اهتمام وزارت نفت برای اجرای توسعه پارک های پتروشیمی و تکمیل زنجیره ارزش
یک میلیارد دلار سرمایه گذاری برای 13 پارک
مشعل صنعت پتروشیمی پس از دو دهه توسعه فشرده و تولید و تامین نیاز داخلی و حضور در بازارهای جهانی ، حالا به دنبال به صفر رساندن خام فروشی محصولات،تکمیل زنجیره ارزش خود و سودآوری بیشتر از محصولات پایین دستی است. تجربه این روزهای بازارهای جهانی و شرایط داخلی ، صنعت پتروشیمی را به سمت توسعه صنایع پایین دست پتروشیمی و تنوع محصول و کاهش واردات محصولات راهبردی سوق داده است. در عین حال مدیران صنعت بزرگ نفت و پتروشیمی در کنار این اهداف مهم، به دنبال توسعه منطقه ای، اشتغال پایدار و ارزش افزوده بیشتر برای کشور هستند و یکی از مسیرهایی که این اهداف را بخوبی محقق می سازد، احداث و راه اندازی پارک های پتروشیمی است که بدرستی از ابتدای فعالیت دولت سیزدهم در دستور کار وزارت نفت و شرکت ملی صنایع پتروشیمی قرار گرفته است.
اگرچه برای احداث پارک های پتروشیمی از سال های قبل اقداماتی شروع شد؛ اما نیمه کاره و معطل باقی مانده بود، تا جایی که امروز به عنوان یک هدف مهم در دستور کار دولت سیزدهم قرار گرفته است. شرکت ملی صنایع پتروشیمی با نگاه بالادست و برطرف کننده موانع و هلدینگ ها وشرکت های پتروشیمی به عنوان ذینفعان ومجموعه های اجرایی، تعداد قابل توجهی از پروژه های پتروشیمی پایین دست و پارک های پتروشیمی را در دست اجرا دارند و آن طور که جواد اوجی، وزیر نفت اعلام کرده است، هم اکنون احداث حداقل 13 پارک پتروشیمی در چهار استان کشور در دست اجراست.
اهتمام جدی وزارت نفت برای اجرایی شدن 13 پارک پتروشیمی
جواد اوجی، هفته گذشته با اشاره به برنامه اجرای ۱۳ شهرک زنجیره پایین دستی پتروشیمی در نوار ساحلی خلیج فارس تاکید کرد که با اجرای کامل این طرح ها برای بیش از ۲۰ هزار نفر اشتغال ایجاد می شود.وزیر نفت با اشاره به برگزاری جلساتی مستمر با هماهنگی معاونت اول ریاست جمهوری گفت: یکی از وظایف اصلی وزارت نفت، جلوگیری از خام فروشی و ورود برای تکمیل زنجیره ارزش است که در اسناد بالادستی نیز موجود است و در سیاست های ابلاغی مقام معظم رهبری نیز این موضوع اعلام شده و ایشان به صورت مداوم بر ورود به تکمیل زنجیره ارزش و جلوگیری از خام فروشی تأکید داشته اند. بر همین اساس، وزارت نفت در دولت سیزدهم برنامه های گسترده و منسجمی را برای تحقق این هدف در طول یک سال انجام داد که برای همین منظور، نشست های پرشماری با حضور معاون اول رئیس جمهوری در شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران برگزار شد.وزیر نفت درباره ظرفیت پتروشیمی کشور توضیح داد: امروز در کشور ۶۰ مجتمع پتروشیمی وجود دارد که ٧٠ درصد عمده محصولات آن صادر و در قالب محصولات نیمه خام شناسایی می شوند و ۳۰ درصد از این محصولات در داخل کشور به مصرف می رسد.
اوجی با بیان اینکه تکمیل زنجیره ارزش از اولویت های وزارت نفت است، افزود: بر همین اساس برنامه ریزی انجام شده است تا برای این ۷۰ درصد تکمیل زنجیره ارزش محقق شود که می تواند ایجاد ارزش افزوده، جلوگیری از خروج ارز، درآمدزایی بالاتر و اشتغالزایی را در پی داشته باشد.
وی با اشاره به شناسایی ۲۹ نقطه در کشور در چهار استان خوزستان، بوشهر، هرمزگان و سیستان و بلوچستان برای ایجاد پارک های پتروشیمی گفت: ۱۳ منطقه نهایی شده و مطالعات آمایش سرزمینی و موضوع تحصیل زمین، امکان تأمین خوراک و فراهم بودن تأسیسات جانبی و دانش فنی در این انتخاب دخیل بوده است.
