وزیر نفت با بیان اینکه خروج نیروها و مستشاران خارجی از پالایشگاه آبادان رقم خورد، ادامه داد: این پروژه به ارزش ۱.۱ میلیارد دلار یا ۸ میلیارد یوآن از سوی کارکنان صنعت نفت به بهره برداری رسید و تولید بنزین در این پالایشگاه از ۱۰ میلیون لیتر در روز به ۱۴ میلیون لیتر در روز و تولید گازوییل هم از روزانه ۱۵ میلیون لیتر به ۱۸ میلیون لیتر می رسد؛ امروز هم در ساخت پالایشگاه گازی و هم پالایشگاه نفتی به برکت خون شهدا و با تکیه بر نیروهای توانمند داخلی خودکفا شدیم.وی تأکید کرد: فراورش هر بشکه نفت در این پالایشگاه، ۱۲ دلار سود به همراه دارد و خوراک صنایع پایین دستی و پتروشیمی ها را هم تأمین می کند و ۷۵ درصد تجهیزات آن به طور کامل بومی است.
اهداف کلی طرح
پالایشگاه آبادان به عنوان نخستین پالایشگاه نفت خاورمیانه با قدمتی 110 ساله، یکی از قطب های مهم پالایشی کشور به شمار می آید؛ اما به علت قدمت و فرسودگی بعضی از واحدهای آن، نوسازی و به روزرسانی آن با استفاده از تکنولوژی های روز، ضروری و اجتناب ناپذیر بود. به همین منظور جایگزینی و نوسازی این پالایشگاه در دو مرحله صورت گرفته است که مرحله اول با احداث مجموعه جدید پالایشی 150 هزار بشکه در روز(فاز1) سال 1384 به بهره برداری رسید و مرحله دوم با احداث مجموعه جدید پالایشی با ظرفیت 210 هزار بشکه در روز با عنوان طرح توسعه و تثبیت ظرفیت پالایشگاه آبادان(فاز2) از تیرماه 1396 شروع شد و بخش نخست آن در آذر 1401 به بهره برداری رسید و ظرفیت نهایی پالایشگاه در 360 هزار بشکه در روز تثبیت شد.
همچنین پالایشگاه آبادان از نمونه پالایشگاه های منحصربه فرد در دنیاست. هنگامی که مورد آماج و حمله دشمن قرار گرفت و متعاقب با آن بازسازی هایی که انجام شد، لحظه ای وقفه در کار آن ایجاد نکرد و همچنان به عنوان قطب راهبردی محصولات نفتی شناخته می شود. تولید گازمایع، بنزین موتور، نفت سفید، نفت گاز، سوخت جت، نفت کوره، انواع روغن موتور پایه، انواع قیر، انواع حلال های نفتی، گوگرد، خوراک پتروشیمی ها و... از اهم محصولات راهبردی است که از دل بزرگ ترین پالایشگاه جهان خارج و به دنیا عرضه می شود.
تثبیت ظرفیت پالایشی پالایشگاه آبادان، افزایش بازدهی پالایشگاه از طریق نوسازی تاسیسات و جمع آوری تاسیسات فرسوده، ارتقای کیفیت محصولات تولیدی بر اساس استاندارد یورو 5 و کاهش آلاینده های زیست محیطی، افزایش درصد تولید نفت گاز/بنزین با بهبود تکنولوژی تولید و کاهش تولید نفت کوره از اهم اهداف طرح توسعه و تثبیت ظرفیت پالایشگاه آبادان به شمار می آید. نگاهی به کلیات طرح مذکور نشان می دهد مذاکرات اولیه در سال 2008 و قبل از شرایط تحریم با مشارکت کنسرسیومی متشکل از شرکت طراحی و ساختمان نفت و یک شرکت خارجی به امضا رسید. بنا به اتفاقاتی که بعدها در وضع سیاسی کشور حادث شد، فاینانس و تامین منابع مالی پروژه تا سال 2013 به طول انجامید. 2.6 میلیارد یورو، اعتباری بود که برای اجرا و عملیاتی شدن این طرح در نظر گرفته شد که با تامین 1.1 میلیارد یورو آن، بخش نخست کار در ابتدای اردیبهشت ماه 92 به پیمانکار ابلاغ شد. با روی کار آمدن دولت جدید و به موازات آن تغییر و تحول در مناسبات سیاسی دو کشور عملا اجرایی شدن این طرح را تا سال 96 با چالش جدی همراه کرد. به این ترتیب، شهریورماه سال 96 بود که بازگشایی اعتبارات اسنادی، شروع کار این پروژه عظیم و ملی را به جریان انداخت و 4 سال زمان برای به سرانجام رسیدن کارها در نظر گرفته شد.
حضور پررنگ فعالان داخلی
رویکرد حمایتی وزارت نفت در اتکا به توان ساخت داخل از ویژگی های بارز طرح توسعه و تثبیت ظرفیت پالایشگاه آبادان است که خوشبختانه با میزان کارآیی بالایی نیز همراه بوده است. در این خصوص فرهاد احمدی، مدیرعامل شرکت ملی مهندسی و ساختمان نفت ایران به عنوان مجری طرح توسعه و تثبیت ظرفیت پالایشگاه آبادان معتقد است تحریم ها باعث شده به سمت خودکفایی ، خودباوری و استقلال حرکت کنیم .او عنوان می کند: امروز اگر به پروژه طرح توسعه و تثبیت ظرفیت پالایشگاه آبادان نگاه کنید، می بینید که بخش عمده این طرح به همت و توان مهندسان و متخصصان داخلی به پایان راه رسیده و این خود نقطه قوتی محسوب می شود. رویکرد حمایتی وزارت نفت در واگذاری حداکثری کار به فعالان داخلی، به یقین سیاستی درست است که سبب شده سیر حضور این دست از تلاشگران در عرصه صنعت نفت و گاز کشور تکمیل شود و بیراهه نیست اگر بگوییم که الحق والانصاف سازندگان داخلی نیز نسبت به این اعتمادسازی خوش درخشیدند و در این سال های متمادی دستاوردهای چشمگیری را از خود به نمایش گذاشته اند.
