شرحی بر فعالیت شرکت های پالایش نفت
مسیر پیشرفت در آیینه 44
مشعل با ورود به دهه مبارک فجر و چهل و چهارمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی، این ایام، با برپایی آیین های ویژه ای در جای جای میهن اسلامی گرامی داشته می شود و مردم نیز به ثمر نشستن این حرکت بنیادین به رهبری امام خمینی(ره) را جشن می گیرند.
همراه با مردم، مسؤولان نیز در بخش های مختلف حاکمیت، تلاش می کنند این شادمانی را با ارائه دستاوردهای حوزه مسؤولیتی خود دوچندان کنند. دولت سیزدهم هم از زمان شروع به کار خود در شهریور 98 تلاش در حوزه های مختلف از جمله نفت را در دستور کار قرار داده؛ به طوری که طی این مدت گام های مهمی در حوزه های بالادستی و پایین دستی برداشته است.
از دهه فجر سال گذشته تاکنون، طرح های متعددی در صنعت نفت کشور در مراحل مختلفی قرار داشته اند که همزمان با گرامیداشت چهل و چهارمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی به اجرا درآمده یا به بهره برداری رسیده اند. گزارش پیش رو اشاره ای دارد به این رویکرد طی یک سال گذشته.
شرکت پالایش و پخش فراورده های نفتی ایران، به عنوان یکی از چهار شرکت اصلی وزارت نفت، در بازه زمانی دهه فجر پارسال تا امسال، شاهد رخدادهای قابل توجهی بوده است. این شرکت که سکان پالایش فراورده های نفتی از طریق پالایشگاه ها و عرضه آنها به وسیله شرکت ملی پخش فراورده های نفتی ایران را به عهده دارد، دریک سال گذشته اقدام های موثری با رویکرد سوخت محوری به جای سودمحوری به ثبت رسانده که به بخشی از آنها در ادامه اشاره شده است.
طرح های ارتقای کمیت و کیفیت
پالایشگاه های کشور هم اکنون سالانه حدود 22 میلیون تن انواع فراورده سنگین کم ارزش همچون نفت کوره تولید می کنند که توجیه اقتصادی ندارد. به منظور کاهش تولید این فراورده های سنگین و در نتیجه افزایش حاشیه سود حوزه پالایشگاهی، وزارت نفت مجوز ارتقا و بهینه سازی 9 پالایشگاه موجود در کشور را صادر کرده که بجز دو پالایشگاه که هنوز به جمع بندی نهایی نرسیده، سایر پالایشگاه ها به دلیل اهمیت بالا، در طرح «توسعه زنجیره ارزش نفت و گاز» ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی، حرکت در این زمینه را به عنوان اولویت مورد توجه قرار داده اند.
طرح های ارتقای کمیت و کیفیت پالایشگاه های نفت خام کشور اهدافی همچون پاسخگویی به تغییر الگوی مصرف از فراورده های میان تقطیر به فراورده های سبک تر مانند بنزین، ارتقای کیفیت فراورده های تولیدی بر اساس استاندارد های بین المللی، کاهش تولید نفت کوره، کاهش آلاینده های محیط زیستی، تولید بیشتر بنزین و ارتقای کیفیت فراورده های بنزین و گازوییل به یورو 4 و یورو 5 را دنبال می کنند. بنابراین با توجه به افزایش مصرف بنزین و گازوییل در کشور، حرکت به سمت اجرای طرح های ارتقا و کیفی سازی پالایشگاه های نفت خام به منظور تأمین امنیت سوخت کشور، افزایش ارزش افزوده پالایشگاه ها، افزایش کیفیت فراورده های نفتی و کاهش آلاینده های محیط زیستی ضروری است. در میان طرح های ارتقا و کیفی سازی، تولید کک سوزنی در پالایشگاه شازند و کک اسفنجی در پالایشگاه بندرعباس به ترتیب در صنایع فولاد و آلومینیوم کاربرد و اهمیت ویژه ای دارند. نیاز کنونی صنایع(آلومینیوم و فولاد) به کک سوزنی به ترتیب۲۰۰ و ۴۵ هزار تن در سال است که بخش زیادی از آن به ارزش حدود ۱۰۰ میلیون دلار از طریق واردات تأمین می شود. با توجه به ظرفیت۵۵ میلیون تنی پیش بینی شده تولید فولاد تا افق ۱۴۰۴، نیاز صنعت فولاد به کک به حدود ۱۳۵ هزار تن در سال خواهد رسید. مسأله اصلی در طرح های ارتقا، کیفی سازی و بهینه سازی پالایشگاه های موجود، نبود اراده و انگیزه قوی و تعلل پالایشگاه ها برای پیشبرد طرح ها به دلیل ترکیب سهام داری آنها و نبود الگوی تامین مالی مطلوب بوده که نیازمند تکالیف قانونی الزام آور، ارائه مجوزهای لازم و هماهنگی بین دستگاهی است و باید از طریق ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی مرتفع شود.
اجرای 3 طرح پتروپالایشگاهی
بر اساس گزارش شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی ایران، در سه ماهه تابستان امسال روزانه به طور متوسط 105 میلیون لیتر بنزین و 106 میلیون لیتر گازوییل مصرف شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل، مصرف بنزین و گازوییل به ترتیب 20 و 9 درصد افزایش یافته و حجم مصرف به ظرفیت عملیاتی تولید پالایشگاه ها رسیده است. در صورت ادامه این روند، کشور در سال آینده دوباره به وارده کننده این محصول راهبردی تبدیل خواهد شد، از این رو لازم است هر چه سریع تر ظرفیت تولید آن افزایش یابد.درواقع افزایش ظرفیت پتروپالایشی با توجه به تحریم پذیری صادرات نفت خام، بازارهای رو به گسترش مواد پتروشیمیایی و افزایش تقاضای داخلی برای سوخت بویژه بنزین، کاملاً ضروری و آینده نگرانه است.