معاون وزیر نفت درباره قراردادهای دانش بنیان کردن چاه های کم بازده یا متوقف نیز گفت: حدود ۷۰۰ تا ۷۵۰ حلقه چاه کم بازده و یا گاه غیر فعال داریم یا چاه هایی که تولید غیراقتصادی دارند که بر این اساس، مسئله محوری کردن قرارداد آنها را پیش بردیم؛ هم اکنون در کمیسیون تخصصی شورای اقتصاد قراردادها تصویب شده است و ارزش آن ها حدود ۷۰۰ میلیون دلار است، حدود ۷۰ شرکت در این فراخوان حاضر شدند.
او تولید گاز هلیوم را از مسائل مغفول در حوزه دانش بنیان برشمرد و گفت: گاز هلیوم یکی از مسائل مغفول است. میدان گازی پارس جنوبی بیشترین مقدار گاز هلیوم را در خود دارد که به دلیل نداشتن دانش فنی از استخراج این گاز بی نصیب مانده ایم؛ در حالی که قطر سال هاست که از این گاز بهره می برد و در صنایع نظامی، هسته ای، پزشکی و دیگر صنایع با فناوری بالا استفاده می شود؛ هم اکنون ما وارد کننده این گاز هستیم. فراخوان برای دانش بنیان کردن تولید این گاز صادر شده تا استخراج این گاز در کشور کلید بخورد، همچنین برای ایجاد واحدهای تولید ال ان جی کوچک فراخوان داده ایم تا به زودی صادر کننده این گاز شویم. خجسته مهر افزود: دانش بنیان کردن باید مبتنی بر اقتصاد باشد، هر طرح اقتصادی سه مؤلفه دارد، زمان، قیمت و کیفیت و اگر طرحی مبتنی بر این سه اصل نباشد، دانش بنیان نیست؛ ما به دنبال بهره وری، کارایی و بازده هستیم، طرحی روی میز نگذاریم که این ویژگی ها را نداشته باشد؛ غیر از این، مصداق پول پاشی و اتلاف وقت است. او با بیان اینکه امروز ما به دنبال استفاده از هر نوع فناوری نیستیم، گفت: ما به دنبال فناوری هستیم که محصول جدید به ما بدهد و اگر این محصول به دست آید به معنای آن است که محصول قبلی باید از رده خارج شود.
مسیرهای همکاری بیشتر
معاون وزیر نفت درباره اقدام هایی که شرکت ملی نفت ایران باید در قبال مراکز دانش بنیان انجام دهد گفت: اینکه ما چه کمکی باید به دانش بنیان ها بکنیم نیز مسئله است؛ ما امکانات، توان مالی و اختیارات داریم و یکی از وظایف اصلی ما این است که شرکت های را ایجاد کنیم که واقعا دانش بنیان هستند؛ از آنجا که نتوانستیم اطلاعات درستی در اختیار شرکت ها بگذاریم و اطلاعات را با آن ها به اشتراک بگذاریم، نتوانسته ایم از دانش آنها بهره ببریم. خجسته مهر به الزام ریسک پذیر بودن در سرمایه گذاری اشاره و تصریح کرد: در بعد کلان باید به سمت انجام سرمایه گذاری های خطر پذیر برویم. قرار نیست ریسک نکنیم؛ ریسک برای شکست نیست و قابل محاسبه است و ریسک در واقع برای موفقیت است. مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران نتیجه مجموعه این اقدام ها را تحول صنعتی در شرکت ملی نفت ایران دانست و گفت: ما پایگاه داده منسجم و تخصصی نداریم اگر داریم نیز کامل و تخصصی نیست، منظور از داده ها شناخت بخش عرضه و تقاضاست، اما بخش مربوط به ارائه ایده ها در بخش تقاضا نداریم.
