زیدی فرد ادامه داد: از متخصصان انتظار می رود با به کارگیری روش های نوین تحریک و انگیزش چاه و روش های کاربردی برای کاهش اثر پوسته و دیگر روش های نو، موجبات افزایش ضریب بهره دهی چاه های موجود را فراهم آورند. در همین زمینه «طرح احیای چاه های کم بازده با استفاده از ظرفیت شرکت های دانش بنیان» یکی از پروژه های مهمی به شمار می رود که از سوی وزارت نفت در دستور کار قرار گرفته است. یکی از مزایای مهم این طرح استفاده از ظرفیت شرکت های دانش بنیان و نیروی انسانی کارآمد و آموزش دیده در این بخش از زیست بوم فناوری و نوآوری صنعت نفت برای حل چالش های اساسی و واقعی صنعت نفت است.
وی با بیان اینکه طرح احیای چاه های کم بازده و غیرفعال، یکی از مصادیق تعامل وزارت نفت با شرکت های دانش بنیان و به طور کلی نقش آفرینی فعال در اقتصاد دانش بنیان است، گفت: بنا بر گزارش های منتشرشده در برخی کشورها یا شرکت ها هم طرح های مشابه با «احیای چاه های کم بازده» اجرا شده که نتایجی قابل قبول به همراه داشته و به افزایش تولید نفت و گاز منجر شده و در عین حال برای شرکت های درگیر نیز از منظر اقتصادی به طور کامل جذاب بوده است. اینجا هم پیش بینی می شود در صورت اجرای موفقیت آمیز این طرح، سالانه حجمی قابل ملاحظه به ظرفیت تولید نفت کشور اضافه شود.
معاون امور مهندسی و پژوهش و فناوری وزیر نفت افزود: ما در وزارت نفت به منظور حمایت از مجموعه های دانش بنیان ذیل بند (الف) تبصره ۱۸ قانون بودجه ۱۴۰۰ کشور، تسهیلاتی را برای ایجاد اشتغال و با هدف کمک به تأمین داخلی تجهیزات مورد نیاز، پیاده سازی طرح های توسعه ای و ساخت بار نخست اختصاص داده ایم که طرح احیای چاه های غیرفعال و کم بازده نیز، از جمله این طرح هاست.
تقویت دیپلماسی انرژی در دولت سیزدهم
زیدی فرد با اشاره به اینکه یکی دیگر از مسائل مهم در مسیر پیشرفت تأمین پایدار امنیت انرژی است و وزارت نفت دولت سیزدهم از یک سو با تقویت دیپلماسی انرژی در حال توسعه زیرساخت های همکاری با شرکت های خارجی را فراهم کرده است، اظهار کرد: همسو با تحقق تأمین پایدار امنیت انرژی کشور، اقدام های مناسبی در حوزه داخلی آغاز شده است. برای نمونه، وزارت نفت تفاهم نامه طرح پتروپالایشگاه شهید سلیمانی را که می توان نخستین پروژه در حوزه تلفیق پالایش و پتروشیمی در کشور قلمداد کرد، امضا کرده است. هدف این طرح افزون بر عبور کشور از پالایشگاه سازی و حرکت به سمت پتروپالایشگاه ها، ایجاد ارزش افزوده و جلوگیری از خام فروشی به منظور هم سویی با نگاه دولت سیزدهم و پیش بینی سند تحول دولت مردمی است.
وی گفت: نخستین حلقه در بحث توسعه شرکت های دانش بنیان، دانشگاه ها هستند، دانشگاه با ایجاد روابط دوجانبه و پایدار و بلندمدت با صنعت نفت، می تواند افزون بر پاسخگویی به برخی نیازهای پژوهشی کشور در سطوح بالا نیروی انسانی کارآمد و آشنا به مسائل صنعت نفت را نیز تربیت کند. در صورت نیل به این هدف، نیروهای آموزش دیده می توانند کمیت و کیفیت شرکت های استارت آپی و دانش بنیان را افزایش دهند و در نتیجه به توسعه همکاری نهادهای پژوهشی و صنعت نفت کمک شایانی کنند، بنابراین باید به گونه ای برنامه ریزی شود که مهم ترین حلقه ارتباطی بین دانشگاه ها و شرکت های دانش بنیان و صنعت نفت که اعتماد است شکل گیرد و سرانجام به شریک راهبردی مؤثر برای صنعت تبدیل شوند.
