد نیز در بخش خدمات سبز در این همایش انتخاب و معرفی شدند. بر اساس قانون تمامی مجتمع های پتروشیمی و پالایشگاه ها صنایع آلاینده هستند و باید جریمه پرداخت کنند، مگر اینکه بر اساس نظر کارگروه های سازمان محیط زیست، عملکرد آنها غیرآلاینده شناخته شوند. بر همین اساس تمام مجتمع های تولیدی آلاینده باید بر اساس ماده 38 قانون مالیات بر ارزش افزوده، یک درصد کل فروش خود را به عنوان عوارض آلایندگی پرداخت کنند و این روند تا زمانی که غیرآلاینده معرفی شوند، ادامه دارد. تقریبا تمام شرکت های پتروشیمی در این چند سال تلاش کرده اند خروجی صنعتی آنها به محیط زیست اطرافشان کمترین میزان خسارت را داشته و با استانداردهای ملی و بین المللی تطبیق داشته باشد. ضمن اینکه علاوه بر استانداردهای سازمان محیط زیست در شرکت ملی صنایع پتروشیمی نیز استانداردهای سختگیرانه تری وجود دارد و در صورت رعایت و عدم رعایت این موارد، امتیاز و تشویق یا تنبیه و جریمه هایی در انتظار مجتمع ها خواهد بود.
حالا اما در شروع قرن جدید و تحولات پیش رو، مشاور اجتماعی مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی از کاهش 40 درصدی صنایع آلاینده در بخش پتروشیمی خبر داده است. علی ربانی با اشاره به اینکه صنایع آلاینده افزون بر اینکه نارضایتی عمومی ایجاد می کند، جریمه ای معادل یک درصد از فروش آن واحد را هم شامل می شود، افزود: تعداد صنایع آلاینده در صنعت پتروشیمی در سه سال گذشته بیش از 40 درصد کاهش یافته است. مشاور اجتماعی مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی ادامه داد: ظرفیت صنعت پتروشیمی تا پایان برنامه هشتم توسعه دو برابر می شود که با توجه به پیش بینی سرمایه گذاری 80 میلیارد دلاری لازم است، بنابراین 3.2 میلیارد دلار یعنی حدود چهار درصد باید در حوزه اجتماعی سرمایه گذاری شود. بر اساس این گزارش، صنعت پتروشیمی همواره یک قدم در موضوعات محیط زیستی جلوتر از صنایع دیگر است. به عنوان نمونه در حالی که صنایع مختلف همچنان در تکاپوی رعایت اصول اولیه محیط زیستی هستند، این صنعت وارد فاز جدیدی از اقدامات خود می شود. یکی از مهم ترین زمینه های پیگیری هم موضوع «مدیریت کربن» است. این موضوع به عنوان یکی از الزام های محیط زیستی بین المللی در صنایع داخلی کشور بسیار کم رعایت می شود؛ اما صنعت پتروشیمی از صنایع پیشرو در رعایت «مدیریت کربن» است، بخصوص چند شرکت از جمله پتروشیمی های شیراز، رازی و مارون گواهینامه مدیریت کربن را از سازمان ملل متحد دریافت کرده اند که این اقدام ها در کشور و صنعت نفت بی سابقه است. در حال حاضر طرح پتروشیمی همت در منطقه پارس جنوبی در نوبت اجرا قرار دارد و در این طرح از CO2 موجود چه در پالایشگاه ها و چه پتروشیمی های منطقه استفاده و با شبکه های جمع آوری CO2 و ترکیب با گاز آمونیاک، اوره تولید خواهد شد.
روایتی از مرکز انتقال نفت اوریم
حسن تیموری اینجا، یکی از مرتفع ترین مراکز انتقال نفت ایران است؛ جایی نزدیک تر به خدا که بر بلندای البرز، سایه به سایه دماوند، روزها و شب های سال را ثانیه به ثانیه نفس می کشد. 160کیلومتر دورتر از پایتخت، سوار بر فراز و نشیب جاده تهران - سوادکوه، آنگاه که شهرهای استانِ پایتخت، یکی یکی رو به پایان می گذارد، در پس گردنه سردسیر گدوک و آن زمان که کنار طاقِ نصرت تاریخی ورسک،لحظه ای به این شاهکار در صنعت پل سازی جهان که پل پیروزی اش لقب داده اند، چشم می دوزی، درست 5 کیلومتر آن سوتر، نقش بسته بر تابلویی با خطوطی سفیدرنگ «استانداری مازندران، بخش مرکزی سوادکوه، روستای اوریم» بر دیدگان ظاهر می شود.
مسیر جاده فرعی روستا را که پیش می گیری، 4 کیلومتر پیچ درپیچ به سمت بالای کوه، نیمه های راه، قبل از رسیدن به روستای زیبای اوریم، تاسیسات نفتی جلب توجه می کند؛ تاسیساتی که بر سر در ورودی اش، به خطی نیلگون عبارت مرکز انتقال نفت همنام روستای اوریم رخ می نماید؛ آری اینجا مرکز انتقال نفت اوریم است؛ تاسیساتی مربوط به شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت شمال در ارتفاعات روستایی به همین نام. قبل از ورود به مرکز، بی درنگ لحظه ای به پشت سر نگاه می کنم، آنچه پیداست، منظره ای است بی بدیل از دو رشته کوه استوار و سر به فلک کشیده، یکی مقابل دیدگان است و در بالاترین نقطه اش، دکل مخابرات صنعت نفت همچون فانوس کوهستان، دورافتادگان از دنیای ارتباطات را ندا می دهد و آن دیگر، همان است که از آن بالایش آمده ام. میان این دو رشته کوه نیز دره ای است عمیق که در آن اتوبان تهران- شمال، خرامان به پیش می رود؛ منظره ای شبیه به آنچه در طبیعت بکر زیباترین کشورهای جهان می توان یافت.
از اینجا که ایستاده ام، به بالا نگاه می کنم. قله روستای قدیمی و باستانی اوریم، بالاتر از این مرکز انتقال نفت، در پیشانی کوه خودنمایی می کند، روستایی که نزدیک به هزار سال قبل، ساکنان آن زرتشتیانی بودند که با ورود دین مبین اسلام در قرن پنجم هجری قمری، جملگی داوطلبانه به این آیین کامل گرویده و اکنون افراد مشهوری دارد که شاید معروف ترین آنها استاد کیوس گوران، شاعر مازندرانی و پارسی گوی است.
اوریم، یکی از مرتفع ترین مراکز انتقال نفت ایران به شمار می رود که بر بلندای البرز، در ارتفاع 1550 متری از سطح دریا، سایه به سایه دماوند روزها و شب های سال را ثانیه به ثانیه نفس می کشد؛ گاه زیر تلالو کم رمق خوشه های خورشید تابستان، گاه زیر سکوت مخملین برف طاقت فرسای زمستان کوهستان و هر لحظه نفت خام را از جانب ساحل کاسپین به پالایشگاه تهران یا برعکس پمپاژ می کند.
تابلوی مرکز انتقال نفت اوریم همچنان مقابلم به چشم می آید. وارد آن که می شوم، پرچم سه رنگ کشورمان بالاتر از پرچم آبی رنگ شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران، سوار بر باد سرد کوهستان می رقصد و به گرمی خوشامد می گوید. نگهبانی میانسال و خونگرم با موهایی که به سپیدی گراییده، پیش می آید. اسمش غانم بغلانی و اهل جنوب کشورمان است، با چند پرسش و پاسخ، خوشامدگویم می شود و اجازه ورود به مرکز را می دهد. پیش می روم، لحظه ای صدای زوزه باد می آید و آنگاه که قطع می شود، صدای پاهای خود را به وضوح می شنوم، حسی غریب می گوید در پس این سکوت، دنیایی از کار و تلاش نهفته است.
به راهم ادامه می دهم، پشت بوته ها، درختان و گل های سرسبز، چند قدم جلوتر، دروازه ای بزرگ مرا فرامی خواند. به محوطه صنعتی که نزدیک می شوم، لوله های نقره ای رنگ بزرگ و کوچک تنیده درهم که زیر سقف سایه بانی بلند، دست در دست الکتروموتورها، مخازن، توربین ها و الکتروپمپ های آهنین سخت در کار و حرکتند، جلب توجه می کنند.
قدری آن سوتر، مردانی با لباس های یکدست آبی مشغول کارند. هرچه جلوتر می روم، باد هم با من می آید، گویی می خواهد زودتر از من به آنها خداقوت بگوید. حال به آنجا رسیده ام که قلب تپنده مرکز انتقال نفت اوریم است؛ اتاقی که شاید بتوان آن را مغز متفکر این قلب تپنده برای کنترل تمام تجهیزات مرکز توصیف کرد.
حالا دیگر صدای دستگاه ها را بخوبی و البته با شدت زیاد می شنوم، مثل سربازان صحنه جنگ، هرکس مشغول کاری است. گاهی با هم حرف می زنند؛ یکی مشغول جوشکاری لوله ها، یکی در حال سرویس روتین تجهیزات، آن دیگر، قرقره بزرگ کابل برق را غلطان می آورد و آن طرف تر چند نفر در حال رنگ کردن لوله ها هستند، صحنه ای شبیه تابلوهای نقاشی هنرمندان معروف که برای ثبت تاریخی تلاش مردم کشورشان در جهت پیشرفت و توسعه، رسم کرده اند.
با صدای نسبتا بلند، طوری که حداقل 10 نفر بشوند، سلام می گویم و گوشه ای می ایستم. چند نفر با بلند کردن دست هایی که از کار و تلاش بسیار، زمخت و سترگ شده اند، جواب سلامم را می دهند و به آنها خداقوت می گویم؛ جمله ای که با شنیدنش گویا خون تازه ای در رگ هایشان جاری شده است.
همه این افراد، روزهای متمادی از خانواده دورند تا این وظایف مهم به انجام برسد. بیشترشان اهل مازندران هستند؛ اما از تهران، گلستان، آبادان، سمنان، گیلان، کرمانشاه یا اصفهان هم همکارانی هستند که اینجا جمع شده اند. این را یکی از مهندسان جوان مرکز انتقال نفت اوریم می گوید. او ادامه می دهد: اینجا خانه نخست ماست؛ زیرا سرما و گرما، شادی و غم، لبخند عید یا اشک محرم را کنار هم و با هم تجربه می کنیم.
این مرکز، یکی از دهگانه فعال در منطقه شمال تابعه شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران است که در مساحتي حدود 13 هزار و 600 مترمربع در اوایل دهه 80 شمسی به دست مهندسان ایرانی، همراه با خط لوله 32 اینچ نکا – ساری– ری با هدف سوآپ نفت خام کشورهای حاشیه دریای خزر ساخته شده، ظرفيت كلي انتقال خط لوله 500 هزار بشكه در روز است و هم اکنون نیز با توجه به حجم مورد نیاز صنعت نفت مورد استفاده قرار می گیرد.
اسماعیل آقایی، یکی از کارکنان اتاق کنترل این مرکز انتقال که چند متر دورتر، کنار تابلوی «اول ایمنی بعد کار» ایستاده نیز می گوید: 6 سال است که یک هفته در میان به دور از خانواده اینجا مشغول به کار هستم و با همه سختی ها از شغلم راضی ام.
او لبخند بر لب ادامه می دهد: طبیعت اینجا در فصولی از سال بسیار زیباست. به قول همکارانی که از پایتخت می آیند، گاهی ممکن است آن را شبیه به بهشت خدا تصور کنیم؛ اما اگر عشق و اراده برای انجام کار و ادای وظایف نباشد، لحظه ای نمی توان در این بهشت دور از خانواده درنگ کرد. همین احساس مسؤولیت، ما را دور هم جمع کرده، وگرنه زمستان اینجا را باید دید، به گفتن برنمی آید.
میثم لشکری که کارمند حراست است، وارد بحث می شود و ادامه می دهد: ما اینجا به خدا نزدیک تریم؛ چون شبها تا صبح برای تامین معاش خانواده و رفاه و آسایش مردم کشورمان بیداریم. با هم دوستیم و همچون برادران مومن و متحد برای رسیدن به یک هدف، تلاش می کنیم، احساس می کنم همین ویژگی ها در کنار صمیمیت و اعتقادات ما را به خدا نزدیک تر کرده است؛ کارها بخوبی پیش می رود و گرهی نیست که با دستان همین همکاران باز نشده باشد.
در اين مركز 36 نفر در دو شيفت 18 نفره به شكل اقماري مشغول خدمت هستند. هرکس جایگاه خود را دارد. از کارکنان اتاق کنترل که چشم در چشم مانیتورها و پنجه در پنجه غول های پولادین محوطه صنعتی، فرایند انتقال نفت خام را زیر نظر و در مشت خود دارند تا عوامل حراست، خدمات و البته تکنیسینهای فنی که برای انجام تعمیرات و سرویس های روتین، هرازگاهی مهمان این مرکز هستند. اینها را هم محمد توکلی، رئیس50 ساله مرکز می گوید و تاکید می کند: همه این افراد با تحصیلات بالا، تخصص، مهارت و سوابق متفاوت، برای یک هدف واحد، یعنی استمرار فرایند انتقال ایمن نفت خام و اعتلای صنعت انتقال نفت ایران تلاش می کنند.
در ادامه گشت وگذار در مرکز انتقال نفت اوریم، خارج از محوطه صنعتی، ساختمان های کوچک و بزرگتری هم دیده می شود، يك مهمانسرا با 28 اتاق، رستوران، سالن ورزشي و اتاق بهداري با يك پزشكيار ثابت که به نظرم امکانات اولیه خوبی برای این کارکنان تدارک دیده شده است.
در لحظه ترک و خروج از مرکز انتقال نفت اوریم، باد همچنان در پرچم سه رنگ و خوش نقش ایران می وزد؛ اما این بار صدای غرش توربین ها، پمپ ها و نوای چکش استادکاران، گویی رقص پرچم ملی را چشم نوازتر از همیشه کرده است، واقعا این مردان بی ادعا و گمنام صنعت نفت به خدا نزدیک تر هستند. تا این روحیه نشاط و تعهد در میان آنها وجود دارد، اوریم واقعا جای دیگری است.
