آمارها از عملکرد نفت در دو سال دولت می گویند
کارنامه درخشان
مشعل وزارت نفت دولت سیزدهم با سپری کردن دو سال از آغاز فعالیت خود، اکنون کارنامه ای درخشان از رشد شاخص بخش های مختلف از تولید و صادرات نفت خام تا سرمایه گذاری و بهره برداری از طرح های معطل مانده و جدید پیش رو دارد که آمارهایی امیدوارکننده را به ثبت رسانده است. این گزارش همزمان با هفته دولت، عملکرد بخش نفت در دولت سیزدهم را مرور کرده است که می خوانید
رونق تولید و صادرات
در حالی در آستانه ورود به سال سوم فعالیت دولت سیزدهم قرار داریم که به کانال تولید روزانه ۳میلیون و ۱۹۰ هزار بشکه نفت و یک میلیارد مترمکعبی گاز رسیده ایم، ضمن آنکه از ظرفیت تولید نفت ۳ میلیون و ۸۵۰ هزار بشکه در روز نیز برخورداریم. افزایش چشمگیر صادرات نفت خام و وصول درآمدهای نفتی کشور از آغاز استقرار دولت سیزدهم، یکی از برنامه ها و اولویت های اصلی جواد اوجی، وزیر نفت، اعلام شد که با بهره گیری از راهکارهای موثر و دیپلماسی فعال در مسیر خنثی سازی تحریم ها به درستی رقم خورد. همسو با رشد تولید و صادرات نفت خام، درآمدهای وزارت نفت در سه ماه پاییز 1401 با جهش خیره کننده افزایش وصول درآمدها نسبت به مدت مشابه سال گذشته، روبه رو و رکورد صادرات نفت خام و میعانات گازی کشور از سال ۱۳۹۷ تاکنون شکسته شد. با رویکرد متفاوت دولت سیزدهم مطابق شاخص های اقتصادی کشور، رشد اقتصادی پارسال با نفت 4.8 درصد و بدون نفت 4.5 درصد بوده که نشان از افزایش تولید و صادرات نفت در سال ۱۴۰۱ دارد. بنا بر گزارش جدید داود منظور، رئیس سازمان برنامه و بودجه اکنون در بخش درآمدهای نفتی افزایش ۴۲ درصدی داشته ایم که نسبت به مدت مشابه پارسال، ۵۷ درصد رشد درآمد نفتی تحقق یافته است. همزمان به گفته محمد فرزین، رئیس کل بانک مرکزی، فروش نفت در تیرماه به بالاترین رقم در پنج سال گذشته رسید و صادرات نفت با ۴۱ درصد رشد روبه رو شد.
روزگار خوش میعانات گازی
در دولت سیزدهم در بخش صادرات میعانات گازی هم تحولات خوبی رقم خورد و در شرایطی که در گذشته ۸۷ میلیون بشکه میعانات روی دریا ذخیره شده بود، این رقم به صفر رسید و اکنون میعانات گازی روی آب نداریم. طبق اعلام وزیر نفت، ۴۸۰ میلیون دلار هزینه اجاره ۸۷ میلیون بشکه میعانات گازی شناور روی آب می شد که این هزینه در دولت سیزدهم برطرف شده است و کشتی ها آزاد و به ناوگان حمل نفت اضافه شده اند. افزون براین، با قراردادهایی که از سوی وزارت نفت امضا شده، تراز آن به سمت منفی شدن پیش می رود و درخواست برای میعانات گازی بیش از تولید آن است.
بهار دیپلمـــاسی انرژی
توسعه دیپلماسی انرژی و همکاری های ایران با کشورهای مختلف به عنوان یکی از برنامه های وزارت نفت دولت سیزدهم در دستور کار قرار گرفت و منتج به دستاوردهای مختلفی شد. حاصل جمع این سیاست راهبردی، دستاوردهای مناسب در تعامل با کشورهای همسایه از روسیه تا قطر و عمان و ترکمنستان و حتی آمریکای لاتین و دیگر کشورها بوده است؛ به طوری که باید گفت با رویکرد همگرایی منطق های دولت سیزدهم، الگویی مهم و متفاوت از همکاری ها در حوزه دیپلماسی انرژی محقق شده و افق های روشنی پیش رو قرار گرفته است. افزون بر آن، وزارت نفت با استفاده از ابزار دیپلماسی انرژی و تقویت روابط با کشورهای آمریکای لاتین، آسیایی و آفریقایی، بازارهای جدیدی را برای فروش نفت خود ایجاد کرده ؛ به گونه ای که با وجود تحریم ها فروش نفت نه تنها کاهش نیافته، بلکه تشدید هم شده است.
