ضرورت نگرشی تازه بر روند مصرف سوخت در کشور
مصرف، در نابرابری با تولید
مشعل پالایشگاه های کشور همواره با استمرار تولید سوخت با کیفیت، تلاش می کنند تا محصولی بر پایه استانداردهای جهانی تولید کنند. درمقابل، توجه به موضوع مصرف بهینه سوخت وجدی گرفتن آن از سوی مصرف کنندگان نیز مقوله دیگری است که کم توجهی به آن در گذر زمان می تواند به چالشی بزرگ برای بخش تولید پالایشگاهی تبدیل شود.بنابرآمارهای موجود، هم اکنون روزانه نزدیک به 104میلیون لیتر بنزین در روز تولید می شود، این درحالی است که مصرف این فراورده راهبردی و مهم، به 101 میلیون در لیتر رسیده که می تواند زنگ خطری جدی برای پالایشگاه های کشور به شمار آید.به گوه این آمار، اگر درمصرف بنزین مدیریتی صحیح صورت نگیرد، به طورحتم مشکلاتی درتامین این فراورده نفتی راهبردی به وجود خواهد آمد و آن را به چالشی برای صنعت نفت کشور تبدیل خواهد کرد. درکنار انجام تعمیرات اساسی پالایشگاه ها که یک ضرورت است و دربازه زمانی با هدف تولید بهینه فراورده های نفتی به کاهش مقطعی بخش تولید منجر می شود، بالا بودن میزان مصرف سوخت در بسیاری ازخودروها و افزایش سفرها، بویژه در تابستان را می توان از جمله عوامل بالارفتن مصرف بنزین عنوان کرد که باید در مدیریت آن از سوی متولیان آن و دستگاه های مرتبط، اهتمامی جدی انجام شود.
ایران، یکی از بزرگ ترین دارندگان و تولیدکنندگان مهم در بازار انرژی جهان است که حضور قوی تر در این بازار، منوط به شاخصه هایی همچون تولیدات پالایشگاهی و عرضه محصولات به بازارهای جهانی است؛ مواردی که می تواند کشور را هرچه بیشتر به سوی تراز مثبت انرژی و تثبیت هرچه بیشتر آن در این بازار بزرگ رقابتی هدایت کند.
آمار مصرف انرژی، از جمله بنزین، گاز و برق در کشورمان نشان می دهد که طی یک دهه اخیر، میزان شدت انرژی، روندی افزایشی داشته و بیشتر از سرمایه گذاری در زمینه بهینه سازی مصرف، دولت منابع مالی و زمان را صرف توسعه انرژی و افزایش تولید کرده است، به طوری که در تمام بخش ها، مصرف نزدیک به دو برابر بیشتر شده و تولید نیز برای پاسخگویی به آن، دنباله رو مصرف بوده است. این درحالی است که غالب کشورهای جهان، طی یک بازه زمانی ۲۰ ساله، شدت انرژی خود را دست کم ۱۰ درصد کاهش داده اند. به این معنا که مصرف نه تنها افزایش نداشته؛ بلکه با کاهش هم روبه رو بوده است.
کارشناسان حوزه انرژی بر این باورند که ادامه این مسیر، ایران را در سال ۱۴۰۲یعنی یک سال دیگر دچار بحران تأمین انرژی خواهد کرد و آنچه اکنون مقطعی رقم می خورد، تشدید و حتی دائمی خواهد شد. برای مثال در زمینه بنزین، پیش بینی می شود که ایران در این سال (1402) واردکننده خواهد شد، بدون در نظر گرفتن اینکه چقدر درکشور تلاش شده تا از واردکننده بنزین، به صادرکننده آن بدل شویم.
برای بهینه سازی مصرف انرژی بایدبرنامه داشت و همه بخش های مرتبط باید به گونه ای برنامه ریزی کنند که این امتیاز و جایگاه مهم (خوداتکایی به تولید بنزین و ورود به باشگاه صادرکنندگان این فراورده نفتی راهبردی) برای کشور حفظ شود.
