همه ما سوار یک قایق هستیم
علیرضا کلانتری، افسر ایمنی سکوی ایلام است. او 15 سال سابقه کار دارد؛ اما از 7 سال قبل در ایلام مشغول به کار شده و چم و خم کار در این سکوی جمع و جور و کوچک را خوب می داند. او از اولین نفراتی است که وقتی افراد جدید وارد سکو می شوند، باید حاضر باشد و الزام های ایمنی را به آنها یادآوری کند. کلانتری می گوید: این سکو به دلیل نفتی و گازی بودن و اتصال به سکوهای فرعی، الزام های مخصوص ایمنی به خود را دارد و همه نفرات، بویژه افراد مهمان باید این موارد را رعایت کنند.
آتش سوزی، انتشار گاز، سقوط از ارتفاع، غرق شدگی و خفگی از جمله حوادث احتمالی روی این سکوست، به همین دلیل طبق دستورالعمل، همه ملزم به رعایت موارد مورد تاکید اچ اس ای هستند. وی در ادامه می گوید: استفاده از وسایل استحفاظ فردی شامل کفش، کلاه و لباس مناسب برای همه کارکنان الزامی است و برای انجام هر نوع کار در قسمت های سکو، باید مجوز کار از رئیس سکو و اچ اس ای گرفته شود. کلانتری با اشاره به شرایط جوی و دریایی و زیست محیطی که روی سکوی ایلام و در این منطقه جغرافیایی حاکم است، تصریح می کند: در هر فصل و شرایط آب و هوایی این شرایط تغییر می کند و ما تلفیقی از همه این موارد را باید رعایت کنیم؛ چون شرایط سکو و عملیات اجرایی، همچنین سلامت خود ما به هم وابسته است. وی می افزاید: تغییرات جوی، روی شرایط دریایی و زیست محیطی و عملیات سکو اثرگذار است؛ اما در این شرایط، همه باید الزام ها، بویژه الزام های زیست محیطی را رعایت کنیم.
محل کار و استراحت کارکنان تفکیک نشده است
افسر ایمنی سکوی ایلام به یکی از برنامه های مهمی که از چند ماه گذشته در مورد تفکیک پسماند، روی سکو اجرا می شود، اشاره و تصریح می کند: زباله های تر از زباله های خشک کاملا جداسازی و پسماند تر نیز که شامل پسماند مواد غذایی است، در چند مرحله جداسازی و به عنوان خوراک دریایی به دریا ریخته می شوند، بنابراین عملا در این سکو چیزی به عنوان زباله تر نداریم. زباله خشک هم تفکیک و در چند بخش مجزا نگهداری و در محفظه های مشخص شده به منطقه سیری ارسال می شود و در آنجا نیز مراحل بعدی تفکیک را انجام می دهند. او با تاکید بر اینکه یکی از بخش های مهم تفکیک روی سکو، جمع آوری، تفکیک و انتقال درست مواد نفتی است تا از هر نوع نشت و انتشار نفت در دریا جلوگیری کنیم، می افزاید: زباله های نفتی در مخزنی جداگانه نگهداری و به جزیره ارسال می شوند.
کلانتری یکی از چالش های مهم اچ اس ای روی سکوی ایلام را محل قرار گرفتن اتاق استراحت و خواب کارکنان اعلام می کند و می گوید: سکوی ایلام از ابتدا برای اسکان و اقامت دائم کارکنان پیش بینی نشده بود و در این سال ها نیز نفرات به سکو اضافه شده اند؛ اگرچه تلاش هایی برای ایجاد امکانات رفاهی صورت گرفته؛ اما کافی و به اندازه نیست. این سکو محل استراحتی مجزا از محیط کار ندارد و استانداردهای لازم برای سلامت کارکنان از حداقل ممکن هم، کمتر است.
