اولویت بخشی توسعه میادین نفت و گاز با توجه به میادین مشترک

تمركز دولت سیزدهم بر توسعه و تکمیل میدان های نفت و گاز با تسریع در تعیین و تکلیف طرح های مختلف بلاتکلیف مانده همراه بوده است. در این میان در بخش ميدان گازي پارس جنوبي، با اتخاذ تمهيدات لازم و استفاده از تمامي ظرفيت هاي موجود براي افزايش توليد گاز غني از اين ميدان مشترك گازي با بهره برداري از فازهاي میدان گازی پارس جنوبی، ميزان توليد گاز غني ايران از كشور قطر با وجود سهم دو برابري اين كشور از اين ميدان گازي مشترك، پيشي گرفته است. توسعه فازهاي 13 و 24-22 به اتمام رسيده و توسعه فاز 14 نیز پس از رکودی طولانی سرعت گرفته و قرار است با بهره برداری پالایشگاه فاز ۱۴ پارس جنوبی در دهه فجر روزانه ۵۶ تا ۶۰ میلیون مترمکعب گاز را فرآوری کند.

فاز ۱۱ پارس جنوبی نیز که از ابتدای توسعه میدان مشترک پارس جنوبی بلاتکلیف مانده و با وجود اجرای برجام و انعقاد قرارداد توسعه آن با شرکت توتال فرانسه و سی ان پی سی چین، با بدعهدی شرکت های خارجی همچنان کاری برای توسعه آن انجام نشده بود، با روی کار آمدن دولت سیزدهم فرآیند توسعه آن از سوی شرکت های ایرانی سرعت گرفت و قرار است تا پایان زمستان سال ۱۴۰۱، تولید از فاز نخست این طرح آغاز شود. در دوره عمر دولت سیزدهم به پشتوانه افزايش جهشي توليد گاز كشور در پارس جنوبي، ظرفيت توليد گاز خام كشور براي نخستين بار از مرز 1000 ميليون مترمكعب در روز عبور کرد. متوسط توليد گاز غني از ميدان گازي پارس جنوبي در سال های اخیر از روند افزايشي قابل توجهي برخوردار بوده و این رقم در سال 1400 نسبت به سال گذشته بیش از 4 درصد رشد داشته است. با راه اندازي فازهاي جديد پارس جنوبي، ميزان تامين گاز كشور از اين ميدان در سال 1400 به حدود 70 درصد ارتقا يافته است. با تسریع در فعالیت ها قرار است ظرف سال های آینده تولید گاز از این میدان به مرز ۸۰۰ میلیون متر مکعب در روز برسد.

با تنفیذ قرارداد توسعه میدان گازی بلال دی ماه امسال رسیدن گاز به سطح چاه توصیفی - اکتشافی میدان مشترک گازی بلال و روشن شدن مشعل دکل حفاری این طرح رسانه ای شد. برگزاری مناقصات ساخت و نصب سکوی بهره برداری با ظرفیت تولید روزانه ۵۰۰ میلیون فوت مکعب گاز غنی و احداث یک رشته خط لوله به طول ۱۵۰ کیلومتر برای انتقال سیال سه فازی به پالایشگاه های پارس جنوبی به همراه نصب کابل فیبر نوری، با اولویت در حال اجراست و پیش بینی می شود تا پیش از پایان امسال پیمانکاران مربوطه مشخص شوند و فرآیند واگذاری فعالیت های این بخش در سه ماه نخست سال آینده نهایی شود.

به این موارد باید بهره برداری از طرح نگهداشت تولید میدان های اسفند و سیوند، تسریع در توسعه میدان یاران در منطقه غرب کارون، تعیین و تکلیف میدان مشترک سهراب، امضای قرارداد توسعه میدان کیش را هم افزود. افزون بر آن توسعه میدان مشترک آزادگان پس از سال ها آرزوی دیرینه توسعه میدان از سوی سرمایه گذار یعنی بانک های داخلی رقم خورد و با تشکیل کنسرسیومی متشکل از بانک های داخلی با تأسیس شرکت دشت آزادگان اروند، کار توسعه این میدان مهم رسماً آغاز شد.

افزایش تولید میدان نرگسی گچساران، توسعه لایه نفتی میدان مشترک پارس جنوبی و انعقاد قرارداد با شرکت های خارجی برای توسعه آن با سرمایه گذاری ۵۰۰ میلیون دلاری و تنفیذ قرارداد احداث ایستگاه تزریق گاز بی بی حکیمه، از جمله فعالیت هایی بود که وزارت نفت در این دوره به آنها پرداخت تا برای تولید حداکثری نفت و گاز گام های مهمی بردارد که این تنها بخشی مختصر از آنها به شمار می رود.

