با توجه به افزایش قیمت ها بانک ها نرخی را پیشنهاد کردند که از نظر ما معقول نبوده، اما یکی از گزینه هاست که در حال پیگیری آن هستیم و البته پیشتر به صورت محدود انجام شده بود. پیش از این نیز سازمان تعاون صنعت نفت را داشتیم که منحل شد. این سازمان، مسئولیت تامین مواد غذایی و مایحتاج عمومی و کالای اساسی کارکنان صنعت نفت را عهده دار بود و از طرفی هم لوازم خانگی را به طور اقساط در اختیار کارکنان قرار می داد. در حال حاضر با توجه به رویکرد ویژه وزیر نفت به کارکنان، می توان سازمان تعاون را باز راه اندازی کرد تا در حوزه های مختلف حتی پیمانکاری و قراردادی خدمات ارائه دهد. معتقدم خطای در یک سازمان، دلیل بر حذف آن نیست و می توان با تمهیدات مناسب و کنترل نظام خرید و حسابرسی دوره ای و رسیدگی به موقع و وجود یک سیستم جامع مالی، از خطاهای احتمالی جلوگیری کرد و سود حاصل از آن می تواند به صورت سهام به کارکنان اختصاص یابد و سهامدار آن باشند. احیای این سازمان تعاونی می تواند کمک حال کارکنان باشد که خرید مطمئن و راحت تری انجام دهند.
به موضوع رونق فروش نفت خام و فرآورده ها بپردازیم که خبر آن را از مسئولان زیاد می شنویم، با این رونق، آیا اوضاع مالی هم بهتر شده است؟
اوضاع مالی همزمان با افزایش هزینه های دولت و شرکت به ویژه در زمینه حقوق و دستمزد بهتر شده است. افزایش حقوق و دستمزد که تقریبا در یک سال اخیر اتفاق افتاده است، طبعا هزینه های شرکت را هم بالا می برد. این افزایش درآمدی، بخشی از آن هم صرف کارکنان می شود و از طرفی، دولت هم افزایش حقوق و نیازهایی داشته که برای جبران آن تخصیص یافته است. شاید در ظاهر این برداشت شود که افزایش درآمد تاثیر نداشته، درحالی که بهبود فروش نفت خام در پرداخت حقوق و دستمزد به کارکنان و همچنین سایر پرداختی ها در سطح کلان کشور موثر بوده است.
بخش قابل توجهی از منابع هدفمندی یارانه ها را هم شرکت ملی نفت تامین می کند و نفت منبع قابل اتکای دولت برای این دسته از واریزها به مردم بوده است، در این زمینه توضیح می دهید؟
بخشی از نفت خام تولیدی در اختیار شرکت پالایش و پخش فرآورده های نفتی قرار می گیرد تا در مسیر تولید داخل کشور قرار گیرد. مازاد فرآورده های پالایشگاه ها، به عنوان صادرات فرآورده های نفتی در نظر گرفته شده است که منابع حاصل از آن پس از کسر هزینه های شرکت ملی نفت ایران(5/14 درصد) به حساب سازمان هدفمندی یارانه ها واریز می شود و در واقع شرکت ملی نفت ایران یکی از تامین کنندگان اصلی منابع سازمان هدفمندی یارانه هاست. در این زمینه باید یادآور شوم که سهم پرداختی شرکت ملی نفت ایران برای هدفمندی یارانه ها، نسبت به سال های گذشته تقریبا دو برابر شده است و شرکت ملی نفت ایران دو برابر سال های گذشته منابع هدفمندی یارانه ها را تامین می کند؛ بنابراین منابع سازمان هدفمندی یارانه ها و افزایشی را که در زمینه سهم افراد خانوار ایجاد شده است، تامین می کند.
غیر از تامین یارانه های مردم در چه بخش های دیگری حضور داشته اید؟
شرکت ملی نفت ایران برای تامین منابع ارزی مورد نیاز برای واکسن کرونا همکاری داشته است. در حال حاضر نیز شرکت نیکو مسئولیت تامین ارز برای واردات کالاهای اساسی و دارو را عهده دار است. وزیر محترم نفت هم شخصا هفتگی و ماهانه به شکل مستمر با رصد منابع ارزی و منابع مالی شرکت و همچنین نیازهای دولت، ورود و کمک می کند که کشور با چالش مواجه نشود.
