گزارش «مشعل» از سختی کار و زندگی روی سکوهای نفتی خلیج فارس
برای ساکنان سکوی ایلام
مرجان طباطبایی این گزارش، صدای کارکنان سکوی نفتی ایلام است؛ جایی که رد آن را حتی در نقشه ایران به سختی می توانید پیدا کنید، اما بخش قابل توجهی از نفت و گاز تولیدی کشور حاصل تلاش آنهاست که می گویند:« ما نفرات اقماری اگر چه در نقطه ای دورافتاده و محدود در حال فعالیت هستیم. ، به ما هم مثل لوله ها و تجهیزات نفتی توجه و رسیدگی کنید.» هوا هنوز گرگ و میش است که کارکنان سکوی نفتی ایلام با شناور روانه این سکوی دریایی در ۱۸کیلومتری جزیره سیری می شوند؛ سکویی که سابقه اکتشاف آن به سال 1969 بازمی گردد و تولید آن از میدان نفتی اسفند است با30 حلقه چاه که روزانه حدود20هزار بشکه نفت خام را به همراه دارد. وقتی با بالگرد «آگوستا» به آن می رسیم، از هلی دک، صف نفراتی که در حال پیاده شدن از شناورند، مشخص است که با همکاری هم روی شانه های خود، اقلام موردنیاز سکو از آب تا اقلام غذایی را هم به داخل منتقل می کنند؛ جمعیتی ۱۶ نفری که هر شبانه روز در این مسیر در رفت و آمد هستند و به تیم ثابت به همین تعداد روی سکو اضافه می شوند. سکوی اصلی ایلام از بالای بالگرد خودنمایی می کند که با یک پل ۵۰ متری به سکوی دیگر متصل می شود. سکوهای ایلام ۲ و ایلام ۳ هم در بخش غربی و شرقی سکوی اصلی با سه کیلومتر فاصله از هم قرار دارند که در زمان رسیدن ما به دلیل نشتی ناشی از فرسودگی، تیمی از تعمیرات روی آن مستقر شده بودند تا رفع اشکال موقت، ایزوله سازی و ایمن سازی محیط را انجام دهند و در مرحله بعد، تیمی از غواصان برای تعمیرات اساسی در عمق مستقر شوند.
ما روی سکوی ایلام اصلی مستقر می شویم؛ سکویی که نفت تولیدی از سکوهای فرعی به آن منتقل شده و پس از فرآورش اولیه با خط لوله 16 اینچی به جزیره سیری می رود. البته این مخزن، ظرفیت برداشت بیشتر را هم دارد که به گفته مازیار دهقان، رئیس سکوی ایلام، مهندسی مخازن به منظور افزایش ظرفیت به وسیله چاه ها و تعمیرات اساسی و درون چاهی در حال بررسی است.
متفاوت با دیگر سکوها
سکوهای نفتی و گازی ایران، محیطی کاملا مردانه است و حضور زنان روی آن به شکل موقت و با هماهنگی هایی خاص امکان پذیر است. زمانی به سکوی ایلام می رسیم که رئیس و معاون سکوی جدیدی را به خود دیده است و کارکنان از این موضوع خرسندند. آنچه در زمان حضور از این سکو با آن مواجه شدم، وجه تمایز زندگی و کار روی سکوی ایلام است با دیگر سکوهایی که پیش تر به آنجا رفته ام و از آنها گزارش تهیه کرده ام. اینجا نخستین سکوی نفتی و نقطه عملیاتی نفتی است که در میان نفراتی که با آنها صحبت می کنیم،کسی از داغی هوا و رطوبت بالای 90 درصد حرف نمی زند، حتی در میان حرف ها، دوری از خانواده هم نقشی کمرنگ دارد.
از همان ابتدا می شود فهمید که سازه های زرد و سیاه آهنین وعظیم وسط دریا، اگرچه پناهی امن برای مرغان و عروس های دریایی هستند، اما برای ساکنان آن، فضای مناسب اسکان ندارد و سازه های فلزی خشک و بی روح، سختی کار را به دلیل کمبود فضا و امکانات رفاهی برای ساکنان ایلام سخت تر کرده است. مشکل اصلی اینجا کمبود فضای کار و اسکان است.
تاسیسات سکوی ایلام را از صفر تا صد شرکت توتال در سال 1377ساخته و طراحی آن بدون نفر ساکن روی سکو بوده است. علیرضا علیخانی ها، مدیر منطقه سیری، می گوید که این شرکت برای کاهش هزینه ها این طراحی را انجام داده؛ پروژه ای را به صورت بیع متقابل انجام داده و مسلما در حد مقدور تا توانسته، از هزینه ها زده است تا بتواند آن را پایین بیاورد و یکی از این موارد، اسکان کارکنان است. چون قرار بوده طی پنج سال هزینه این سرمایه گذاری بازگردد.