درگفت وگوی « مشعل» با مدیر منطقه عملیاتی سیری اعلام شد:
افزایش ظرفیت 10 هزار بشکه ای نفت خام
علیرضا علیخانی ها، مدیر منطقه عملیاتی سیری از سال 1372 وارد شرکت نفت فلات قاره ایران شده و سوابق فعالیت در منطقه عملیاتی خارگ و حضور 14 ساله در سکوهای فروزان و ابوذر را در کارنامه دارد. علیخانی ها از سال 96 به سیری منتقل شده و به عنوان رییس عملیات تولید ادامه فعالیت داده و از ابتدای امسال هم به عنوان مدیر منطقه سیری منصوب شده است. صحبت از شرایط اقماری در این نقطه دورافتاده که می شود، اشاره می کند، نوع کار و شرایط سخت کاری، قابل مقایسه با مبلغی که در قبال آن دریافت می شود، نیست. اما قبول کرده ایم که اینجا کار کنیم والبته این سهم هر کسی نمی شود و آن را یک شانس برای خودم می دانم. او در بخش های زیادی از این مصاحبه زبان کارکنان خود می شود و دغدغه های زیادی را بیان می کند؛دغدغه هایی که در مدت اقامت در جزیره و درگفت وگو با کارکنان بخش های مختلف، زیاد شنیدیم. از پرواز تا اسکان، ازکار سخت و طاقت فرسا تا گرما و رطوبت بالای جزیره سیری و از نیازهای ابتدایی که می تواند حضور در سیری و کار در آن را سخت تر سازد. متن این گفت و گو در ادامه می آید.
برای آشنایی بیشتر مخاطبان، این منطقه عملیاتی را معرفی می کنید.
جزیره سیری در حدود 72 کیلومتری خط ساحلی ایران در جنوب بندر لنگه و46 کیلومتری غرب جزیره ابوموسی واقع شده است، این جزیره 18 کیلومتر مربع وسعت دارد و موقعیت آن در27 و 25 درجه عرض جغرافیایی و32 و 54 درجه طول جغرافیای شرقی است، طول تقریبی جزیره 5/6 کیلومتر و عرض آن حدود 3 کیلومتر است. با اکتشاف نفت در خلیج فارس و فعال شدن شرکت نفتی سوفیران در این جزیره، نخستین بار استخراج نفت در این منطقه نفتی در سال 1355 آغاز شد. جزیره سیری در فاصله نزدیک با مرز امارات واقع شده و 78 کیلومتر تا بندرلنگه فاصله دارد که سرزمین اصلی و مادری این جزیره است. اطراف آن جزیره ابوموسی است که در واقع سیری بخشی از آن به حساب می آید و 46 کیلومتر با آن فاصله دارد. جزایر فارو، تنب کوچک و بزرگ و کیش هم از دیگر بخش های همسایه با سیری هستند. نزدیک ترین فارو و کیش هم بین سیری و قشم قرار دارد. در این جزیره سپاه پایگاه اصلی را دارد. سپاه در این جزیره شهرکی دارد که کمتر از 30 خانوار در آن اسکان داده است و برنامه توسعه ای دارد. دهیار هم در این جزیره وجود دارد که زیرنظر بخشداری (ابوموسی) به طور معمول در این جزیره ساکن هستند. با توجه به فرمایش مقام معظم رهبری، برای سکنه بومی برنامه دارند که درجزایر بیشتر اسکان داده شوند و بومی ها بازگردند و مقدمات این موضوع در حال برنامه ریزی است.
چه میدان های نفتی و فعالیتی برای تولید نفت وجود دارد؟
میدان هایی که در جزیره سیری، برداشت نفت از آنها انجام می شود، شامل میدان های اسفند، الوند، میدان مشترک نصرت و میدان های نفتی سیوند و دناست. میدان اسفند در 18 کیلومتری جنوب شرقی جزیره قرار دارد و پنج سکوی دریایی شامل سه سکوی چاه، یک سکوی بهره برداری و یک سکوی مشعل است. از سال 80 برداشت نفت از این میدان و سکوهای آن شروع شده است. سکوی نصر از قبل از انقلاب با کنسرسیوم ایران و شرکت فرانسوی سوفیران به اجرا می رسد و پس از آن با تولد شرکت نفت فلات قاره ایران در اختیار این شرکت قرار می گیرد. سال 1366 که آمریکایی ها سکوی سلمان را زدند، سکوی نصر هم همزمان منهدم شد و پس از آن بلافاصله جایگزین و تولید از سر گرفته شد. سکوی ایلام یک طرح توسعه ای بود که از سوی شرکت توتال در سیری از اواخر دهه هفتاد و ابتدای هشتاد به این سو اجرایی کرده و به بهره برداری رسیده است. نفت ورودی از سکوهای مورد اشاره به کارخانه های فرآورش نفت خام در جزیره سیری می آید و طی چند مرحله پس از جداسازی آب، نمک و گاز راهی مخازن ذخیره سازی و در نهایت از طریق اسکله صادراتی، صادر می شود که ظرفیت ذخیره سازی نفت در منطقه حدود چهارونیم میلیون بشکه است. همچنین بخش زیادی از گاز دریافتی از سکوها به عنوان گاز مصرفی نیروگاه ها و تاسیسات منطقه، واحدهای آب سازی، توربوپمپ ها هیترها و آشپزخانه استفاده می شود. افزون بر آن گاز نیروگاه کیش هم از این منطقه تامین می شود.
