گفت وگو با بانوی فعال در بهداشت و درمان صنعت نفت اهواز:
صدای زندگی با هر تولد
سمیه راهپیما تولد نوزادان در ایام اوج کرونا برخلاف دیگر رویدادهای آن دوران نشان از ادامه زندگی داشت و پزشکان و پرستاران واحد مامایی تمام سعی و تلاش خود را می کردند تا مادر و نوزاد هر دو در سلامت کامل باشند. یکی از افرادی که در این ایام همواره سعی در بهتر شدن روند زایمان مادران باردار داشت، افروز کسایی است که در شهر اهواز متولد شده و تحصیلات دانشگاهی خود را نیز در این شهر به پایان رسانده است. هفته نامه«مشعل» با ایشان که به عنوان یک ماما در واحد بهداشت و درمان صنعت نفت اهواز فعالیت می کند، گفت وگویی انجام داده که مشروح آن را می خوانید.
لطفا خودتان را به طور کامل معرفی کنید ؟
افروز کسایی هستم، متولد سال 1348 در شهر اهواز و دانش آموخته مقطع کارشناسی مامایی از دانشگاه جندی شاپور که 24 سال است در بهداشت و درمان صنعت نفت اهواز فعالیت می کنم. پیش از ورود به بهداشت و درمان صنعت نفت اهواز دارای سابقه کار مامایی در مناطق محروم امیدیه، بیمارستان خصوصی پارس و بیمارستان آموزشی و درمانی رازی اهواز بودم. این بیمارستان، یکی از مراکز مهم زنان و زایمان در استان خوزستان و کلان شهر اهواز محسوب می شود.
علاوه بر خدمات بالینی مامایی در این واحد، در یکی از دانشگاه های آزاد این استان تدریس دروس عملی دانشجویان مامایی را به عهده داشتم. از بدو ورود به بهداشت و درمان صنعت نفت این شهر تاکنون، در بخش های مختلف مامایی شامل زایشگاه بیمارستان شهید بهشتی، بیمارستان بزرگ نفت، سلامت خانواده و ستاد بهداشت خانواده اشتغال داشتم .
در این 24 سال خدمت، علاوه بر مامایی، فعالیت هایی چون مراقب سلامت زنان در بخش بیمارستان، کارشناسی مامایی حوزه بهداشت، مراقبت از مادران باردار و همچنین مراقبت از نوزادان، کودکان، نوجوان و جوانان و... را نیز به عهده داشته ام.
همچنین در بخش های مدیریتی حوزه مامایی نظیر زنان و زایمان بیمارستان بزرگ نفت، هماهنگ کننده مراکز سلامت خانواده بین واحد بهداشت تا زایشگاه و مسؤولیت امور مامایی بهداشت خانواده، نقش آفرینی کرده ام. علاقه به کار گروهی در پیشبرد اهدافم بسیار کمک کننده بوده است.
شیرینی ها و تلخی ها عناصر جدایی ناپذیر در حرفه شما هستند. اگر تمایل دارید در این مورد صحبت کنید.
بله همین طور است. در حرفه مامایی، خاطرات گاه شیرین است و گاه تلخ؛ اما شیرینی های آن به لطف خدا بیشتر است، بخصوص زمانی که به لطف خداوند، جان یک انسان را نجات می دهیم و جلوی تراژدی های غم انگیز مرگ مادر، نوزاد یا هر دوی آنها را می گیرم.
به خاطر دارم وقتی نفر دوم بیمارستان بزرگ نفت اهواز بودم، خانمی با درد در ناحیه شکم مراجعه کرد. علایم ایشان نرمال بود؛ اما به تشخیص بنده، به اتاق عمل رفتند. بعد از عمل، پزشک متخصص زنان و زایمان توضیح دادند که اگر کمی دیرتر به اتاق عمل می رفتند و در تشخیص تعلل می کردیم، توده پاره می شد و معلوم نبود چه بلایی سر مادر می آمد. چند سال بعد که در یک رستوران نشسته بودم، این خانم به همراه خانواده اش سر میز من آمدند و از اینکه جانش را نجات داده بودم، بسیار از من تشکر کردند و گفتند اگر شما نبودید، من زنده نمی ماندم.
