معاون امور مهندسی، پژوهش و فناوری وزیر نفت در گفت و گو با «مشعل» خبرداد:
65 هزار میلیارد تومان تسهیلات برای دانش بنیان ها
مشعل صنعت نفت برای رشد و توسعه خود، همواره نیازمند آخرین تکنولوژی، فناوری و پژوهش های کاربردی است و در این مسیر، برای همسان سازی استانداردها و الزام های فنی و تجهیزاتی نیاز به همراهی با بخش های دانشگاه، دانش بنیان ها و فناوران دارد. این الزام ها و استانداردهای فنی و اجرایی طی دهه های اخیر همواره رعایت و به روزرسانی و تلاش شده در ارتباط با شرکت های داخلی و خارجی آنچه بیش از همه برای صنعت نفت اهمیت و اولویت دارد، در نظر گرفته شود. حمیدرضا زیدی فرد، معاون امور مهندسی، پژوهش و فناوری وزیر نفت، مسؤولیت مستقیمی در مورد رعایت استانداردهای مورد نیاز تجهیزات صنعت نفت دارد و همزمان اولویت های پژوهشی و کاربردی مورد نیاز را هم در پروژه های مختلف دنبال می کند.
حمیدرضا زیدی فرد با اشاره به ارتباط خوبی که وزارت نفت در دوره جدید با وزارت علوم برقرار کرده است، گفت: تا امروز چند جلسه مشترک با وزیر علوم داشته ایم و در نتیجه آن کارگروه مشترکی تشکیل شده و به صورت معمول کارها را پیش می بریم. در این مسیر دانشگاه ها هم در جریان مباحث مرتبط و مشترک بین صنعت نفت و دانشگاه ها قرار دارند. ارتباط خوبی که وزارت نفت در دوره جدید با وزارت علوم برقرار کرده، منتج به نتایجی از جمله نشست های مشترک وزرای دو وزارتخانه و پیرو آن، تشکیل کارگروهی برای پیشبرد همکاری های فی مابین شده و البته در این مسیر همکاری دانشگاه ها نیز در جریان مباحث مرتبط و مشترک بین صنعت نفت و دانشگاه ها قرار دارد.
قراردادهای قبلی با دانشگاه ها به صرفه و صلاح نبود
معاون امور مهندسی، پژوهش و فناوری وزیر نفت به آخرین وضعیت قراردادهای مشترک وزارت نفت و دانشگاه ها در خصوص مطالعات پژوهشی و فناورانه برای توسعه برخی میادین نفتی و گازی اشاره و تصریح کرد: در دوره جدید و پس از بررسی قراردادها به این نتیجه رسیدیم که این قراردادها بیشتر از آنکه جنبه «مساله محور» و «فناوری محور» داشته باشد، مبنای «میدان محور» دارد. با توجه به اینکه در میادین مختلف، برخی مسائل و راهکارهای حل آن، مشابه یکدیگر است، تلاش های موازی برای حل آن مسائل رخ می داد و بومی سازی دانش فنی بخوبی شکل نمی گرفت.
زیدی فرد با بیان اینکه کلیت این قراردادها به صورت «میدان محور» تنظیم شده بود، افزود: ممکن بود در دو میدان متفاوت، یک مساله مشترک از سوی دو دانشگاه مختلف در حال بررسی باشد که این به صرفه و به صلاح دانشگاه و صنعت نفت نبود. با اصلاح این شرایط، تلاش یک دانشگاه روی یک مساله کفایت می کند و سایر دانشگاه ها روی دیگر فناوری های مورد نیاز صنعت نفت متمرکز می شود که این امر، استفاده بهینه از فرصت این قراردادها را به دنبال دارد. وی همچنین با تاکید بر اینکه تلاش شده است روند اجرایی پروژه های پژوهشی و فناورانه برای توسعه برخی میادین نفتی و گازی دچار وقفه نشود، افزود: از دانشگاه ها خواستیم که در هر مرحله از کار، یک توقف کوتاه داشته باشند تا ما (امور مهندسی، پژوهش و فناوری وزارت نفت)کار را بررسی و به طور همزمان با شرکت ملی نفت و شرکت های تابعه آن (شرکت نفت مناطق نفت خیز جنوب، شرکت نفت فلات قاره و...) نیز نشست های مشترک برگزار کنیم. به گفته وی پس از جلسات کارشناسی متعدد،چارچوب جدیدی برای این پروژه ها طراحی و در همه مراحل بررسی چارچوب قراردادها و روندهای کار، نتایج آنها به دانشگاه ها نیز اعلام شد.