افزون بر موارد یاد شده، با توجه به اینکه بخش مالی شرکت ملی نفت ایران باید هماهنگی های لازم را با بانک مرکزی، خزانه داری کل کشور، امور بین الملل و شرکت نیکو انجام دهد، ضمن آنکه نقل و انتقال وجوه و ارز از شبکه بانکی کشور را هم در دستور کار داریم هرچند با توجه به تحریم، قطعا نقل و انتقال با دشواری انجام می شود؛ از این رو باید یادآور شوم که امور مالی شرکت ملی نفت ایران، مسئولیت اصلی را در این زمینه دارد و اگر تلاش شبانه روزی مجموعه مالی نباشد و تامین منابع به شرکت های فرعی به موقع انجام نشود و هزینه های جاری حقوق و دستمزد و هزینه های پروژه های سرمایه ای که بخشی از کارکنان به صورت غیرمستقیم مشغول فعالیت هستند، به موقع و در زمان مشخص انجام نشود، می تواند برای صنعت مشکل ساز باشد. با وجود این در سه سال اخیر همه تلاش امور مالی این بوده که وقفه ای در پرداخت حقوق کارکنان و تامین منابع برای پروژه ها انجام نشود. افزون بر این وظایف، ما پاسخگویی به واحدهای نظارتی اعم از سازمان بازرسی کل کشور، دیوان محاسبات، سازمان حسابرسی به عنوان نمایندگان قوه قضائیه، مجلس شورای اسلامی و دولت در شرکت و پاسخگویی به تمام بندهای قانونی، منابع و مصارف تعریف شده، نحوه هزینه کرد آن و شفاف سازی در تمام این موارد را عهده دار هستیم و باید گزارش های لازم را از نهادهای نظارتی دریافت و تاییدیه های لازم را اخذ کنیم که خوشبختانه در سه، چهار سال اخیر، صورت های مالی بدون بند مشروط داشتیم که این حجم از فعالیت مالی بالا به عنوان بزرگ ترین شرکت، حاصل تلاش همکاران امور مالی در این زمینه است و شبانه روز و حتی در شرایط سخت کرونا بدون برخورداری از تعطیلات و شیفت های آن ایام، تامین منابع مالی، پرداخت حقوق و دستمزد و سایر امور را انجام می دادند.
در این حوزه با چه چالش ها و مشکلاتی روبه رو هستید؟
بخش مالی، حوزه مهم و اساسی در کشور است و تقویت این حوزه بسیار اهمیت دارد. یکی از مشکلات ما در امور مالی شرکت ملی نفت ایران، بازنشسته شدن افراد قدیمی است که با عدم جایگزینی نفرات جدید همراه بوده است. در حال حاضر، 60 سمت خالی در سازمان مالی وجود دارد که افراد آن جایگزین نشده اند. اهمیت این موضوع را بارها مکتوب کرده ام، اما هنوز اقدام موثر چندانی نشده و این موضوع همچنان از دغدغه ها محسوب می شود. در این مسیر اصرار به جذب نیروی رسمی متخصص و حرفه ای از دانشگاه های معتبر کشور دارم که در این چند سال آمار ضعیفی در این زمینه شاهد بوده ایم. بنده به حوزه پیمانکاری احساس خوبی ندارم و ترجیح می دهم مدل رسمی تداوم یابد و مدل پیمانکاری را موفق نمی دانم. با توجه به تنوع شغلی که در شرکت ملی نفت ایران به عنوان شرکت خاص در کشور دیده شده و تنوع شغلی خاصی که در سراسر کشور دارد، فوق العاده های خاص و آیتم های تخصصی هم برای آن در نظر گرفته شده و مدل موفق و خوبی بوده است. کنار گذاشتن سیستم رسمی و رفتن به سیستم وزارت کار و تامین اجتماعی و پیمانکاری مناسب نبوده است، در مدل پیمانکاری بخشی از بالاسری به پیمانکار پرداخت می شود که می توان آن را به خود کارکنان پرداخت کرد. با وجود پیاده شدن سیستم همسان سازی، اما تاکنون نتوانسته آنچه در حوزه رسمی اتفاق افتاده است، در بخش قراردادی و پیمانکاری به کار ببرد. جذب را در حوزه رسمی موفق تر از بخش پیمانکاری می بینم، ضمن آنکه جذب از دانشگاه های مختلف با مقررات اداری و استخدامی و گزینش های مشخص استانداردتر و قابل اتکاتر است؛ درحالی که در بخش پیمانکاری عمدتا با این استانداردها وارد صنعت نمی شوند. شاید افراد در بخش هایی به کار گرفته شوند که تخصص شان مناسب بخش های دیگر صنعت نفت باشد، اما لزوما در یک پیمان جای خالی وجود دارد و اجبارا با آن مدرک تحصیلی و استعداد در بخش غیرمرتبط و بدون علاقه مندی، صرفا برای امرارمعاش قبول می کنند. جابه جایی و آموزش در حوزه رسمی بهتر است. اعتقاد دارم باید به استخدام رسمی برگردیم. ما نیز در امور مالی با توجه به اینکه تایید و پرداخت اسناد مسئولیت آور است، نیاز به جذب نیروهای رسمی داریم، ضمن اینکه در بخش مالی مسئولیت دادن به نفراتی که رابطه استخدامی مستقیم با شرکت نداشته باشند، می تواند تبعاتی به همراه داشته باشد. موضوع دیگر ضرورت به روزرسانی سیستم های مالی در این امور است که ما از توانایی لازم برای به روزرسانی سیستم های حقوق و دستمزد، سیستم اموال و کالا با ظرفیت های همکاران خود در فناوری و مالی برخوردار هستیم و تنها نیازمند کمک و اراده در این مسیر است و از همه مسئولان درخواست همراهی و کمک برای انجام این مهم داریم.
