صنعت پتروشیمی با احداث پارک های پتروشیمی در پی جبران عقب ماندگی هاست
تلاش برای افزایش سهم در بازار محصولات پایین دستی
مشعل صنعت پتروشیمی در ادامه برنامه بلند مدت خود در تکمیل زنجیره ارزش و کاهش خام فروشی، با شناسایی زمینه های تولید و نیازهای بازار داخلی و خارجی، به سمت تنوع محصولات و کاهش سهم واردات محصولات پتروشیمی و همچنین تولید محصولات نهایی رفته است. به این دلیل که از ابتدای دولت سیزدهم و با تغییر در مدیریت صنعت پتروشیمی، شاهد تحول و تغییراتی به سمت ایجاد پارک های تخصصی پتروشیمی هستیم. در این مسیر شرکت های بزرگ پتروشیمی با توجه به حجم سرمایه گذاری قابل توجهی، این پتانسیل را برای ورود به عرصه ساخت پارک های تخصصی پتروشیمی دارند و در این مدت کوتاه، شاهد حرکت های موثری از سوی هلدینگ های بزرگی همچون خلیج فارس بوده ایم.
موضوع احداث پارک های تخصصی پتروشیمی از چند سال قبل مطرح شده و قرار بود پارک ملامین ارومیه، پارک پلی پروپیلن ایلام، پارک کریستال ملامین و اوره رزینی لردگان و ... احداث شوند و مجوزهایی هم صادر شده بود؛ اما این پروژه ها در مرحله اجرا با محدودیت هایی مواجه شدند. با شروع فعالیت وزارت نفت در دولت سیزدهم، وزیر نفت حمایت و پیگیری جداگانه ای در مورد پارک های تخصصی پتروشیمی داشت.
اولین کلنگ پارک های تخصصی پتروشیمی تا پایان امسال به زمین می خورد
اردیبهشت سال جاری در نشست هم اندیشی مدیران عامل هلدینگ های پتروشیمی با مدیران ارشد صنعت نفت، عبدالعلی علی عسگری، مدیرعامل پتروشیمی هلدینگ خلیج فارس با اعلام اینکه یکی از طرح های مهم این مجموعه، تکمیل طرح های مربوط به زنجیره ارزش افزوده است و در این خصوص، به دنبال احداث پارک های تخصصی پتروشیمی هستند، گفت: برای احداث این پارک ها از دستاوردهای موجود در پارک های علمی و فناوری آلمان، ژاپن و دیگر کشورهای پیشرفته الگوبرداری خواهیم کرد. او از برنامه این شرکت برای ایجاد پارک علم و فناوری در عسلویه با سرمایه گذاری ۲ تا ۳ میلیارد دلاری خبر داد و گفت: در این زمینه مذاکرات اولیه با شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران برای تخصیص زمین این پروژه انجام شده است. علی عسگری در یک برنامه تلویزیونی هم از خیز بلند هلدینگ خلیج فارس برای ایجاد پارک های پتروشیمی ارزش آفرین خبر داد و گفت: با هدف عملی شدن منویات و رفع دغدغه رهبر معظم انقلاب، رئیس جمهور و وزیر نفت، پارک های پتروشیمی در ۱۳ نقطه کشور ایجاد می شود. مدیرعامل پتروشیمی هلدینگ خلیج فارس با اشاره به اینکه ایده و پیشنهاد ایجاد این پارک ها از سوی شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس به عنوان بزرگترین شرکت پتروشیمی و بورسی کشور مطرح شده است، گفت: پس از دیدارها، جلسات و رایزنی های مثبت، شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس به عنوان شرکت برتر و قوی که دارای زیرساخت ها، نیروی انسانی و توانمندی های فناوری و مالی است، متولی احداث پارک ها شد.