میادین مشترک
موضوع مهم میدان های مشترک نفت و گاز، یکی از چالش های پیش روی صنعت نفت در ابتدای دولت سیزدهم اعلام و این مهم موجب شد تا با استقرار وزارت نفت جدید، برنامه های ویژه ای برای آن تدارک دیده شود تا سهم از دست رفته ایران از میدان های مشترک نفت و گاز قابل دسترس باشد و با تحقق آن بتوانیم به قدرت نمایی کشورمان در تمام این بخش ها امیدوار باشیم. مرور عملکرد دولت، نمایانگر تعیین تکلیف در میدان های مشترک مختلف از منطقه غرب کارون در استان خوزستان تا پارس جنوبی در عسلویه، بلال، طرح توسعه میدان گازی فرزاد بی، سهراب و... است.
رکــــــــورد تولید
میدان گازی پارس جنوبی، بزرگ ترین منبع گازی جهان، روی خط مرزی مشترک ایران و قطر در خلیج فارس، سرنوشتی متفاوت در دولت سیزدهم پیدا کرد؛ به این معنا که در نقطه ای قرار گرفتیم که طبق گزارش مسئولان وزارت نفت، ایران از قطر که برداشت از مخزن مشترک پارس جنوبی را زودتر از ما آغاز کرده بود، پیشی گرفت و پیشتاز شدیم. دولت سیزدهم با تمركز بر توسعه ميدان گازی پارس جنوبی، بهره گیری از تمهيدات لازم و استفاده از تمام ظرفیت های موجود برای افزايش توليد گاز غنی از اين ميدان مشترك گازی را در برنامه قرار داد. درباره عملکرد دولت سیزدهم در حوزه پارس جنوبی، باید اشاره کرد که ظرفیت تولید گاز خام کشور در سال ۱۴۰۰ برای نخستین بار از مرز یک هزار میلیون مترمکعب در روز عبور کرد و برداشت گاز از میدان مشترک پارس جنوبی هم نسبت به سال قبل از آن (۱۳۹۹) بیش از ۴ درصد افزایش یافت. میانگین تولید گاز غنی از میدان گازی مشترک پارس جنوبی در سال های اخیر، از روند افزایشی قابل توجهی برخوردار شد؛ به گونه ای که در دی ماه ۱۴۰۰ توانست به رکورد ۷۰۵ میلیون مترمکعب در روز برسد. این رقم در سال ۱۴۰۰ نسبت به سال قبل از آن (۱۳۹۹) بیش از ۴ درصد رشد داشته که با راه اندازی فازهای جدید پارس جنوبی، تأمین گاز کشور از این میدان در سال ۱۴۰۰ به حدود ۷۰ درصد افزایش یافته است. همچنین با بهره برداری از فازهای میدان گازی پارس جنوبی، توليد گاز غنی ايران از كشور قطر با وجود سهم دو برابری اين كشور از اين ميدان گازی مشترك پيشی گرفت.