نگاهی به یکی از مهم ترین و حساس ترین فضاهای امروزی در شهرها و جاده ها
مشعل پمپ بنزین یا جایگاه سوخت، محلی است که سوخت خودروها شامل بنزین و گازوییل و روان سازها در آن عرضه می شود و یکی از مهم ترین زیرساخت ها و نیازهای امروز در شهرها و روستاها و در واقع همه نقاط کشورها هستند. پمپ های بنزین ها یا جایگاه ها باید در همه نقاط شهرها و جاده های بین شهری و روستایی به نسبتی از فاصله فعال باشند تا نیاز خودروها و ساکنان شهرها و روستاها را تامین کنند. تعطیلی، کمبود یا هر نوع اختلال در عملکرد آنها می تواند جریان زندگی و ترافیک در یک شهر را به هم بزند. به همین دلیل، این فضاهای کوچک، نقاطی مهم و تعیین کننده هستند؛ درست همانطور که قیمت بنزین و تغییرات آن به طور مستقیم روی قیمت سایر اقلام تاثیر می گذارد.
پمپ بنزین ها عمدتا عملکردی شبانه روزی دارند و به همین دلیل همواره شلوغ و پرتردد هستند و در کنارشان فضاهای خدماتی و تجاری هم قرار می گیرند. اگر سفر برویم، حتما در مجتمع های بین راهی بنزین می زنیم و از فضای تجاری و رستوران یا سرویس های بهداشتی کنار آنها استفاده می کنیم. گاه این مراکز خدمات رسان، با برخی رخدادها و تحولات اجتماعی و اقتصادی، هجوم احتمالی متقاضیان را تجربه می کنند. افزایش یکباره و هجومی تقاضا برای پمپ بنزین ها در شب دو نرخی شدن بنزین و گرانی آن در سال 1386، همچنین وقوع زلزله در تهران که موحب تشکیل صف در جایگاه های بنزین شد، نمونه هایی از این دست محسوب می شوند. پمپ های بنزین را حتی می توان یکی از مهم ترین و معدود راه های ارتباطی مستقیم شهروندان با فراورده های نفتی و خدمات گسترده صنعت نفت دانست که با وجود محدودیت های بسیار،بنزین با کیفیت را در هر شرایط به مردم عرضه می کنند.
در تاریخچه پمپ بنزین ها آمده است که اولین جایگاه سوخت در جهان در ۱۹۰۵ در سنت لوئیس میزوری ساخته شده و اولین جایگاه سوخت ایران در شهر آبادان – شهر اولین ها در ایران و در سال ۱۳۰۶ بنا و ابتدا برای توزیع و فروش نفت سفید بوده است. دومین پمپ بنزین در خیابان بوذرجمهری، ایستگاه درخوانگاه، سومی در خیابان سعدی، دروازه دولت، چهارمی در میدان بهارستان مقابل مطبعه (چاپخانه) مجلس و پنجمی در خیابان سی متری نظامی (کارگر فعلی) نزدیک چهارراه لشگر بوده و به همین ترتیب تا سال ۱۳۳۰ تعداد ۱۰ پمپ بنزین در تهران فعال و مشغول به کار شدند. در حال حاضر اولین پمپ بنزین در آبادان و اولین پمپ بنزین در تهران، به موزه های دیدنی صنعت نفت در این شهرها تبدیل شده اند. سازه بیشتر جایگاه ها شبیه به هم است و معمولاً مخزن در زیر زمین قرار دارد و سوخت به دستگاه تحویل دهنده روی زمین پمپ می شود. بعضی جایگاه ها بنا به اقتضای کاربرد آن در بنادر ساخته شده اند که از آنها برای سوخت رسانی به قایق های موتوری استفاده می شود و در برخی شهرها، جایگاه ها تک پمپ (دیسپنسر) هستند و هر اندازه نیاز شهرها بیشتر باشد، تعداد جایگاه های سوخت بیشتر می شود. البته در حال حاضر جایگاه های خصوصی زیادی فعال هستند و افزایش تعداد جایگاه های خصوصی، به اقتصاد آن منطقه بستگی دارد. بیشترین محصول عرضه شده در جایگاه سوخت، بنزین است؛ اما بتدریج سوخت های دیگر مثل نفت چراغ، سوخت دیزل، سی ان جی، هیدروژن فشرده، هیدروژن مایع، سوخت اتانول و انرژی برقی نیز اضافه شده است.
در کشور ما که هنوز زیرساخت های حمل و نقل عمومی نظیر مترو و اتوبوس و خدمات بین شهری کافی برای شهروندان وجود ندارد، استفاده از خودروهای شخصی زیاد است و در این شرایط، نیاز به پمپ های بنزین هم بیشتر و بیشتر شده است. همانطور که در فاصله نزدیک هر خانه ای باید مراکز خرید و درمانی و حمل و نقلی باشد، باید یک پمپ بنزین هم وجود داشته باشد یا در مسیرهای بین راهی، هرچه تعداد پمپ بنزین ها بیشتر باشد، خیال مسافران راحت تر است.
در حال حاضر تقریبا تمام جایگاه ها به شکل خصوصی مجوز گرفته و فعالیت می کنند و جایگاه داری یکی از شغل های پر دردسر؛ اما پر درآمد محسوب می شود؛ اما این جمله را هم زیاد شنیده ایم که «پمپ بنزینی ها پول پارو نمی کنند» یعنی باید دید هزینه های جایگاه، دستمزد کارگر، هزینه های بالای تعمیر و نگهداری تلمبه های سوخت و سایر الزام های نگهداری جایگاه در مقابل در آمد و درصدی که از محل فروش بنزین حاصل می شود، کمتر است و صرفه اقتصادی دارد یا نه! از سوی دیگر داشتن پمپ بنزین در هر منطقه یا شهر متقاوت است و به قول معروف در جایی که تراکم و گرانی زمین بیشتر است، پمپ بنزین هم بیشتر درآمد خواهد داشت. برخی پمپ بنزین ها، کوچک و با فضای محدودی هستند و امکانات جانبی برای رفاه شهروندان ندارند و برخی دیگر فضای راحت تری را برای حضور و خرید بیشتر در مجتمع شان فراهم می کنند.
یکی از اتفاقات خوب شهری برای شهروندان این است که شانس بیاورند و وقتی به پمپ بنزین می روند، خلوت باشد تا زمان کمی را در صف آن بمانند. تعداد کم جایگاه ها و حجم بالای خودروها بخصوص در شهرهای بزرگ، یکی از مشکلات مهم است که بیشتر شهرهای بزرگ به آن دچار هستند؛ اما از آنجا که همه ما زمان زیادی را در پمپ های بنزین می گذرانیم و به قولی کارمان زیاد به این مراکز می خورد، لازم است مواردی از ایمنی را هم جایگاه ها و هم شهروندانی که به آنجا مراجعه می کنند، رعایت کنند.
یک پمپ بنزین در سه بخش سازه، تجهیزات برقی و مکانیکی و تجهیزات و الزام های ایمنی و حفاظتی شکل می گیرد و هر کدام از این بخش ها باید در ارتباط و تکمیل کننده هم باشند. به همین دلیل در طراحی جایگاه سوخت باید فرایند ورود، سوخت گیری و خروج خودروها در نهایت سادگی، سرعت و امنیت طراحی شود. جایگاه های سوخت می توانند مواردی مثل تعمیرگاه، سوپر مارکت، کارواش، سرویس بهداشتی و … را در کنار خود داشته باشند؛ اما این فضاها باید با فاصله و کاملا دور از فضای سوخت گیری باشد تا به صورت مستقیم با عموم مردم در ارتباط نباشد.
طراحی جایگاه سوخت از سوی مشاور ذیصلاح دارای رتبه لازم از سازمان مدیریت و برنامه ریزی یا پروانه اشتغال از سازمان نظام مهندسی انجام می شود و تمامی استانداردهای مورد قبول شرکت ملی نفت ایران از جمله IPS، API، NFPA، ASME، ANSI، BS، EN در روند ساخت الزامی است. همچنین تمامی الزام ها باید در مباحث مقررات ملی ساختمان، استانداردهای بین المللی معماری و آیین نامه 2800 زلزله در طراحی و احداث جایگاه رعایت شود.
انتخاب زمین مناسب، نیاز به بررسی دقیق، جامع و کامل دارد و فاکتورهای زیادی در پیدا کردن زمین استاندارد که مورد تایید کارشناسان مربوطه باشد، دخیل است. وضعیت توپوگرافی، بافت محله و عرض گذر، بار ترافیک سواره رو و عرض پیاده رو و خیابان های دسترسی به زمین جایگاه برای ورود و خروج از جمله موضوعات مهم قابل بررسی در انتخاب زمین است، ضمن اینکه احداث جایگاه سوخت در تقاطع ها، میادین و مجاور مراکز تجمع عموم مجاز نیست.
دفن و قرار گرفتن مخزن جایگاه در داخل حوضچه بتنی مسلح ایزوله، قرار گرفتن تمامی لوله کشی و کابل کشی های مسیر تردد خودروها در کانال های بتنی، محل توقف و سوخت گیری وسایل نقلیه باید پایین تر از دیسپنسر (پمپ) باشد و شیب سطح محل استقرار خودروها باید عرضی باشد، به نحوی که در صورت عمل نکردن ترمز خودروها، منجر به حرکت آنها نشود.
ضمن اینکه خیابان های دوطرفه و یکطرفه که جایگاه های کوچک در آنها احداث می شود، باید به ترتیب دارای حداقل 6 خط و 3 خط عبوری باشند. حداقل محدوده مورد نیاز برای استقرار تاسیسات جایگاه 8 متر عرض در 20 متر طول است و همچنین مسیر عبور عابران پیاده، باید علاوه بر این ابعاد، در عرض در نظر گرفته شود.
زمین جایگاه سوخت هم نباید در مجاورت مدارس، مجتمع های آموزشی، ساختمان پزشکان، بیمارستان ها، آسایشگاه ها، مساجد، سینماها و همچنین سالن های ورزشی، هتل ها، رستوران ها، ساختمان های اداری و سایر ابنیه و مراکز تجمع که برای بیش از 50 نفر طراحی شده باشند، قرار داشته باشد.
هم اکنون بیش از 6 هزار جایگاه عرضه سوخت در سراسر کشور فعال است که شلوغ ترین و پرترددترین آنها در کلانشهرهایی مثل تهران فعالیت می کنند. این جایگاه ها که روزانه مقادیر زیادی بنزین و گازوییل را در اختیار شهروندان قرار می دهند، تقریبا همیشه پر مشتری وشلوغ هستند و این یعنی، احداث پمپ بنزین به حد اشباع نرسیده؛ اما نبود زمین مناسب و کافی چنین مجالی را نداده است.
مشعل صنعت نفت، از صنايع پيچيده و با ريسک بالاست که بروز حوادث در آن می تواند خسارت هاي جاني و مالي جبران ناپذيري به همراه داشته باشد. در طول تاريخ، حوادث زيادي در اين صنعت رخ داده که پيامدهاي فراواني در برداشته است؛ از اين رو اهميت درس آموزي از حوادث و سوانح در اين صنعت، براي شناسايي مناطق پر ريسک چند برابر می شود. همان طور که می دانيد، دانش به دست آمده در مورد علل حادثه، می تواند اجازه استقرار اقدام هاي پيشگيرانه و کاهش دهنده حوادث در محل را صادر کند، ضمن آنکه بازخورد ناشي از آن سبب بهبود رفتار ايمني در افراد مستقر در فضاي صنعت نفت می شود. با بهره مندي از نکات «درس آموزي از حوادث»، می توان از نوع وقايع ناخواسته تشديدکننده و بازدارنده آن، عواقب احتمالي وقايع ناخواسته و... به اقدام هاي کنترلي که می تواند عواقب ناشي از حوادث را محدود کند، دست يافت. به دليل اهميت اين موضوع، هفته نامه «مشعل» قصد دارد با چاپ برخي «درس آموزي از حوادث صنعت نفت ايران و جهان»، گامي در مسير کاهش حوادث بر دارد. در ادامه، درس آموزي از «انفجار و آتش سوزی در واحد آمونیاک» را می خوانيد.
ساعت 13 و 59 دقیقه در حین انجام عملیات سنگ زنی جهت برداشتن BOX شش اینچ نصب شده روی خط 32 اینج ورودی MDEA به برج جذب، ناگهان یک سوراخ بزرگ روی محل سنگ زنی پدید آمده و در نتیجه خط لوله مذکور دچار پارگی شده است که باعث تخلیه MDEA ورودی به برج با فشار معادل 36bar، از سرویس خارج شدن پمپ MDEA و متعاقب آن برگشت گاز فرآیند به خط 32 اینچ و در نهایت خروج از محل پارگی شده است.
پس از انتشار حجم قابل توجه گاز فرآیند در محوطه واحد و وجود منابع جرقه (همانند کولرهای گازی آنالایزور) انفجار بزرگی رخ داده و به دنبال آن منابع قابل اشتعال در محوطه همانند الوارهای چوبی، عایق های خط لوله و کابل های برق و ابزار دقیق دچار حریق شده اند. با اعلام وضعیت، خودروی آتش نشانی مستقر در سایت به محل حادثه اعزام شده و همچنین پس از شنیده شده صدای انفجار و نیز دود برخاسته حاصل از آن، بلافاصله خودروهای آتش نشانی و تجهیزات مبارزه با حریق به محل حادثه اعزام شده اند.
عملیات مبارزه با حریق و خنک کاری واحد لحظاتی پس از حادثه آغاز شده و در ساعت 16 و 25 دقیقه روز حادثه، حریق کنترل شده و ساعت 17 و 11 دقیقه به طور کامل اطفا و تجهیزات کاملات کولینگ می شوند.