ناگفته نماند که این حرفه، سختی هایی هم دارد، به گونه ای که نباید حتی برای یک بار هم مرتکب خطا و اشتباه شویم.
خانواده در رشد و ترقی شما در این حرفه، چقدر نقش آفرین بوده اند؟
به طور حتم بیشترین نقش را به خانواده ام می دهم، بویژه حمایت های پدر و مادرم که باعث شده بتوانم این راه را بهتر بپیمایم. نقش همسرم و خانواده ایشان نیز در طی این راه طولانی بسیار پراهمیت است و در مجموع حمایت هایی که از سوی خانواده داشته ام، موجب شده بتوانم تعادلی میان زندگی شغلی و شخصی ام ایجاد کنم و به عنوان همسر و مادر دو فرزند، این مسیر را با مشکلاتش، بخوبی طی کنم.
چند فرزند دارید و آیا آنها نیز دنباله رو حرفه شما هستند یا تمایلی به آن ندارند؟
دو فرزند دارم که اولی با ورود به رشته پزشکی در دانشگاه، مثل بنده به حوزه سلامت ورود پیدا کرده و فرزند کوچکترم در پایه چهارم ابتدایی درس می خواند.
وقتی نوزادی به دنیا می آید، چه حسی دارید؟ تاکنون چند نوزاد به دنیا آورده اید و یک خاطره به یادماندنی در این خصوص بگویید؟
به اعتقاد من تولد هر نوزاد، یک پیام به همراه دارد؛ اینکه جهان خلقت، هنوز به نسل انسان و ادامه حیات امیدوار است. بنده توفیق داشته ام که از اوایل دانشجویی تاکنون به عنوان ماما، عامل زایمان صدها مادر باردار باشم و هر بار که در این نقش ظاهر می شوم، خداوند را شکر می گویم که سهمی هرچند ناچیز، در سالم به دنیا آمدن یک انسان دارم و از این توفیقی که نصیبم شده، بسیار خوشحال و خرسند هستم.
طی دو سال گذشته، بیشتر چه فعالیت هایی داشته اید؟
مدیریت بارداری خانم های باردار مبتلا به کرونا را به عهده داشته ام و برنامه پیشگیری را در پنج مرحله از ابتلا، تشخیص زودهنگام، درمان بموقع مادران مبتلا به کرونا طراحی کرده ام و به اجرا گذاشته ام.
گام اول؛ عضویت مادران باردار در گروه های مجازی تشکیل شده در مراکز بهداشت است.
گام دوم ؛مربوط به ارائه آموزش به مادران باردار در خصوص علایم خفیف کروناست که بر اساس دستور عمل های کشوری، مطالب بهداشتی در گروه های واتساپی می گذاشتم تا در صورت داشتن علایم، اطلاع دهند.
گام سوم؛ با مادران باردار تماس گرفته می شد و آنها را به متخصص عفونی برای ارجاع به بیمارستان یا درمان در منزل راهنمایی می کردیم.
گام چهارم؛ در صورت درمان در منزل هر روز بر اساس دستور عمل های کشوری مقابله با کرونا، با مادران تماس گرفته می شد و در صورت شدیدتر شدن علایم، با تیم خدمات دهنده در منزل هماهنگ می کردیم و به منزل بیمار می رفتیم و مادر را به بیمارستان ارجاع می دادیم.
گام پنجم؛ خدمات پرستاری در منزل بر اساس دستور عمل های کشوری شامل فشارخون، میزان سرفه، تب، تنگی نفس و سنجش اکسیژن خون بود که مورد بررسی و معاینه قرار می گرفتند.
هدف اصلی از توصیه به مادران باردار مبتلا به کرونا و ماندن آنها در خانه، پیشگیری از مراجعه آنها به مراکز بهداشت و کلینیک بود تا از این طریق، مانع انتشار ویروس کرونا به سایر مادران و کودکان مراجعه کننده باشیم.