برترین های طرح
صحبت از ویژگی های هشتگانه برای طرح توسعه و تثبیت ظرفیت پالایشگاه آبادان است. به نوعی برترین های صنعت پالایشی در کشور و خاورمیانه یکجا در این طرح ملی تجمیع شده است. بزرگ ترین واحد تقطیر در جو و تقطیر در خلأ خاورمیانه که به ترتیب با ظرفیتی معادل 210 و 100 هزار بشکه در روز، بزرگ ترین واحد هیدروکراکر منطقه خاورمیانه با ظرفیت بیش از 42 هزار بشکه در روز، بزرگ ترین کوره هیدروژن یکپارچه خاورمیانه به وزن هزار و 500 تن، بلندترین مشعل های پالایشگاهی کشور به ارتفاع 125 و 127 متر، بزرگ ترین واحد تصفیه هیدروژنی به ظرفیت 65 هزار بشکه در روز، ثبت رکورد 34 میلیون نفر- ساعت کار بدون حادثه در این مگا پروژه پالایشی کشور، پیشرفت 33 درصدی در بخش اجرایی و در سال پایانی پروژه در دولت سیزدهم و در نهایت اشتغال آفرینی مستقیم برای 7 هزار و 300 نفر به میزان 60 میلیون نفر- ساعت در سایت و 15 هزار نفر اشتغال غیرمستقیم برای سازندگان تجهیزات صنعت نفت در داخل کشور از نمونه این ویژگی هاست.
کار بدون حادثه
سالها کار بدون حادثه در پروژه فاز 2 پالایشگاه آبادان نه تنها یک اتفاق نادر محسوب می شود؛ بلکه از رعایت دقیق و حسابشده الزامات ایمنی حکایت دارد. همچنین این میزان تخصص، پشتکار و ابتکار عمل در اجرای طرح توسعه و تثبیت این پالایشگاه، بی تردید مرهون سال ها تلاش و همت بی وقفه کارکنان خدوم و پیگیری است که در عرصه خدمت رسانی مجموعه پالایشی کشور خوش درخشیدند که این یک ظرفیت قابل توجه برای کشور به شمار می رود؛ البته نباید تمرکز مدیران شرکت ملی مهندسی و ساختمان نفت ایران بر تعمیق اولویت های ساختاری این شرکت و نیز انجام پروژه های نیمه تمام سنوات گذشته را نادیده انگاشت؛ چرا که با ایجاد بهره وری و رونق بخشی به طرح های پالایشی، گام های موثری در زمینه اجرای طرح های زیربنایی در بخش پایین دستی صنعت نفت برداشته خواهد شد.
اشتغالزایی برای 7 هزار نفر
همانطور که پیش از این هم اعلام شده، اشتغالزایی برای بیش از 7 هزار نیروی انسانی است. تا پیش از اجرای این طرح ازسوی دولت سیزدهم، تعداد 3 هزار نفر نیروی شاغل در این پروژه مشغول به فعالیت بودند که در بازه زمانی یک سال اخیر، این میزان اشتغالزایی رقم خورده است. مدیر عامل شرکت ملی مهندسی و ساختمان نفت ایران در این زمینه یادآور می شود: تقریبا مهرسال 1400 بود که وارد فاز اجرایی طرح توسعه و تثبیت ظرفیت پالایشگاه آبادان شدیم. به نظر می آمد برای جبران عقب ماندگی ها باید در وهله نخست تعداد نیروی کار را افزایش می دادیم. بنابراین در 4 ماهه ابتدای این طرح، بیش از 4 هزار نیروی فعال آن هم با اولویت نیروهای بومی و استانی به کار گرفته شد. جذب و به کارگیری این تعداد نیروی انسانی یک مدیریت قوی را می طلبید و از آن دست اقدام های نادری بود که خدا را شکر با موفقیت به ثمر نشست. افزون براین 15هزار نفر نیز خارج از سایت و به صورت غیر مستقیم در این طرح ملی مشارکت داده شد. راه اندازی کارگاره جوشکاری و به موازات آن برگزاری دوره های آموزشی به منظور بالابردن سطح مهارت کارگران، تدبیر دیگری بود که اندیشیده و خوشبختانه با استقبال خوبی هم ازسوی نیروها روبه رو شد. بی اغراق نیست اگر بگوییم این اقدام چهره شهر را متحول کرد و در زمینه اشتغال و گردش مالی و اقتصادی ارزش افزوده ای دوچندان به همراه داشت.
آنچه مسلم است؛ طرح توسعه و تثبیت ظرفیت پالایشگاه آبادان از معدود طرح های موفق در صنعت پالایشی کشور است که به همت مهندسان پرتلاش ایران به بار نشست. این طرح همانطور که بیان شد، قرار است بخشی از واحدهای پالایشگاه قدیمی را از مدار تولید خارج و به جای آن واحدهای جدید با بهره وری بالاتر را جایگزین کند که در واقع جان تازه ای را به کالبد بزرگترین پالایشگاه جهان می دمد. با وجود همه کاستی ها و ناملایمات آنچه که حائز اهمیت است، اجرای این طرح در سخت ترین شرایط تحریمی است که از آن باید به عنوان نمادی از باور به ظرفیت های ایرانی یاد کرد.