او بابیان اینکه این شرایط در وهله اول،امنیت روانی کارکنان را هدف می گیرد، می افزاید: این شرایط باعث تهدید حریم شخصی افراد و کارکنان شده و احساس می کنند محدوده امن و شخصی ندارند. این موضوع بر شرایط روحی آنها هم تاثیر می گذارد. در عین حال اتاق های استراحت، فشرده هستند و برای استراحت و تفریح مناسب نیستند. مهم تر اینکه وقتی محل کار و استراحت در یک مکان باشد، همه استرسی که در طول روز در محل کار وجود دارد، به محل استراحت هم منتقل می شود. او با بیان اینکه افراد مستقر درسکو حداقل 7 یا 8 سال سابقه دارند و تجربه کافی برای کار روی این سکو را کسب کرده اند، می افزاید: کار روی سکو، تنش و حساسیت بالایی دارد و شرایط ایمنی متفاوتی را ایجاب می کند. به همین دلیل در این فضا تمام نفرات باید از همه موارد ایمنی و الزام ها در موقعیت های مختلف آگاه بوده و در زمان تردد و استفاده از تجهیزات نیز آشنایی و هماهنگی داشته باشند. افسر ایمنی سکوی نفتی ایلام با اشاره به تجهیز این سکو به سیستم های مقابله ای در مقابل آتش سوزی، انفجار یا نشت گاز توضیح می دهد: این سکو از زمان تاسیس، سیستم های اطفای حریق کامل داشته و همه قسمت های آن به شیرفلکه های خاموش کردن آتش مجهز است. همچنین مخزن آب شیرین و آب شور را به طور همزمان در اختیار داریم. به همین دلیل هیچ محدودیتی برای خاموش کردن آتش وجود ندارد.
کلانتری می گوید: به کمک پمپ های دیزل و برقی در زمان وقوع هر حادثه ای، کل سیستم سکو بلافاصله از کار می افتد و در زمان نشت گاز یا نفت هم بلافاصله کل سکو شات دان می شود و به خاموشی کامل می رود؛ چون هر جرقه ای می تواند باعث حادثه شود. پمپ های برق داخلی و آتش نشانی هم در این شرایط به صورت دیزل کار می کنند و نیازی به برق ندارند و آب را تامین می کنند.
وی به جعبه های قرمزرنگی که در قسمت های مختلف سکو تعبیه شده اشاره می کند و می گوید: در این جعبه ها هوز(شیلنگ)های آتش نشانی، انواع کپسول ها و نازل هایی که برای اطفا لازم هستند، قرار گرفته و در مواقع لزوم آب شور را از دریا می کشد و آماده اطفا می شود. همچنین سنسورهای تشخیص گاز در بخش کنترل و بیرون از آن وجود دارد که با کوچک ترین مورد انتشار، فعال شده و به اتاق کنترل اعلام می شود. سنسورهایی برای تشخیص کوچک ترین شعله ها وجود دارد که حتی حضور اپراتور، باز هم عمل و در پی آن دوش های اطفای حریق، شروع به فعالیت می کند.
کلانتری با تاکید بر اینکه تنها نیروی ایمنی سکو و مسؤول آن، خود اوست و در شرایط بحرانی به تنهایی نمی تواند همه اقدامات ایمنی را همزمان انجام دهد، می افزاید: هر روز به عنوان یک برنامه همیشگی، همه الزام ها برای زمان حادثه با کارکنان سکو مرور می شود تا در صورت بروز هر اتفاق، هر کس وظیفه خود را انجام دهد؛ همه ما سوار بر یک قایق هستیم و رعایت این نکات برای حفظ آرامش و سلامت جان خودمان است.