 ناترازی انرژی، دغدغه وزارت نفت

تامین پایدار سوخت زمستانی با اقدام های مهمی از سوی وزارت نفت همراه بوده است و برای کاهش ناترازی انرژی در کشور طرح های مختلفی را برنامه ریزی و اجرایی کرده است. در همین زمینه توسعه و بهره برداری حداکثری از میدان های نفت و گاز کشوربا اولویت میدان های مشترک و تأمین منابع مالی و سرمایه گذاری در صنعت نفت و جمع آوری گازهای مشعل را در برنامه قرار داد. از جمله اقدام های عملیاتی وزارت نفت، انعقاد قراردادها و تفاهم نامه های سرمایه گذاری در توسعه میدان ها با اولویت میدان های مشترک با بهره گیری از ظرفیت های ملی و توان شرکت های بزرگ داخلی وخارجی در این زمینه بوده است. افزون براین، جمع آوری گازهای همراه را با طرح های ان جی ال ۳۱۰۰، ان جی ال ۳۲۰۰ تأسیسات پالایش گاز بیدبلندخلیج فارس و پتروشیمی مارون و ان جی ال خارگ، تسریع دراجرای طرح های مزایده گازهای مشعل و کاهش سوزاندن گاز مشعل در پالایشگاه های پارس جنوبی از اقدام هایی بود که برای کاهش ناترازی انرژی موثر بود.

 گشایش مسیرهای روشن جذب سرمایه

اعتقاد و باور جواد اوجی، وزیر نفت به موضوع سرمایه گذاری در صنعت نفت براین است که آن را از نان شب واجب تر می داند و در فواصل مختلف اعلام می شد که این موضوع با روش های مختلف در حال پیگیری است. طی عمر وزارت نفت دولت سیزدهم، شاهد امضای تفاهمنامه و قراردادهای مختلف در توسعه میادین نفت و گاز، جمع آوری گازهای مشعل، احداث خطوط لوله انتقال فراورده های نفتی، بهسازی پالایشگاه ها و ذخیره سازی زیرزمینی گاز بوده ایم که تفاهمنامه 40 میلیارد دلاری ایران و روسیه، سرمایه گذاری ۷ میلیارد دلاری توسعه آزادگان، بخشی از آنها به شمار می رود.

  نفت دوستدار محیط زیست

وجود ذخایر عظیم نفت و گاز در کشور، بهره برداری و توسعه آنها را به عنوان ثروتی عظیم به امری انکارناپذیر بدل ساخته است. با این حال نمی توان موضوع محیط زیست را به عنوان یکی دیگر از متغیرهای اصلی توسعه از نظر دور داشت؛ اگرچه هیچ مسیر توسعه ای بدون راهکار نیست و بدون شک می توان با در اختیار داشتن فناوری هایی، این راه را طی کرد تا ضمن توسعه از درآمدها و مواهب انرژی هم بی بهره نماند؛ از این رو آنچه به عنوان اصلی مهم در حوزه صنعت نفت به شمار می رود، غافل نبودن از موضوع حفاظت از محیط زیست است. شتاب بخشی به طرح های جمع آوری گازهای همراه از جمله سیاست های وزارت نفت دولت سیزدهم است؛ مسیری مهم که افزون بر ایجاد ارزش افزوده ای مناسب، آلودگی های زیست محیطی را هم کاهش خواهد داد. در مرور اقدام ها و برنامه ریزی نفت، دولت سیزدهم در طول عمر یک ساله خود توانسته است ۲۸ قرارداد به ارزش بیش از یک میلیارد دلار در زمینه جمع آوری گازهای مشعل را که بیشتر با شرکت های خصوصی امضا شد، نهایی کند. افزون بر این متعهد شده است پرونده بیشتر پروژه های جمع آوری گازهای همراه نفت کشور را تا پایان عمر خود ببندد.

 تولید داخل ازحاشیه به متن آمد

استفاده از حداکثر توان تولید داخلی به عنوان یکی دیگر از اولویت های وزارت نفت بوده است تا با این سیاست تولید داخلی را ازحاشیه به متن صنعت بیاورد. ارتقای فناوری، توسعه و حمایت از شرکت های دانش بنیان، توسعه و حمایت از پیمانکاران و سازندگان صاحب صلاحیت داخلی، از جمله برنامه های وزارت نفت برای اجرای این سیاست حمایتی بوده است که برای عملیاتی کردن آن شاهد پیگیری آئین نامه تولید دانش بنیان و اشتغال زایی در صنعت نفت در هیئت وزیران و تفاهمنامه های همکاری میان وزارت نفت و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، جهاد دانشگاهی و شهرداری تهران، انعقاد 5 قرارداد و تفاهمنامه به ارزش 55 میلیون دلار برای داخلی سازی کاتالیست های موردنیاز صنعت پتروشیمی، انعقاد 12 تفاهمنامه همکاری علمی- تحقیقاتی پایین دستی با دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی و برگزاری نخستین کنفرانس و نمایشگاه مدیریت فناوری محصولات دانش بنیان در صنعت نفت ایران بوده ایم.  در این میان پیگیری واگذاری احیای حدود 700 چاه کم بازده به شرکت های دانش بنیان، تدوین سند تلفیقی برنامه راهبردی توسعه فناوری وزارت نفت و تعیین فناوری های اولویت دار صنعت نفت و امضای قرارداد با دانشگاه مالک اشتر به منظور تدوین الگوی ملی استقرار نظام، بخشی از دستاوردها به شمار می رود. افزون بر آن میزان به کارگیری شرکت های دانش بنیان نسبت به دوره قبل نزدیک به سه برابر افزایش یافت و در مجموع با سیاست های داخلی سازی، شاهد افزایش ۱۰ درصدی سهم خرید کالا یا خدمات دارای گواهینامه به کل کالاهای تحویلی به صنعت نفت و افزایش ۸ درصدی سهم ساخت داخل تجهیزات و خدمات پرمصرف صنعت نفت بودیم.