لازم به ذکر است، انجام خدمات پرستاری در منزل ابتدا با هماهنگی دانشگاه ها انجام می شد. با توجه به اینکه به شنیدن صدای قلب جنین و مادر باردار حساسیت خاصی داشتم، بر اساس دستور عمل ها مقاله ای در زمینه بارداری و کووید 19 تهیه کردم. اگر تماس های روزانه با مادران باردار نداشتیم و علایم خطر را چک نمی کردیم، در صورت ابتلا به کووید 19 امکان فوت مادر در 46 هفتگی وجود داشت که خوشبختانه با تعامل سازنده میان واحد بهداشت و زایشگاه، توانستیم اهدافمان را به پیش ببریم.
چه اقدامات دیگری در زمان اوج کرونا برای مادران باردار صورت گرفته است؟
جداسازی کلینیک مادران باردار از مادران غیرباردار به دلیل سرایت نشدن ویروس کرونا، تعداد مراقبت های بارداری و رساندن آنها به وضعیت استاندارد با بازدیدهای هفتگی، از دیگر فعالیت های انجام شده در این ایام بوده است.
اقدام دیگر، انجام هماهنگی با کارشناسان مامایی واحدهای تابعه و ایجاد وحدت رویه بین آنها برای شناسایی زودهنگام مادران پرخطر و تهیه فرم برای پیگیری مستمر آنها و جلوگیری از فراموش شدن پیگیری ها بود.
آموزش های آنلاین ورزش دوران بارداری برای زایمان طبیعی از دیگر فعالیت های انجام شده بود که خوشبختانه تعامل بسیار خوبی میان واحد بهداشت و زایشگاه صورت گرفت و این امر افزایش آمار زایمان طبیعی را به همراه داشت.
تهیه بروشورهای آموزشی با هماهنگی بهداشت استان خوزستان و تهیه وبینار آموزشی، تهیه محتوای آموزشی با موضوع دستورعمل برنامه پیشگیری، تشخیص زودهنگام و غربالگری سرطان سینه و سرطان دهانه رحم با هماهنگی واحد بهداشت استان و کارشناسان مامایی بهداشت خانواده از دیگر اقدام ها طی این مدت بوده است.
در این مدت تعامل بسیار سازنده ای با معاونت درمان و بهداشت دانشگاه علوم پزشکی صورت گرفته که این روند باعث شده دستورعمل های کشوری و بخشنامه های به روز را در بهداشت و درمان صنعت نفت اهواز اجرا کنیم.
اگر ناگفته یا درخواستی دارید، بفرمایید.
به عنوان عضو کوچکی از جامعه مامایی سعی کرده ام نگاه دقیق و جامع تری به سویه های مختلف کووید 19 در جامعه، بویژه برای مادران باردار داشته باشم و مطالعات و تحقیقات انجام شده در سطوح ملی و بین المللی را مطالعه کرده ام تا در مراقبت از مادران باردار و جنین آنها و فعالیت های نظارتی خود در چارچوب مسؤولیتی که در بهداشت و درمان صنعت نفت اهواز به عهده دارم، بتوانم از نتایج این تحقیقات استفاده کنم و در اختیار همکاران خود قرار دهم.
یکی از کارهایی که موفق به انجام آن شده ام، جمع آوری و گردآوری اطلاعات و تنظیم مقاله ای با عنوان کووید19 و بارداری است. اطلاعات آن را با استفاده از نتایج تحقیقات متعددی که در معتبرترین پایگاه های دنیا به چاپ رسیده، تهیه کرده ام. این اطلاعات روی بیش از 4 هزار مادر مبتلا به کووید 19 در 9 کشور دنیا از جمله ایران صورت گرفته که زایمان زودرس، یکی از شایع ترین علایم این بیماری برای مادران باردار تشخیص داده شده است. بنابراین برنامه های متعددی در سه سطح پیشگیری از ابتلای مادران باردار به کووید 19، تشخیص زودهنگام و اعزام سریع پرستار در منزل برای مادران مبتلا و پیگیری بستری موارد پرخطر و خدمات بالینی بر اساس استانداردهای ملی و بین المللی به آنها داده می شود.
کار تحقیقاتی دیگر در زمینه هزینه اثربخشی تشخیص زودهنگام سرطان دهانه رحم با جامعه هدف است. این سرطان، دومین سرطان شایع میان زنان باردار است که با انجام این آزمایش، می توان تا حدی این بیماری را زود تشخیص داد.