تهیه دستورعمل مدون جهت انجام فعالیت های تعمیراتی غیر روتین در شرایط در سرویس بودن تجهیزات/ استقرار کامل سیستم مدیریت
ایمنی فرآیند بخصوص در مواردی همچون حفظ سرمایه های فیزیکی و مکانیکی سازمان، مدیریت تغییر، ارزیابی ریسک، کنترل عملیات، اقدام اصلاحی/ پیشگیرانه
بررسی دقیق علل خوردگی برج و خطوط a- MDEA و پیش بینی اقدام های اصلاحی مورد نیاز و بهره گیری از نتایج بررسی در طرح های در حال احداث
انجام ممیزی های مدیریت ایمنی فرآیند بر اساس استاندارد به طور دوره ای جهت کلیه مجتمع های تولید زیر مجموعه
پیاده سازی برنامه آموزشی اثر بخش جهت بالا بردن دانش کارکنان گروه های مختلف بهره برداری، تعمیرات و خدمات فنی در خصوص موارد ایمنی مرتبط با فرآیند طبق استاندارد AP1200
تقویت حافظه سازمانی از طریق مکتوب سازی رویدادهای قبلی و انتقال تجربیات کارکنان با تجربه به کارکنان کم تجربه تر بویژه افراد تازه استخدام ونیز توجه جدی به تجزیه و تحلیل دقیق حوادث، رویدادها و شبه حوادث
به روز رسانی سیستم های مدیریت تعمیر و نگهداری و توجه بیش از پیش و نیز انجام تعمیرات پیشگیرانه موثر/ توجه به آخرین ویرایش استانداردهای بازرسی فنی و تعمیرات در صدور دستور کارهای بازرسی
استقرار سیستم بازرسی بر مبنای ریسک (RBI) مبتنی بر استانداردهای 580، 581 API
انجام مانورهای دوره ای موثرتر و تهیه گزارشات تحلیلی پس از انجام این مانورها
در سال 1973 میلادی پس از جنگ یوم کیپور، میان رژیم صهیونیستی و ائتلافی از کشورهای عربی، تولیدکنندگان نفت در منطقه خاورمیانه، صادرات نفت خام خود را به دلیل حمایت ایالات متحده آمریکا از رژیم اشغالگر قدس تحریم کردند.
در پی این رخداد، جهان با چالش و بحرانی جدی در حوزه انرژی و به همراه آن ابعادی حماسی روبه رو شد. حال دنیل یرگین، نویسنده کتاب تاریخ جهانی نفت، اقتصاددان مطرح آمریکایی و برنده جایزه پولیتزر جهان معتقد است که بحران انرژی کنونی، می تواند بسیار شدیدتر از بحران نفتی دهه 70 میلادی باشد.
در بحران نفتی این دهه، در پی تحریم صادرات نفت کشورهای عربی به ایالات متحده آمریکا، قیمت جهانی نفت خام طی سه ماه، چهار برابر شد. در آن زمان واشنگتن بر این باور بود که از دست رفتن سهم بازار به کشورهای عربی، تولیدکننده نفت، آسیب مالی می رساند؛ اما در عوض، تولیدکنندگان با قیمت های بسیار بالاتر، کاهش سهم بازار خود را جبران کردند.
با این حال، مصرف کنندگان در ایالات متحده آمریکا ضربه شدیدی را به شکل کمبود سوخت و اقدام های فوری صرفه جویی در انرژی متحمل شدند؛ زیرا مصرف نفت این کشور برای چند دهه به لطف نفت خام ارزان خاورمیانه، در حال افزایش بی وقفه بوده است.
اگرچه تحریم های دوران بحران نفتی دهه 70 میلادی، اروپایی ها را شامل نمی شد؛ اما قاره سبز به دلیل افزایش قیمت ها در پی تحریم صادرات نفت به آمریکا ازسوی کشورهای عربی تولیدکننده نفت خام آسیب بیشتری دید، به طوری که کشورهای اروپایی مجبور به انجام اقدام هایی از قبیل سهمیه بندی سوخت و وضع محدودیت سرعت عبور و مرور خودروها در جاده ها و بزرگراه ها با هدف صرفه جویی در مصرف سوخت شدند.
این اقدام درباره محدودیت های سرعت، ممکن است برای افرادی که از توصیه های آژانس بین المللی انرژی به منظور کاستن از مصرف نفت و انرژی پیروی می کنند، آشنا به نظر برسد.
این راهکار، یکی از 10 گام ضروری است که آژانس بین المللی انرژی به منظور کاهش وابستگی اتحادیه اروپا به سوخت های فسیلی روسیه در فهرست خود آورده است.
یرگین، در گفت وگو با خبرگزاری بلومبرگ اعلام کرد: کمبود امروز، همه سوخت های فسیلی را شامل می شود و تنها به نفت خام اختصاص ندارد، بنابراین می توان گفت بحران کنونی انرژی می تواند بدتر از بحران دهه 70 میلادی باشد.
وی گفته است: من فکر می کنم شرایط کنونی که جهان با آن دست و پنجه نرم می کند، به طور بالقوه بدتر از بحران نفتی دهه 70 میلادی است؛ زیرا انواع انرژی از جمله نفت خام، گاز طبیعی و زغال سنگ و در عین حال دو کشور را که هر دو از ابرقدرت های هسته ای جهان هستند، شامل می شود.
صرف نظر از ناراحتی قابل درکی که بخش دوم گفته های یرگین برای شهروندان اروپا و آمریکای شمالی به همراه خواهد داشت، بخش نخست سخنان وی بیانگر واقعیت هاست.
اروپا تقریبا به نیمی از نیاز خود به زغال سنگ و گاز طبیعی و حدود یک چهارم نفت خام خود متکی به واردات از روسیه است و اتحادیه اروپا بتازگی تصمیم گرفته است برای اعمال تحریم و محدودیت ها علیه روسیه و بستن راه های درآمدی این کشور به دلیل درگیری ها بین مسکو و کی یف، واردات زغال سنگ از روسیه را ممنوع کند. این موردی است که پس از اعلام ممنوعیت اتفاق می افتد که البته هنوز تأیید نشده است.
اندونزی، قیمت زغال سنگ خود را تا 42 درصد افزایش داد. معدنچیان زغال سنگ در استرالیا گزارش دادند که توانایی محدودی برای جایگزینی زغال سنگ روسیه دارند و قیمت زغال سنگ آسیا در میان گزارشها مبنی بر اینکه خریداران اروپایی به دنبال زغال سنگ جایگزین هستند، افزایش یافت.
آنچه در بازار زغال سنگ اتفاق می افتد، تا حدودی مشابه همان شرایطی است که در بازارهای جهانی نفت خام و گاز طبیعی رخ خواهد داد.
همانطور که یرگین در گفت وگو با بلومبرگ به آن اشاره کرد، بازار جهانی گاز طبیعی اکنون با محدودیت شدید عرضه روبه روست و در صورت توقف جریان گاز روسیه، جایگزینی آماده برای گاز روسیه وجود ندارد، این در حالی است که تولیدکنندگان گاز طبیعی مایع شده (ال ان جی) در ایالات متحده آمریکا برای افزایش صادرات در تلاش هستند.
دیوید بلکمون، یک کارشناس دیگر حوزه انرژی بتازگی در پادکستی با عنوان انتقال انرژی یک گام فراتر رفت و گفت ایالات متحده آمریکا، ابزار فیزیکی لازم برای تحقق وعده جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا به اتحادیه اروپا مبنی بر تأمین 15 میلیارد مترمکعب گاز اضافی را در اختیار ندارد.
بلکمون همچنین به زمان لازم برای افزایش تولید گاز و توسعه ظرفیت مایع سازی و در عین حال، ناوگان محدود شناورهای ویژه حمل ال ان جی و تعهدهای صادراتی این سوخت به دیگر خریداران موجود اشاره کرد.
در شرایط عرضه محدود سوخت فسیلی و اوضاعی که به نظر می رسد تقاضا به طور قابل توجهی از عرضه فراتر رفته است، اکنون شرایط حتی بدون هیچ گونه تحریم نفت یا گاز، بحرانی است. با این حال یک مقام ارشد اتحادیه اروپا اشاره کرده است که احتمال دارد در مقطعی، این اقدام ضرورت پیدا کند.
هزینه زندگی در سراسر قاره سبز در حال افزایش است و دولت ها در تلاش برای مهار این بحران هستند. اگر اتحادیه اروپا مسیر تحریم را طی کند، نتایج می تواند فاجعه آمیز باشد، همانطور که تا حدودی همه تحلیلگران در این باره هشدار داده اند.
منبع : اویل پرایس
نویسنده : آیرنا اسلاو
مترجم : امیر دشتی
پژوهشگاه صنعت نفت
رئیس پژوهشگاه صنعت نفت گفت: تحول در نظام حکمرانی پژوهشگاه صنعت نفت، در زمره پروژه های اولویت دار و در حال اجراست که همز مان با آغاز به کار دولت سیزدهم، پیشرفت قابل توجهی داشته است.
جعفر توفیقی اظهار کرد: نظام حکمرانی در هر سازمان، به طور مستقیم بر کیفیت و کمیت دستاوردها و اثربخشی آن سازمان در صنعت، تحول و پیشرفت آن بسیار تأثیرگذار است.
وی در تشریح پروژه های مختلف در زمینه تحول در نظام حکمرانی عنوان کرد: برای سازمان های پژوهش و فناوری مانند پژوهشگاه صنعت نفت، رقابت در بازار فناوری و الگوی کسب وکار اهمیت ویژه ای دارد. به این معنا که همه ابعاد الگو از جمله شناسایی نیازهای صنعت از ابتدای شناخت مسأله تا حل مشکل و ارائه راه حل و همراهی نزدیک، اثبات فناوری در صنعت و سرانجام معرفی روش های تجاری سازی به طور دقیق مورد مشاهده و بازنگری قرار می گیرد.
رئیس پژوهشگاه صنعت نفت با بیان اینکه پژوهشگاه، یک سازمان پروژه محور است، گفت: هم اکنون بالغ بر ۳۰۰ پروژه صنعتی در دست پژوهشگاه است، بنابراین بازنگری و بهبود مدیریت پروژه از عوامل مهم به شمار می رود.توفیقی همچنین با تأکید بر ضرورت بهینه سازی چرخه عمر سازمان عنوان کرد: سازمان ها به طور معمول پس از پشت سر گذاشتن یک دوره رشد و بلوغ، وارد دوره ای می شوند که طی آن کاهش رشد و از دست دادن بازار را تجربه می کنند و اگر هوشمندانه با این چالش روبه رو نشوند، در عمل از رقابت در بازار فناوری حذف می شوند. برای شفافیت هر چه بیشتر می توان «تحول دیجیتال» را در نظر گرفت.
رئیس پژوهشگاه صنعت نفت با اشاره به اینکه پژوهشگاه صنعت نفت باید برای نیازآفرینی به عنوان شریک راهبردی در کنار صنعت قرار گیرد، اعلام کرد: ما منتظر نمی مانیم تا صنعت با مشکل روبه رو شود و بعد از آن به ما مراجعه کند؛ بلکه اکنون در بخش های مختلفی از صنعت حضور داریم و با برگزاری نشست ها و تحلیل فناوری، رفتار آن صنعت را مورد مطالعه قرار می دهیم تا به این تشخیص برسیم که ممکن است در آینده نزدیک، با چه چالش هایی در حوزه فناوری دست به گریبان باشد یا از سوی دیگر فناوری های نوظهور را به آن معرفی کنیم.
وی با اشاره به اهمیت طرح احیای چاه های کم بازده برای دولت سیزدهم افزود: وزارت نفت، شرکت های دانش بنیان را فراخوانده است تا چاه های کم بازده را در اختیارشان قرار دهد و از آنجا که پژوهشگاه صنعت نفت تجربه ای وافر در زمینه مطالعات میدان های کشور دارد، بناست محور فعالیت های این شرکت های دانش بنیان قرار گیرد و اطلاعات و داده های مرتبط را در اختیار آنها قرار دهد تا بتوانند با حمایت های شرکت ملی نفت ایران و وزارت نفت، در کمترین زمان ممکن به نتیجه مطلوب برسند؛ زیرا سرمایه های بسیار ارزشمندی در این چاه ها نهفته است.
رئیس پژوهشگاه صنعت نفت تأکید کرد: به دلیل اینکه دولت سیزدهم نسبت به حضور استارت آپ ها و شرکت های دانش بنیان جدی و مصر است، پژوهشگاه صنعت نفت قصد دارد مرکز نوآوری خود را که از دو سال پیش فعال شده است، به منظور حضور استارت آپ ها و شرکت های دانش بنیان و همکاری با پارک نوآوری و فناوری صنعت نفت تقویت کند و عملکرد آن را سرعت ببخشد.
شرکت نفت و گاز پارس
معاون پشتیبانی و عملیات شرکت نفت و گاز پارس از بازگشت خط لوله فاز ۱۶ پارس جنوبی عملیاتی خبر داد.
یحیی رشیدی گفت: با تعمیر و بازسازی بخش آسیب دیده خط لوله ۳۲ اینچ دریایی انتقال گاز فاز ۱۶ پارس جنوبی، بهره برداری از این سکو از سر گرفته شد.
وی با اشاره به اینکه خط لوله دریایی فاز ۱۶، دهم دی پارسال به دلیل ایجاد نشتی در بستر دریا دچار توقف شد، اظهار کرد: پس از بررسی و شناسایی موقعیت حادثه، خروجی های سکو بسته و نشتی به طور کامل مهار شد و در ادامه با تلاش همکاران، نسبت به بازسازی بخش آسیب دیده این خط لوله اقدام و خوشبختانه پس از تعویض بخش مورد نظر و انجام تست خط، سکوی SPD16 آماده ارسال گاز به پالایشگاه خشکی شد.
معاون پشتیبانی و عملیات شرکت نفت و گاز پارس، تدابیر اجرا شده و تلاش کارکنان سکوهای گازی برای تولید حداکثری گاز را بسیار مهم اعلام کرد و افزود: خوشبختانه در زمستان سال ۱۴۰۰ توانستیم با حداکثر تولید از سکوهای در حال بهره برداری، سوخت مورد نیاز کشور را تأمین کنیم، ضمن اینکه عملکرد صحیح وزارت نفت در زمینه مصرف انرژی نیز تعیین کننده بود.
رشیدی با اشاره به اقدام های صورت گرفته به منظور بازسازی خط لوله دریایی فاز ۱۶ پارس جنوبی تصریح کرد: با توجه به آسیب دیدگی این خط لوله، به دستور مدیریت ارشد، تعمیر بخش آسیب دیده با سرعت در دستور کار قرار گرفت و با بهره گیری از توان داخلی، ساخت اسپول (Spool) به منظور نصب در دریا و تعویض بخش آسیب دیده این خط لوله ۳۲ اینچ در اسکله بندری پارس آغاز شد.
