پالایشگاه گاز ایلام، پولسازترین پالایشگاه کشور
نگینی در غرب ایـران
مهدی مهرابی مقصد، نگینی در غرب کشور است؛ پالایشگاهی که باوجود کوچک بودن، به واسطه رنگارنگ بودن سبد محصولات تولیدی، پس از مجتمع گازی پارس جنوبی، پولسازترین پالایشگاه کشور به شمار می آید. تغییرات بنیادی در ساختار و تفکر مدیریتی شرکت پالایش گاز ایلام در سال های گذشته زمینه افزایش تولید محصولات پنج گانه این پالایشگاه را فراهم آورده تا جایی که شاهد افزایش 284 درصدی تولید اتان و 216 درصدی تولید گاز مایع این پالایشگاه بوده ایم.
پالایشگاه در 35 کیلومتری فرودگاه قرار دارد؛ در روزهای ابتدای زمستان هم خبری از سرمای استخوان سوز خاص غرب کشور نیست و هوا نسبتا معتدل است؛ خشکسالی، درختان بلوط را خشکانده و گویا قرار نیست خاک حاصل خیز این منطقه چونان گذشته طعم برف را بچشد.
راننده ای جوان واهل وساکن روستای «مورت» درنزدیکی پالایشگاه، می شود راهبر راه. از قرار110نفر از اهالی همین روستا هم اکنون در پالایشگاه گاز ایلام مشغول به کارهستند واین شرکت توانسته است نیروی انسانی مورد نیازخود را از اهالی بومی استان به ویژه روستاهای همجوار تامین کند. حضور اهالی روستاهای هجموار در پالایشگاه و ایجاد اشتغال برای آنها، به معنای واقعی، ترجمه ای کامل ازعمل مسئولیت اجتماعی است؛ به گونه ای که براساس گزارش ها، پالایشگاه ایلام، زمینه اشتغال یکهزار و 33 نفر را که بیش از 95 درصد نیروهای غیررسمی آن، بومی استان هستند، فراهم آورده و با بهره برداری از فاز دوم، شاهد حضور 300 نیروی بومی دیگر درآن خواهد بود.
ازشهر چوار وپتروشیمی این منطقه عبور می کنیم؛ اقدام های پالایشگاه گازایلام درمتنوع کردن سبد محصولات و درادامه، تکمیل زنجیره ارزش ازسوی صنایع پتروشیمی افزون بر ایجاد درآمد ارزی، زمینه اشتغال جمع دیگری از اهالی این منطقه راهم در پتروشیمی ایلام فراهم کرده است. اما محرومیت، قصه پردرد این مناطق است؛ قصه ای که باید بارها ازآن گفت ونوشت؛ با این حال، صنعت گاز مرهمی شده است برآلام ودردها و پالایشگاه ازسفره های زیرزمینی که صاحب اصلی آن مردم هستند، سفره ای پهن کرده است تا اهالی این سرزمین، بیشتر ازنعمت بهره مند شوند تا نقمت آن! مشعل های کم جان پالایشگاه درپیچ وخم جاده نمایان می شود؛ کم جان بودن مشعل هم نعمتی است بزرگ واین معنا را دارد که همه گازترش به محصول تبدیل می شود و از مشعل سوزی دارایی های ارزشمند خبری نیست.
روابط عمومی خوب نعمت است!
اگرچه تاخیر دو ساعته پرواز، برنامه های از پیش تعیین شده را برهم می زند اما ارتباط مویرگی رئیس وکارکنان روابط عمومی پالایشگاه، معادلات راتغییر می دهد و به نحوی دیگر پیش می برد تا بتوان این تاخیر و عقب ماندگی را جبران کرد. به راستی که روابط عمومی خوب، واقعا نعمت است! درکسری از دقیقه و با تماس رئیس روابط عمومی، تعدادی از روسای واحدهای مختلف دراتاق کنترل پالایشگاه گردهم می آیند و فرصتی ایجاد می شود که تا پیش ازظهر گپ وگفتی با آنها داشت و درخصوص فعالیت هایی که به مدد و همت آنها و همکاران شانبرای تامین بی وقفه و پایدار گاز در این پالایشگاه رقم می خورد، صحبت کرد.