هدفمند شدن پایان نامه های دکترا
خجسته مهر افزود: تاکنون نیامده ایم مسائل را به دانشجویان و متخصصان به صورت فردی بدهیم تا به دنبال راهکار باشند، بر همین اساس می خواهم اعلام کنم که پیش تر در هیئت مدیره شرکت ملی نفت ایران مصوب کردیم تا با شرایطی جذاب دانشجویان دوره دکترای پایان نامه هایشان را با پیشنهادهای فنی ارائه شده از سوی شرکت ملی نفت ایران پیش ببرند و برای اجرای این پایان نامه حقوق بگیرند که این موضوع برای نخستین بار اتفاق افتاده است. او با بیان اینکه امکانات باید بر اساس نیاز بالادستی و نیاز دانش بنیان ها ایجاد شود، گفت: بر همین اساس ما به سمت ایجاد آزمایشگاه های تخصصی گام برداشتیم و در همین زمینه برای نمایشگاه نفت پیش رو تصویب کردیم از شرکت های دانش بنیان هزینه ای دریافت نشود؛ اگرچه هزینه قابل توجهی نیست، اما نشان می دهد که ما به شرکت های دانش بنیان توجه ویژه داریم.
مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران گفت: در بخش بالادست باید به سمت اجرای پایلوت های فناورانه برویم که در این زمینه نمونه ای نداشته ایم، برای نمونه در حوزه ازدیاد برداشت به سمت دانش بنیان نرفته ایم و به کمک شرکت های دانش بنیان در این زمینه نیاز داریم، ما نیز وظیفه داریم در مقابل این شرکت ها نیروهای خوش ذوق و خوش سلیقه قرار دهیم و دانش بنیان را به فرهنگ و گفتمانی در صنعت نفت تبدیل کنیم.
سیاست های حمایتی وزارت نفت از شرکت های دانش بنیان
وحیدرضا زیدی فرد، معاون مهندسی، پژوهش و فناوری وزیر نفت نیز در نشست شرکت های دانش بنیان و فناور با مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران اشاره کرد که سیاست های حمایتی وزارت نفت از شرکت های دانش بنیان در دولت سیزدهم به وضوح مشخص شده است و وزیر نفت نیز چند باره خواستار پیگیری جدی این موضوع شده است. تسهیل ارتباط و همکاری صنعت نفت با شرکت های دانش بنیان از طریق مواردی مانند پارک فناوری و نوآوری صنعت نفت، بازیگری در ساختار فرآیندها با وظایف مرتبط با پژوهش و فناوری با رویکرد دانش بنیان و تضمین برنامه توقف رقابت دولت با بخش دانش بنیان از جمله این موارد است. همچنین برای شرکت های دانش بنیان پرداخت تسهیلات ارزان قیمت در نظر گرفته شده و همه توجه ما این است که تسهیلاتی با بهره پایین از سوی بانک هایی که قرارداد با آنها امضا شده است، در اختیار شرکت ها قرار داده شود. از طریق صندوق پژوهش و فناوری صنعت نفت نیز تا جایی که امکان داشته باشد به شرکت های دانش بنیان برای پیشبرد اهداف کمک خواهد شد. او با بیان اینکه برای بازار عرضه و تقاضا نیز چند مورد را در نظر داریم،گفت: ایجاد نمایشگاه دائمی نیز در این زمینه در حال بررسی است که در صورت به دست آمدن نتیجه قطعی اعلام خواهد شد. معاون مهندسی، پژوهش و فناوری وزیر نفت به ایجاد سامانه نیازها و عرضه همکاری های فناور اشاره کرد و گفت: بخشی از این سامانه که مربوط به وزارت نفت است، هم اکنون در دستور کار قرار دارد و تقریباً بستر سامانه تا حد زیادی آماده است و تلاش می شود این سامانه