اجرای طرح های بهینه سازی مصرف سوخت
از جمله مواردی به شمار می آید که در زمان های مختلف به عنوان ضرورتی مهم به آن اشاره شده و در دولت سیزدهم نیز این مهم با اولویتی بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است.
درمیان فراورده های پالایشگاه، بنزین به آن دلیل که آحاد جامعه از آن برای استفاده از وسایل نقلیه بهره می گیرند، مصرفی تقریبا لجام گسیخته به خود گرفته است.
جواد اوجی، وزیر نفت اوایل امسال درباره نزدیکی مقدار مصرف بنزین و نفت گاز به ظرفیت پالایشی کشور هشدار داده و تأکید کرده است که ضرورت سرمایه گذاری در این صنعت روزبه روز آشکارتر می شود.
به گفته جواد اوجی، سال گذشته در فصل سرد حدود 850 میلیون مترمکعب در روز گاز شیرین در شبکه داشتیم و روزانه حدود 250 میلیون مترمکعب هم با کسری گاز رو به رو بودیم. به همین دلیل مجبور شدیم گازرسانی به صنایع و نیروگاه ها را محدود کنیم تا جوابگوی تأمین گاز بخش خانگی و تجاری باشیم. بر اساس برآوردها طی هشت سال آینده 80 میلیارد دلار باید در حوزه گاز کشور سرمایه گذاری صورت گیرد تا هدف تولید روزانه یک میلیارد و 400 میلیون مترمکعب گاز محقق شود.
با توجه به اینکه سالانه حدود 10 تا 12 درصد مصرف سوخت مایع کشور افزایش می یابد، همزمان باید به فکر افزایش ظرفیت پالایشی کشور باشیم و ضروری است از اجرای طرح های بهینه سازی مصرف سوخت در کشور، بویژه در بخش های خانگی و صنعتی غافل نشویم. بر اساس آمار موجود، روزانه نزدیک به 101 میلیون لیتر سوخت مایع درکشور مصرف می شود که در صورت اجرای طرح های بهینه سازی مصرف سوخت، درآمد خوبی از محل صادرات این محصولات نصیب کشور خواهد شد.
اجرای طرح های کیفی سازی
کیفی سازی محصول در پالایشگاه ها، نکته مهم دیگری در حوزه تولید است. همسو با بهینه سازی مصرف سوخت درکشور و ایجاد راهکارها برای کاهش مصرف بنزین، برخی پالایشگاه ها اقدام به طرح های کیفی سازی کرده اند، مصداق این امر طرح های کیفی سازی فراورده های نفتی در پالایشگاه های اصفهان و شیراز است که امسال به بهره برداری خواهد رسید.
پالایشگاه کرمانشاه، طرح افزایش ظرفیت، کیفی سازی محصولات بنزین و نفت گاز را آغاز کرده است، به طوری که در گام نخست باتولید۴۰ هزار بشکه فعالیت خواهد کرد. سپس احداث واحد تقطیر در خلأ به منظور تبدیل نفت کوره به محصولات با ارزش نفت گاز، احداث واحد تصفیه هیدروژنی نفت گاز به منظور تولید محصول نفت گاز مطابق استاندارد یورو ۵، احداث واحد حذف بنزن از بنزین، احداث واحد تصفیه نفتای سبک و ایزومریزاسیون به منظور تولید بنزین بر اساس استاندارد یورو ۵، احداث واحد تولید هیدروژن، احداث واحد تامین آمین به منظور بازیافت گاز هیدروژن سولفوره برای جلوگیری از آلودگی محیط زیست، احداث واحدهای تصفیه آب ترش، احداث واحد بازیافت گوگرد و احداث واحد تصفیه گازهای اسیدی TGT صورت خواهد گرفت.
وزیر نفت در این باره گفته است: روند ساخت پالایشگاه های جدید و طرح های کیفی سازی در پالایشگاه های موجود، موانع و مشکلات طرح های توسعه ای در بخش پالایشگاهی کشور بشدت پیگیری می شود و با وجود تحریم های ظالمانه ای که بر ضد کشورمان در جریان است، از روند احداث طرح های جدید پالایشگاهی و پتروپالایشگاهی کشور راضی هستیم.