معاون امور مهندسی و پژوهش و فناوری وزیر نفت تأکید کرد: وزارت نفت به منظور تحقق اهداف بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی تلاش دارد در چارچوب مأموریت توسعه علم و پژوهش و فناوری، از ظرفیت نیروی انسانی توانمند و کارآمد برای توسعه و بومی سازی دانش فنی مورد نیاز برای برداشت بهینه نفت و گاز استفاده کند.
برطرف شدن چالش ها با اجرای طرح احیای چاه های کم بازده
وحید زیدی فرد، معاون امور مهندسی و پژوهش و فناوری وزیر نفت نیز به عنوان دیگر سخنران حاضر در نشست تخصصی بهره دهی چاه های نفت، از برخی چالش ها ازجمله چاه های کم بازده و راهکارهای مقابله با آنها گفت. معاون امور مهندسی و پژوهش و فناوری وزیر نفت با بیان اینکه از متخصصان انتظار می رود با به کارگیری روش های نو تحریک و انگیزش چاه افزایش ضریب بهره دهی چاه های موجود را فراهم آورند، گفت: در طرح احیای چاه های کم بازده یکی از مزایای مهم آن استفاده از ظرفیت دانش بنیان ها و سرمایه انسانی کارآمد در زیست بوم فناوری و نوآوری صنعت نفت برای حل چالش های واقعی است. زیدی فرد با بیان اینکه رهبر معظم انقلاب اسلامی در بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی ایران بر وجود ظرفیت عظیم نیروی انسانی مؤمن، مستعد و کارآمد و فهرست طولانی فرصت های مادی کشور، به ویژه منابع عظیم زیرزمینی تأکید کرده اند، اظهار کرد: در پرتو امید و نگاه خوش بینانه به آینده، توصیه های مهمی را در حوزه علم و پژوهش و اقتصاد مقاومتی ایراد فرموده و مسیر آینده را برای مسئولان و فعالان راه روشن کرده اند. وی ادامه داد: اهداف و سیاست های کلی برنامه هفتم توسعه از سوی مقام معظم رهبری ابلاغ شده و بر پیشرفت اقتصادی توأم با عدالت، با میانگین نرخ رشد اقتصادی هشت درصد در طول برنامه هفتم تأکید ویژه شده است، یکی از سیاست های مهم برای دستیابی به اهداف فوق تأکید بر افزایش بهره وری بر کل عوامل تولید (یعنی منابع انسانی، سرمایه، فناوری و مدیریت) است.
برنامه ریزی برای حمایت از تولید
معاون امور مهندسی و پژوهش و فناوری وزیر نفت تصریح کرد: همان طور که می دانید، سال ۱۴۰۱ به تولید؛ دانش بنیان، اشتغال آفرین نام گذاری شده است و با توجه به اهمیت صنعت نفت به عنوان پیشران اقتصاد ایران، در این حوزه برنامه ریزی جدی برای حمایت از تولید با تأکید بر دو بال دانش بنیان و اشتغال آفرین بودن انجام شده و فعالیت های ویژه ای در حال انجام است. زیدی فرد اظهار کرد: برای افزایش بهره وری باید آن را در قالب شاخص های مختلف و در دوره های معینی بررسی کنیم. برای نمونه به منظور افزایش بهره وری می توان به کاهش زمان (Non-Productive Time) آشکار و پنهان در چاه های نفت و گاز هنگام حفاری و تکمیل چاه اشاره کرد، یا در حوزه منابع انسانی استفاده بهینه از استعدادها، ایجاد انگیزه در کارکنان، شاخص هایی هستند که به صورت غیرمستقیم در افزایش بهره وری صنعت نفت تأثیر می گذارند. وی گفت: از یک دیدگاه کلی تر، افزایش بهره وری در حوزه تولید در صنعت نفت شامل افزایش ضریب بهره دهی چاه های موجود در مخازن، افزایش ضریب بازیافت در میدان های مستقل، افزایش ارزش افزوده از طریق تکمیل زنجیره ارزش صنعت نفت و گاز و افزایش حداکثری تولید نفت و گاز از میدان های مشترک با تأکید بر برداشت صیانتی است که در این بین موضوع افزایش تولید و ضریب بهره دهی چاه های نفت و گاز اهمیتی ویژه دارد.