در اسرع وقت اجرایی شود. زیدی فرد در مورد ارتقای توان داخلی و کاهش واردات با همکاری شرکت های دانش بنیان شناسایی کالاهای پرمصرف و وارداتی صنعت نفت نیز در دستور کار وزارت نفت قرار دارد. مشکلی در سامانه وندورلیست (فهرست بلند) پیش آمده بود که مربوط به شرکت طرف قرارداد با ما بود. این مشکل حل شده و هم اکنون با راه اندازی سامانه وندورلیست، زمان ثبت نام و تثبیت شرکت های متقاضای ورود به سامانه در دستور کار است که در حداقل زمان انجام شود. برای تسهیل ورود شرکت های دانش بنیان به سامانه وندورلیست، تمهیدهایی در نظر گرفته شده است که به زودی شاهد آن خواهند بود. به گفته معاون وزیر نفت در زمینه آزمایشگاه های مرجع نیز با همکاری دوستان در شرکت های دیگر، پژوهشگاه صنعت نفت و سازمان ملی استاندارد به دنبال این هستیم که هرچه سریع تر یک یا چند آزمایشگاه مرجع برای کمک به شرکت های دانش بنیان تأسیس کنیم. برای استانداردسازی نیز با سازمان استاندارد و نهاد صدور گواهینامه کیفیت به صورت جدی در حال بررسی هستیم که محصولات عرضه شده از سوی شرکت های دانش بنیان با کیفیت و ویژگی های خاص به صنعت نفت عرضه شوند تا صنعت نفت دچار مشکل نشود. معاون مهندسی، پژوهش و فناوری وزیر نفت درباره حمایت از نرم افزارهای داخلی افزود: وزارت نفت این مورد را نیز به جد مورد حمایت و پیگیری دارد. به هر حال این موضوع محدودیت های خاص خود را دارد، زیرا هزینه خرید یک نرم افزار قفل شکسته در کشور با خرید یک نرم افزار از شرکت داخلی بسیار تفاوت دارد و کارفرما متمایل به این کار نخواهد بود. درست است که وظیفه ما حمایت است و ما باید حمایت کنیم، اما باید این موارد را در نظر بگیرند که قیمت های تمام شده در فروش و مباحث دیگر نیز در طول اجرا لحاظ شود. زیدی فرد درباره در نظر گرفتن امتیاز حداکثری برای شرکت های دانش بنیان گفت: وزارت نفت خود را مکلف می داند که قوانین و مقررات تدوین شده از سوی معاونت علمی ریاست جمهوری، مجلس شورای اسلامی و تمامی ارگان های ذی ربط را در این باره رعایت کند، اما در بعضی موارد قانون دست و پای ما را بسته است و تا جایی که امکان داشته باشد از تمام ظرفیت های قانونی برای این موضوع استفاده خواهیم کرد که حق هیچ شرکت دانش بنیانی ضایع نشود.
رسیدن به هدف
سیدمهدیا مطهری، مدیر پژوهش و فناوری شرکت ملی نفت ایران نیز در این نشست گفت: هم اکنون نیز همکاران ما در شرکت ملی نفت ایران با فناوری، این صنعت را جلو می برند، اما دغدغه اصلی ارتقای فناوری در مسیر بهره ورتر شدن صنعت نفت است. ما از لحاظ فناوری عقب هستیم و باید در این بخش خود را به سطح مورد نظر برسانیم، از این رو دانش بنیان شدن به معنای یک سطح به جلو رفتن است.
او با بیان اینکه دانش بنیان شدن زمانی اتفاق خواهد افتاد که فرآیندها نیز دانش بنیان شوند، اظهار کرد: به واسطه اینکه کارها و فعالیت های ما بسیار وسیع هستند، از این رو کارها با یک یا دو شرکت دانش بنیان جلو نخواهد رفت، بلکه باید زنجیره ای از شرکت های دانش بنیان در کنار هم قرار گیرند تا به هدف مورد نظر برسیم.
