او با اشاره به روند فعالیت معمول این مجموعه می گوید: نفرات و امکانات، در شرایط معمول و مراجعات روزانه و اورژانس های موردی و انفرادی، پاسخگو خواهد بود و به دلیل مستقر بودن متخصص طب اورژانس در درمانگاه، نگرانی وجود ندارد؛ اما اگر حوادث و اتفاقاتی رخ دهد که نفرات بیشتری را تحت تاثیر قرار دهد و در تعریف بحران قرار گیرد، نیاز به حمایت و کمک از بیرون جزیره داریم. در این موارد هم بر حسب نوع حادثه و تخصص مورد نیاز و زمانی که داریم، بیمار را به مناطق مختلفی از جمله شیراز، بندرعباس و کیش منتقل می کنیم.
مسؤول درمانگاه سیری با اشاره به محدودیت در انتقال اورژانسی بیمار با کمک بالگرد فعلی می گوید: در مورد پرواز به کیش و انتقال اورژانسی بیماران محدودیت داریم؛ چرا که اگر لازم باشد بیمار به صورت خوابیده منتقل شود، هلی کوپتر فعلی جوابگو نیست و زمان طلایی امدادرسانی را از دست می دهیم؛ البته قول هایی برای خرید بالگرد مجهز شده برای امداد و نجات داده شده که امیدواریم شرایط بهتر شود.
مولازاده با تاکید بر اینکه تمامی الزامات مربوط به طب صنعتی برای کارکنان رعایت و اجرا می شود، می افزاید: همه کارکنان از نظر بیماری های شایع مورد ارزیابی قرار می گیرند و معاینات پزشکی (غیر از دو سال کرونا) به صورت سالانه انجام می شود. در مورد افراد 50 سال به بالا هم پس از غربالگری، ارجاعات پزشکی صورت می گیرد و تست ورزش وسایر موارد انجام می شود.
او با اذعان به اینکه ذات و ماهیت کار اقماری برای سلامت مضر است و نمی توان از برخی آسیب های آن جلوگیری کرد، می گوید: این افراد مجبورند دو مدل زندگی کنند و به طور مداوم در نوسان دو نوع آب و هوا، تغییرات ارتفاع، دمای هوا، عادات غذایی و خواب و ... باشند و تطبیق این شرایط برای هر کسی اتفاق نمی افتد؛ البته در مورد مواد غذایی و غذاهای طبخ شده در رستوران ها نظارت از سوی امور اداری وجود دارد و در قراردادها موضوعات مربوط به سلامت کارکنان و مواد غذایی مورد استفاده رعایت می شود و امور رستوران ها به طور مشخص این موارد را پیگیری می کند. همچنین کارشناس تغذیه، مداخله هایی را در مورد وعده های غذایی دارد.
این پزشک به شرایط روحی کارکنان اقماری در جزیره هم اشاره می کند و می گوید: برای کارکنان، مشاوره های روانشناسی هم وجود دارد که البته خارج از زیرمجموعه بهداشت و درمان مدیریت می شود؛ اما کارکنان به دلیل شرایط کار اقماری، استقبال خوبی از این موضوع نداشته اند. راه های پیشگیری و کاهش آسیب های ناشی از شغل اقماری، آموزش و کسب مهارت مدیریت شرایط زندگی به شکل شخصی، خانوادگی و اجتماعی است که باید از بدو استخدام و در طول دوره، این مهارت ها کسب تا درک محیطی از شرایط بیشتر شود.
نگرانی جدی برای مهاجرت نیروی انسانی و جایگزینی آنها
یکی از زیرمجموعه های فعال که در بخش های مختلف جزیره، نماینده آنها همراه ما ست و در تاسیسات نفتی و سکوها نکات مهمی را به مهمانان یادآوری می کند، نیروی اچ اس ای است. محمود آماده، رئیس اچ اس ای منطقه سیری، یکی از مدیران قدیمی و با سابقه در مناطق عملیاتی فلات قاره است که تجربیات ارزشمندی را از پروژه سروش و نوروز و پایانه صادراتی سورنا تا منطقه بهرگان و حالا هم چند سالی در سیری کسب کرده است. رئیس اچ اس ای جزیره هم مانند چند بخش دیگری که گفت و گو داشتیم، از دو مسأله اصلی زیرمجموعه خود، یعنی نبود امکانات و احتمال بروز خطر و کمبود منابع انسانی حرف می زند. او از سطح امکانات بویژه در مورد حوادث بزرگ و گسترده می گوید و اینکه نگران است اگر اتفاقی همچون آتش سوزی گسترده یا حادثه ای برای هواپیما رخ دهد، با توجه به فاصله داشتن با خشکی و عدم دسترسی به پشتیبانی موازی همچون جزیره خارگ، زمان طلایی از دست می رود و نمی توان به موقع اقدام کرد.
