مرکز جامع سلامت شهری
هاشمی اصل، یکی دیگر از گام های برداشته در مسیر سلامت خانواده سال گذشته را امضای تفاهمنامه با وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی عنوان می کند و می گوید: بر اساس این تفاهمنامه، پزشکی خانواده صنعت نفت، زیر مجموعه پزشکی خانواده کشور قرار گرفت. این قرارداد سالانه تمدید و محورهایی به آن افزوده می شود. به عنوان نمونه بر اساس این قرارداد سال گذشته در ارزیابی های وزارت بهداشت قرار گرفتیم. با این روند علاوه براینکه جزو جمعیت پزشکی خانواده کشور قرار می گیریم، مراکز پزشک خانواده صنعت نفت نیز به عنوان مراکز جامع سلامت شهری شناخته می شوند. این کار به صورت پایلوت در گیلان آغاز شد و پس از آن، تمام مراکز سلامت خانواده منطقه اصفهان به عنوان مرکز جامع سلامت شهری قرار گرفتند. برای وارد کردن دیگر مناطق نیز در حال رایزنی هستیم.
پایش سلامت بر اساس سن بیماران
واحد سلامت خانواده سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت در سال 1401 بیشتر فعالیت های خود را روی بسته های خدمتی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کشور گذاشته است. فعالیت واحدهای پزشکی خانواده، سلامت کار و سلامت خانواده طی سال های گذشته بر اساس برنامه های عملیاتی نوشته شده در ابتدای هر سال بود. این برنامه های عملیاتی 43 محور داشت که برخی مناطق بسیاری از این محورها را انجام نمی دادند. از این رو هسته اصلی برنامه مناطق عملیاتی امسال روی تمامی بسته های خدمتی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کشور بر اساس سن مراجعه کنندگان انجام شد. رئیس سلامت خانواده سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت در این باره گفت: پرونده الکترونیک سلامت، این امکان را به ما می دهد که ارائه خدمات درمانی بر اساس سن را پر قدرت تر از گذشته دنبال کنیم. به گفته او، نرم افزار سینا این قابلیت را دارد تا هرکسی که به مراکز سلامت مراجعه می کند، در صورت داشتن پرونده الکترونیک سلامت بر اساس سن و جنس، فرم هایی تعیین کند تا مراقبان سلامت به اطلاعات آنها دسترسی داشته باشند و بر این اساس، روند درمان آنها مشخص شود.
مراقبان سلامت و ماما
از سوی مدیریت پزشکی خانواده، سال گذشته آموزش نیروهای انسانی در زمینه مراقبت سلامت و پزشکان تقویت شد. هاشمی اصل با بیان این مطلب می گوید: در گذشته پرستار خانواده و ماما داشتیم؛ اما سال گذشته بر اساس تفاهمنامه با وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مراقب سلامت را پرستاران تشکیل می دهند و از ماماها نیز به عنوان مراقبان سلامت ماما یاد می شود و بر اساس بسته های خدمتی وظایف آنها مشخص شده است. براساس این تفاهمنامه نیز وزارت بهداشت در شهرهای مختلف آموزش هایی از سوی دانشگاه ها برای پرستاران و ماماها داشته و آنها را به مراقب سلامت تبدیل کرده اند.
تغییر تعرفه پرداخت پزشکان خانواده
تغییر پرداخت دستمزد پزشکان خانواده از دیگر گام های برداشته شده از سوی واحد سلامت خانواده سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت در سال 1401 است. هاشمی اصل در این باره می گوید: بر اساس مصوبه جدید، سال گذشته تعرفه ای بر اساس نسخه دست نویس نداریم.
عملکرد پزشکان خانواده بر اساس تعداد نسخه های الکترونیک است و بیشتر پرداختی پزشکان خانواده، مشابه سرانه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است. به گفته او، بخشی از پرداخت به صورت تعداد ویزیت های پزشکان است و بر اساس تعرفه وزارت بهداشت تمام موارد بخیه، پانسمان، تزریقات و... نیز زیر نظر پزشک خانواده انجام می شود و بر اساس تعرفه وزارت بهداشت پرداخت خواهد بود. این موارد انگیزه ای برای پزشکان خانواده شد تا جمعیت تحت پوشش خود را بهتر ببینند و پرداخت پزشکان خانواده در سال جاری بهبود یابد. هاشمی اصل ادامه می دهد: بر اساس استاندارد موجود، هر 2 هزار و 500 نفر یک پزشک؛ هر چهار هزار نفر یک پرستار خانواده یا یک ماما، هر 10 هزار نفر یک دندانپزشک خواهند داشت. بتازگی نسخه 03 پزشک خانواده آمده که در آن تغییر استاندارد پزشکی خانواده ایجاد کرده است. این نسخه را از وزارت بهداشت خواهیم گرفت و در فروردین ماه آن را برای وزارت نفت، بومی خواهیم کرد.