رونمایی از دستاوردها
برزو قنبری، سرپرست مدیریت پشتیبانی ساخت و تأمین کالای شرکت ملی نفت ایران هم در سخنانی با اشاره به عملکرد مناسب شرکت ملی نفت ایران در حمایت از فرآیندهای فناورانه از رونمایی دستاوردهای همکاری دانش بنیان ها با شرکت ملی نفت در آینده نزدیک خبر داد. او خبر داد که دستورعمل هایی تازه و مناسب برای بهره گیری از توان و ظرفیت شرکت های دانش بنیان در صنعت نفت تدوین و برای بهره برداری از این شرکت ها نیز سامانه ای تهیه شده است که به زودی ابلاغ می شود. سرپرست مدیریت پشتیبانی ساخت و تأمین کالای شرکت ملی نفت ایران و عضو ستاد تحول و پیشرفت فناوری های دانش بنیان شرکت ملی نفت در باره شناسایی نیازهای فناورانه شرکت ملی نفت ایران اظهار کرد: در این مدت نزدیک ۳۰۰ مورد از نیازهای فناورانه بررسی و شناسایی و با همکاری شرکت های بهره برداری پشتیبانی ساخت و تأمین کالای شرکت ملی، مطالعات مطلوبی در این حوزه شده است و در مراحل و فرآیندهای قراردادی قرار گرفته اند. از ۲۰ شرکت دانش بنیان که با دستورعمل های گذشته ارزیابی می شدند، هیچ کدام نتوانستند امتیاز لازم را به دست بیاورند که این دستورعمل ها با همکاری معاونت علمی و فناوری رئیس جمهوری و معاونت پژوهشی وزارت نفت تغییر می کند و این موضوع سبب می شود این شرکت ها بهترین بهره وری را داشته باشند.
امضای تفاهمنامه برای گسترش همکاری با دانش بنیان ها
پارک نوآوری و فناوری نفت و گاز با بنیاد ملی نخبگان در حاشیه نشست شرکت های دانش بنیان و فناور با محسن خجسته مهر، معاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، به منظور بهره برداری از ظرفیت نخبگان در رشد و توسعه و حل مسائل و مشکلات فناورانه کشور در عرصه صنعت نفت تفاهم نامه همکاری امضا کردند. تفاهم نامه نخست بین محمد اسماعیل کفایتی، رئیس پارک نوآوری و فناوری نفت و گاز و عباس ابراهیمی، سرپرست معاونت سرآمدی و نخبگان (بنیاد ملی نخبگان) امضا شد. در ادامه، پارک نوآوری و فناوری نفت و گاز و صندوق نوآوری و شکوفایی با هدف همکاری دوجانبه در زمینه ارائه خدمات توانمندسازی مدیریت فناوری و تجاری سازی به شرکت های دانش بنیان در چارچوب تسهیلات و حمایت های پیش بینی شده در دستورعمل ارائه خدمات توانمندسازی صندوق، تفاهم نامه همکاری امضا کردند. توسعه و ارتقای سطح همکاری های صندوق با پارک های علم و فناوری برای ارتقای توانمندی ها و رقابت پذیری دانش بنیان ها، ارائه خدمات توانمندسازی گسترده تر و تخصصی تر با همکاری شرکت های مشاوره مدیریت آموزشی و تجاری سازی به شرکت های دانش بنیان در سطح استان ها، افزایش حجم ارائه خدمات توانمندسازی و تجاری سازی به شرکت های دانش بنیان در سطح استان ها و توسعه مجموعه های توانمندسازی و تجاری سازی منطقه ای در کشور از اهداف تفاهم نامه همکاری پارک نوآوری و فناوری نفت و گاز و صندوق نوآوری و شکوفایی به شمار می آیند. تفاهم نامه دوم بین محمد اسماعیل کفایتی، رئیس پارک نوآوری و فناوری نفت و گاز و علی وحدت، رئیس هیئت عامل و محمدصادق خیاطیان یزدی، عضو هیئت عامل صندوق نوآوری و شکوفایی امضا شد.