او با تاکید بر اینکه باید برای عقب ماندگی های مزمن تلاش بیشتری داشته باشیم، گفت: با توجه به آماده بودن زیرساخت های مورد نیاز ازجمله آب، برق، گاز و ...، پارک های پتروشیمی درپارسیان، نایبند، ماهشهر وچابهار زودتر از دیگر مناطق احداث می شوند. همچنین با توجه به تأکیدات مقام معظم رهبری در خصوص توسعه سواحل مکران، شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس در ایجاد زیرساخت های مورد نیاز اولیه درمنطقه چابهار مشارکت می کند و با این اقدام، چهره و روند توسعه در این بندر مهم، دگرگون می شود.
علی عسگری همچنین اعلام کرد، بزودی هماهنگی های لازم انجام می شود و تا پایان امسال اولین کلنگ های مربوط به پارک های تخصصی پتروشیمی بر زمین می خورد.
پارک های تخصصی چابهار، نایبند و پارسیان در اولویت
حالا اما خبر از جلسات هماهنگی برای احداث پارک تخصصی کودهای شیمیایی و صنایع وابسته به آن در نایبند عسلویه، چابهار و منطقه پارسیان با حضور مدیرعامل هلدینگ خلیج فارس و مسؤولان اجرایی مرتبط آمده است. بر این اساس قرار است پارک تخصصی پتروشیمی در نایبند عسلویه با حدود 410 میلیون دلار سرمایه ثابت و در سه فاز اجرا و تا سه سال آینده به بهره برداری برسد. برای احداث این پارک، به بیش از 500 هکتار زمین نیاز است و هدف از احداث آن، تأمین 950 هزار تن کود مورد نیاز کشور، ارزآوری، جلوگیری از فرسایش خاک و.... است.
علی عسگری در این نشست، با اشاره به اهمیت استفاده از همه ظرفیت ها و منابع برای خلق ثروت گفت: به منظور سودآوری و ارزآوری بیشتر، باید در کمترین زمان، زمین مورد نیاز و زیر ساخت ها برای آغاز عملیات اجرایی پارک تخصصی کودهای شیمیایی و صنایع وابسته به آن در نایبند عسلویه، در اختیار هلدینگ قرار گیرد. او در نشست همکاری برای احداث پارک پتروشیمیایی متانول و صنایع پایین دستی در منطقه ویژه اقتصادی صنایع انرژی بر پارسیان هم گفت: برای شروع پروژه باید 500 هکتار زمین به تملک هلدینگ خلیج فارس در آید تا عملیات اجرایی پروژه آغاز شود. مدیر عامل هلدینگ خلیج فارس همچنین براهمیت اخذ مجوز زیست محیطی قبل از اجرای پروژه تأکید کرد. عل عسگری افزود: با توجه به برنامه توسعه پارک متانول در آینده، 2 هزار هکتار زمین در اسناد تدوین شده پیش بینی شده است. به محض تحویل زمین مورد نیاز و آماده بودن زیرساخت ها، بسرعت عملیات اجرایی این پارک آغاز می شود. بر این اساس، پارک پتروشیمیایی پارسیان با ظرفیت تولید دو میلیون تن محصول، در قالب 17 نوع محصول و در 4 فاز اجرا می شود و هدف از اجرای آن، تبدیل متانول به محصولات صادراتی و دارای مشتری از جمله محصولات صنعت نساجی است. در فاز اول با مشارکت قرارگاه خاتم الانبیاء و دالیان چین، MTO آغاز و بلافاصله بعد از آن، فازهای بعدی اجرا می شود. برای احداث این پارک دو میلیارد و 400 میلیارد دلار هزینه خواهد شد. اما پارک تخصصی کودهای شیمیایی و صنایع وابسته در منطقه آزاد چابهار، سومین پارک تخصصی پتروشیمی است که هلدینگ خلیج فارس در دست کار دارد و نشست هماهنگی برای احداث این پارک را برگزار کرده است. بر اساس هماهنگی به عمل آمده بین مسؤولان اجرایی مرتبط مقرر شده تا 600 هکتار زمین در ضلع شرقی شهرک صنعتی نگین مکران به شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس اختصاص یابد. میزان تولید کود شیمیایی در این پارک 700 هزار تن خواهد بود و برای احداث آن 420 میلیون دلار هزینه خواهد شد. همچنین طبق برنامه این پروژه به مدت سه سال و در سه فاز اجرا می شود.