معاون امور مهندسی و پژوهش و فناوری وزیر نفت افزود: با توجه به عمر مخازن کشور، میانگین سرعت تولید طبیعی هیدروکربن از مخازن مناطق خشکی و دریایی در حال کاهش است و باید راهکارهایی برای حفظ سطح تولید در نظر گرفت، برای حفظ سطح تولید یا باید سالانه تعدادی چاه تازه حفر شود که این کار نیازمند سرمایه گذاری کلان است، یا باید تولید از چاه های موجود بهینه تر شود که این موضوع جذاب تر و زودبازده تر است.
تولید موثر با بهره گیری از روش های چاه محور
کریم زبیدی، مدیر برنامه ریزی تلفیقی شرکت ملی نفت نیز با تأکید بر اینکه نفت و گاز ثروت کشور است و باید برای بهبود برداشت از مخازن سرمایه گذاری افزایش یابد، اظهار کرد: استفاده از روش های چاه محور که سال ها در مناطق نفت خیز جنوب استفاده می شد، گاه می تواند ۱۵ تا ۴۰ درصد در نگهداشت تولید موثر باشند. کریم زبیدی با بیان اینکه راه ارتباط با مخازن نفت و گاز چاه ها هستند و باید روی مطالعه آنها متمرکز شد، گفت: نمودارهای پتروفیزیک، تولید، تصویرگری، قطرنگاری، فشار و دما و چاه آزمایی امروزه راه های ارتباط با مخازن هستند. وی تصریح کرد: هم اکنون میانگین برداشت از چاه های نفت و گاز در کشور به ترتیب در بخش نفت، روزانه هزار و ۵۰۰ بشکه و در بخش گاز، روزانه یک میلیون و ۵۰۰ هزار مترمکعب است.
مدیر برنامه ریزی تلفیقی شرکت ملی نفت ایران با یادآوری اینکه میانگین برداشت نفت در چاه ها، پیش از انقلاب اسلامی در بعضی از میدان ها در مناطق نفت خیز جنوب، روزانه ۳۷ هزار بشکه و گاه بیشتر بوده است، افزود: باید با سرمایه گذاری و اقدام های فناورانه و همکاری دانشگاه های کشور، تولید را در میدان های قدیمی همچون مارون، گچساران، آغاجاری و اهواز بالا ببریم. زبیدی تصریح کرد: پیش از پیروزی انقلاب اسلامی تولید نفت خام ایران، از میدان های جوان روزانه فراتر از ۶ میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه بود، امروز ایران بار دیگر با تکیه بر میدان های توسعه نیافته خود که تاکنون برداشتی از آنها نشده است، می تواند تولید خود را با سرمایه گذاری و فناوری روزآمد در میدان های قدیمی به طور چشمگیر افزایش دهد.
وی نبود شناخت آناتومی و ظرفیت مخازن، تخلیه طبیعی، استفاده نکردن از روش های ازدیاد برداشت و استفاده ناصحیح و بهنگام از روش های چاه محور را از جمله دلایل کاهش تولید از میدان های نفتی و گازی کشور اعلام کرد. مدیر برنامه ریزی تلفیقی شرکت ملی نفت با تأکید بر اینکه نفت و گاز ثروت کشور است و باید برای افزایش برداشت از مخازن، سرمایه گذاری در صنعت نفت افزایش یابد، یادآور شد: استفاده از روش های چاه محور که سال ها در مناطق نفت خیز جنوب استفاده می شد، از جمله روش های اثربخش در ازدیاد برداشت هستند که گاه می تواند 15 تا 40 درصد در نگهداشت تولید موثر باشند و حتی سبب افزایش تولید هم شوند.