وزیر نفت با ابراز خرسندی از تکمیل فرایند مطالعات فنی و اقتصادی این طرح ها تصریح کرد: این پارک ها در حوزه های کشاورزی صنایع وابسته بسته بندی، خودروسازی، بهداشت و درمان، محصولات شوینده و ساختمان سازی به کار گرفته می شوند. این طرح ها با سرمایه گذاری شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس (هلدینگ خلیج فارس)، تسهیلات بانکی و استفاده و مشارکت فعالان پتروشیمی اجرا خواهد شد.
پارک های پتروشیمی و دستیابی به منبع بزرگ ثروت
همچنین هوشنگ فلاحتیان، معاون برنامه ریزی وزیر نفت چندی قبل اعلام کرده بود که منابع مورد نیاز برای طرح احداث پارک های پتروشیمی در مرحله نخست یک میلیارد دلار است و ورود به بخش زنجیره ارزش، ثروت بزرگی را نصیب کشور می کند. وی با بیان اینکه از حدود یک سال پیش، پیرو اقدام هایی که در گذشته صورت گرفته بود، کار منسجم و فشرده ای برای تعریف طرح های جدید در جهت تکمیل زنجیره ارزش در سطح وزارت نفت، شرکت ملی صنایع پتروشیمی و شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی آغاز شد، تصریح کرد: این اقدام ها در نشست های مختلف بررسی و سرانجام طرح احداث پارک های پتروشیمی در کشور نهایی شد و وارد مرحله ای تازه از توسعه زنجیره ارزش در وزارت نفت شدیم. وی با اشاره به زمینه های اجرایی که در دولت برای اجرای این پروژه ها به عنوان یک مطالبه وجود دارد، گفت: وزیر نفت عزم خود را برای انجام اقدام های مؤثر در این زمینه جزم کرده و همسو با این موضوع، برنامه ریزی مطلوبی شده است. فلاحتیان تاکید کرد،ه ماهیت و هدف شکل گیری و احداث پارک های فناوری و نوآوری با پارک های پتروشیمی متفاوت است. وی ادامه داد: پارک نوآوری و فناوری صنعت نفت، با هدف استقرار شرکت های دانش بنیان و استارت آپ برای مطالعات اولیه طرح های زنجیره ارزش و ساخت داخل احداث شده؛ اما پارک های پتروشیمی به استقرار واحدهای پتروشیمیایی مربوط می شود که قرار است در این پارک ها پس از ساخت واحدهای مورد نظر و تکمیل زنجیره ارزش، کارهای علمی و توسعه فناوری شکل بگیرد. معاون برنامه ریزی وزیر نفت تصریح کرد: در قالب احداث پارک های پتروشیمی اقلامی در زنجیره ارزش نفت و گاز تولید می شود که وجود آنها در همه بخش های صنعت و زندگی محسوس است. ساده بگویم وقتی محصولات پتروشیمی در زنجیره ارزش قرار بگیرد، به این معناست که می توانیم قطعات مورد نیاز هواپیما، کشاورزی، اداری، پزشکی و... بسازیم. وی افزود: احداث پارک های تخصصی کشاورزی و صنایع وابسته (سه پارک)، بسته بندی و صنایع وابسته، رنگ، رزین و چسب، صنعت خودرو و صنایع وابسته، محصولات آرایشی و بهداشتی، محصولات غذایی و دارو، کلر آلکالی و صنایع وابسته، مواد شوینده و صنایع وابسته، پتروپالایشگاهی و متانول و صنایع در برنامه است.
فلاحتیان تصریح کرد: وقتی وارد این عرصه شویم، بسیاری از شرکت های دانش بنیان و فناور می توانند خلاقیت و نخبگی خود را به منصه ظهور بنشانند و زمینه ای برای نخبگان و دانشمندان فراهم خواهد شد. ویژگی که برای پارک های پتروشیمی قائل هستیم، مبتنی بر تکمیل زنجیره ارزش و خلق ثروت، اقتصاد مقاومتی با رویکرد آمایش سرزمینی، جلوگیری از خام فروشی، افزایش ظرفیت صادرات، اشتغالزایی و از همه مهم تر غلبه بر تحریم است.