تدوین برنامه های سال 1402
دو ماه قبل از پایان سال از مناطق تحت پوشش سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت خواسته شد تا برنامه های سال 1402 خود را اعلام کنند. بر این اساس جلسه ای از سوی مدیریت سلامت خانواده سازمان با این مناطق برگزار و اهداف سازمان به آنها توضیح داده شد. هاشمی اصل در این باره می گوید: اسفند 1401 با تک تک مناطق جلسه داشتیم تا برنامه هایشان را ارائه کنند. این برای نخستین بار است که قبل از آغاز سال جدید، برنامه های عملیاتی سال 1402 تدوین می شود.
کسب رتبه برتر در بخش سخنران و ارائه مقاله
همایش کشوری پزشکی خانواده در روزهای 10 و 11 اسفند ماه سال گذشته در دانشگاه علوم پزشکی مازندران برگزار شد و تمام معاونان وزیر بهداشت، رئیس بیمه سلامت، رئیس بیمه تامین اجتماعی و بیش از 300 مدعو حضور داشتند و 150 مقاله برای این همایش ارسال و ظرف دو روز 50 سخنرانی برگزار شد. یکی از این سخنرانی ها از سوی وزارت نفت، ارائه خدمات نوین پزشکی خانواده در این صنعت بود. به گفته هاشمی اصل، این همایش سه سخنران برتر و سه مقاله برتر داشت که واحد سلامت خانواده سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت عنوان مقالات برتر و سخنران برتر در سطح کشور را دریافت کرد و بسیاری از افراد حاضر در جمع درخواست بازدید از پزشک خانواده صنعت نفت را داشتند.
گام های برداشته شده در حوزه سلامت کار
مراکز سلامت کار سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت در چهار سطح فوریت های پزشکی و پزشکیاری، مراکز پزشکی مناطق عملیاتی، مناطق عملیاتی بزرگ با امکانات تشخیصی و مراکز تخصصی طب کار خدمات ارائه می کند و 284 مرکز در سطح کشور به شاغلان صنعت نفت خدمات مراقبتی و فوریت های پزشکی و سلامت شغلی ارائه می دهد. پیمان فریدنیا، رئیس امور سلامت کار و اچ اس ای سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت در این باره می گوید: خدمات قابل ارائه در این مراکز، شامل خدمات معاینات دوره ای است که تا ابتدای اسفند سال 1400 حدود 90 هزار معاینات دوره ای در سامانه ثبت و معاینات بدو استخدام در سال 1401 برای مشمولین بند «د» و«و» نیز 29 هزار و 705 مورد بود که در سامانه تخصصی طب کار ثبت شد. به گفته او، افزایش کیفیت خدمات مراقبتی و ارتقای رضایتمندی شاغلان، افزایش کارایی و اثر بخشی خدمات، بهبود هزینه اثر بخشی، پوشش خدمات و ایجاد دسترسی مناسب به خدمات مراقبتی و تولید خدمات ادغام یافته مراقبت های سلامت به صورت مدیریت واحد و یکپارچه حداکثری، پنج استراتژی اصلی حوزه سلامت کار به شمار می رود.
ابلاغ خدمات سلامت کار
واحد سلامت کار و اچ اس ای سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت سال گذشته گام هایی در این مسیر برداشته که از آن جمله می توان به استانداردسازی و ابلاغ خدمات سلامت کار و فرایندهای مربوطه در سطح صنعت نفت، تجمیع اطلاعات پرونده معاینات طب صنعتی و مواجهات شغلی در سامانه جدید، پوشش 80 درصدی خدمات غربالگری افراد با ریسک قلبی عروقی بالا و پیگیری مداخلات و استانداردسازی اورژانس های پیش بیمارستانی در مناطق عملیاتی اشاره کرد. فریدنیا با اشاره به اهداف بلند مدت سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت برای سال های آینده می گوید: طی 5 سال آینده 25 درصد خطر مرگ های زودرس ناشی از بیماری های قلبی و عروقی کاهش خواهد یافت. او کاهش 20درصدی میزان تحرک بدنی ناکافی طی 3 سال آینده، جلوگیری از افزایش بیشتر چاقی و دیابت طی 3 سال آینده، کاهش 20 درصدی شیوع پر فشار خون طی 5 سال آینده و کاهش 30 درصدی میزان مصرف نمک در رستوران های صنعت نفت را از دیگر برنامه های بلند مدت سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت بیان کرد. رئیس امور سلامت کار و اچ اس ای سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت می افزاید: دسترسی 100 درصدی جمعیت تحت پوشش به داروها و مراقبت های مربوطه در درمان بیماری های غیرواگیر در آینده ای نزدیک، کنترل 100 درصدی بیماری های شغلی صنعت نفت طی 3 سال آینده و کنترل 100 درصدی بیماری های مزمن غیر واگیر در صنعت نفت طی 3 سال آینده را شاهد خواهیم بود.