منطقه عملیاتی سیری چه تفاوت ها و تمایزهایی با دیگر مناطق عملیاتی شرکت نفت فلات قاره دارد؟
جزیره سیری در مقایسه با سایر مناطق عملیاتی فاصله زیادی تا سرزمین مادری دارد. در خارگ و لاوان، فاصله تا سرزمین مادری کم است در نتیجه ارتباط آسان و محکم و پایدارتر است. راه های ارتباطی خارگ با استان بوشهر حدود یک ساعت و قایق های تندرو در آن در حال تردد است. موضوع دیگر این است که این منطقه از نظر خدمات کشوری پایگاهی ندارد. زمان جنگ بومی های منطقه، جزیره را ترک کردند (1366-1367) تعدادی بومی بودند که شغل اصلی آنها هم ماهیگیری بوده است، اما راه مهاجرت را پیشه کردند. وضعیت جزیره از دهه 1370 به بعد کاملا نفتی و در اختیار شرکت ملی نفت ایران برای بهره برداری از فیلد نفتی نصر و اسفند است. یکی دیگر از تفاوت های منطقه سیری با سایر مناطق دیگر شرکت نفت فلات قاره، استقلال کامل در زمینه تولید نفت و اسکان و خدمات شهری است. چون ما در جزیره سیری کامل از خدمات کشوری محروم هستیم، امکاناتی وجود ندارد، تمام امکانات را خودمان ایجاد کرده ایم و پشتیبانی می کنیم. تامین آب، برق، گاز، جمع آوری زباله، پسماندهای بهداشتی و صنعتی، تمام در اختیار منطقه است. این دسته از فعالیت های منطقه که از سوی افراد انجام می شود، یکی تولید آب است. (کارخانه تولید آب با دو دستگاه تجهیزات کامل بویلر و تقطیر داریم.) مورد بعد، جمع آوری پساب بهداشتی صنعتی است که در منطقه طراحی شده است و انجام می شود. از نقطه اول یعنی تولید نفت که از چاه شروع می شود ، انتقال به منطقه، فرایند نهایی در منطقه، تصفیه، ذخیره سازی و بارگیری در تمامی مراحل به شکل مستقل از سوی همکاران شرکت نفت فلات قاره انجام می شود. در مناطق دیگر این شرایط وجود ندارد. برای مثال در خارگ نفت را پس از تصفیه تحویل شرکت پایانه های نفتی ایران می دهد و کار صادرات از طریق آن شرکت انجام می شود، در منطقه عملیاتی بهرگانسر هم همین روند وجود دارد. در واقع سیری تنها منطقه ای است که اسکله صادراتی مستقل در آن وجود دارد و بارگیری به شکل کامل با نظارت نفت در آنجا انجام می شود.
چه جمعیتی از کارکنان صنعت نفت در اینجا مشغول فعالیت هستند؟
کارکنان حدود 1600 نفری صنعت نفت ( رسمی-قراردادی-پیمانکاری و . . . ) در این جزیره به شکل اقماری در حال فعالیت هستند. حدود 600 نفر از آنها رسمی هستند و باقی آنها قراردادی و پیمانکاری را شامل می شوند.
این تعداد برای این فعالیت گسترده کفایت می کند؟
باید اشاره کنم که در سال های اخیر استخدامی در وزارت نفت انجام نشده و بنابراین نیروی انسانی به سیستم اضافه نشده و به تبع آن منطقه عملیاتی سیری هم از جذب نیروی جدید محروم مانده است. به عنوان نمونه، در منطقه عملیاتی سیری معمولا سالانه به طور میانگین 25 تا 40 نفر بازنشسته می شوند؛ بنابراین در مدت زمان 10 سال، جمعیتی مشتمل بر 300 نفر از کارکنان کاهش یافته است. تعداد نیروهای جزیره سیری اکنون 1600 نفر است که اگر به 10 سال قبل بازگردیم، 300 نفر جدا شدند و نفراتی اضافه نشدند. در این مسیر آنچه بر آن تاکید دارم، انتقال تجربه ای است که صورت نگرفته و باید آن را یک نقطه ضعف دانست. سیستم های نفت زنده است باید دائم در آن فعالیت انجام شود مثل کارخانه های دیگر نیست که با یک آگهی نیرو جذب و مشغول به کار شود. نفت یک صنعت بزرگ است که انتقال تجربه درآن به صورت سنتی باید انجام شود و حتما چند نسل با هم درارتباط باشند. نسل اول در حال بازنشستگی است و باید تجربیات را منتقل کرده باشد و فعالیت سرپرستی را عهده دار باشد. نسل دوم فعال تر است و باید تجربه را دریافت کرده باشد و نسل سوم هم باید دائم بیاید که شروع به کار کند. به نظر من این سی سال به این شکل تقسیم می شود که متاسفانه یک 10 سال را از دست داده ایم. با این فرض که تعداد پرسنل زیاد است (درست بود، اما افزایش نیرو بیشتر در واحدهای ستادی بوده است) عقلانیت حکم می کرد که اگر قرار است تصمیمی برای کاهش نیروگرفته شود، با یک بررسی دقیق باشد تا کاهش نیروی مناطق عملیاتی مشخص شود. با این روند در منطقه عملیاتی سیری 300 نفر به طور طبیعی از سیستم بازنشسته و جدا شدند و افزون بر آن ما شاهد ریزش نیروی زیادی بودیم که با توجه به شرایط اجتماعی موجود، باعث خروج نیروهای با تجربه به خارج از کشور شده است. این نفرات که به خارج از کشور می روند در واقع تمامی تجربه را خارج می کنند.