وی تصریح کرد: طبق تاکید معاون اول رئیس جمهوری، مرحله نخست احداث پارک های پتروشیمی در یک زمان بندی کوتاه و در همین دولت به بهره برداری می رسد و برای مرحله نخست اجرای این طرح، یک میلیارد دلار سرمایه گذاری نیاز است که مقرر شده از سوی شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس (هلدینگ خلیج فارس) تأمین شود.
هم حامی مالی، هم توسعه دهنده پارک های پتروشیمی
هلدینگ خلیج فارس، به عنوان یکی از بزرگترین مجموعه های پتروشیمی از چند سال قبل تاکنون به دنبال احداث پارک های پتروشیمی و تکمیل زنجیره ارزش محصولات درون مجتمعی خود بوده و حالا این هلدینگ به عنوان حامی مالی و اجرا کننده تعدادی از پارک ها در پیشانی این هدف بزرگ قرار گرفته است. عبدالعلی علی عسکری، مدیرعامل هلدینگ خلیج فارس هم چندی قبل اعلام کرد که به دنبال اجرای چند پارک پتروشیمی در عسلویه و سایر مناطق عملیاتی است.
وی با تاکید بر اینکه در صورت توسعه پارک های پتروشیمی و صنایع تکمیلی آن، درآمد ایران از محل محصولات پتروشیمیایی ده ها میلیارد دلار افزایش می یابد، افزود: بی شک شرکت های دانش بنیان در این حوزه باید برای رسیدن به اهدافمان به میدان بیایند؛ زیرا هم اکنون در این حوزه نیاز شدیدی به دانش فنی در زمینه فرایند و آلیاژهای جدید داریم که باید این الزام ها در داخل ساخته یا دانش فنی آنها خریداری و بومی سازی شود. به عبارت دیگر، مسیر خلق ثروت در صنعت پتروشیمی از ایستگاه فناوری عبور می کند.علی عسکری با اشاره به محل های در نظر گرفته شده برای احداث پارک های پتروشیمی در پارسیان، نایبند، ماهشهر و چابهار که زیرساخت های لازم برای آغاز به کار را دارند، تصریح کرد: از میان ۷۰۰ طرح امکان سنجی شده برای اجرا در پارک های پتروشیمی، هم اکنون ۹۰ طرح تأیید شده و در حال مطالعات نهایی و تأیید بانک ها برای سرمایه گذاری و اجرا هستند. مدیرعامل شرکت هلدینگ خلیج فارس ادامه داد: به سرمایه گذاران و سازندگان پارک های پتروشیمی باید این اطمینان را بدهم که خوراک این پارک ها به صورت طولانی مدت از سوی شرکت هلدینگ خلیج فارس تضمین می شود. در میان پارک های پتروشیمی کشور، منطقه چابهار با توجه به تأکیدهای مقام معظم رهبری، با سرمایه گذاری های انجام شده چهره دیگری از توسعه یافتگی را به خود خواهد دید. نخستین واحدها و زیرساخت ها در این منطقه از سوی هلدینگ خلیج فارس سرمایه گذاری و اجرا خواهد شد و پس از آن، از حضور دیگر بخش های خصوصی کشور در این منطقه استقبال خواهیم کرد.
وی با اشاره به اینکه بانک های داخلی و صندوق توسعه ملی برای سرمایه گذاری در پارک های پتروشیمی در کل کشور بویژه منطقه چابهار اعلام آمادگی کرده اند، افزود: برای تأمین مالی این پروژه ها سازوکار صندوق پروژه (فرایندی که سرمایه گذاران در آن به سهامداران پروژه تبدیل خواهند شد) نیز در نظر گرفته شده است.
بر اساس این گزارش، صنعت پتروشیمی در میانه فشارهای اقتصادی و تحریم های مستقیم و همه جانبه، توانسته سهم قابل توجهی در تامین ارز و نیازهای داخلی صنایع مختلف داشته باشد. این صنعت در کنار توسعه همه جانبه خود و حرکت به سمت تکمیل زنجیره ارزش خود، سبب توسعه در بخش های مختلف اقتصادی، افزایش اشتغال و توسعه منطقه ای در استان های مختلف می شود، به همین دلیل اجرای این پارک های پتروشیمی و توسعه در پایین دست، بیشتر به نفع مردم و اشتغال در استان های مختلف هم خواهد بود.