افسر ایمنی سکوی نفتی ایلام با بیان اینکه هر نوع اقدام و عملیات روی سکو باید با هماهنگی و مجوز انجام شود، می گوید: اقدامات روی سکو در دو حالت عملیات سرد و گرم است که برای هر دو این موارد، باید مجوز فعالیت از مسؤول سکو و اچ اس ای گرفته شود. عملیات گرم شامل مواردی می شود که از ابزار و ادوات گرم مثل جوشکاری و برشکاری استفاده می شود و همه این موارد قبل از شروع کار باید مجوز بگیرند و در مجوز قید شده که چه بخش هایی، چه مسؤولیت هایی برای بررسی بخش های مختلف دارد و در آخر هم بخش ایمنی باید همه این مراحل را تایید کند. عملیات سرد هم شامل همه مواردی است که این تجهیزات در آنها به کار گرفته نمی شود، مثل بستن پیچ و داربست، جا به جایی بار و... که این موارد هم مجوز می خواهد و افرادی که مسؤولیت دارند، باید تا پایان پاسخگو باشند.
فوبیای پرواز کارکنان
اگر چالش اول کارکنان سکوی ایلام در منطقه نفتی سیری را کمبود امکانات رفاهی و نبود فضای کافی برای استراحت کارکنان در نظر بگیریم، چالش مهم و اساسی دیگر کارکنان جزیره سیری، نگرانی شدید در مورد پرواز از جزیره به مقاصد دیگر است. به طوری که این مسأله در میان آنها، به فوبیا تبدیل شده است. علی مختاری، کارشناس پرستاری، 4 سال است که به عنوان پزشکیار در سکوی نفتی ایلام فعال است. وی می گوید: در صورت بروز بحران و داشتن مصدوم، رسیدگی و اقدامات اولیه را انجام می دهیم؛ اما اگر نیاز به اعزام به درمانگاه جزیره سیری یا منطقه های دیگر مثل کیش با بندر لنگه باشد، حضور بالگرد و رفت و برگشت آن حداقل یک ساعت طول می کشد و ممکن است ساعت طلایی امداد از دست برود.
وی به شرایط سخت کار اقماری، دوری از خانواده و فشارهای روحی زیادی که برای کارکنان به همراه دارد، اشاره می کند و می گوید: یکی از مهم ترین ترس ها در میان کارکنان، ترس از پرواز بین سکوها و جزایر، همچنین پرواز از جزیره تا محل زندگی است. یکی از دلایل مهم این ترس هم حوادث زیادی است که در این سال ها تکرار شده و پروازها کیفیت پایینی دارند. مختاری با بیان اینکه برخی کارکنان سکوی ایلام دو مقصد دارند، ادامه می دهد: آنها تلاش می کنند بخشی از مسیر خود را زمینی، با اتوبوس یا سواری طی کنند؛ چراکه هر هفته شاهد نقص فنی پروازها هستیم و با هر مورد از این نقص فنی، این ترس از پرواز بیشتر و عمیق تر می شود و این موارد، اثرات بدی بر روح و روان کارکنان اقماری دارد. مختاری همچنین با اشاره به اینکه تمام اقدامات درمانی پایه برای همه بیماری ها نیز روی سکو و به شکل شبانه روزی انجام می شود، تصریح می کند: برای بیماری های پیشرفته تر، بیمار باید به جزیره یا مناطق دیگر اعزام شود. وی بیشترین موارد مراجعه را در بین کارکنان، مشکلات گوارشی ناشی از کیفیت آب، سرماخوردگی و حساسیت اعلام می کند و می گوید: البته مواردی از جراحات احتمالی در سکو را هم داریم. پزشکیار سکوی ایلام به 15 نفر نیروی ثابت روی سکو اشاره می کند و می گوید: در این سال ها و به دلیل شرایط، بیشتر شبیه یک خانواده شده ایم و حواسمان به همدیگر است؛ البته اتاق های تنگ و جای کم باعث شده بیشتر در کنار هم و در فاصله کمی در اتاق ها باشیم و به عبارتی، حریم خصوصی خاصی وجود ندارد و تقریبا از مسائل خانوادگی همدیگر مطلع هستیم.