ایران و آمریکای جنوبی

با استقرار دولت سیزدهم، وزیر نفت در رأس هیئتی، به چند کشور آمریکای لاتین ازجمله ونزوئلا و نیکاراگوئه سفر و طی ملاقات با مقام های بلندپایه این کشورها بر توسعه روابط دوجانبه، به ویژه در حوزه انرژی تأکید کرد. در جریان این سفرها چند تفاهمنامه و قرارداد نیز امضا شد که از جمله 8 قرارداد و تفاهمنامه با سه کشور آمریکای لاتین در بخش های توسعه و تولید در میدان های نفت و گاز، ارتقا و نوسازی پالایشگاه ها و بهره گیری از ظرفیت های پالایشگاهی، آموزش نیروی انسانی و کارشناسی در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی، صدور خدمات فنی_ مهندسی و انتقال فناوری و توسعه بازارهای صادراتی نفت خام، میعانات گازی و فراورده های نفتی از جمله دستاوردهای سفر جواد اوجی، وزیر نفت و هیئت همراه به سه کشور آمریکای لاتین بود. این همکاری به تازگی با سفر سیدابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری به کشورهای ونزوئلا، کوبا و نیکاراگوئه به این کشورها با همراهی وزیر نفت تعمیق یافت که درجریان این سفر ۱۹سند و تفاهمنامه همکاری امضا شد که بعضی از آنها در زمینه توسعه میدان ها و پایانه های نفتی، احیای ظرفیت پالایشی و پتروشیمی بوده است. همچنین در جریان سفر رئیس جمهوری به آمریکای لاتین نخستین قرارداد بازسازی و نوسازی پتروشیمی های فراسرزمینی در دولت سیزدهم برای نوسازی یک مجتمع تولید آمونیاک در ونزوئلا امضا شده است.

      ایران و عراق

عراق هم به عنوان همسایه دیرینه ایران در این ایام شاهد مذاکرات، دیدارها و تعاملات مختلفی در حوزه انرژی با ایران بود. در این میان دریافت مطالبات معوقه از عراق را هم باید در زمره عملکردها موفقیت وزارت نفت دولت سیزدهم ارزیابی کرد که با برگزاری نشست های فشرده با وزیران نفت و برق عراق و همکاری خوب وزارت امور خارجه ایران، به امضای یک تفاهمنامه با طرف عراقی انجامید. بر اساس این تفاهمنامه، عراق افزون بر پرداخت هزینه های جاری واردات گاز از کشورمان، متعهد به پرداخت صورت حساب سال های گذشته نیز شد. طبق اعلام وزیر نفت، طلب1.6  میلیارد یورو گازی از کشور عراق مربوط به سال های گذشته بوده که با شروع به کار دولت مردمی سیزدهم از همان ابتدا، پول صادرات گاز به کشورعراق به صورت ماهانه وجاری دریافت شده است. طبق گزارش اخیر جواد اوجی، سال گذشته نزدیک به یک میلیارد یورو و امسال هم1.6 میلیارد یورو دریافت کردیم و تقریبا همه مطالبات به روز است.

