کاتالیست های ایرانی در راه بازارهای جهانی
مشعل صنعت پتروشیمی ایران، درجایگاه یکی از مهم ترین تولید کنندگان و صادرکنندگان مطرح منطقه و جهان، توانسته است در میانه تحریم های مستقیم و همه جانبه، بازارهای جدیدصادراتی را برای محصولات خود، بویژه کاتالیست های پرکاربرد و راهبردی فراهم کند؛ اما صادرات کاتالیست درصنعت پتروشیمی ایران،دردولت سیزدهم و با دیپلماسی انرژی،وارد مرحله ای تازه شده است. این بازار باارزش و سودآور، درچند سال اخیرجهشی قابل توجه داشته و درکنار تامین نیازداخل وحرکت به سمت تولید محصولات جدید، بازارهای خارجی را هم فتح کرده است. ارتباط و مذاکرات مجموعه اقتصادی دولت و وزارت نفت با شرکای همسو و سایر کشورها از دیگر نقاط دنیا طی این دو سال، به شکلی مستمر و جدی ادامه داشته و به طورمشخص، مذاکراتی دوجانبه برای همکاری و فروش محصولات با روسیه به عنوان همسایه قدرتمند شمالی داشته و به نظر می رسد بازار بزرگ روسیه برای شرکت های ایرانی، آینده ای روشن را به همراه دارد.
نمایندگان شرکت های دو کشورایران و روسیه دریکی دو سال اخیر، مذاکرات مستقیم وچندجانبه داشته ا ند و بارها سفرهای مشترک کاری،نشست ها و همایش های تخصصی برگزارشده است. درجریان آخرین رویداد بین المللی ،یعنی چهاردهمین همایش بین المللی صنعت پتروشیمی ایران که چندی قبل برگزار شد، نمایندگانی ازشرکت های مختلف روسیه و اتحادیه ها و انجمن های رسمی صنعت پتروشیمی این کشورحضوریافتند تا با شرکت های ایرانی دیدار و مذاکره داشته باشند.
کاتالیست ایرانی، بهتر از نمونه چینی
الکسی ادیچو ،مشاور رئیس اتحادیه شیمیدانان فدراسیون روسیه به عنوان یکی ازشرکت کنندگان در همایش بین المللی پتروشیمی(آی پی اف) که روزهای 11 و 12اردیبهشت امسال درتهران برگزار شد، در گفت وگو باخبرنگار نشریه «مشعل»، درباره تمایل شرکت های روسی برای خرید وتامین کاتالیست مورد نیاز خود از صنعت پتروشیمی ایران توضیحاتی ارائه کرد.
او با تاکید بر اینکه شرکت های روسی از کیفیت کاتالیست های تولیدی ایرانی راضی هستند و تمایل زیادی به افزایش میزان و تنوع این محصولات وجود دارد، گفت: در سفر اخیر که برای شرکت درهمایش بین المللی پتروشیمی به ایران انجام شد ودر سفر بعدی که احتمالا همزمان با نمایشگاه بین المللی نفت خواهد بود، با مجموعه توسعه دهنده کاتالیست مورد نظرمان مذاکره می کنیم تا برای افزایش میزان تولیدات کاتالیست مورد نظر ما اقدام کنند.
مشاور رئیس اتحادیه شیمیدانان فدراسیون روسیه با تاکید بر اینکه میزان دقیق نیاز شرکت های روس برای کاتالیست ها هنوز مشخص نیست و در فاصله باقیمانده تا نمایشگاه بین المللی این مقدارمشخص خواهد شد، افزود: مهم این است که مابه این کاتالیست نیازداریم وبه همین دلیل هم می خواهیم ازمجموعه توسعه دهنده آن بازدید و امکان توسعه امکانات را بررسی کنیم. اودرپاسخ به این سوال که دلیل انتخاب این نوع کاتالیست ازبازار ایران چه بوده است نیز گفت: محصول کاتالیست شرکت های ایرانی درمقایسه با نمونه چینی آن بهتراست و چه دلیلی می تواند مهم تر ازکیفیت در انتخاب کالا باشد.
الکسی ادیچو ، بابیان اینکه نمونه کاتالیست ایرانی رادر راکتورهای خودمان تست کرده ایم وتا قبل از مصرف نیزچند بازدید از مجموعه های ایرانی داشته ایم، اظهارکرد: دراین بررسی ها نتایج خوبی به دست آمد و متوجه شدیم که شرکت توسعه دهنده این کاتالیست، فعلا ظرفیت تولید بیشتر را ندارد. می خواهیم با آنها مذاکره کنیم تا ظرفیت خود را بالا ببرند.
اوبا بیان اینکه به دنبال خرید و تامین مدل های دیگر کاتالیست از این شرکت یا شرکت های ایرانی دیگر هستیم، افزود: اولویت ما برای تامین کاتالیست، بازار ایران وشرکت های ایرانی است. هم اکنون نیز برای تامین کاتالیست پلی اتیلن و اتیلن اکساید و مدل های دیگر کاتالیست مشغول بررسی هستیم. همچنین یک نوع کاتالیست را از یک شرکت ایرانی دریافت کرده ایم که شرایط خوبی دارد و می خواهیم نشست دوباره ای با آنها داشته باشیم تا میزان بیشتری از آن کاتالیست را دریافت کنیم.