زیدی فرد با اعلام اینکه برخی دانشگاه ها در این مسیر جلوتر از دیگر مجموعه ها هستند و به نتایج ملموسی رسیده اند، افزود: زمان بندی این پروژه ها متناسب با شرح کار جدید پروژه، قابل تغییر است؛ اما اعتبارات در همان سقف مصوب قبلی باقی می ماند. وی تأکید کرد، در آینده نزدیک و پس از آنکه چند دانشگاه به نتایج موردنظر رسیدند، خروجی کار به شکل رسمی اعلام خواهد شد.
افزایش تعداد دانش بنیان ها در لیست AVL
معاون امور مهندسی، پژوهش و فناوری وزیر نفت با اشاره به نامگذاری سال 1401 از سوی مقام معظم رهبری به عنوان حمایت از مجموعه های دانش بنیان گفت: جدا از اقداماتی که از ابتدای کار دولت شروع کرده بودیم، تکلیف جدی را روی دوش خودمان برای حمایت بیشتر از دانش بنیان ها دیدیم. نگاه ما این است که حمایت از این بخش ها به بالا بردن خدمات فناوری در صنعت نفت کمک می کند. او افزود: در این مدت کارهای زیادی ازجمله امضای قرارداد و تفاهمنامه با مراکز مختلف علم و فناوری و برخی شرکت های دانش بنیان، بازدید از این مجموعه ها و... را داشته ایم. یکی از مهم ترین اقدام های این معاونت، تسهیل ورود شرکت های دانش بنیان به فهرست بلند تأمین کنندگان کالای صنعت نفت (AVL) بود. در این اقدام، شرایط ویژه و امتیازهایی را برای شرکت های دانش بنیان در نظر گرفتیم که منجر به افزایش تعداد این شرکت ها در این فهرست شده و موجب نقش آفرینی بیشتر و موثرتر آنها خواهد شد. زیدی فرد با بیان اینکه به واسطه همین تسهیلات، تعداد شرکت های دانش بنیان در لیست AVL از 150 مورد به حدود 550 مورد رسیده است، افزود: برخی از این شرکت ها، مجموعه هایی هستند که از قبل فعالیت داشتند؛ اما دانش بنیان نبودند و با تشویق ما به سمت دانش بنیان شدن حرکت کردند و برخی دیگر هم با همین تسهیلات وارد شدند و در همه حوزه های بالادست، میان دست و پایین دست فعال هستند.
واریز 6.5 هزار میلیارد تومان وام کم بهره برای دانش بنیان ها
معاون امور مهندسی، پژوهش و فناوری وزیر نفت افزود: همچنین وزارت نفت به منظور جذب مجموعه های دانش بنیان، دو فراخوان را در شش حوزه کاری بهینه سازی مصرف انرژی، تحول دیجیتال در صنعت نفت، افزایش ضریب بازیافت از طریق احیای چاه های غیرفعال و کم بازده و سایر راهکارها، جمع آوری گازهای مشعل و بازیابی گازهای همراه نفت، ساخت بار اول محصولات راهبردی صنعت نفت و تکمیل زنجیره ارزش صنایع پایین دستی نفت، گاز و پتروشیمی اعلام کرده که در وبگاه my.ioiv.ir قابل مشاهده است. طی هماهنگی که بین وزارت نفت، وزارت اقتصاد، استان های مربوطه و چهار بانک عامل صورت گرفته، تعدادی از مجموعه های دانش بنیان برای دریافت وام های با بهره کم معرفی شدند. زیدی فرد رقم پیش بینی شده برای اعتبار این تسهیلات بانکی را از نیمه 1400 حدود 11 هزار میلیارد تومان اعلام کرد که تاکنون شرکت های مختلفی برای دریافت تسهیلات (جمعا به مبلغ تقریبی 6.5 هزار میلیارد) به بانک ها معرفی شده اند. معاون وزیر نفت با تأکید بر اینکه به اندازه کافی برای رفع موانع تولید، قانون وجود دارد و مجلس، شورای عالی امنیت ملی و ارگان های مرتبط دیگر، حمایت های مختلفی برای رفع موانع تولید داشته اند، افزود: موضوع مهم، به فعلیت رساندن و اراده برای اجرای این قوانین است. وی افزود: در این دوره از وزارت نفت احساس کردیم که نیاز است در زمینه ساخت بار اول کمک بیشتری صورت گیرد و با تأکید وزیر نفت، کارگروه رفع موانع ساخت بار اول تشکیل شد که جلسات آن مرتب برگزار می شود. در این مدت پروژه ها و موضوعاتی که با مانع روبه رو شده اند، به صورت موردی بررسی می شوند و مصوبات کارگروه،مطابق با مصوبات وزیر ابلاغ می شود.
