بهره برداری از 2 بلوک نیروگاهی
اقدام دیگر دولت سیزدهم، بهره برداری از ۲ بلوک نیروگاه سیکل ترکیبی بعثت هرکدام به ظرفیت ۱۶۰ مگاوات است که افزون بر تأمین نیاز داخلی، مازاد برق آن به شبکه سراسری گاز تحویل می شود. از دیگر سو، عملیات حفاری در شرق میدان گازی پارس جنوبی در ساختار میدان مشترک بلال، آغاز شده است و در نخستین حفاری اکتشافی چاه به گاز رسید و با تکمیل دیگر چاه ها، تولید ۱۴میلیون مترمکعب در روز گاز را به همراه خواهد داشت. همچنین در پارس جنوبی، ترمیم هفت حلقه چاه در فاز13 پارس جنوبی که سال ۹۴ متوقف شده بود، آغاز شد و اکنون قرارگاه خاتم الانبیا مشغول اقدام های ترمیمی است. افزون بر موارد فوق، به گفته محسن خجسته مهر، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، در اکتشاف ها و حفاری های جدید به یک بلوک جدید گازی در میدان مشترک پارس جنوبی رسیده ایم که در صورت اقتصادی بودن، برنامه توسعه آن آغاز می شود.
500 میلیون دلار قرارداد طرح توسعه لایه نفتی
در دوره دولت سیزدهم، عملیات اجرایی طرح توسعه لایه نفتی پارس جنوبی به ارزش ۵۰۰ میلیون دلار از سوی کنسرسیومی از شرکت های ایرانی و خارجی آغاز شد. قرارداد 500 میلیون دلاری توسعه فاز دوم لایه های نفتی میدان مشترک پارس جنوبی به مدت ۲۰ سال و در چارچوب قرارداد جدید بالادستی اجرایی می شود. لایه نفتی میدان مشترک پارس جنوبی با میزان نفت درجای حدود ۹۰۰ میلیون بشکه، در خلیج فارس در 100 کیلومتری از ساحل ایران و در مرز مشترک با کشور قطر واقع شده است.
فشارافزا یی در پارس جنوبی
دیگر اقدام مهم امضای قرارداد مطالعاتی مهندسی پایه و پایه پیشرفته طرح عظیم فشار افزایی در میدان گازی پارس جنوبی بود که اردیبهشت امسال این قرارداد میان شرکت نفت و گاز پارس به عنوان کارفرمای طرح و شرکت نارگان به عنوان پیمانکار با حضور مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران منعقد شد. این قرارداد برای مطالعه 4 هاب فشارافزایی مشتمل بر 17 بسته کاری تعریف شده است که انجام، تکمیل و ارائه بسته مطالعات مهندسی پایه و پایه پیشرفته هاب های فشارافزایی، مطالعات مهندسی مخزن و بررسی سناریوهای اضافه برداشت از میدان، مطالعات زیست محیطی، پدافند غیرعامل و تهیه اسناد مناقصه هاب های فشارافزایی در قالب EPC از مهم ترین موضوع های مطرح شده در این قرارداد به شمار می روند.
کوتاهی عمر گازهای مشعل
شتاب بخشی به طرح های جمع آوری گازهای همراه از جمله سیاست های وزارت نفت دولت سیزدهم است؛ مسیری مهم که افزون بر ایجاد ارزش افزوده ای مناسب، آلودگی های زیست محیطی را هم کاهش خواهد داد. وجود ذخایرعظیم نفت و گاز در کشور، بهره برداری و توسعه آنها را به عنوان ثروتی عظیم به موضوعی انکارناپذیر بدل ساخته است. با این حال نمی توان موضوع محیط زیست را به عنوان یکی دیگر از متغیرهای اصلی توسعه از نظر دور داشت؛ اگرچه هیچ مسیر توسعه ای بدون راهکار نیست و بدون شک با در اختیار داشتن فناوری هایی می توان این راه را طی کرد تا ضمن توسعه از درآمدها و مواهب انرژی هم بی بهره نماند. با اینکه در دوره های مختلف، شاهد اجرای طرح های گوناگون در زمینه جمع آوری گازهای همراه بوده ایم، اما به نظر می رسد هنوز در ابتدای راه هستیم و معطل ماندن برخی از طرح های مهم، رتبه بندی مناسبی برای ایران رقم نزده است. جواد اوجی، وزیر نفت با اعتقاد به اینکه جلوگیری از سوزاندن گازهای همراه نفت به عنوان سرمایه ای غنی است، بنا دارد در این حوزه با توانمندی شرکت ها در چهار تا پنج سال آینده، طرح های جلوگیری از سوزاندن گازهای همراه نفت و مشعل را به سرانجام برساند. در بررسی این بخش از عملکرد وزارت نفت دولت سیزدهم از سوی معاونت برنامه ریزی وزارت نفت، به افتتاح طرح بیدبلند خلیج فارس اشاره شده که با این اقدام، بخشی از گازهای همراه نفت از سه استان خوزستان، بوشهر و کهگیلویه و بویراحمد جمع آوری شده است. بهره برداری از واحد جمع آوری گازهای مشعل میادین پارسي، مارون 3، منصوری و مارون 6 نيز صورت گرفته، ضمن اینکه هشت فقره قرارداد طرح جمع آوری گازهای مشعل میان شرکت پالایش گاز بیدبلند خلیج فارس و شرکت های داخلی در اسفند 1400 منعقد شده است. همگام با