او به وجود سکوها، تاسیسات ان جی ال و میدان سلمان، اسکله نفتی و گازی و سایر تاسیسات پراکنده که منطقه سیری را متفاوت و پرریسک کرده، اشاره می کند و می گوید: در حال حاضر پروژه اعلان و اطفای حریق منطقه (F & G) مراحل تکمیل خود را می گذراند و اگرچه مدتی متوقف بود؛ اما دوباره فعال شده است. امیدواریم زودتر این مجموعه در سرویس قرار بگیرد تا بخشی از کمبود نیازهای ایمنی منطقه جبران شود و بتوانیم منطقه را در مقابل خطرات احتمالی تقویت کنیم و ضریب مقابله با حوادث احتمالی را بالا ببریم.
رئیس اچ اس ای منطقه سیری می افزاید: این پروژه کاملا اتوماتیک است و در زمان حریق احتمالی در تاسیسات، مستقیما اعلام اضطراری به سیستم کنترل را انجام می دهد و سیستم شروع به اطفا می کند. در حال حاضر اگر حادثه ای در منطقه رخ دهد، باید با خودرو به آن محل رفت و هوزکشی کرد و نفرات زیادی را درگیر کار کرد؛ اما در این سیستم، در زمان اولیه، کنترل گرها فعال می شوند و تنها یک اپراتور دستگاه درگیر خواهد بود و در همان زمان طلایی، وارد عمل می شود.
او با بیان اینکه در این سال ها جدا از محدودیت های درون سازمانی، مشکلات اقتصادی و ... هم باعث ضعیف شدن ما در مقابل حوادث و خطرات شده است، می گوید: اگرچه در سکوها تیم ERT وجود دارد و قبل از بروز هر حادثه ای سیستم اطفا، خودش فعال می شود؛ اما در مقابل حوادث بزرگ باید آماده باشیم. در داخل تاسیسات جزیره هم سیستم های جدید مجوز کار را راه اندازی کردیم که از سیستم های قدیمی، قوی تر است؛ اما هنوز بسیاری از الزامات مورد نیاز در دسترس نیست.
آماده، با تاکید بر اینکه حفظ جان کارکنان و تاسیسات در شرایط عادی و به حداقل رساندن خسارات جانی و مالی در شرایط اضطراری به عنوان وظیفه ما تعیین شده است، می افزاید: برای این دو وظیفه، اقدامات پیشگیرانه و اجرایی داریم و با توجه به اینکه طبیعت این صنعت، با حادثه احتمالی عجین شده، باید برای هر نوع حادثه ای آماده باشیم.
رئیس اچ اس ای منطقه سیری به وجود محدودیت و مشکل در بخش تامین نیروی انسانی و کاهش تمایل برای کار در مناطق عملیاتی و سکوها و در عین حال مهاجرت نیروهای متخصص اشاره می کند و می گوید: تقریبا طی سه سال گذشته 18 نفر از مجموعه اچ اس ای حذف شدند یا قطع همکاری کردند یا انتقالی گرفتند و یا بازنشسته شدند، در حالی که هیچ فردی جایگزین آنها نشده است. این افراد، نخبه ها و کارکنانی هستند که می توانند در صنعت نفت تاثیرگذار باشند؛ ولی به دلیل وجود برخی شرایط، از داشتن آنها محروم می شویم و با حذف آنها مناطق عملیاتی ضعیف تر می شود، ضمن اینکه برای جذب و جایگزینی نیرو هم موانع زیادی وجود دارد. افرادی که بیش از 10 سال در مناطق عملیاتی فعال بوده اند، باید جایگزین و نیروهای جوان وارد شوند و این مسأله در همه بخش های منطقه وجود دارد.
او با اشاره به چالش هایی که در تامین تجهیزات وجود دارد، می گوید: اگرچه ماشین آلات آتش نشانی، جدید و از شرکت های مطرحی هستند؛ اما برای به روز رسانی آنها باید از همان شرکت ها تکنیسین هایی بیایند و برای این منظور اعتبار اختصاص یابد؛ اما باز هم با توجه به مسائل مالی و ... چنین کاری میسر نیست.
رئیس واحد اچ اس ای جزیره سیری با اشاره به محدودیت های تامین آب در جزیره می گوید: در سیری، فرایند تامین آب از طریق بخار آب، پر هزینه و پیچیده است و تامین آب برای تاسیسات و کارکنان و برخی دیگر از ساکنان جزیره شرایط خودش را دارد. بخشی از این آب، برای فضای سبز و گونه های جانوری هم مورد استفاده قرار می گیرد و قرارداد حفظ، توسعه و نگهداشت فضای سبز جزو پیمان های اصلی جزیره است. در طول سال ها، گونه های گیاهی مناسب و سازگار شناسایی شده و با تجربه از گذشته در مورد برخی درختان با ریشه های بزرگ و عمیق، درختان جدیدی کاشته شده است.