وی با بیان اینکه خطوط لوله ۳۲ اینچ دریایی پارس جنوبی برای انتقال گاز ترش سکوها به پالایشگاه های خشکی طراحی شده، اظهار کرد: برای تعمیر و تعویض این خطوط از فناوری فلنج های هوشمند استفاده می شود و به دلیل ضرورت تأمین اقلام اضطراری تعمیر، خوشبختانه طی همکاری با شرکت دانش بنیان ایرانی، این تجهیز، پیش از این ساخته و در کمتر از مدت ۲۰ روز برای به کارگیری در موقعیت خط لوله سکوی فاز ۱۶، به بندر پارس یک در عسلویه منتقل شد.
رشیدی با اشاره به تکمیل عملیات ساخت و تست اسپول به طول ۸۰ متر در مجتمع بندری پارس یک گفت: با اتمام این عملیات، اسپول ساخته شده به همراه فلنج های هوشمند، پس از انتقال از طریق بارج شناور به موقعیت خط لوله آسیب دیده در خلیج فارس، نصب و بعد از انجام تست های مربوطه وارد مدار بهره برداری شد.
شرکت پایانه های نفتی ایران
مدیرعامل شرکت پایانه های نفتی ایران، نیروی انسانی را مهم ترین رکن یک سازمان خواند و گفت: خوشبختانه این شرکت از این ثروت بزرگ غنی است. عباس اسدروز در نشست با مدیران منابع انسانی این شرکت اظهار کرد: آنچه در سازمان سبب بهره وری واقعی، مداوم و مستمر می شود، سرمایه انسانی متعهد و متخصص است که خوشبختانه شرکت پایانه های نفتی ایران از این ثروت بزرگ، غنی است و نیروی انسانی شرکت سرشار از خلاقیت و نوآوری هستند. وی افزود: افزایش رضایت شغلی و زنده نگه داشتن روحیه تلاش و شنیدن چالش ها و مشکلات و رفع آنها از برنامه های مهمی است که همواره باید مورد توجه قرار گیرد و برای بهبود آن تلاش کنیم.
مدیرعامل شرکت پایانه های نفتی اظهار کرد: مدیریت خدمات پشتیبانی، به عنوان یکی از مهم ترین مدیریت های شرکت است؛ زیرا عملکرد این مدیریت، همواره با رضایت کارکنان و خانواده های آنها مرتبط است و کوچک ترین خللی در تأمین رضایتمندی کارکنان سبب می شود عملکردش تحت تأثیر قرار گیرد. وی تصریح کرد: مهم ترین مأموریت مدیریت خدمات پشتیبانی، ارائه خدمات مستمر و پایدار در زمینه های رفاهی، ورزشی، فرهنگی - هنری، مشاوره و روان شناختی، تعمیرات و بهسازی اماکن و مهمانسرا، عملیات تأمین خودرویی و ماشین آلات در پشتیبانی از فرایند عملیات است که شایسته است این مدیریت، برای تحقق مأموریت خود همه تلاش را داشته باشد و همواره در ارائه خدمات رفاهی و پشتیبانی، همچنین تأمین رضایتمندی و سلامت روحی و روانی کارکنان و خانواده های آنان به عنوان یک مدیریت سرآمد تلقی شود.
صندوق های بازنشستگی صنعت نفت
رئیس هیأت رئیسه صندوق های بازنشستگی صنعت نفت در خلال نشست برخط با رؤسای مناطق و نمایندگی های صندوق ها در سراسر کشور گفت: صندوق های بازنشستگی، پس انداز و رفاه کارکنان صنعت نفت، دارای شخصیت حقوقی، مالی و اداری مستقل است که طبق اساسنامه خود اداره می شود، از این رو استقلال صندوق ها باید حفظ شود.عبدالحسین بیات افزود: دلیل پایداری و ماندگاری صندوق های بازنشستگی صنعت نفت، استقلال آن بوده و است، بنابراین صندوق ها و تمامی وجوه و دارایی های در اختیار و درآمدهای آن به شخصیت حقوقی خود صندوق تعلق دارد و مطلقاً جزو اموال، وجوه و درآمدها و دارایی های دولتی، وزارت نفت و شرکت های اصلی و فرعی تابع آن یا دیگر اشخاص نبوده و به هیأت امنای صندوق به عنوان امین سپرده شده است.
وی ادامه داد: صندوق های بازنشستگی نفت به عنوان بنگاه اقتصادی بر ارکان تخصصی اش استوار و وابسته خواهد بود.
شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی ایران
مدیرعامل شرکت پالایش و پخش فراورده های نفتی با بیان اینکه اصلاح مصرف سوخت، تنها راهکار جبران افزایش سرانه مصرف بنزین است، گفت: برای جبران افزایش سرانه مصرف باید فکری دیگر اندیشیده شود، در غیر این صورت تراز، ظرف یکی دو سال آینده منفی خواهد شد.جلیل سالاری درباره مصرف بنزین در ایام نوروز ۱۴۰۱ گفت: تعداد خودروهای فرسوده به موازات تولید در گذشته از چرخه خارج می شد؛ اما امروز با افزایش تولید خودروسازی ها در عمل انباشت خودرو و مصرف بالای بنزین را شاهد هستیم.
وی با اشاره به رفع نسبی مشکل کرونا و افزایش تردد و میزان مصرف بنزین افزود: از ۲۵ اسفند ۱۴۰۰ تا ۱۴ فروردین ۱۴۰۱ میانگین مصرف روزانه حدود ۲۵ میلیون لیتر بنزین با افزایش روبه رو بوده که روند رشد مصرف را نسبت به پارسال تا مرز ۱۲ درصد نشان می دهد
.مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی ایران با بیان اینکه عمده طرح های توسعه ای به سمت دانش بنیان ها بوده و پتروپالایشگاه ها از نظر بازده اقتصادی و تأمین نیازهای کشور مهم تلقی می شود، تصریح کرد: در این باره در گذشته نیز مجوزهایی تخصیص داده شده بود و دولت پیشنهادی به مجلس ارائه کرد که در بودجه ۱۴۰۱ نیز آمده است.سالاری اظهار کرد: اجازه داده شده با مشارکت بخش خصوصی، پالایشگاهی با ظرفیت پالایش روزانه ۳۰۰ هزار بشکه مبتنی بر موادی با پایه پتروشیمی ساخته شود که از محل آن، ۳۵ درصد خروجی که پیش تر در حوزه پالایشگاهی وجود نداشته را خواهیم داشت و تلاش می شود از حوزه دانش بنیان داخلی استفاده کنیم.وی ساخت پالایشگاه را با هدف دوری از خام فروشی و حرکت به سمت صادرات مطرح کرد و گفت: پالایشگاه خلیج فارس ۸ سال و با سرمایه2/4دهم میلیارد یورویی ساخته شد که اولین شرکت بورسی است.
مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی ایران با بیان اینکه ساخت پالایشگاه جدید نیازمند زمانی ۴ تا ۶ ساله است، افزود: برای جبران افزایش سرانه مصرف باید فکری دیگر اندیشیده شود، در غیر این صورت تراز، ظرف یکی دو سال آینده منفی خواهد شد، بنابراین باید بهینه سازی مصرف انرژی را اولویت قرار دهیم و در حوزه وزارت نفت سعی شده سازوکارها تغییر کند. برای نمونه در چرخه حمل ونقل و سوخت، بر شبکه خطوط تمرکز شده تا جابه جایی جاده ای کاهش یابد و تبعات محیط زیستی نیز کمتر شود.سالاری از جوان سازی ناوگان خودرویی نیز خبر داد و گفت: این موضوع منتظر تأمین اعتبار است و در پی آن روزانه ۴ تا ۵ میلیون لیتر کاهش مصرف سوخت خواهیم داشت. در غیر این صورت هر یکی دو سال باید پالایشگاهی جدید بسازیم که در نتیجه مصرف کل نفت خام به جای صادرات وارد چرخه حمل ونقل خواهد شد.وی تصریح کرد: تکالیفی در قانون هوای پاک نیز آمده و در بخش خودرو، باید به سمت روند کاهش آلایندگی پیش رویم، همسو با این موضوع ۲۰ میلیون لیتر گاز طبیعی فشرده (سی ان جی) به جای بنزین معادل سازی شد و مشکل تراز سوخت را حل کرد؛ اما این رویه پایدار نیست.معاون وزیر نفت در امور پالایش و پخش بازده پایین نیروگاه ها را نیازمند نوسازی و بازسازی خواند و اظهار کرد: سیاست ها ارتباطی به مسائل تحریمی ندارد؛ زیرا در داخل امکان اجرای آن وجود دارد، طرح های پیش بینی شده نیز سعی دارد به بودجه دولت ارتباط پیدا نکند و بحث بر سر این است که در چرخه مدیریت سوخت، بازنگری کنیم و کاهش سن ناوگان را داشته باشیم.
وزیر نفت با صدور احکامی جداگانه، احمد شکری و حسن عباس زاده را به عنوان عضو اصلی هیأت مدیره شرکت ملی صنایع پتروشیمی منصوب کرد.
در احکام جداگانه جواد اوجی به شکری و عباس زاده آمده است:
«با عنایت به تعهد، تجربه و تخصص جنابعالی، به استناد ماده (۵) قانون وظایف و اختیارات وزارت نفت مصوب ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۱ مجلس شورای اسلامی و مواد (۱۷) و (۱۸) اساسنامه شرکت ملی صنایع پتروشیمی و حسب اختیارات تفویضی به وزیر نفت از سوی مجمع عمومی شرکت، به موجب این حکم برای مدت سه سال به عنوان «عضو اصلی هیأت مدیره شرکت ملی صنایع پتروشیمی» منصوب می شوید.
از خداوند قادر متعال برای جنابعالی در این مسؤولیت خطیر با همکاری دیگر اعضای محترم هیأت مدیره شرکت، توفیق خدمت به مردم و صیانت از اموال و امانت ملی که به شما سپرده می شود را مسألت دارم.»
مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران با صدور حکمی، مهدی حیدری را به عنوان مدیرعامل شرکت نفت مناطق مرکزی ایران منصوب کرد.
در حکم محسن خجسته مهر خطاب به حیدری آمده است:
«نظر به تعهد، تخصص و تجربیات ارزشمند جنابعالی، به موجب این حکم به عنوان «مدیرعامل و عضو اصلی هیأت مدیره شرکت نفت مناطق مرکزی ایران» منصوب می شوید.
ارتقای توان توسعه ای و عملیاتی شرکت و هدایت و نظارت حرفه ای بر عملکرد شرکت های فرعی تابعه، جبران افت ظرفیت تولید میادین با اجرای طرح های اولویت دار و نیمه تمام بویژه طرح های تقویت فشار گاز، اهتمام ویژه بر راهبری و اجرای بخش بالادستی پروژه های ذخیره سازی گاز، اجرای مجدانه طرح های مصوب ازدیاد برداشت و تزریق گاز به منظور صیانت از مخازن، اجرای به موقع طرح های نوسازی، بهسازی و تعمیرات بهینه تأسیسات و تجهیزات ثابت و دوار، جذب و به کارگیری نیروهای مؤمن، شایسته و با استعداد و استفاده از مدیران انقلابی توانمند، متخصص و فسادستیز، تقویت توانمندی های تخصصی، مدیریتی، مهارتی و اخلاق حرفه ای در کلیه سطوح سازمان و ..... از جمله موارد مورد تاکید در حیطه مسؤولیت های جنابعالی است.
امید است با اتکال به خداوند متعال و همکاری مدیران و کارکنان ارزشمند آن شرکت، در انجام مأموریت های محوله موفق باشید.»
پتروشیمی بندر امام
پتروشیمی بندر امام، نقشه ساخت بیش از ۶۰۰ قطعه صنعتی را که فاقد نقشه بودند، برای داخلی سازی تهیه و تدوین کرد.
بسیاری از تجهیزات حساس، فرایندی هستند که امکان از سرویس خارج کردن آنها در زمان تولید وجود ندارد و در صورت بروز هرگونه مشکل برای هریک از این قطعات، با توجه به نبود نقشه ساخت، نیاز است نمونه قطعه برای انجام ساخت در اختیار شرکت های سازنده قرار گیرد یا قطعات بسیار ساده از خارج از کشور تهیه شوند که افزون بر صرف هزینه های بالا، زمان بسیار زیادی را نیز برای تأمین به خود اختصاص می دهد.
پتروشیمی بندر امام در بخش خدمات فنی کالا و ساخت، از ابتدای سال ۱۴۰۰ تجهیزات مهمی را که قطعات آنها فاقد نقشه بودند، با استفاده از فرصت ایجادشده در تعمیرات اساسی در واحدهای عملیاتی شناسایی کرد و به محض از سرویس خارج شدن هر یک از آنها در واحدهای عملیاتی، به وسیله دستگاه 3 D scanner پیشرفته و از سوی شرکت های توانمند دانش بنیان نقشه ساخت قطعات این دستگاه ها را تهیه کرد که تاکنون این کار برای بیش از 600 قطعه که فاقد نقشه ساخت بودند، به مرحله اجرا رسیده است.
افزون بر تهیه نقشه های ساخت قطعات یاد شده، متریال هریک از این قطعات نیز از سوی دستگاه XRF و با حضور کارشناسان داخلی و حرفه ای مشخص و در نقشه های ساخت لحاظ شده است.
با اقدام های انجام شده، دیگر نیازی به قطع فرایند تولید نیست و پیش از آنکه این تجهیزات از سرویس خارج شوند، امکان ساخت قطعات آنها مهیا خواهد بود که این موضوع افزون بر شتاب بخشی به روند داخلی سازی قطعات در رفع موانع و پایداری تولید آثار خیره کننده ای خواهد داشت.
پتروشیمی بندر امام، با عملکردی کم نظیر در حوزه داخلی سازی و مشارکت با شرکت های دانش بنیان تاکنون بسیاری از کاتالیست ها، مواد شیمیایی، تجهیزات و قطعات صنعتی خود را داخلی سازی کرده است.