      ایران و ازبکستان

نام ازبکستان هم در حالی به جرگه متحدان انرژی ایران افزده شد که نقشه راه همکاری های ایران و ازبکستان در صنعت نفت ، گاز و پتروشیمی همزمان با سفر رئیس جمهوری  ازبکستان و هیئت همراه به تهران و همسو با اجرایی شدن مفاد تفاهم نامه وزیران نفت ایران و ازبکستان تدوین شد. در جریان سفر شوکت میرضیایف، رئیس جمهوری ازبکستان و هیئت همراه به تهران و برای اجرایی شدن مفاد تفاهم نامه ۱۴ سپتامبر ۲۰۲۲ ( ۲۳ شهریورماه ۱۴۰۱) وزیران نفت ایران و انرژی ازبکستان، عظیم حوجایوف، معاون اول وزیر انرژی ازبکستان در رأس هیئت تخصصی حوزه نفت و گاز آن کشور، ضمن دیدار با احمد اسدزاده، معاون امور بین الملل و بازرگانی وزارت نفت در زمینه اجرایی شدن مفاد تفاهم نامه یادشده و رفع موانع موجود بحث و گفت وگو کردند.  در این دیدار درباره گسترش بیشتر روابط متقابل سودمند بین دو کشور تبادل نظر و بر همکاری های دو کشور در همه بخش های صنعت نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی توجه ویژه شد.  در گفت وگوهای دوجانبه، زمینه های مختلف همکاری دو کشور در بخش های بالادست و پایین دست نفت و گاز، همکاری های مشترک علمی و برگزاری دوره های آموزشی تخصصی - کاربردی بررسی و بر سر نقشه راه همکاری های دو طرف توافق شد، به همین منظور کمیته مشترک کاری «نفت، گاز و پتروشیمی» برای پیگیری موارد توافق شده از سوی وزارتخانه های نفت و انرژی دو کشور تشکیل شد.  مقام های عالی رتبه جمهوری اسلامی ایران و ازبکستان در حضور سیدابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری و شوکت میرضیایف که ۲۸ خردادماه جاری به تهران سفر کرده بود، یک بیانیه مشترک و ۱۰ سند همکاری شامل توافق نامه تجارت ترجیحی، حمل ونقل و ترانزیت، همکاری دارویی، برنامه همکاری در زمینه های استاندارد و بیمه، بررسی امکان ایجاد مناطق آزاد مشترک، برنامه اجرایی همکاری در حوزه فناوری و نوآوری و برنامه اجرایی همکاری در بخش کشاورزی امضا کردند.

      ایران و سوریه

سوریه به عنوان همسایه با ثبات و دیرینه ایران هم در دولت سیزدهم فصل متفاوتی را در حوزه انرژی پشت سرگذاشته است و در جریان سفر سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری و هیئت همراه به دمشق ضمن دیدار با فراس قدور، وزیر نفت سوریه در زمینه روابط دو جانبه گفت وگو کردند و یادداشت تفاهم و نقشه راه همکاری های ایران و سوریه در بخش نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی در جریان سفر وزیر نفت ایران به کشور سوریه امضا شد. در جریان گفت وگوهای دوجانبه وزیران نفت ایران و سوریه، زمینه های مختلف همکاری دو کشور در بخش های بالادست و پایین دست نفت بررسی و بر سر نقشه راه همکاری های دو طرف مذاکره و توافق شد، به همین منظور کارگروهی مشترک برای پیگیری موارد توافق شده از سوی وزارتخانه های نفت دو کشور تشکیل شد.

      ایران و چین

جواد اوجی، وزیر نفت اواخر بهمن ماه ۱۴۰۱ همراه رئیس جمهوری ایران به دعوت رسمی «شی جین پینگ» همتای چینی خود عازم پکن شد، هرچند جزئیاتی از توافق های انجام شده وزارت نفت با شرکت های چینی در این سفر رسانه ای نشد، اما اوجی درباره توافق های اقتصادی اخیر با کشور چین گفت: توافق های مطلوبی با شرکت های بزرگ چینی انجام شده و به زودی خبرهای بسیار خوبی در این زمینه به اطلاع مردم کشورمان خواهیم رساند که این توافق ها و قراردادها بهره خوبی برای ایران و چین خواهد داشت. طبق اعلام احسان خاندوزی، سخنگوی اقتصادی دولت گفت: همه توافق نامه های حاصل از سفر رئیس جمهوری به چین از جمله توافق ها در حوزه انرژی وارد مرحله اجرا شده است.