آماده، با اشاره به چند گونه جانوری منحصر به فرد در سیری می گوید: بجز آهوها که در سایر مناطق عملیاتی فلات قاره هم زندگی می کنند، چند گونه منحصر به فرد و نادر همچون «خار دم مصری» که نوعی سوسمار است، در منطقه وجود دارد. در مورد آهوها هم حفاظت خوبی انجام می شود و تعدادشان افزایش خوبی داشته است، حتی یکی از نیروهای ایمنی منطقه که دکترای محیط زیست دارد، درباره تغییر در ریخت شناسی جمجمه آهوها مطالعات مفصلی را انجام داده است.
او می افزاید: بخش فضای سبز منطقه هم هر سه ماه یکبار علوفه مورد نیاز این آهوها را خریداری می کند و در محل های مشخص شده قرار می دهد و در ظروف پلاستیکی که از ضایعات پلاستیک تولید شده آبخورهایی هم قرار داده شده است. در ساعات کار که کارکنان در سطح منطقه و کمپ ها حضور ندارند، آهوها تا نزدیکی کمپ ها می آیند و همزیستی مسالمت آمیزی با کارکنان دارند.
رئیس اچ اس ای منطقه سیری همچنین در مورد پساب های صنعتی و بهداشتی منطقه می گوید: پساب های صنعتی از گذشته مدیریت شده و طرحی برای تغییر در شیوه مدیریت آن در حال اجرا داریم. پساب بهداشتی هم که در بخش های انسانی جمع آوری می شود، به وسیله میکروارگانیزم ها تجزیه و آب حاصل از آن هم قابل استفاده در فضای سبز می شود؛ البته باید به روز رسانی شوند.
آماده، اجرای سیستم مدیریت پسماند از مبدا را یکی از طرح های مفید و موثر برمی شمرد که از چند ماه قبل شروع شده و نتایج خوبی داشته است.
او می افزاید: در این برنامه ریزی، اصل اولیه بر این است که تا حد امکان، پسماند تولید نشود یا تولید آن به حداقل ممکن برسد و این موضوع در بسیاری از بخش ها از جمله آشپزخانه و استفاده از ظروف یکبار مصرف قابلیت اجرا دارد. در عین حال از پیمانکار خواسته ایم که تا حد امکان از ظروف شیشه ای و چند بار مصرف استفاده کنند یا حداقل یکبار مصرف های پایه ذرت باشد.
رئیس اچ اس ای منطقه سیری ادامه می دهد: ظروف جداگانه برای انواع زباله های خشک و جداسازی زباله تر را در همه نقاط جزیره و سکوها اجرا کرده ایم و آموزش های لازم را به کارکنان داده ایم. زباله های تر جمع آوری شده هم فعلا در سایت طراحی شده برای این موضوع، دفن و بزودی طرحی برای آن اجرا شده و به کود تبدیل می شوند.
تاثیر فضای سبز سیری در میزان شرجی شدن هوا و شدت گرما
وقتی در جزیره تردد داشته باشید، یکی از چیزهایی که به چشم می آید، محدوده قابل توجه درختکاری، فضای سبز و درختچه های گل کاغذی است که به وفور، جمعیت آهوها در زیر آنها و در سایه دیده می شود. این گستردگی فضای سبز البته به دلیل قرارداد قابل توجه پیمانکار و تلاش نیروهای فضای سبز است. جزیره سیری، یک گلخانه برای گل های آپارتمانی و یک خزانه نهال هم در کنار یک باغ پرندگان دارد که باعث تلطیف فضای این جزیره شده است. وارد خزانه نهال می شویم؛ زیر چتر بلند درخت انجیر هندی که ریشه هایش تا زمین رسیده، ردیف های سبز نهال ها دیده می شود که حال و هوای خوبی ایجاد کرده است. مسؤول خزانه و گلخانه، پیرمردی اهوازی و مهربان است که گل ها را معرفی و چند نهال را برایمان جدا می کند. او می گوید: هرچند شرایط کاری سخت است؛ اما همین که با گل ها سروکله می زنم، حالم خوب می شود و از این وضعیت راضی هستم. این پیرمرد اهوازی در شادگان اهواز برای خودش نخلستان و باغی کوچک دارد و وقتی برای استراحت می رود هم نمی تواند از گل و گیاه دل بکند. سوالات تخصصی ما را به کارشناس فضای سبزی که در این خزانه مستقر است، ارجاع می دهد و سراغ آب دادن نهال هایش می رود. سیدمهدی احمدی نژاد، کارشناس فضای سبز منطقه سیری است که از سال 87 در این آب و هوا بوده و همه بخش های جزیره و شرایط آن را می شناسد. می گوید، سال 86، وسعت فضای سبز اینجا 20 هکتار بود که سالانه 10 هکتار به آن اضافه شده است. همه این گل ها و گیاهان هم از تولیدات خزانه و تکثیر گیاهان بومی بوده است.