سفر به مغز متفکر پالایشگاه
بی سیم ها روشن است و هرازگاهی به فراخوراستعلام ها؛ دستوراتی مخابره می شود. محیط اتاق کنترل همچون پالایشگاه عملیاتی است؛ اینجا به مغز متفکر پالایشگاه تلقی می شود وشرایط همه واحدها دراین اتاق لحظه رصد می شود. حساسیت بالای کار دراتاق کنترل، کوچک ترین کوتاهی و خطا راغیرممکن می کند وکارکنان آن در شیفت های 12ساعته، همه احوالات تجهیزات و بخش های پالایشگاه را مو به مو رصد و بررسی می کنند.
اپراتورها به مانیتورچشم دوخته اند، هریک وظیفه ای به عهده دارند و هشدارها وعلائم صفحه مقابل خود رصد و به آن واکنش نشان می دهند. بخشی ازعملیاتی بودن پالایشگاه درفعالیت کارکنان اتاق کنترل، قابل لمس است؛ آنها مدام درحال پاسخ دادن به تلفن هستند وبا مشاهده هرپیام روی صفحه مانتیور نیز واکنشی متناسب با آن را نشان می دهند
مرخصی و تعطیلات معنایی ندارد
اسماعیل محمودی، با 16 سال سابقه، مسئول واحد شیرین سازی گاز پالایشگاه ایلام است. ابتدای استخدام در واحد یوتیلیتی بوده وپس ازیک سال به واحدهای فرایندی منتقل و به مدت 15سال در زیرمجموعه واحد پالایش فعالیت می کند. حرف هایش را با توضیح درباره واحد شیرین سازی آغاز می کند و می گوید: گاز ورودی پالایشگاه به اصطلاح ترش بوده و مقادیر زیادی گازسولفید هیدروژن ودی اکسید کربن داخل آن است.
در واحد شیرین سازی، ترکیبات سمی گاز ترش را جداسازی می کنیم. گاز ورودی پالایشگاه حدود 7. 5 درصد گاز ترش (CO2 و H2S) دارد. این گاز را جداسازی می کنیم و درخروجی واحد شیرین سازی مقدار H2S را به زیر 4 پی پی ام و CO2 را به 1 درصد می رسانیم.
وی ادامه می دهد: در واحد تثبیت میعانات گازی، مایعات سنگین سی فایو پلاس (C5+) که ترکیبات سمی و سبک دارد، باید جداسازی شود. پس از جداسازی این ترکیبات، میعانات تثبیت شده را به واحد ذخیره سازی ارسال می کنیم.
تولید پایدار، خط قرمز است
مسئول واحد شیرین سازی شرکت پالایش گاز ایلام، مهم ترین هدف پالایشگاه را تولید پایدار، ایمن و پاک گازعنوان می کند و می گوید: درهر شرایطی باید این هدف را محقق کنیم. برای اینکه تولید پایدار داشته باشیم، باید در همه شرایط به صورت کامل عملیاتی و آماده باشیم.
سختی کار و حضور در شیفت های طولانی به دلایل شرایط عملیاتی بخش کوچکی از چالش های فعالیت در محیط پالایشگاه گاز است که محمودی درباره آن می گوید: به دلیل شرایط جوی، بارش شدید برف و مسدود شدن مسیر دسترسی به پالایشگاه در فصل سرد سال، مجبور شده ایم 4 شیفت کاری به صورت کامل سرکاربمانیم و پس از بازگشایی مسیرها و حضور کارکنان شیفت بعد توانسته ایم به منزل برویم. در شرایط زمستان که مصرف بالاست و تولید پایدار بسیار مهم است، مرخصی هایمان را کنسل می کنیم و در تمام ساعات شبانه روز حتی روزهای تعطیل نیز آنکال هستیم. هر ساعت از شبانه روز اگر موردی پیش بیاید که نیاز به حضورمان باشد، در اسرع وقت خودمان را به محل کار می رسانیم تا بتوانیم تولید را حفظ و مشکل احتمالی را در اولین فرصت برطرف کنیم.
از شمال شرق به غرب
آیت الله قایمیان، ازسال 82 درپالایشگاه مشغول به کارشده و هم اکنون مسئول واحد آب و بخارپالایشگاه ایلام است. البته از بدو استخدام به مدت سه سال به صورت مامور درپالایشگاه شهید هاشمی نژاد در شمال شرق کشور، خدمت کرده و از اواخرسال 85 نیز درپالایشگاه ایلام به غرب غرب کشور آمده در این پالایشگاه مشغول به کار شده است.