تکميل فاز 14
اقدام دیگر در این دوره، بهره برداری از پالایشگاه فاز ۱۴ پارس جنوبی بود که توسعه و تکمیل آن طبق اعلام مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، تاکنون بزرگ ترین دستاورد صنعتی دولت سیزدهم در وزارت نفت بوده است و ارزش سرمایه گذاری این پالایشگاه که آخرین پالایشگاه شیرین سازی پارس جنوبی است، ۲. ۷ میلیارد دلار برآورد می شود. مراحل توسعه فاز 14 پارس جنوبي پس از تاخيري طولاني همراه با فراز و نشیب های زياد از زمان تعريف طرح، با استقرار دولت سيزدهم و بسيج تمام امکانات با هدف پايداری پالايش گاز زمستانی شتاب گرفت تا هدف گذاری دولت را براي بستن پرونده اين فاز محقق کند. از جمله اهداف توسعه ای طرح فاز 14 پارس جنوبی، توليد روزانه 56.6 ميليون مترمکعب گاز غنی، توليد روزانه 75 هزار بشکه ميعانات گازي، توليد سالانه05/1 ميليون تن گاز مايع پروپان و بوتان، توليد سالانه يک ميليون تن اتان به منظور تامين خوراک واحدهاي پتروشيمی و توليد روزانه 400 تن گوگرد است. اين پالايشگاه که سيزدهمين و آخرين پالايشگاه اين ميدان مشترک گازی به شمار می آمد، لقب ایرانی ترین پالايشگاه پارس جنوبی را به خود اختصاص داده است و پس از طرح توسعه فاز 11 پارس جنوبی که در آينده نزديک تکميل و گاز برداشتی آن به ديگر پالایشگاه های موجود ارسال می شود، ديگر پالايشگاهي در پارس جنوبی ساخته نخواهد شد. طبق اعلام محمدحسین متجلی، مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس، یکی از مشخصه های پالایشگاه فاز 14 سرعت راه اندازی واحدهای فرایندی و فراورشی در مدت زمان محدود است. برای کل طرح فاز 14 پارس جنوبی 5.2 میلیارد دلار سرمایه گذاری صورت گرفته که 2.7 میلیارد دلار آن به پالایشگاه خشکی اختصاص یافته است.
آخرین فاز پارس جنوبی
دوره وزارت نفت دولت سیزدهم روند توسعه و بهره برداری از فاز ۱۱ پارس جنوبی به عنوان آخرین فاز ایران در این میدان مشترک شتاب گرفت. فاز ۱۱ پارس جنوبی که از ابتدای توسعه میدان مشترک پارس جنوبی بلاتکلیف مانده بود و با وجود اجرای برجام و انعقاد قرارداد توسعه آن با شرکت توتال فرانسه و سی ان پی سی چین، با بدعهدی شرکت های خارجی همچنان کاری برای توسعه آن انجام نشده بود، اما با روی کار آمدن دولت سیزدهم، فرآیند توسعه آن از سوی شرکت های ایرانی شتاب گرفت تا در این دوره و طی ماه های اخیر شاهد سرنوشتي متفاوت باشد. در فاز اوليه برداشت از اين ميدان که با نصب سکو انجام شد، توليد گاز به 15 ميليون مترمکعب در روز خواهد رسيد و پیش بینی می شود با ساخت و نصب سکوي بعدی و حفاري چاه ها، تکميل فاز 11 که گامي مهم براي کشور در مسير دستيابي به استقلال انرژي و ثبات ژئوپليتيک است، ظرفيت توليد گاز پارس جنوبي به طور خیره کننده ای افزايش يابد. با تکميل اين فاز و نصب سکوي دوم که البته در حال ساخت است، روزانه 56 ميليون مترمکعب گاز، 50 هزار بشکه ميعانات گازي و 750 تن گوگرد در روز توليد خواهد شد؛ اين خروجي به تأمين نيازهاي مصرف داخلي ايران و تغییر جایگاه کشور به عنوان يک صادرکننده مهم منطقه ای کمک خواهد کرد. با نصب موفقیت آمیز نخستین سکوی فاز ۱۱ پارس جنوبی که با تدبیر دولت سیزدهم انجام شد، تولید حداکثری گاز از این میدان مشترک سه سال زودتر انجام خواهد شد.در فاز اولیه برداشت از این میدان که با نصب این سکو انجام شد، تولید گاز به ۱۵ میلیون مترمکعب در روز خواهد رسید و پیش بینی می شود با ساخت و نصب سکوی بعدی و حفاری چاه ها، تکمیل فاز ۱۱ که گامی مهم برای کشور برای دستیابی به استقلال انرژی و ثبات ژئوپلیتیک است، ظرفیت تولید گاز پارس جنوبی به طور خیره کننده ای افزایش یابد. وزیر نفت در این زمینه به درآمدزایی سالانه ۵ میلیارد دلاری از فاز ۱۱ پارس جنوبی اشاره و محسن خجسته مهر، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران نیز جابه جایی سکوی فاز ۱۱ پارس جنوبی را از نظر اجرایی،عملیاتی و پیچیدگی در طول تاریخ صنعت نفت ایران، منحصربه فرد و بی نظیر خوانده است.