فاجعه آفرینی جنبش ضد اوپک برای بازار نفت
دراوایل سال جاری میلادی، ماریو دراگی، نخست وزیر وقت ایتالیا ایده ای را مبنی بر ایستادگی خریداران بزرگ نفت در مقابل ائتلاف سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و متحدانش موسوم به اوپک پلاس مطرح کرد. ایده مطرح شده در حد همان ایده باقی ماند و پیشرفت چندانی نداشت؛ با این حال به نظر می رسد که بعضی از ایده ها آنقدر جذابند که به دفعات و با اندکی متفاوت مطرح می شوند.
طرح دوباره ایده ضد اوپک
ایده باشگاه خریداران مخالف اوپک بتازگی دوباره مطرح شده است واین طرح تنها طرح ضد اوپکی نیست بلکه لایحه قدیمی نوپک (NOPEC) (لایحه پیشنهادی آمریکا برای مقابله با اوپک) اکنون به مجلس سنای ایالات متحده رفته است و طبق آنچه از پوشش رسانه ها بر می آید، تا حدودی به نظر می رسد که شانس تصویب هم دارد.
با این حال، برخی پا را از یک لایحه فراترگذاشته اند. کارل پوپ، یکی از ستون نویسان بلومبرگ، بتازگی دیدگاه خود را درباره یک گروه ضد اوپک توضیح داده است که ایده نفت مقرون به صرفه و حرکت به سوی برقی ساختن سامانه حمل ونقل را در کنار یکدیگر مطرح می کند.
پوپ برای آغاز پیشنهاد می کند که درصورت موفقیت آمیز بودن لایحه نوپک، ایالات متحده می تواند اعضای اوپک پلاس را با اعمال جریمه، تعرفه واردات و حتی تحریم و در عین حال ممنوعیت دسترسی به بازارهای مالی عمومی برای شرکت های دولتی نفت کشورهای عضو از جمله شرکت دولتی نفت سعودی آرامکو و روسنفت روسیه مجازات کند.
به نظر می رسد که سرانجام آنها به اشتباه خود پی خواهند برد، اما حداقل اکنون این واقعیت را نادیده می گیرند که نخست روسنفت همین حالا هم با تحریم هایی شدید روبه روست و ارتباطش با بازارهای مالی غرب قطع شده است و دوم اینکه آرامکو دقیقاً مانند شورون یا شل نیست، زیرا این شرکت آنقدربه منابع مالی خارجی وابسته نیست که از چنین اقدام هایی آسیب جدی ببیند.
واقعیت دیگری که به نظر می رسد ایده پوپ نادیده گرفته می شود این است که چنین اقدام های تنبیهی اساساً به این معناست که بشکه های نفت اعضای ائتلاف اوپک پلاس برای کشورهای مصرف کننده ای که چنین اقدام های تنبیهی را به کار می گیرند، گران تر می شود.
زمانی که تحریم ها یا تعرفه ها بر یک سوم عرضه نفت اعمال شود، محموله های نفت در هر جای دنیا گران می شوند و می توان گفت که این خبر چندان بدی برای تولیدکنندگان و صادرکنندگان نفت از جمله آمریکا نخواهد بود، اما بی شک چنین شرایطی برای خریداران از جمله ایالات متحده خبر بدی خواهد بود.
این ستنون نویس بلومبرگ معتقد است که باشگاه یادشده باید از تولیدکنندگان و مصرف کنندگان مسئول متشکل شود، این به آن معناست که ایالات متحده آمریکا، کانادا و نروژ در سمت تولید و تقریباً همه به جز اوپک پلاس در سمت مصرف کنندگان هستند، این تعداد از تولیدکنندگان مسئول پرشمار نیستند.
به نظر می رسد این ایده از الگو و راهبرد «دوست سازی» Friendshoring (تولید و تأمین قطعات و مواد خام در گروهی از کشورها با ارزش های مشترک) که ازسوی ایالات متحده آمریکا برای مواد معدنی حیاتی به کار گرفته می شود، پیروی می کند. هدف این راهبرد، ترسیم دوباره زنجیره های تأمین برای انتقال انرژی و کاهش تسلط قاطع چین در استخراج و فرآوری مواد معدنی حیاتی است.
ایده پاپ هم تکیه اش بر تولیدکنندگان مسئول و از کشورهای دوست برای انتقال است، اما مشکل این الگو آن است که این دسته از تولیدکنندگان کم شمار تنها می توانند بخش اندکی
از عرضه مورد نیاز را برای انتقال فراهم کنند. دولت در واشنگتن تمایلش مهار قیمت هاست، ایالات متحده همچنین به کنترل عرضه نفت تمایل دارد، اگرچه تاکنون نتوانسته عرضه را در داخل هم کنترل کند حال چه رسد به اوپک پلاس.
در واقع، صنعت نفت امریکا به شدت با لایحه نوپک مخالف است،زیرا به خوبی با نحوه عملکرد بازار نفت آشناست. همان طور که رئیس هیئت مدیره و مدیرعامل گروه لابی صنعتی مؤسسه نفت آمریکا طی اظهار نظری درباره تازه ترین تحولات لایحه نوپک گفته است که قانون و اجرایی شدن این لایحه بازارهای جهانی نفت خام را با بی ثباتی بیشتر روبه رو می کند و چالش های موجود در تجارت جهانی را تشدید می کند و چنین قوانینی در هر شرایط بازار چه در گذشته، چه حال یا آینده مفید نخواهد بود. ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپا که باید ایده پیشنهادی پوپ مبنی بر سازمانی نو در مقابل اوپک برای حمل ونقل پاک و مقرون به صرفه را تشکیل دهند، پیش تر اشتباه بزرگی را در مقابله با روسیه مرتکب شده اند.
آنها تصور می کردند که هرچه در راه تحریم ها و مسدود کردن دارایی ها علیه مسکو اعمال کنند، روسیه به دلیل نیازش به بازارهای غربی تلافی نمی کند.
اکنون، به نظر می رسد که حامیان لایحه نوپک همان فرض خطرناک را در سر دارندکه اوپک پلاس در برابر اقدام های تنبیهی غرب ساکت می نشیند و تلافی نمی کند و اینکه غرب بدون محموله های نفت خام اعضای اوپک پلاس بیشتر از این ائتلاف می تواند بدون فروش نفت خود به غرب زنده بماند. همان طور که از آنچه در چند ماه گذشته در اروپا اتفاق افتاده است، می بینیم، این فرض بسیار مشکوک است.
امیدهایی که در پس جنبش های رو به رشد علیه اوپک وجود دارد، امید به کنترل بیشتر بازار جهانی نفت است تا از افزایش قیمت ها که به اقتصاد آسیب می زند، اجتناب شود. واقعیت این است که چنین کنترلی برای گروهی از کشورها که تنها شامل سه کشور تولیدکننده نفت در کنار بریتانیا ناممکن است.
در هر بازاری، این مهم نیست که چه کسی بیشترین تقاضا را دارد که بتواند بازار را به سمت مطلوب خود هدایت کند بلکه این مهم است که چه کسی بیشترین عرضه را می تواند داشته باشد.
شاید این بهترین استدلال به نفع انتقال انرژی و برقی سازی حمل ونقل باشد؛ بنابراین جای تأسف است که چین در آن بخش بزرگ ظاهر می شود، درست همان طور که عربستان سعودی، روسیه و دیگر دوستانش در اوپک پلاس در بخش نفت دست برتر را دارند.
منبع: اویل پرایس
نویسنده: ایرینا اسلاو
مترجم: امیر دشتی