احمدی نژاد می گوید: چون در این منطقه آهو زیاد بود، برای حفظ و نگهداشت گونه های گیاهی جدید، دور این فضای سبز را بشکه می گذاشتیم و فنس کشی کرده و از آبیاری قطره ای استفاده می کردیم. امروز 128 هکتار فضای سبز در محدوده عملیاتی فلات در جزیره داریم و در مجموع حدود 200 هکتار در کل جزیره فضای سبز ایجاد شده که نگهداشت همه این فضا به عهده بخش فضای سبز فلات قاره است.
او می افزاید: در این سال ها و با اضافه شدن کمپ های جدید، فضای سبز اضافه شده و بیشتر به سمت المان سازی و اضافه کردن مبلمان و ساخت پارک و باغ پرندگان رفته ایم و در فصل خنک و هوای خوب جزیره، هفته ای دو شب غذای کارکنان را در همین فضای پارک و آلاچیق ها سرو می کنیم. در کنار این موارد، گلخانه، زمین های چمن برای فوتبال، باغ مرکبات، نخلستان و موزستان هم داریم.
کارشناس فضای سبز فلات قاره در جزیره سیری ادامه می دهد: در این سال ها بیشتر از گونه های سازگار و غیر تهاجمی استفاده شده و گونه هایی همچون گاروم زنگی، چیریش (روغن گیاهی مناسبی دارد؛ اما در کشور ما استفاده نمی شود)، انواع نخل ها، اکالیپتوس، انواع مرکبات و درختچه های زییتی مثل گل کاغذی، گل ختمی و خرزهره کاشته شده است.
احمدی نژاد می افزاید: در مورد گونه هایی که ریشه های عمیقی دارند و باعث نفوذ به فاضلاب و تخریب شبکه آن شده اند هم اقداماتی صورت گرفته است. گونه کونکارپوس، گونه وارداتی است که بدون مطالعه وارد و در بخش هایی کاشته شده بود؛ اما در چند مرحله از کنار بلوک های مسکونی برداشته و در بخش های ساحلی کمپ ها که نیاز به بادشکن داشتند، دوباره کاشته شدند و تا کنون 400 اصله را جا به جا کرده ایم و در کمپ های جدید دیگر از این گونه استفاده نمی شود؛ البته این گونه در جا به جایی مشکلی پیدا نکرد.
او ادامه می دهد: از ابتدا، هدف از گسترش فضای سبز، تاثیرگذاری روی اکوسیستم بود تا درجه حرارت در جزیره و محیط های کار و اقامتی را کمتر کنیم. اگر با قدیمی های جزیره صحبت کنید، می گویند که سال ها پیش در فصل تابستان، برای عبور از فاصله کمپ تا سایت عملیاتی، باید به غیر از کولر، برف پاک کن ماشین را هم روشن می کردند تا گرد و خاک اذیت نکند؛ اما طی این چند سال در میزان شرجی شدن هوا و گرد و خاک و درجه هوا تاثیر داشته است. این اقدامات روی گونه های جانوری هم اثر گذاشته و در حال حاضر کمی که هوا خنک می شود، تعدادی عقاب از منطقه قفقاز و طوطی و مرغابی می آیند؛ البته چون تعداد کلاغ ها زیاد شده، مزاحمت زیادی برای این گونه ها به وجود می آورند و تخم این پرندگان را می خورند و این کلاغ ها خودشان تبدیل به یک آفت شده اند. این کارشناس فضای سبز می افزاید: در جریان روند تفکیک زباله کار خوبی انجام شده و پسماند زباله تر قابل استفاده رستوران، بخصوص انواع سالاد، سبزی، برنج و ... را در باغ پرندگان و برای تعدادی از گونه ها استفاده می کنیم و روزانه این پسماند را جدا کرده و به این ترتیب هزینه نگهداشت باغ هم کمتر می شود.
او با اشاره به فعالیت باغ پرندگان از سال 99 در جزیره سیری می گوید: با استفاده از ضایعات سطح منطقه همچون کابل های غیر قابل استفاده سکوها و لوله های حفاری (بجز سیمان و فنس) به شکل ابتکاری این باغ آماده شده و در حال حاضر پرندگانی همچون عروس هلنی، طوطی کوتوله برزیلی، مرغ عشق، قرقاوول، طاووس، کبوترهای مینیاتوری، انواع مرغ، مرغ شاخ دار، اردک، غاز و ... در آن نگهداری می شوند.