اهداف بلند مدت و ثروت آفرین پارک های پتروشیمی
این سرمایه گذاری شرکت های بزرگ پتروشیمی در مسیر صنایع پایین دستی و محصولات نهایی، یک دلگرمی مهم دارد و آن اینکه وزیر نفت بارها بر رفع موانع و شروع به کار زودتر این پروژه ها تاکید کرده است. وزیر نفت در سفر استانی خود به استان ایلام اعلام کرد: «وزارت نفت در بخش پایین دستی سه پروژه پتروشیمی ایلام، واحد پلی پروپیلن و زنجیره ارزش را در دستور کار دارد که همسو با آن، ایجاد پارک پلی پروپیلن با سرمایه گذاری ۳۰۰ میلیارد تومانی این وزارتخانه و دیگر سرمایه گذاری ها اجرا خواهد شد.» او در جریان سفر خود به ایلام، با اشاره به برنامه ریزی برای ۲ میلیارد دلار سرمایه گذاری در بخش پایین دست ادامه داد: «در همین مسیر، نخستین پارک پلی پروپیلن در مجاورت پالایشگاه گاز ایلام احداث خواهد شد، بنابراین باید ظرف حداکثر پنج سال آینده در مجموع ۴ میلیارد دلار در صنعت نفت استان ایلام سرمایه گذاری شود.»
وزیر نفت به بحث ورود به زنجیره ارزش هم اشاره کرد و گفت: «اگر سرمایه گذاران فعال شوند، وزارت نفت از احداث پارک های زنجیره صنایع تکمیلی، چه با محوریت متانول یا پلی پروپیلن حمایت خواهد کرد و مشوق های خوبی در نظر خواهد گرفت.»
اوجی به آغاز به کار احداث پارک پلی پروپیلن در استان ایلام اشاره کرد و افزود: «۳۰۰ میلیارد تومان از سوی وزارت نفت تأمین می شود و مردم را هم در بعضی از این پروژه ها در قالب صندوق، مشارکت می دهیم. مردم وقتی ببینند که خود وزارت نفت و صندوق بازنشستگی نفت ورود کرده اند، متوجه می شوند این پروژه می تواند سود تضمین شده ای داشته باشد».« او گفت: وزارت نفت متعهد می شود از طریق هلدینگ پترول به این طرح کمک کند و ان شاءالله با فعال شدن سرمایه گذاران بخش خصوصی، احداث نخستین پارک زنجیره صنایع تکمیلی در این استان آغاز شود و ظرف دو تا سه سال آینده به بهره برداری برسد.» اوجی افزود: «راه اندازی پارک های زنجیره صنایع تکمیلی با ایجاد ارزش افزوده، جلوگیری از خام فروشی و اشتغالزایی به تحقق سیاست های اقتصاد مقاومتی در صنعت نفت کمک می کند.»
هدف از احداث پارک تخصصی پتروشیمی از جمله پارک تخصصی کودهای شیمیایی، جلوگیری از خام فروشی و تکمیل زنجیره ارزش محصولات پالایشی، شیمیایی و پتروشیمیایی، پرهیز از ایجاد چالش برای تداوم تولید نفت و گاز، استفاده بهینه از کودهای شیمیایی برای پیشگیری از آسیب های زیست محیطی، مدیریت مصرف آب، افزایش راندمان تولید محصولات کشاورزی، توسعه بازارهای صادراتی و ... است. بر اساس برآورد کارشناسان، در حوزه صنایع پایین دست، صنعت پتروشیمی ایران از بازار سه هزار میلیارد دلاری دنیا عقب است و تقریبا سهمی از آن ندارد. به همین دلیل است که باید برای این عقب ماندگی مزمن تلاش کنیم که در این مسیر، استفاده از ظرفیت های سرمایه ای، تکنولوژیکی، فنی و اجرایی صنعت پتروشیمی می تواند راهگشا و ثروت آفرین باشد.