شرکت پالایش گاز ایلام
مدیرعامل شرکت پالایش گاز ایلام اعلام کرد که واحد فناوری اطلاعات و ارتباطات این واحد صنعتی با استفاده از توان همکاران شرکت موفق به راه اندازی مرکز عملیات امنیت (SOC) شد.
روح الله نوریان با بیان اینکه در کشور شاهد رشد و تربیت متخصصان فراوانی در بحث امنیت شبکه های کامپیوتری هستیم، اظهار کرد: استفاده از تجربه ها و توان شرکت های دانش بنیان و پیشرو در بحث امنیت برای بهینه کردن بسترها و شبکه های کامپیوتری و شناسایی نقاط ضعف برای جلوگیری از نفوذ و حمله های سایبری ضرورت دارد.
وی به مخاطره ها و تهدیدهای فضای سایبری به منظور صیانت از دارایی های شرکت در برابر تهدیدهای سایبری احتمالی اشاره و تصریح کرد: این مرکز به عنوان یک سایت متمرکز پایش امنیت و مدیریت شبکه به منظور مدیریت و پایش امنیت تجهیزات، شبکه های ارتباطی و رایانه ها، نقطه تماس متمرکز برای رسیدگی به مشکلات امنیتی کاربران و راهبران شبکه، جمع آوری و آنالیز ترافیک شبکه و تولید گزارش های امنیتی در سطوح مختلف، پاسخ دهی به مشکلات و رخدادهای امنیتی، مدیریت و پایش لحظه ای تهدیدات و کاهش هزینه های مدیریت امنیت شبکه، راه اندازی شده است. طیبه نعمتی، رئیس فناوری اطلاعات و ارتباطات شرکت پالایش گاز ایلام نیز به تهیه و نصب نرم افزارها و سخت افزارهای روزآمد و استفاده از توان و تخصص همکاران واحد فاوای شرکت برای راه اندازی سیستم مدیریت امنیت شبکه اشاره کرد و گفت: برای اطمینان از عملکرد سیستم های اطلاعاتی و امنیت شبکه، اقدام به پیاده سازی سیستم مدیریت امنیت اطلاعات (ISMS) و استفاده از شرکت های توانمند داخلی برای انجام آزمون نفوذ و ارزیابی های امنیتی شده است.
شرکت ملی گاز ایران
مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران اعلام کرد که اکنون ۸۸ پروژه مربوط به ۱۹ طرح احداث خطوط لوله انتقال گاز و ایستگاه های تقویت فشار از پروژه های کلان شرکت ملی گاز ایران در حال اجراست.مجید چگنی گفت: بعضی از این پروژه ها که همگی از سوی شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران در حال اجرا هستند، شامل احداث خطوط انتقال گاز شهرها، تکمیل خطوط سراسری انتقال گاز، خط انتقال گاز دوم شمال و شمال شرق و احداث ایستگاه های تقویت فشار روی خطوط چهارم، ششم، هفتم، هشتم، نهم و یازدهم سراسری می شوند.وی کل اعتبار تخصیص یافته به این ۸۸ پروژه را بیش از ۱۶ هزار میلیارد ریال اعلام کرد و ادامه داد: گازرسانی به استان هرمزگان، احداث تأسیسات زیربنایی و ساختمانی، بهینه سازی تأسیسات خطوط و ایستگاه های در حال بهره برداری، چهار طرح پالایشی مربوط به احداث پالایشگاه گاز پارسیان، پالایشگاه گاز ایلام و ارتقای تجهیزات اندازه گیری ایستگاه گاز صادراتی بازرگان، همچنین پنج طرح ذخیره سازی در مخازن شوریجه (فاز دوم) و سراجه (فاز دوم) نیز از دیگر پروژه های کلان در حال اجرای شرکت ملی گاز ایران هستند.معاون وزیر نفت در امور گاز تصریح کرد: از دیگر پروژه های کلان در حال اجرا می توان به پروژه های تکمیل و بهبود پالایشگاه های گاز از سوی هشت شرکت پالایش گاز و دیگر پروژه های کلان گازرسانی به شهرها و روستاها و مشترکان صنعتی اشاره کرد که از طریق ۳۱ شرکت گاز استانی اجرا می شوند.چگنی در بخش دیگری از سخنان خود، از پروژه های جدید شرکت ملی گاز ایران نام برد و گفت: طرح کاهش فلرینگ/ کاهش انتشار so2، احداث تصفیه خانه های پساب تولیدی در منطقه عسلویه، پروژه های تولید ساخت بار اول فناورانه، اجرای طرح افزایش بازده بازیافت اتان در ۹ پالایشگاه پارس جنوبی، هوشمندسازی شبکه توزیع گاز طبیعی، طرح ها و پروژه های مقاوم سازی تأسیسات و ساختمان ها در شرکت های تابع شرکت ملی گاز ایران بخشی از پروژه های جدید شرکت را شامل می شوند.وی عملیات اجرایی طرح توسعه میدان ذخیره سازی شوریجه D را که چندی پیش با حضور رئیس جمهوری آغاز شد، از دیگر پروژه های فعال در سال ۱۴۰۱ اعلام کرد و گفت: با توجه به ضرورت توسعه ذخیره سازی در مدیریت سوخت زمستانی، عملیات اجرایی فاز دوم با هدف افزایش ظرفیت تزریق گاز از ۱۰ (در فاز نخست) به ۲۰۰ میلیون مترمکعب در روز (در فاز دوم) و افزایش ظرفیت برداشت گاز از ۲۰ (در فاز نخست) به ۴۰ میلیون مترمکعب در روز (در فاز دوم) برنامه ریزی شده است.
شرکت گاز استان خراسان جنوبی
مدیرعامل شرکت گاز استان خراسان جنوبی گفت: برای دومین سال پیاپی بیشترین مقدار گازرسانی روستایی در بین شرکت های گاز استانی به نام خراسان جنوبی ثبت شد.
سیدمحمود هاشمی اظهار کرد: گسترش شبکه گاز از ارکان عدالت در خدمت رسانی است که این موضوع در توسعه روستاها و کاهش دغدغه های روستاییان در مناطق محروم نقش مهمی دارد.
وی افزود: در سال ۱۴۰۰ افزون بر ارائه خدمات باکیفیت به مشترکان و استمرار گازرسانی در سراسر استان، خوشبختانه ۲۳۲ روستا با ۳۶۰۰ خانوار در استان خراسان جنوبی زیر پوشش گاز طبیعی قرار گرفت.
مدیرعامل شرکت گاز استان خراسان جنوبی با بیان اینکه اکنون ۱۶۳۳ روستای استان به شبکه گاز کشور متصل است، تصریح کرد: تا چند ماه آینده همه روستاهای دارای قابلیت گازرسانی در استان به شبکه گاز طبیعی متصل می شوند و پرونده گازرسانی به روستاهای فاقد گاز در خراسان جنوبی بسته می شود.
پالایشگاه ستاره خلیج فارس
نمایشگاه تخصصی «توسعه همکاری پالایشگاه نفت ستاره خلیج فارس با شرکت های دانش بنیان» اردیبهشت امسال برگزار می شود. این شرکت در نظر دارد با هدف اجرای منویات مقام معظم رهبری در سال مزین به نام «تولید؛ دانش بنیان، اشتغال آفرین»، نمایشگاهی را با محوریت اعلام نیازمندی های خود در حوزه های مختلف فنی و مهندسی در روزهای ۱۴ تا ۱۶ اردیبهشت امسال در محل دائمی نمایشگاه های بین المللی بندرعباس به منظور شناسایی شرکت های دانش بنیان کشور برگزار کند، از این رو از تمامی شرکت های فناور و دانش بنیان، دانشگاه ها و مراکز علمی - تحقیقاتی، پارک های علم و فناوری و دیگر مراکز که امکان ارائه خدمات به این شرکت را داشته باشند، دعوت می شود به منظور بهره مندی از فرصت ایجادشده، از این نمایشگاه بازدید فرمایند. شرکت های متقاضی برای بازدید از نمایشگاه ملزم به ثبت اطلاعات و تکمیل فرم مربوطه تا تاریخ 31 فروردین امسال هستند.علاقه مندان در صورت نیاز به کسب اطلاعات بیشتر می توانند با دبیرخانه نمایشگاه به شماره تلفن ۳۱۳۱۳۵۷۵-۰۷۶ تماس بگیرند یا از طریق پست الکترونیک exhibition@pgsoc.ir مکاتبه کنند.
شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب
شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب و دانشگاه شهید چمران اهواز با هدف ساخت تجهیزات کمپرسور دلاوال، قراردادی پژوهشی امضا کردند.
مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب در آیین امضای این قرارداد گفت: در نگاه جدید حاکم بر کشور و به تبع آن وزارت نفت و شرکت های زیرمجموعه، توجه به علم و دانش و تقویت ارتباط صنعت با دانشگاه ارتقا یابد.
علیرضا دانشی افزود: در این زمینه به دنبال علم نافع هستیم که نتیجه آن در اشتغالزایی و رونق اقتصاد محسوس باشد و انتظار داریم مجموعه دانشگاه شهید چمران اهواز نیز با انسجام و به کارگیری همه بخش ها و تخصص ها در این عرصه ورود کند.وی، ساخت قطعات و تجهیزات توربین و کمپرسور را از اولویت های این شرکت دانست و گفت: با تلاش دانشگاه و صنعت و استفاده از ظرفیت های علمی و تخصصی موجود در این دو مجموعه، می توانیم نیازهای خود را در زمینه توربین و کمپرسور برطرف کنیم.آیت الله عبدالنبی موسوی فرد، نماینده ولی فقیه در استان خوزستان و امام جمعه اهواز نیز در این مراسم گفت: دشمن در فضای مجازی به دنبال ناامید کردن مردم در رابطه با افزایش تولید نفت است.وی از اهتمام شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب و دانشگاه شهید چمران اهواز برای تقویت پیوند دانشگاه و صنعت قدردانی کرد.محمدعلی آخوندعلی، سرپرست دانشگاه شهید چمران اهواز نیز ضمن اعلام آمادگی برای تقویت همکاری با شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب به تشریح ظرفیت های علمی این دانشگاه پرداخت و گفت: این دانشگاه بیش از ۶۵۰ عضو هیأت علمی متخصص دارد که در بسیاری از حوزه ها مانند شیمی، مکانیک، محیط زیست، آب، علوم انسانی و ... می توانند مشکلات مربوط به صنعت نفت را حل کنند. وی افزود: با تقویت ارتباط با صنعت نفت و تشکیل کارگروه های تخصصی و بهره گیری از ظرفیت های موجود، می توان برای حل مسائل و مشکلات اقدام کرد.بر اساس قرارداد امضاشده میان شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب و دانشگاه شهید چمران اهواز، دانش ساخت متعادل کردن درام کمپرسورهای گازی دلاوال، بومی سازی و امکان تعویض و بازسازی قطعات در حین سرویس های دوره ای متناسب با کار عملیاتی، با صرف هزینه پایین امکانپذیر خواهد شد. این مسأله افزون بر صرفه جویی در هزینه تأمین قطعات، سبب بهبود عملکرد و راندمان کاری کمپرسور و در نتیجه افزایش بهره وری تولید خواهد شد.
شرکت نفت فلات قاره ایران
رئیس منطقه خارک شرکت نفت فلات قاره ایران با رد ادعای بعضی از رسانه ها مبنی بر سوزاندن ۱۰۰ میلیون فوت مکعب گاز در سکوی ابوذر به دلیل جایگزینی خط لوله انتقال گاز این سکو گفت: با خط لوله جایگزین برای انتقال نفت میدان ابوذر، افزون بر افزایش تولید نفت، از آلودگی محیط زیستی ایجاد شده به واسطه خط لوله قدیمی جلوگیری می شود.
علیرضا متعالی گفت: استفاده از خط لوله پیشین نفت در چند نوبت سبب بروز آلودگی محیط زیستی شده است. به همین دلیل ضمن آنکه مراحل اجرای خط اصلی در حال انجام است، استفاده از خط لوله جایگزین به صورت موقت بهترین انتخاب برای قابلیت تولید حداکثری، ایمن و پایدار بوده که آلودگی های محیط زیستی ناشی از خط لوله پیشین را به همراه نخواهد داشت.
وی با رد ادعاهای مطرح شده مبنی بر اضافه شدن گازهای سوزانده شده در مشعل گفت: استفاده نکردن از خط لوله گاز ابوذر، تفاوتی در مجموعه گازهای سوزانده شده منطقه نخواهد داشت.
رئیس منطقه خارک شرکت نفت فلات قاره ایران با بیان اینکه بیشترین مقدار گاز همراه تولیدشده در سکوی ابوذر در زمان تولید حداکثری، روزانه حدود ۴۵ میلیون فوت مکعب استاندارد است، گفت: این رقم اکنون روزانه تنها ۸ میلیون فوت مکعب و پایین تر از ظرفیت لازم کمپرسورها برای ارسال به این جزیره است، بنابراین ادعاهای مطرح شده مبنی بر سوزاندن روزانه ۱۰۰ میلیون فوت مکعب گاز حتی در شرایط تولید حداکثری صحت ندارد و مبتنی بر اطلاعات نادرست است.
به گفته متعالی، طبق زمان بندی انجام شده، پروژه اصلی خط لوله انتقال نفت سکوی ابوذر، پیش از پایان پروژه های اجرایی در خارک و نیاز به گاز در خشکی انجام می شود و از این بابت نیز جای نگرانی وجود ندارد، همچنین فراز آوری چاه های کم فشار میدان درود با گاز در زمان مورد نیاز قابل انجام است و این بخش از گاز درود در چرخه بازیافت قرار می گیرد.
وی در پایان با تشکر از دلسوزی و نگرانی اظهارشده، گفت: آنچه تنها در مدت سه ماه از سوی مجموعه کارکنان شرکت نفت فلات قاره ایران اتفاق افتاد، نشانه ای از توانمندی مجموعه بزرگ صنعت نفت و اثرگذاری قابل توجه آنها در تأمین انرژی، اقتصاد و رعایت مسائل محیط زیستی بود که همسو با فرمایش های مقام معظم رهبری و صیانت از مخازن نفت و گاز انجام شد.