افزایش۶۰۰ چاه کم بازده نفت و گاز در ایران
هرمز قلاوند، مدیر نظارت بر تولید نفت و گاز شرکت ملی نفت ایران نیز در این همایش با اشاره به وجود ۶۰۰ تا ۷۰۰ چاه کم بازده در صنعت نفت کشور گفت: به زودی قرارداد افزایش بهره دهی چاه های نفت و گاز با شرکت های داخلی امضا می شود. هرمز قلاوند با تأکید بر اینکه میدان های بزرگ نفت و گاز کشور در نیمه دوم عمر خود قرار دارند، افزود: هم اکنون استفاده از روش ازدیاد برداشت از چاه های نفت و گاز اهمیت بالایی برای رسیدن به اهداف موجود در چشم انداز دارد.
وی با اشاره به اینکه سبک ترین نفت ایران در میدان هنگام و سنگین ترین نفت ایران در میدان پایدار شرق تولید می شود، تصریح کرد: روش های فرازآوری مصنوعی، پمپ های تسمه ای، حفاری های افقی، ایجاد انگیزش با اسیدکاری در چاه های نفت و گاز و تزریق مواد شیمیایی و نانوپایه از روش های معمول برای افزایش برداشت نفت و گاز دنیا به شمار می رود.
مدیر نظارت بر تولید نفت و گاز شرکت ملی نفت ایران با اشاره به وجود ۶۰۰ تا ۷۰۰ چاه کم بازده در صنعت نفت کشور ادامه داد: به زودی قرارداد افزایش بهره دهی چاه های نفت و گاز با شرکت های داخلی امضا می شود و در صورت تحقق اهداف مدنظر به همه چاه های نفت و گاز کم بازده تسری خواهد یافت.
ارتقای جایگاه جهانی دانشگاه شریف در همکاری با صنعت نفت
رئیس دانشگاه صنعتی شریف هم که از سخنرانان همایش تخصصی بهره دهی چاه ها بود، از دستیابی دانشکده شیمی و نفت این دانشگاه به جایگاه هفدهم دنیا به دنبال همکاری با صنعت نفت خبر داد.
رسول جلیلی با بیان اینکه این نخستین رویداد همکاری دانشگاه صنعتی شریف و شرکت ملی نفت ایران است، اظهار کرد: افزایش تولید و بهره وری از مخازن نفت و گاز همواره یکی از مسائل محوری و دغدغه های صنعت نفت بوده است که این مهم جز با همکاری صنعت و دانشگاه به راحتی محقق نمی شود. وی از فعالیت دانشگاه در صنعت نفت در دو حوزه چاه محور و مخزن محور یاد کرد و گفت: در این دو حوزه دانشگاه صنعتی شریف فعالیت های تحقیقاتی گسترده ای را اجرا کرده که به ارتقای دانشکده شیمی و نفت این دانشگاه به جایگاه هفدهم دنیا منجر شده است.
رئیس دانشگاه صنعتی شریف افزود: دستیابی به این جایگاه جز با همکاری گسترده با صنعت نفت از جمله همکاری در میدان های کوپال و پارس جنوبی ممکن نبود.
جلیلی از همکاری خوب صنعت نفت در دوره وزارت جواد اوجی یاد کرد و گفت: وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران در دولت سیزدهم نگاه ویژه ای به دانشگاه داشته اند و نقش دانشجو در این مسیر بسیار شاخص است. وی در تشریح این موضوع گفت: دانشجویی که خود برگزارکننده این همایش است، از نزدیک با جنس کار آشنا می شود و به نوعی کارآموزی را خارج از کلاس تجربه می کند.