الکسی ادیچو، با تاکید براینکه برای تامین وخرید کاتالیست های مختلف با طرف های ایرانی در حال مذاکره هستیم و می خواهیم مسیرهای تامین بیشتری رابه دست بیاوریم، گفت: البته این همکاری تنها شامل کاتالیست نیست و برای تامین تجهیزات نیز ارتباط تنگاتنگی ایجاد شده است.
نقش کاتالیست ها در بیشتر شدن سهم در بازارهای رقابتی
پس از اولین سفر وزیر نفت به روسیه و دیدارهای مشترک با مسؤولان انرژی این کشور،مسیری برای صادرات کاتالیست ایران به روسیه بازشد ودرهمان سال گذشته، مرتضی شاهمیرزایی، مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی از موفقیت صنعت پتروشیمی ایران برای پیوستن به جرگه صادرکنندگان کاتالیست خبرداد.
شرکت پژوهش وفناوری پتروشیمی به عنوان یکی ازبازوهای اصلی صنعت پتروشیمی درتوسعه تولید کاتالیست های کاربردی صنعت پتروشیمی، نقش قابل توجهی در توسعه بازارهای بین المللی کاتالیست ها و به دست آوردن دانش فنی کاتالیست های جدید داشته است.
مجید دفتری،مدیرعامل شرکت پژوهش وفناوری پتروشیمی بااشاره به دانش فنی که در این سال ها برای تولید کاتالیست به دست آورده اند، گفت: استفاده از لایسنس ایرانی ۳۰ تا ۴۵درصد کاهش قیمت تمام شده را برای واحدهای صنعتی به همراه داشته است. سعید صاحبدل فر، مشاورارشد شرکت تحقیقات وفناوری پتروشیمی هم چندی قبل با اعلام اینکه کاتالیست های تولید متانول شرکت پژوهش و فناوری درمقایسه با نمونه های تجاری اروپایی از عملکرد بهتری برخورداراست وقابلیت رقابت دربازارهای تجاری را دارد، اظهارکرد: شرکت پژوهش وفناوری پتروشیمی دستاوردهای خوبی در تولید کاتالیست متانول سبز باهیدروژناسیون CO2 داشته است.
صاحبدل فر با بیان اینکه شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی ازیک کاتالیست نوآورانه و بهینه سازی شده برای تولید متانول استفاده کرده که عملکرد خوبی داشته، افزود: این کاتالیست را با کاتالیست تجاری مقایسه کرده ایم و از نظر خروجی متانول، عملکرد خوبی داشت و حتی با یک شرکت خارجی تا مرحله عقد قرارداد برای عرضه تجاری در اروپا پیش رفتیم که به دلیل تحریم ها، کارمتوقف شد.
وی گفت: اگرچه فرمولاسیون این کاتالیست شبیه کاتالیست های موجود اروپاست، منتهی از نظر مواد اولیه قابل رقابت در بازارهای جهانی بوده و می توانیم با استفاده از زیرساخت های متانول سنتی، تولید تجاری آن را انجام دهیم.
همکاری های مشترک و آینده بازار کاتالیست
بنا برآمارهای جهانی، میزان سرمایه گذاری های جهانی درحوزه کاتالیست ها سه برابر شده است. کاتالیست ها به عنوان یکی از مهم ترین محصولات مورد استفاده در صنعت پتروشیمی، از بازار با اهمیت زیاد برخوردارند و صنعت نفت کشورمان، بویژه بخش خصوصی در صنعت پتروشیمی، در سال های اخیر توانسته در این حوزه به خوداتکایی قابل توجهی دست یابد. نکته حائز اهمیت در مورد صنعت کاتالیست این است که جهش در این بازار با توجه به شرایط تحریم و محدودیت های بسیار ناشی از آن، با کمک متخصصان داخلی و شرکت های دانش بنیان صورت گرفته است. به این ترتیب در کنار کسب درآمد و ایجاد بازارهای جدید، توانسته ایم به هدف مهم داخلی سازی و کاهش خام فروشی نزدیک شویم. صنعت کاتالیست در درون صنعت پتروشیمی، بخوبی پا گرفته و درحال حاضر صدها شرکت ایرانی که تعداد زیادی از آنها را شرکت های دانش بنیان و فناور تشکیل می دهند، در حوزه ساخت کاتالیست فعال هستند و تولید ۴۰ گروه کاتالیست مورد نیاز در صنعت پتروشیمی را در دستور کار قرار داده اند. از آنجا که بازارمحصولات پتروشیمی در داخل و خارج از کشور رو به گسترش است وهمزمان، پروژه های زیادی در پایین دست و بالادست صنعت پتروشیمی در دستور کار قرار دارد. انتظار می رود که این بازار نیز هر روز بزرگ تر شود، طبق پیش بینی ها، تا پایان سال 1406میزان تولید محصولات پتروشیمی از مرز130میلیون تن عبور خواهد کرد، دریکی دو سال اخیر و با شروع دولت سیزدهم، پروژه های مستقلی برای تولید وداخلی سازی کاتالیست های مورد نیازصنعت پتروشیمی کلید خورده است که می توانند به آینده این صنعت کمک بزرگی کنند. در عین حال و با توجه به سرمایه گذاری چهارمیلیارد دلاری روسیه در صنعت نفت و پتروشیمی ایران، آینده همکاری های دو کشور روشن است. از آنجا که محصولات پتروشیمی ایران وکاتالیست هایی که برای صادرات آماده هستند، تنوع قابل توجهی دارند، می توان گفت که روس ها و سایر کشورهای متقاضی کاتالیست های ایرانی، می توانند بااعتماد واطمینان، نیازصنعت خود را از این بازار نزدیک تامین کنند.