قدر لیله القدر را باید دانست، ساعات آن را باید مغتنم شمرد و کاری کرد که ان شاءاللَه قلم تقدیر الهی در شب های قدر برای کشور عزیز و آحاد ملت ما تقدیری آنچنان که شایسته مردم مؤمن و عزیز ماست، رقم بزند.
23/8/1382
قرآن کریم می فرماید :: «لیله القدر خیر من الف شهر»؛ شبی که به عنوان لیله القدر شناخته شده و مردد است بین چند شب در ماه رمضان، از هزار ماه برتر و بالاتر است. در ساعت های کیمیایی لیله القدر، بنده مؤمن باید حداکثر استفاده را بکند. بهترین اعمال در این شب، دعاست. احیا هم برای دعا و توسل و ذکر است. نماز هم - که در شب های قدر یکی از مستحبات است - در واقع مظهر دعا و ذکر است. در روایت وارد شده است که دعا «مخّ العباده؛ مغز عبادت، یا به تعبیر رایج، روح عبادت است. دعا یعنی چه؟ یعنی با خدای متعال سخن گفتن؛ در واقع خدا را نزدیک خود احساس کردن و حرف دل را با او در میان گذاشتن. دعا یا درخواست است، یا تمجید و تحمید است، یا اظهار محبت و ارادت است؛ همه این ها دعاست. دعا یکی از مهم ترین کارهای یک بنده مؤمن و یک انسان طالب صَلاح و نجات و نجاح است. دعا در تطهیر روح چنین نقشی دارد.29/07/1384
ادعیه رسیده از معصومین (علیهم السّلام) همه پرمغز، پرمضمون از لحاظ سوز و گداز عاشقانه و عارفانه است و غالبا در حد عالی، منتها جزو بهترین ها یا شاید بهترین ها، این دعاهایی است که از امیرالمؤمنین (علیه الصّلاة و السّلام) رسیده است. همین دعای کمیل یا دعای صباح یا دعای مناجات شعبانیه، که من از امام (رضوان اللَّه علیه) یک وقتی پرسیدم که در بین این دعاها شما بیشتر به کدام علاقه دارید؟ ایشان گفتند دعای کمیل و مناجات شعبانیه. هر دو از امیرالمؤمنین (علیه الصّلاة و السّلام) است. این راز و نیاز و سوز و گداز امیرالمؤمنین و هم مناجات های آن بزرگوار، حقیقتا گدازنده است برای کسی که توجه داشته باشد. 29/06/1387
من خواهش می کنم جوانان عزیز ما سعی کنند معانی این کلمات و این فقرات را در این دعاها مورد توجه قرار بدهند. الفاظ دعا، الفاظ فصیح و زیبایی است؛ لیکن معانی، معانی بلندی است. در این شب ها با خدا باید حرف زد، از خدا باید خواست. اگر معانی این دعاها را انسان بداند، بهترین کلمات و بهترین خواسته ها در همین دعاها و شب های ماه رمضان و شب های احیا و دعای ابی حمزه و دعاهای شب های قدر است. اگر کسی معانی این دعاها را نمی داند، با زبان خود دعا کند؛ خودتان با خدا حرف بزنید. بین ما و خدا حجابی وجود ندارد؛ خدای متعال به ما نزدیک است و حرف ما را می شنود. بنابراین با خدا حرف بزنیم و خواسته های خودمان را از خدای متعال بخواهیم. این انس با خدای متعال و ذکر خدای متعال و استغفار و دعا خیلی تأثیرات معجزآسایی روی دل انسان دارد؛ دل های مرده را زنده می کند.29/06/1387
نگاه کنید به حاجات خودتان، حاجات مسلمانان، حاجات کشورتان، حاجات برادران مؤمنتان؛ به مریض ها، به مریض دارها، به جانبازان، به غم دیده ها، به دل های غمگین، به چشم های نگران، به نیازهای فراوانِ انسان هایی که حول و حوش شما، زیر سقف شما و در کشور شما هستند، در دنیای اسلام هستند، روی کره خاک هستند. همه این حاجات را در این شب های قدر، یکی یکی از خدای متعال بخواهید. 28/11/1373
از اوّل شب بیست وسوم، از هنگام غروب آفتاب، سلام الهی - «سلام هی حتّی مطلع الفجر» - شروع می شود، تا وقتی که اذان صبح آغاز می گردد. چند ساعتِ این وسط، سلامِ الهی و امن الهی و خیمه رحمت خداست که بر سراسر آفرینش زده شده است. آن شب، شب عجیبی است؛ بهتر از هزار ماه، نَه برابر آن؛ «خیرٌ من ألف شهر». هزار ماه زندگی انسان، چقدر می تواند برکات به وجود آورد و جلب رحمت و خیر کند! این یک شب، بهتر از هزار ماه است. این، خیلی اهمیّت دارد. این شب را قدر بدانید و آن را به دعا و توجّه و تفکّر و تأمّل در آیات خلقت و تأمّل در سرنوشت انسان و آنچه که خدای متعال از انسان خواسته است و بی اعتباری این زندگی مادّی و اینکه همه این چیزهایی که می بینید، مقدّمه آن عالمی است که لحظه جان دادن، دروازه آن عالم است، بگذرانید.12/11/1375
امشب را که شب قدر است، قدر بدانید. دعا، تضرّع، توبه و انابه و توجّه به پروردگار،جزو وظایف همه ماست. مشکلات عمومی مسلمین، مشکلات کشور، مشکلات شخصی تان و مشکلات دوستان و برادرانتان را با خدای خودتان مطرح کنید. از خدای متعال توجّه بخواهید؛ از خدای متعال مغفرت بخواهید؛ از خدای متعال انابه و حال و توجّه بخواهید. شب قدر را قدر بدانید. شب بسیار مهمی است؛ شب بسیار عزیزی است. به ولیّ عصر، ارواحنافداه، توجّه کنید؛ به در خانه خدا - مسجد - بروید و به برکت امام زمان از خدای متعال خواسته هایتان را بگیرید07/01/1371
از مناسبت شب قدر، یکی مناسبت دعا و تضرع و توجه به پروردگار است که ماه رمضان، بخصوص شب های قدر، بهار توجه دل ها و ذکر و خشوع و تضرع است. ثانیاً بهانه و مناسبتی است برای اینکه دل هایمان را با مقام والای امیر مؤمنان و سرور متقیان عالم قدری آشنا کنیم و درس بگیریم. هر چه که در فضایل ماه رمضان و وظایف بندگان صالح در این ماه بر زبان جاری شود و بتوان گفت، امیرالمؤمنین (علیه الصّلاة و السّلام) نمونه کامل آن و برجسته ترین الگو برای آن خصوصیت است. 29/06/1387
ما باید امیدوار باشیم، دعا کنیم و بکوشیم از این شب ها[ی لیالی قدر] برای عروج معنوی خود استفاده کنیم؛ چون نماز، معراج و وسیله عروج مؤمن است. دعا هم معراج مؤمن است، شب قدر هم معراج مؤمن است. کاری کنیم عروج کنیم و از مزبله مادی که بسیاری از انسان ها در سراسر دنیا اسیر و دچار آن هستند، هرچه می توانیم، خود را دور کنیم. دلبستگی ها، بدخلقی ها - خلقیات غیرانسانی، ضدانسانی - روحیات تجاوزگرانه، افزون خواهانه و فساد و فحشا و ظلم، مزبله های روح انسانی است. این شب ها باید بتواند ما را هرچه بیشتر از اینها دور و جدا کند.15/08/1383
براستی که اگر معنای «کرم » را بدانیم و شخص «کریم» را بشناسیم، از آنجا که سراپا نیازیم و حاجت، لحظه ای از در خانه آنان که کریمان عالم هستند، به جای دیگر نرفته و از دامان پر لطف و عطایشان دست برنخواهیم داشت؛ چرا که «گدا پی صاحب کرم گردد». یکی از معانی «کرم» و یکی از صفات شخص کریم، بخشش، پیش از درخواست و حاجت روا کردن حاجت مند، قبل از عرض حاجت است. امیرالمؤمنین (ع) فرمودند: «شخص کریم، کسی است که عطا و احسانش بر درخواست از او پیشی گرفته است.»
به قول صائب علیه الرحمه:
از تلخی سوال، گروهی که واقفند
فرصت به لب گشودن سائل نمی دهند
سیره و روش خاندان رحمت، یعنی محمد و آل محمد (ص) که کریمان عالم هستی اند، همواره بر این امر بوده و است. در اینجا تنها به یک نمونه و یک حرف از هزاران اشاره می شود که: در خانه اگر کس است، یک حرف بس است. در مورد جود و سخای امام حسن مجتبی (ع) آمده است که شخصی برای درخواست کمک و احسان به نزد ایشان آمد و پیش از آن که حاجتش را عرضه کند، آن حضرت فرمودند: هر چه در صندوق است، به او بدهید. در آن صندوق بیست هزار درهم بود که همه را به او دادند. آن شخص عرضه داشت: مولای من، شما مهلت ندادید که نیازم را بگویم و زبان به ستایش باز کنم. امام حسن (ع) در پاسخ وی، جملات لطیف و زیبایی را در قالب شعر بیان فرمودند که ترجمه بخشی از آن، این است:
ما خاندانی هستیم که قبل از درخواست می بخشیم و عطا می کنیم؛ چون بیم داریم که عرق شرم روی سوال کننده جاری شود. اگر دریا، برتری عطای ما را بداند، پس از موج زدن و لبریز شدن از خجالت (در مقابل فیض جود و عطای ما ) به زمین فرو می رود.
در فضیلت شب های قدر
مشعل شب قدر از شب های مقدس و متبرک اسلامی است. خداوند در قرآن مجید از آن به بزرگی یاد کرده و سوره ای نیز به نام «سوره قدر» نازل فرموده است. در تمام سال، شبی به خوبی و فضیلت شب قدر نمی رسد. این شب، شب نزول قرآن، شب فرود آمدن ملائکه و روح نیز نام گرفته است. عبادت در شب قدر، برتر از عبادت هزار ماه است. در این شب، مقدرات یک سال انسان، روزی ، عمر و امور دیگر مشخص می شود. ملائکه در این شب بر زمین فرود می آیند و نزد امام زمان(عج) می روند و آنچه را برای بندگان مقدر شده بر ایشان عرضه می دارند. شب زنده داری، تلاوت قرآن و مناجات و عبادت در این شب، بسیار توصیه و تاکید شده است.
انسان هایی که قدر زمان و فرصت های زندگی را می دانند، هیچ موقعیتی را بیهوده و به واسطه کاهلی یا بی توجهی از دست نمی دهند. چنین افرادی قدر و ارزش شب های قدر را نیز دانسته و برای کسب خیرات و برکات این فرصت معنوی تلاش می کنند. در بزرگی، منزلت و تاثیر این شب، بسیار در روایات گفته شده و بسیاری از فرهیختگان و نام آوران علم و ایمان در طول تاریخ اسلامی نسبت به ارزش و اهمیت آن سخن های فراوان گفته اند؛ اما ارزش و جایگاه آن چنانکه باید و شاید، هنوز بر همگان شناخته نشده است.
چنان كه درك شب قدر، كاری مشكل است، بیان جایگاه و قدر شب «قدر» عملی است دشوار كه تنها راه یافتگان به آن شب عزیز میتوانند واقعیت و حقیقت آن را بیان دارند؛ چراکه قرآن به پیامبر خدا فرمود: و تو چه دانی که شب قدر چیست؟
در وصف آن همین بس كه از هزار ماه برتر است و مسائلی بر قدر و منزلت این شب افزوده که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد:
نزول جامعترین، كاملترین و ماندگارترین كتاب الهی بر عظمت و منزلت شب قدر افزوده است. قرآن خود میگوید: «شَهْرُ رَمَضانَ الَّذی اُنْزِلَ فیهِ الْقُرْانَ»؛ ماه مبارك رمضان، ماهی است كه در آن قرآن نازل شده است.
اما در چه شبی از شب های آن ماه، قرآن نازل شده است؟ آیه دیگر بیان میكند كه «اِنّا اَنْزَلْناهُ فی لَیْلَةٍ مُبارَكَةٍ»؛ براستی، آن قرآن را در شبی پربرکت نازل كردیم. این شب مبارك در سوره قدر مشخص شده است كه «اِنّا اَنْزَلْناهُ فی لَیْلَةِ الْقَدْرِ»؛ به حقیقت ما آن قرآن را در شب قدر فرود آوردیم. پس باید گفت نزول قرآن در چنین شبی، بر عظمت آن میافزاید. این نكته را هم اضافه كنیم كه این نزول، نزول دفعی است بر قلب رسول گرامی اسلام، نه نزول تدریجی كه آغاز آن با آغاز بعثت یعنی 27 رجب همراه است.
در نامگذاری شب قدر بیان های مختلفی وارد شده است: برخی آن را به معنای شبی با عظمت و بزرگ «لَیْلَةُ الْعَظَمَة» گرفته اند؛ چراکه قدر در قرآن به معنای منزلت و بزرگی خداوند آمده است. در آیه ای میخوانیم: «ما قَدَرُوا اللهَ حَقَّ قَدْرِهِ»؛ قدر ندانستند و نشناختند خدا را آنگونه كه حقّ عظمت او بود.
قدر به معنای تقدیر و اندازه گیری و تنظیم است. این معنی را هم لغت تأیید میكند و هم قرآن و روایات. راغب اصفهانی میگوید: «لَیْلَةُ الْقَدْرِ اَیْ لَیْلَةٌ قَیَّضَها لِأُمُورٍ مَخْصُوصَة»؛ شب قدر یعنی شبی كه خداوند برای تنظیم و تعیین امور مخصوصی آن را آماده و مقرّر کرده و قرآن كریم میفرماید: در آن شب «یُفْرَقُ كُلُّ أَمْرٍ حَكیمٍ» هر كاری بر طبق حكمت خداوند، جدا و تعیین و تنظیم میگردد.
طبق روایات فراوانی، سرنوشت افراد برای سال بعد، مانند رزق و روزی، مرگ ومیرها، خوشی ها و ناخوشی ها، حج رفتن و حوادث دیگر زندگی، بر اساس استعدادها و لیاقت ها رقم میخورد و این تقدیر حكیمانه هم در انسان هیچ گونه اجبار و سلب اختیاری به وجود نمی آورد. میتوان بین تمام اقوال اینگونه جمع كرد كه در این شب با عظمت و بزرگ با فرود ملائكه آسمانی، تقدیرات یك سال مشخص و بر قلب حجت زمان(عج) عرضه میشود.