نفت همیشه استانداردهای خودش را داشته است
زیدی فرد با تأکید بر اینکه ساخت قطعه جدید و استفاده از آن حتماً بايد همراه با اخذ استانداردهای خاص آن محصول باشد، افزود: بحث استانداردسازی در صنعت نفت از همان 120 سال قبل وجود داشته و شرکت ها ملزم به استفاده از استانداردها بوده اند. به طوری که اگر فرایند استانداردسازی اجرا نمی شد، اولا پیشرفت های موجود به دست نمی آمد، ثانیاً حوادث زیادی رخ می داد و خطرآفرین می شد. این استانداردها و رعایت آنها، مراحل مختلفی را تا امروز طی کرده است.
معاون امور مهندسی، پژوهش و فناوری وزیر نفت با اذعان به اینکه استانداردهای صنعت نفت، حساسیت و سختگیری خاص خود را دارد و نمی توانیم از این استانداردها عقب نشینی کنیم، افزود: در سال های اخیر که شرکت های دانش بنیان تمایل به حضور در این بخش ها داشته اند، همواره با الزام رعایت استانداردها روبه رو شده اند. برخی از شرکت ها توانسته اند این استانداردها را اجرا و رعایت کنند؛ اما برخی دیگر گلایه دارند که این استانداردها سختگیرانه هستند. سخن ما با این شرکت ها این است که اگر این سختگیری ها نباشد، نه کالا به کیفیت موردنظر ما می رسد و نه ما اطمینان لازم را برای به کارگیری این محصولات در تأسیسات خواهیم داشت. وی به روند تدوین «سند جامع و نقشه راه تحول نظام استانداردسازی و مدیریت کیفیت انرژی» که در سازمان استاندارد در حال انجام است، اشاره کرد و گفت: فعلاً نمی توانیم در مورد این سند و کارکرد آن اظهارنظر کنیم؛ اما ازآنجا که سال ها کار مشترک و همکاری با سازمان استاندارد داشته ایم و تعداد زیادی از استانداردهای ما به صورت ملی درآمده، می توان گفت تدوین و ابلاغ این سند بسیار مفید خواهد بود. در حال حاضر هم کارگروه مشترکی تشکیل شده و به نوعی سطح استاندارد صنعت نفت با این مجموعه هماهنگ می شود و چند استاندارد جدید تدوین شده، چند مورد دیگر نیز در حال تدوین است و این روند ادامه دارد. زیدی فرد با اشاره به شرایط تحریم و محدودیت های آن تصریح کرد: در دوران تحریم و عدم دسترسی به برخی از استانداردها، نهاد صدور گواهی کیفیت در زیرمجموعه انجمن نفت ایران و در خود وزارت نفت تشکیل شد. این نهاد وظیفه دارد که اقلام موردنیاز صنعت نفت را ازنظر کیفی بررسی کند و گواهینامه معتبر خودشان را ارائه کنند. این نهاد کار خود را با چهار قلم شروع کرد و امروز به 17 قلم رسیده است. هر قلم شامل تجهیزات مختلفی می شود که برای صنعت نفت اهمیت زیادی دارد و در مرحله اول حداقل 60 گواهينامه تطبيقي صادر شده است؛ البته می دانيم که این روند باید تسریع شود و الزامات شرکت ها به اخذ گواهینامه را باید اجرا کنیم.
ایجاد نمایشگاه دائمی دستاوردهای دانش بنیان صنعت نفت
معاون امور مهندسی، پژوهش و فناوری وزیر نفت همچنین از برگزاری اولین کنفرانس و نمایشگاه مدیریت فناوري محصولات دانش بنیان در صنعت نفت (پتروتک) در 22 الي 24 آذر در پژوهشگاه صنعت نفت خبر داد و گفت: علاوه بر این رویداد، به دنبال ایجاد نمایشگاه دائمی محصولات و تجهیزات دانش بنیان صنعت نفت هستیم تا ایده ها و محصولات موردنیاز و کارهای انجام شده به شکل دائمی در این نمایشگاه قرار گیرد.
او با بیان اینکه در حال بررسی این موضوع هستیم تا این نمایشگاه دائمی به هر دو شکل فیزیکی و مجازی برپا شود، گفت: این نمایشگاه دائمی کمک می کند، کسانی که خارج از صنعت نفت هستند، بدانند که چه نیازهایی وجود دارد و کسانی که در داخل صنعت نفت هستند هم بدانند چه قابلیت هایی در خارج صنعت وجود دارد.