 ایران  فـــاتح  میادین مشترک نفت و گاز

اگر روزگاری دغدغه مهم از دست رفتن منابع نفت و گاز مشترک با کشورهای همسایه را داشتیم، خبر جدید وزیر نفت این است که هیچ میدان نفتی و گازی مشترک بلاتکلیف نیست. اوجی با رویکرد جدید وزارت نفت، آنگونه که موضوع مهم میدان های مشترک نفت و گاز را یکی از چالش های پیش روی صنعت نفت می داند، از زمان حضور خود در وزارت نفت، برای آن برنامه های ویژه ای تدارک دید تا سهم از دست رفته ایران از میدان های مشترک نفت و گاز کامل قابل دسترس باشد و با تحقق آن بتوانیم به قدرت نمایی کشورمان در تمامی این بخش ها امیدوار باشیم. در سرفصل اکتشاف، توسعه، حفظ و نگهداشت تولید (نفت، گاز و میعانات) با اولویت میادین مشترک برنامه جواد اوجی برنامه هایی همچون تعیین تکلیف اکتشاف، توسعه، تولید و نگهداشت توان تولید از میادین مشترک نفتی و گازی اعم از توسعه نیافته و قدیمی در نواحی خشکی و دریا، ایجاد بستر مناسب و ارائه مشوق های لازم جهت جذب سرمایه و تأمین مالی توسعه و تولید از میادین مشترک، رفع و اصلاح رویه های موجود مانند اصلاح نوع قراردادها و شیوه مناقصات جهت بهبود وضعیت توسعه و افزایش و نگهداشت توان تولید با اولویت میادین مشترک، تکمیل توسعه میدان گازی پارس جنوبی، اجرای برنامه های گسترده نگهداشت توان تولید میدان گازی پارس جنوبی و تعیین تکلیف فشارافزایی این میدان، تهیه طرح جامع به همراه پیش بینی منابع مالی موردنیاز به منظور بازسازی و نوسازی تأسیسات تولید نفت و گاز مورد اشاره قرار گرفت.

حال با گذشت نزدیک به دو سال از عمر دولت سیزدهم، بخش مهمی از این برنامه محقق شده است.

میدان یاران در منطقه غرب کارون در استان خوزستان، از طرح هایی بود که با وجود کش وقوس های فراوان کار توسعه آن در فاز دوم هیچ وقت اجرایی نشده بود. وزارت نفت در دولت سیزدهم با درک اهمیت تسریع توسعه میدان های نفت و گاز با اولویت میدان های مشترک، برای توسعه این میدان اقدام کرد. برای توسعه میدان مشترک یاران قرارداد توسعه یکپارچه با شرکت توسعه صنعت نفت و گاز پرشیا امضا شد که با توسعه این میدان در یک دوره ۱۰ ساله، تولید آن برابر ۳۹. ۵ میلیون بشکه نفت خواهد بود.

یکی دیگر از طرح های مهم توسعه میدان مشترک آزادگان بود که پس از سال ها آرزوی دیرینه توسعه میدان از سوی سرمایه گذار یعنی بانک های داخلی رقم خورد و تشکیل کنسرسیومی متشکل از بانک های داخلی با تأسیس شرکت دشت آزادگان اروند، کار توسعه این میدان مهم رسماً آغاز شد.

افزون بر این موارد روس ها نیز برای توسعه میدان مشترک دهلران، چنگوله پا پیش گذاشته و برای فاز دوم میدان مشترک آذر نیز اعلام آمادگی کرده اند، اگرچه گروه اهداف و اویک نیز اسفند ۱۴۰۰ برای توسعه این میدان تفاهم نامه همکاری امضا کردند. برای عملیاتی کردن میدان های آبان و پایدار غرب نیز مذاکراتی انجام شده است.

 آغاز عملیات اجرایی فاز نخست توسعه میدان نفتی مشترک سهراب، توسعه میدان های مشترک آرش و فروزان با عربستان سعودی نیز، از دیگربرنامه های وزارت نفت بوده است.

افزون بر این موارد، شرکت های پتروپارس و مهندسی و ساخت تأسیسات دریایی با ساختار قراردادی الگوی تازه قراردادهای نفتی ایران عهده دار طرح توسعه میدان گازی مشترک فرزاد بی شدند که در حاشیه آخرین بیست وهفتمین نمایشگاه بین المللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی، تفاهم نامه همکاری طراحی، خرید، ساخت، بارگیری و نصب جکت طرح توسعه میدان فرزاد بی، به امضا رسید و اجرای طرح توسعه میدان گازی فرزاد بی، عملا وارد فاز عملیاتی شد.