شب قدر، بزرگترین سند امامت و تداوم آن در طول زمان است. در روایات فراوانی، وجود شب قدر را در هر زمان دلیل لزوم امامت و بقای آن دانسته اند، از این رو سوره قدر به منزله شناسنامه اهل بیت علیهمالسلام شمرده شده كه به برخی روایات اشاره میشود:
از امام علی(ع) نقل شده که می فرمود: به حقیقت شب قدر در هر سال وجود دارد و امر سال در آن شب نازل میشود و براستی برای آن امر، صاحبان امری است. عرضه شد آنان چه كسانی هستند، فرمود: «اَنَا وَ اَحَدَ عَشَرَ مِنْ صُلْبی اَئِمَّةً مُحَدَّثُونَ»؛ من و 11 امام از نسل من كه همه امامانی محدث هستند، ملائكه را نمیبینند؛ اما صدای آنها را میشنوند.
و در برخی روایات آمده است كه خود ولایت علی(ع) و ائمه علیهمالسلام جزو تقدیرات آن شب است و دستور داده اند كه با مخالفان برای اثبات امامت و بقای آن و زنده بودن مهدی(عج) به شب قدر استدلال كنید. آری، بقای شب قدر، دلیل محكمی است بر بقای امامت. بقای امامت نیز اقتضا میكند حیات و زنده بودن حضرت مهدی(عج) را و حیات مهدی(عج ) نیز نشانه حیات مذهب پیشتاز و همیشه در صحنه تشیع است. بنابراین اسلام اصیل و قرآن تا ابد زنده است.
از اینجا روشن شد كه شب قدر، یعنی شب ولایت و امامت و معنای روایاتی كه شب قدر را به فاطمه زهرا(س) تفسیر کرده، حقیقت شب قدر امامت و ولایت و حقیقت ولایت و امامت زهرای مرضیه(س) است.
در بحارالانوار روایتی آمده است كه هر كس در شب قدر، از روی ایمان و محاسبه و اخلاص نماز بگزارد، خداوند گناهان گذشته او را میبخشد.
و امام صادق(ع) فرمود: تقدیر امور و سرنوشت ها در شب قدر، یعنی شب نوزدهم، تحكیم آن در شب بیست و یكم و امضای آن در شب بیست و سوم صورت میگیرد.
و امام رضا(ع) فرمود: در شب قدر آنچه در سال واقع میشود، تقدیر و اندازه گیری میشود، از نیكی و بدی و سود و زیان و روزی و مرگ. به همین دلیل نیز شب قدر، شب اندازه گیری نامیده شده است.
یكی دیگر از ویژگی های شب قدر، بخشش گناهان و عفو عاصیان و مجرمان است، از این رو باید تلاش کرد تا این فیض عظمای الهی شامل حال انسان شود. وای به حال انسانی كه در شب قدر مورد غفران الهی قرار نگیرد؛ چنانكه پیامبر اكرم(ص) میفرمود: كسی كه شب قدر را درك نكند، بخشیده نشود و خداوند او را از رحمت خویش دور میسازد.
و در جای دیگر فرموده است: هر كس كه از فیض شب قدر محروم شود، از تمام خیرات محروم شده و محروم نمی ماند از خیرات شب قدر، مگر كسی كه با اعمال خویش، خود را محروم کرده باشد.
بنابراین باید تلاش مضاعف کرد تا غفران الهی و بخشش گناهان در این شب، شامل حال انسان شود.
پیامبر اكرم(ص) میفرمود: كسی كه در شب قدر بپا خیزد و آن شب را از روی ایمان، محاسبه و اخلاص بیدار باشد، گناهان گذشته اش بخشوده میشود.
شب نوزدهم، شب با عظمتی است و آغاز شب هاى قدر به شمار می رود و شب قدر، شبى است كه در طول سال شبى به خوبی و فضیلت آن يافت نمی شود و عمل در اين شب (شب قدر) از عمل در طول هزار ماه بهتر است و تقدير امور سال در اين شب صورت میگيرد و فرشتگان و روح كه اعظم فرشتگان الهى است، در اين شب به اذن پروردگار به زمين فرود می آیند و به محضر امام زمان(عج) می رسند و آنچه را كه براى هر فرد مقدر شده، بر آن حضرت عرضه میدارند.
و اعمال شب های قدر بر دو نوع است:
1_ اعمالى كه در هر سه شب بايد انجام داد.
2- اعمالى كه مخصوص به هر يك از شب های قدر است.
و اما اعمالى كه در هر سه شب باید انجام داد:
اول: غسل. علامه مجلسی دراین باره فرموده است: بهتر است غسل این شب ها را مقارن غروب آفتاب انجام دهید تا نماز شام را با غسل بخوانید.
دوم: دو رکعت نماز است که در هر رکعت بعد از حمد، 7 مرتبه سوره توحید خوانده می شود و بعد از فراغ 70 مرتبه اَسْتَغْفِرُ اللّهَ وَاَتُوبُ اِلَیْهِ بگوید. در روایت نبوی است که از جای خود برنخیزد تا حق تعالی او را و پدر و مادرش را بیامرزد.
سوم: قرآن مجید را بگشاید و بگذارد در مقابل خود و بگوید: اَللّهُمَّ اِنّی اَسْئَلُکَ بِکِتابِکَ الْمُنْزَلِ وَما فیهِ وَ فیهِ اسْمُکَ الاْکْبَرُ وَ اَسْماَّؤُکَ الْحُسْنی وَ ما یُخافُ وَ یُرْجی اَنْ تَجْعَلَنی مِنْ عُتَقاَّئِکَ مِنَ النّارِ.
چهارم: مصحف شریف را بگیرد و بر سر بگذارد و بگوید: اَللّهُمَّ بِحَقِّ هذَا الْقُرْآنِ وَ بِحَقِّ مَنْ اَرْسَلْتَهُ بِهِ وَ بِحَقِّ کُلِّ مُؤْمِنٍ مَدَحْتَهُ فیهِ وَ بِحَقِّکَ عَلَیْهِمْ فَلا اَحَدَ اَعْرَفُ بِحَقِّکَ مِنْکَ. پس 10 مرتبه بگوید: بِکَ یا اَللّهُ و 10 مرتبه بِمُحَمَّدٍ و 10 مرتبه بِعَلی و 10 مرتبه بِفاطِمَةَ و 10 مرتبه بِالْحَسَنِ و 10 مرتبه بِالْحُسَیْنِ و10 مرتبه بِعَلِیّ بْنِ الْحُسَیْنِ و 10 مرتبه بُمَحَمَّدِ بْنِ عَلِی و 10 مرتبه بِجَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ و10مرتبه بِمُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ و 10 مرتبه بِعَلِیِّ بْنِ مُوسی و 10 مرتبه بِمُحَمَّدِ بْنِ عَلِی و 10 مرتبه بِعَلِیِّ بْنِ مُحَمَّدٍ و 10 مرتبه بِالْحَسَنِ بْنِ عَلِی و 10 مرتبه بِالْحُجَّةِ.
پنجم: حضرت سیدالشهدا(ع) را زيارت كند. در روايت آمده است: هنگامی که شب قدر مىشود، منادى از آسمان هفتم از پشت عرش ندا سر می دهد كه خدا هر كه را به زيارت مزار امام حسين(ع) آمده است، آمرزيد.
ششم: اين شب ها (شب های قدر) را احيا بدارید؛ زیرا روايت شده هر كه شب قدر را احيا بدارد، گناهانش آمرزيده مىشود، هرچند به شماره ستارگان آسمان و سنگينى كوه ها و پيمانه درياها باشد.
هفتم: 100 ركعت نماز بجا آورد كه فضیلت بسيار دارد و بهتر آن است كه در هر ركعت پس از سوره حمد، 10 مرتبه توحيد بخواند.
شب قدر، فرصتی است زرین و طلایی برای شست وشوی آینه دل. آن شب، بهترین فرصت است تا خوبی ها را جایگزین بدی ها، صلح و صفا را جایگزین اختلاف و تفرقه، احسان و نیکی را جایگزین ظلم و ستم، احسان به والدین را جایگزین عاق والدین و صله رحم را جایگزین قطع رحم نماییم. نیکو و شایسته است با دادن صدقات، قدمی در مسیر آبادانی خانه آخرت برداریم و با اعمال نیک و خیر، ثواب دوچندان ببریم. در شب قدر که شب زنده داری می کنیم، خداوند نام ما را در گروه نیکبختان ثبت می کند و آتش جهنم را بر ما حرام می سازد. آیا توفیقی بالاتر از این است که آتش جهنم بر ما حرام شود و به خدا نزدیک شویم؟ دعاهای شب های رمضان مجموعه ای است بصیرت بخش که با تکرار تلاوت آنها به صورت هدف هایی برای ما درمی آید. پس هنگام خواندن این ادعیه شایسته و بهتر است مفهوم آنها را نیز همواره مدنظر داشته باشیم و با تلاش و کوشش به سوی این هدف های مطرح شده در دعاها گام برداریم.
مربی و ملی پوش نفتی هندبال ایران:
حسین آزادی هندبال، ازجمله رشته های تیمی است که طرفداران متعددی دارد و طی سال های اخیر، برگزاری لیگ برتر در دو بخش آقایان و بانوان، موجب تعالی و پیشرفت این رشته در کشورمان شده است. به گونه ای که در سال گذشته، تیم ملی هندبال بانوان کشورمان برای نخستین بار در جام جهانی حضور یافت. یکی از بازیکنانی که تیم ملی هندبال زنان کشورمان را در جام جهانی همراهی می کرد، صونا بیداد، مربی تیم های پایه نفت و گاز گچساران و بازیکن سابق این تیم بود. صنعت نفت نیز در این رشته ورزشی فعالیت محسوس و چشمگیری داشته، به گونه ای که تیم نفت و گاز گچساران علاوه بر حضور در مسابقات قهرمانی جهان و آسیا (هندبال آقایان) در لیگ های برتر آقایان و بانوان باشگاه های کشور نیز سابقه قهرمانی دارد. همان طور که گفتیم، در جام جهانی هندبال که سال گذشته به میزبانی اسپانیا برگزار شد، 2 بازیکن و مربی تیم نفت گچساران در ترکیب تیم ملی حضور داشتند که صونا بیداد یکی از آنها بود. به همین بهانه با این ملی پوش که هم اکنون نیز در کسوت مربیگری در تیم نفت و گاز گچساران فعالیت می کند، گپ وگفتی داشتیم که باهم می خوانیم.
صونا بیداد هستم، سوم تیرسال 1372 در شهرستان گچساران متولد شدم. کارشناسی ارشد فیزیولوژی ورزش دارم و هم اکنون نیز عضو تیم ملی هندبال زنان ایران هستم و به عنوان مربی هم در تیم نفت و گاز گچساران فعالیت می کنم؛ البته در لیگ برتر هندبال بانوان باشگاه های کشور، سابقه حضور در تیم نفت و گاز گچساران را هم دارم.
من از بچگی هندبال را دوست داشتم و به دلیل همین علاقه، هندبال را از مدارس شروع کردم و کم کم بیشتر از قبل به این رشته علاقه مند شدم. تا اینکه در رده باشگاهی، کارم را ادامه دادم و به اهدافم در این رشته رسیدم. اولین مربی که هندبال را در کنارش شروع کردم، سرکار خانم خورشیدی بودند که در پیشرفت من نقش بسزایی داشتند و باعث شدند که من به این رشته بیشتر علاقه پیدا کنم.
همان طور که گفتم، در لیگ برتر هندبال باشگاه های ایران سابقه بازی دارم. ابتدا درتیم نفت و گاز گچساران بازی می کردم، سپس به تیم شهید شاملی کازرون رفتم. در خصوص سؤال دوم هم باید بگویم که در پست بغل و پخش بازی می کنم.
بله، الگوی ورزشی من در هندبال، بازیکن تیم فرانسه، نیکولا کارباتیک است.
از سال ۹۵ تا امسال، عضو ثابت تیم ملی بودم و به قولی هنوز هم هستم. سال ۹۵ و در مسابقات قهرمانی آسیا در کشور کره جنوبی، مقام ششم را به دست آوردم. سال ۹۷ در مسابقات قهرمانی آسیا در ژاپن هم باز مقام ششم را با تیم ملی کسب کردم. در سال ۱۴۰۰ مسابقات قهرمانی آسیا در اردن نیز مقام چهارم را کسب کردیم که باعث شد بتوانیم سهمیه جهانی حضور در مسابقات جهانی را هم برای نخستین بار به دست بیاوریم. در سال ۱۴۰۰ در مسابقات قهرمانی جهان شرکت کردیم که برای اولین بار تجربه بسیار خوبی بود؛ چون با تیم های بزرگ جهان که قهرمان المپیک و قهرمان جهان بودند، بازی کردیم.
از سال ۸۹ در تیم نفت شروع به فعالیت کردم و تا سال ۹۷ در تیم نفت و گاز گچساران در لیگ برتر بودم. الان هم به عنوان مربی در این تیم کمک می کنم.
با تیم نفت و گاز گچساران 2 دوره قهرمان مسابقات دسته یک باشگاه های کشور شدم. بازهم با تیم نفت و گاز گچساران مقام سوم در مسابقات دسته یک کشور را به دست آوردم. سپس در سال۹۶ در لیگ برتر کشوربه همراه تیم نفت و گاز گچساران دوم شدم. در سال های 98 و 99 همراه تیم شهید شاملی کازرون 2 نایب قهرمانی به دست آوردم و زمانی که در نفت و گاز گچساران بازی می کردم، توانستم عنوان خانم گلی لیگ برتر در سال ۹۶ را به دست بیاورم. در سال ۹۷ هم بهترین بازیکن رنکینگ ملی در لیگ برتر به همراه تیم نفت و گاز گچساران شدم.