ریسک ها و چالش های عملیاتی
سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت علاوه بر این، ریسک ها و چالش های عملیاتی را نیز پیش رو دارد. یکی از آنها نیاز به توجه مدیران شرکت ها به خدمات بهداشتی و مراقبت های پیشگیرانه شاغلان است، ضمن آنکه با افزایش سطح تهدیدها و حوادث شیمیایی، بیولوژیکی در مناطق عملیاتی نیاز به مراقبت های پزشکی وجود دارد. با افزایش متوسط سن شاغلان صنعت نفت، شاهد افزایش شیوع بیماری های مزمن غیر واگیر نیز خواهیم بود. فریدنیا، کاهش منابع انسانی و مالی به منظور برنامه های مداخله فوریت های پزشکی در شرایط اضطراری را از دیگر چالش های پیش روی سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت بیان می کند و می افزاید: متاسفانه قوانین موثری در بهبود سطح سلامت شاغلان نداریم.
اقدامات پیشگیرانه برای مقابله با چالش ها
او در ادامه به اقدامات پیشگیرانه آینده برای مقابله با ریسک ها و چالش های عملیاتی پیش روی سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت اشاره می کند و می گوید: به منظور افزایش سطح سواد سلامت و برنامه های خود مراقبتی در شاغلان، برنامه مشارکتی با آموزش و روابط عمومی شرکت ها را خواهیم داشت. برای افزایش مشارکت در حوزه سلامت شاغلان، توسعه برنامه های جامعه محور سلامت و پویش های مربوطه را در دستور کار داریم.
گام های برداشته شده در نوروز 1402
سازمان بهداشت و صنعت نفت، توسعه خدمات سلامت کار، خانواده و اچ اس ای را سر لوحه خود قرار داده است، به گونه ای که خدمات پیشگیرانه سلامت را که به عنوان یکی ازاولویت های سازمان محسوب می شود، همانند سال های گذشته در ایام نوروز فصل الخطاب خود قرار داد تا ارائه دهنده خدمات درمانی – پزشکی به افراد تحت پوشش باشد. این سازمان همچون سال های قبل درحوزه پدافند غیر عامل و مدیریت بحران، اعضای EOC را تعیین کرد و بخش های اورژانس مراکز کار و خانواده نیز در این ایام اقدام به ارائه خدمات به صورت شبانه روزی کردند. افزون براین، در ایامی مانند نوروز، سازمان بهداشت ودرمان صنعت نفت با سازمان هلال احمر هماهنگ می شود تا در شرایط اضطراری بتواند ارائه دهنده خدمات سریع تر و مناسب تری باشد. با توجه به اینکه سلامت کار در مراکز عملیاتی اهمیت زیادی دارد، ارائه خدمات در روزهای تعطیل نیز صورت می گیرد و وظایف واحد پدافند غیرعامل نیز کاملا مشخص و معین است، ضمن آنکه در حوزه بیمارستانی و ارائه خدمات درمانی، آمادگی لازم برای ارائه خدمات به کارکنان رسمی صنعت نفت و خانواده های آنها نیز فراهم شد. برخی از مناطق به دلیل نداشتن اورژانس، از سوی سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت با تمامی بیمارستان های منطقه قرارداد منعقد کردند تا افراد بتوانند به اورژانس بیمارستان مراجعه کنند. همچنین در ایام تعطیلات نوروز مشابه سالیان قبل، ارائه خدمات از سوی سازمان در مناطق جنوب کشور برای مسافران برنامه ریزی شد و ستاد سازمان هم به عنوان پشتیبان مناطق برای مدیریت شرایط اضطراری یا بروز مشکلات احتمالی به صورت آنکال در خدمت کارکنان و خانواده آنها بود.