آخرین به روزرسانی چه زمانی بوده است؟
سال گذشته سیستم های دریافت و پرداخت مالی به روزرسانی شد و اکنون هم بخش های ارزی در حال فعال شدن است. این سیستم قدیمی بوده و درصدد تغییرات اساسی در این زمینه هستیم. این تغییرات در حوزه ریالی انجام شده است، اما نیازمند ظرفیت ها و امکاناتی برای توسعه این سیستم هستیم. ظرفیت آن هم در داخل شرکت وجود دارد، نیاز به شرکت های خارج از مجموعه نداریم؛ به این دلیل که اطلاعات مالی صنعت نفت، اطلاعات سری و محرمانه کشور است و ما نمی توانیم آن را در اختیار شرکت خصوصی قرار دهیم. افرادی که گزینش و فرایند قانونی را طی نکرده باشند، نمی توانند به این اطلاعات دسترسی داشته باشند. در شرایط موجود تحریم اقتصادی، امنیت اطلاعات در حوزه صادرات اهمیت زیادی دارد و نگهداری اطلاعات و اسناد و به روزرسانی باید در فرایند امن و محرمانه باشد؛ جذب نیروهای متخصص در حوزه آی تی از دانشگاه معتبر برای ما بسیار مهم است. باید انگیزه ها را در زمینه حقوق پایه کارکنان رسمی در حال جذب ایجاد کنیم که نیروهای متخصص و تحصیلکرده در حوزه دانشگاهی به این مجموعه بپیوندند. در صنعت نفت بیشتر نیروی انسانی است که باید از طریق مجاری رسمی و قانونی جذب، استخدام و وارد صنعت شوند. این موضوع در چند سال اخیر انجام نشده و بیشتر به توسعه بخش نیروی انسانی پیمانکاری پرداخته شده و آسیب هایی در حوزه پیمانکاری برای کارکنان ارکان ثالث و همچنین در صنعت ایجاد کرده است که همه به آن آگاه هستند. ناهماهنگی و به هم ریختگی در پرداخت ها و مدل های قراردادی متفاوت در شرکت های مختلف، از نمونه آن است که رضایت نیروهای پیمانکاری را هم به همراه نداشته است؛ ظرفیت کشور از نظر نیروهای نخبه علمی بسیار بالا و در تراز نخست دنیا قرار دارد. اگر جذابیت هایی در حوزه صنعت نفت ایجاد کنیم که توان آن هم وجود دارد، از خروج جوانان تحصیلکرده و نخبه به خارج از کشور جلوگیری می شود. این ظرفیت در شرکت ملی نفت موجود است، اما بخش منابع انسانی وزارت و شرکت ملی نفت باید با در نظر گرفتن مشوق هایی، تمهیدات آن را فراهم سازند. وقتی حقوق حداقل به یک نخبه دانشگاهی پیشنهاد می شود و شاهد هستیم زندگی روزمره آن با این حقوق تامین نمی شود؛ به فکر خروج از کشور می افتد. پیش تر، شرکت ملی نفت ایران از نظر مشوق های مالی اعتبار خاصی داشت و همه به جذب در این شرکت علاقه مند بودند، اما اکنون رتبه های پایینی از لحاظ پرداخت حقوق در این زمینه دارد. باید این فضا را تحت عنوان فوق العاده مشخص برای نخبگان تصویب کنیم تا صنعت نفت به عنوان موتور توسعه کشور، مسیر مناسب خود را طی کند.