من از سال ۹۲ در تیم های پایه و تکمیلی نفت و گاز گچساران علاوه بر بازی، در کســـوت مربیگری شروع به فعالیت کردم. به دلیل علاقه ای که به رشته هندبال داشتم، دوست داشتم از تجربیاتم در رشته مربیگری استفاده کنم و چند بازیکن هم در رده های مختلف به تیم ملی دعوت شدند.
تلخ ترین خاطره ورزشی ام این است که به همراه تیم ملی در مسابقات قهرمانی آسیا در اردو به کرونا مبتلا شدم و نتوانستم همراه تیم برگردم. شیرین ترین خاطره هم اینکه برای اولین بار در رشته های توپی خانم ها توانستیم به جام جهانی صعود کنیم.
قبل از اینکه به این سؤال شما پاسخ بدهم، باید به این نکته اشاره کنم که بیست و پنجمین دوره مسابقات هندبال قهرمانی زنان جهان با حضور 32 تیم به میزبانی اسپانیا برگزار شد و تیم ملی ایران برای اولین بار در تاریخ، با کسب مقام چهارمی آسیا جواز حضور در مسابقات قهرمانی جهان را کسب کرد و در این رقابت ها، شش بازی را مقابل تیم های رومانی، نروژ، قزاقستان، ازبکستان، آنگولا و کامرون برگزار کردیم که در نوع خود برای هندبال بانوان ایران خیلی خوب بود؛ اما در پاسخ به سؤالی که مطرح کردید، باید بگویم که پوشیدن پیراهن تیم ملی برای من در بالاترین سطح مسابقات جهان باعث افتخار بود. حضور ما در این مسابقات باعث شد که دریچه ای برای پیشرفت بانوان ایران در رشته هندبال باز و اسپانسرجذب شود. سطح مسابقات هم خیلی بالابود و ما که اولین تجربه حضور در این مسابقات را داریم، باید سطح عملکرد خودمان را بالا ببریم که در آینده حرفی برای گفتن داشته باشیم. در این مسابقات، علاوه بر اینکه به عنوان بازیکن تجربه بالایی کسب کردیم، نکات فنی زیادی هم در مربیگری آموختیم.
از سال ۹۲ به عنوان مربی فعالیت داشتم تا اینکه کرونا باعث تعطیلی سالن های نفت شد. خدا را شکر که با بازگشایی مجدد سالن ها، دوباره به عنوان مربی شروع به فعالیت کردم و امیدوارم این روند خوب ادامه داشته باشد.
رشته هندبال، تنها رشته ای است که مسابقات آن در مناطق و وزارت نفت، برگزار نمی شود. امیدوارم که در سال جدید با یک برنامه ریزی خوب، این مشکل حل شود؛ چون پتانسیل هندبال در گچساران خیلی بالاست.
رشته هندبال در گچساران، تنها لیگ برتر بانوان در استان به شمار می رود که چند سال است با بازیکنان بومی در لیگ برتر و دسته یک فعالیت می کند. امیدوارم با برنامه ریزی بهتر، این تیم آینده بهتری داشته باشد. از هندبال نفت، بازیکنان زیادی به تیم ملی رسیدند که این روند با حمایت مسؤولان می تواند ادامه داشته باشد.
از خانواده ام و تمام کسانی که در این راه حمایتم کردند تا به این جایگاه برسم، سپاسگزارم. امیدوارم هندبال نفت بیشتر از اینها پیشرفت کند و در سطح باشگاهی بیشتر بدرخشد و حتی راهی مسابقات آسیایی شود و بازیکنان بیشتری از نفت، به تیم ملی برسند.
هادی افشار، رئیس امور ورزش شرکت ملی نفت ایران به عنوان عضو جدید کمیته فنی فدراسیون تکواندو منصوب شد.
در جلسه ای که در فدراسیون تکواندو برگزار شد، هادی ساعی، رئیس فدراسیون تکواندو، اعضای کمیته فنی را انتخاب و معرفی کرد. در این جلسه اعضای کمیته فنی، احکام خود را از رئیس فدراسیون دریافت کردند که هادی افشار، رئیس امور ورزش شرکت ملی نفت ایران به عنوان عضو جدید انتخاب و معرفی شد.
هادی افشار از قهرمانان ملی این رشته رزمی است که به عضویت این کمیته درآمد. وی حکم انتصاب خود را از هادی ساعی، رئیس فدراسیون دریافت کرد. کمیته فنی فدراسیون تکواندو در بخش «کورگی» یا همان مبارزه، قرار است به منظور بررسی برنامه مربیانی که نامزد هدایت تیم ملی هستند، بپردازد. گفتنی است، زهرا سروی، اصغر رحیمی، هادی افشار و فیض الله نفجم اعضای کمیته فنی را تشکیل می دهند.
کوهنوردان باشگاه مناطق نفت خیز جنوب -آغاجاری در نخستین صعود خود در سال جدید توانستند قله های قوچ خوس (قوچ خوابیده) سپیدان فارس و قلعه گلاب را فتح کنند.
این قله به ارتفاع۳۳۰۰متر، بلندترین قله در دامنه های شکرک در شمال غربی سپیدان فارس است که با تلاش هم نوردان عادل شریفات و سعید حمودی، به سرپرستی عقیل شریفی حسینی به عنوان نخستین صعود در سده جديد شمسی (۱۴۰۱/۱/۴) فتح شد.
از دیگر صعودهای کوهنوردان این باشگاه در سال جدید، می توان به صعود هم نوردان به قلعه گلاب به مناسبت میلاد امام زمان(عج) و آغاز سال جدید شمسی اشاره کرد که در فروردین 1401 انجام شد.
اعضای گروه کوهنوردی بانوان شرکت ملی نفت ایران به همراه تنی چند از بانوان همکار این شرکت با هدف توسعه ورزش همگانی با رعایت پروتکل های بهداشتی در یک برنامه ورزشی به کویر نوردی و غارنوردی پرداختند. گروه 34 نفره بانوان همکار و کوهنوردان شرکت ملی نفت ایران به مربیگری اکبر مهدی زاده به کویر اشتهارد رفتند تا هم به کویرنوردی بپردازند و هم به غار نمکی بروند. کویر اشتهارد یا قشلاق حسین خانی (که به کویر قارپوزآباد هم شناخته می شود) در شمال شهرستان اشتهارد و جنوب شرقی مهرشهر کرج در استان البرز قرار دارد. طول کویر 60 کیلومتر و عرض آن حدود 20 کیلومتر است. در حاشیه کویر، ارتفاعات و گنبدهای نمکی زیبایی که از رنگ های متنوعی تشکیل شده اند، وجود دارد که غار نمکی را تشکیل داده اند. اعضای گروه بعد از 5ساعت و طی کردن 12 کیلومتر کویر نوردی که از ساعت 8صبح شروع شده بود، به کار خود در غار نمکی پایان دادند. گفتنی است، غار نمکی چند میلیون ساله محصور در میان کویر نجم آباد حدود 100 سال است که نمک مردم روستاهای این شهر را تأمین می کند.
اعضای شرکت کننده در این برنامه عبارت بودند از:
خدیجه علی پناهی(سرپرست)، اکبر مهدی زاده (مربی)، لیندا هوشیار، سمیرا ساعدی آذر، سعیده ردایی، فریده عباسی، مرضیه سلطانی، رزانه طیاری، مهری آذر دار، پروین سلطانی آزیتا اختر خاوری، مریم گلشنی، مینا کریمی، ثریا زرینی، مهتاب محمدی، مرضیه ترکمان، ساراترکمان، ملکه توکلی، فاطمه شفیعی، ثریا رجبی، فاطمه پرست نژاد، زینب احمدی، فرخنده محمدی، اکرم ریاضی، مریم احسنی، کتایون مهدی، فرنوش فرح پور، تهمینه علیزاده، الهه الهیاری، زهرا مهر خواه، پروین صفی نیا و مهدي باقرپور (روابط عمومي امور ورزش )
حرکت قابل ستایش باشگاه صنعت نفت آبادان
کودک خرمشهری مبتلا به سرطان به آرزویش یعنی حضور در جمع طلایی پوشان صنعت نفت آبادان و بازی با آنها رسید.
به گزارش «مشعل» و به نقل از روابط عمومی باشگاه صنعت نفت آبادان، چندی قبل از سوی موسسه فرهنگی –هنری «پنجمین فصل قشنگ» به جهانگیر کی شمس، مدیرعامل مؤسسه باشگاه صنعت نفت آبادان خبر دادند که پسربچه ای ۷ ساله به نام محمدصادق از هواداران متعصب تیم صنعت نفت آبادان، آرزو دارد که به عنوان بازیکن تیم صنعت نفت در جمع بازیکنان، حاضر و با آنها بازی کند. این کوچولوی آبادانی که به سرطان مبتلا شده و در حال مبارزه با این بیماری است، حالا در اوج مبارزه بی امانش، دوست دارد در تیم صنعت نفت آبادان، بازی کند. وقتی کی شمس از این موضوع مطلع شد، طی هماهنگی با زیرمجموعه اش زمینه حضور این کودک در تمرینات تیم صنعت نفت در محل باشگاه پیروز را فراهم کرد.
در همین خصوص، در روز 20فروردین امسال، حسین ساکی از بازیکنان تیم صنعت نفت راهی منزل این کودک واقع در خرمشهر شد و محمدصادق را به همراه پدر و مادرش به سر تمرین تیم آورد.
ورود محمدصادق به باشگاه پیروز با استقبال گرم و صمیمانه مدیرعامل، بازیکنان، سرمربی و کادر فنی تیم همراه شد، ضمن اینکه برخی هدایا ازجمله یکدست لباس کامل مدرسه فوتبال، یک پیراهن و یک توپ امضاشده از سوی بازیکنان، بانام صنعت نفت به وی اهدا شد. کودک خرمشهری در زمین، همراه با بازیکنان به بازی پرداخت و در آخر نیز همگی عکسی به یادگار با او گرفتند. محمدصادق 7 ساله در یک بازی نمادین نیز موفق به گلزنی شد و به همراه علیرضا منصوریان شادی معروف سجده شکری که آبادانی ها در این فصل اجرا می کنند را به نمایش گذاشت. این کودک به آرزوی خودش که پوشیدن پیراهن صنعت نفت بود، رسید و حتی یک توپ طلایی نمادین را نیز از دست علیرضا منصوریان جایزه گرفت تا یک شب فراموش نشدنی برای محمدصادق رقم بخورد.
این کودک در جمع بازیکنان صنعت نفت نیز به صحبت پرداخت و اعلام کرد که آرزو دارد روزی لباس صنعت نفت را بر تن کرده و برای این باشگاه به میدان برود.
گفتنی است در این برنامه، علاوه بر خانواده محمدصادق، خانم هستی چعب که او نیز به همین بیماری مبتلاست، به عنوان خاله آرزوها، کودک سرطانی را همراهی کرد.
هيأت كوهنوردي شركت ملي نفت ايران با همكاري امور ورزش و تربيت بدني، به مناسبت گراميداشت روز ملي شدن صنعت نفت، برنامه كويرنوردي مرنجاب را در قالب دو گروه (مديريت مالي و ستاد) برگزار کردند. گروه كوهنوردان مديريت امور مالي، به سمت كاشان – آران و بيدگل رفتند و بعد از یک شب استراحت، به همراه راهنماي محلي، ساعت 7 صبح به سمت رمل هاي كوير مرنجاب حركت كردند و با طي مسافت 10كيلومتري در شن ها و تپه ماهورهاي آن منطقه، در ساعت 12 به کویر نوردی 5 ساعته خود پایان دادند. سپس یک روز بعد، گروه 9 نفره ادارات مركزي به سمت كاشان-آران و بيدگل- كوير مرنجاب حركت كرده و برنامه كويرنوردي خود را پس از رسيدن به مرنجاب در ساعت 13:45 دقیقه همان روز به سمت منطقه ارغوان كويرآغاز کردند. بنا به پيشنهاد راهنما وهمچنين تأييد مربي گروه، مسير پيمايش، در ابتداي جاده مرنجاب (به سمت شمال) انتخاب شد. در شروع حركت، اعضاي گروه مسير شيب دار و شبيه مناطق كوهستاني، كه پوشيده از شن و ماسه بود را پشت سر گذاشتند و پس از طي مسافت حدود 12 كيلومتر در مدت زمان 4 ساعت پياده روي داخل ماسه هاي روان و تپه ماهورها و همچنين شنيدن توضيحات مربي و راهنماي گروه در مورد شناخت منطقه و موقعيت آن و نيز روش برخورد با تغييرات آب و هوايي در مناطق كويري، به کویر نوردی خود پایان دادند. كوير مرنجاب، حوزه وسيعي از منطقه كويري و شن هاي روان را در برگرفته است. محل كاروانسراي مرنجاب و تپه هاي اطراف آن نیز شناخته تر شده و بيشتر مورد توجه گردشگران و دوستداران طبيعت، بخصوص آفرود سواران قرار گرفته است. اسامي همنورداني كه در اين دو برنامه كوير نوردي شركت کردند، به شرح زیر است:
كوهنوردي مديريت امورمالي:
آقايان سيدمحسن جمالي، وحيد مرداني، سيد ابوالحسن علوي نژاد، ياورجبریيل زاده، محسن توكلي، سيد قاسم علي حسيني، رضا سلماني علايي، رضا حق وردي، كاظم شكيب، علي رضا ديناروند، اكبر جعفرپورعيدي، محمد تشیعي، سعيد خزايي، فرزاد فرزندي پور، جواد حسني، عارف شعله ور، مسيب علي پور، حميد مثنوي، غلامعباس روستايي هماهنگ كننده وسرپرست گروه كوهنوردي مديريت امورمالي.
گروه كوهنوردي ادارات مركزي:
هادي جمشيدي، امين حبيبي راد، سعيد قادري، سجاد حسين زاده، رضا حسين زاده، كيوان رضايي، پويا خدادادي، رضا طاهري و علي قرباني شيران (سرپرست گروه كوهنوردي ادارات مركزي).
بهنام جداييان(مربي هيأت كوهنوردي شركت ملي نفت ايران)
راهنمای استفاده از صفحات نشریه مشعل
- بزرگنمایی یا کوچک نمایی تصاویر : Scroll (غلطک) ماوس
با امکان جابجایی پس از بزرگنمایی صفحات
- دسترسی به متن خبر: دابل کلیک روی تصاویر صفحات