این اقدام ها، طرح های بزرگ جمع آوری گازهای همراه شامل شركت پتروشيمی مارون، شرکت پتروشيمی خلیج فارس، NGL3100، NGL3200 و NGL خارگ و همچنين پروژه های کاهش مشعل سوزي و انتشار SO2 در 8 پالایشگاه مستقر در مجتمع گازی پارس جنوبی، بخش دیگری از فعالیت ها به شمار می رود. با اتمام طرح های در دست اجرا، ظرفيت جمع آوری گازهای مشعل به حدود 42 ميليون مترمكعب در روز افزايش خواهد يافت (جلوی اين ميزان گازسوزی در شرایط توليد حداكثری نفت از ميادين نفتی گرفته خواهد شد). همچنین وزارت نفت، واگذاری گازهای مشعل ميادين نفت شهر/سومار به ميزان 12 میلیون فوت مکعب در روز به يك شركت داخلی (تحويل زمين برای ساخت تاسيسات)، گازهاي مشعل ميدان نفتي چشمه خوش به ميزان 67 میلیون فوت مکعب در روز به شركت داخلي (پيشرفت فیزیکی 37 درصد)، گازهای مشعل ميادين سروستان و سعادت آباد به ميزان 14 میلیون فوت مکعب در روز به كنسرسيوم دو شركت ايراني (پيشرفت فیزیکی 28 درصد) و گازهاي مشعل ميدان نفتي خشت به ميزان 10 میلیون فوت مکعب در روز به شركت داخلی را به ثمر رسانده است. وزارت نفت دولت سیزدهم تاکنون توانسته است ۲۸ قرارداد به ارزش بیش از یک میلیارد دلار در زمینه جمع آوری گازهای مشعل را که بیشتر با شرکت های خصوصی امضا شده است، نهایی کند. افزون بر این متعهد شده است پرونده بیشتر پروژه های جمع آوری گازهای همراه نفت کشور را تا پایان عمر خود ببندد که برای آن با بانک های ایرانی به منظور مشارکت فعال هماهنگی کرده است. این موضوع حکایت از آن دارد که عزم دولت سیزدهم برای تحقق هدف یادشده تا حدی جدی است که وزیر نفت از آمادگی وزارت نفت برای واگذاری توسعه میدان های نفت و گاز کشور به صورت صفر تا 100 به پتروشیمی ها سخن به میان آورده و معتقد است این معامله وزارت نفت و پتروشیمی معامله ای برد - برد برای دو طرف است، زیرا پتروشیمی ها می توانند با توسعه میدان های نفتی در کمتر از سه سال حداقل تا ۳۰ سال تأمین خوراک گاز و خوراک مایع واحدهای خود را تضمین کنند. امسال نیز فاز اول یکی از پروژه های بزرگ تحت عنوان NGL۳۲۰۰ در هویزه خوزستان به ارزش بالغ بر1.4 میلیارد دلار به بهره برداری رسید. با برنامه هایی که وزارت نفت برای تحقق هدف افزایش تولید نفت و گاز در دست دارد، در صورت تحقق سرمایه گذاری مورد نظر انتظار می رود در دوره هشت ساله، تولید گاز به بیش از ۱. ۵ میلیارد مترمکعب و تولید نفت به ۵. ۷ میلیون بشکه در روز برسد. طبق اعلام وزیر نفت امروز به جرأت می توان گفت تمامی گازهای مشعل تعیین تکلیف شده اند یا در مرحله توسعه یعنی اجرای قرارداد یا انعقاد قرارداد هستند، یعنی چه در میادین نفتی و چه در پالایشگاه های گازی، مشعل بلاتکلیف نداریم و این موضوع از افتخارهای دولت سیزدهم به حساب می آید.
طرح های بهره برداری شده
سال گذشته از ۱٢ میلیارد دلار پروژه نیمه تمام نفتی بهره برداری شده و امسال نیز ۱٥ میلیارد دلار پروژه نیمه تمام به بهره برداری می رسد که افزایش تولید گاز، نفت و فرآورده های نفتی را رقم خواهد زد.
از جمله این طرح ها می توان به بهره برداری از پالایشگاه فاز ۱۴ پارس جنوبی اشاره داشت که ۵۰ میلیون مترمکعب به ظرفیت فرآورش گاز کشور اضافه کرد. میدان مشترک فاز ۱۱ پارس جنوبی، فاز نخست میدان نفتی آزادگان جنوبی بخش دیگری از آنهاست.
وزارت نفت، افزون بر پیگیری میدان های نفتی که توسعه آنها معطل ماند، اجرای فعالیت های توسعه ای ميادين نفتی و گازی را كه قرارداد آنها پيش از اين منعقد شده بود، هم آغاز کرد که از آن جمله می توان به پایدار غرب و آبان با كنسرسيومي متشكل از شرکت های خارجی و داخلي سپهر و جفير با شركت ايراني، چشمه خوش، پايدار شرق و دالپری با كنسرسيوم خارجی و داخلی، توسعه تكميلی ميدان آزادگان جنوبی (فاز یک) با شركت پتروپارس، توسعه ميدان مشترك فرزاد با شركت پتروپارس و توسعه ميدان گازي بلال با شركت پتروپارس اشاره کرد. همچنین قراردادهای توسعه ای شامل توسعه و بهره برداری میدان سهراب (امضای قرارداد با شرکت انرژی دانا در بهمن 1400)، امضای قرارداد توسعه فاز دوم لایه نفتی میدان مشترک پارس جنوبی در اسفند 1400 با مشارکت شرکت تاسیسات دریایی و یک شرکت خارجی، امضای تفاهمنامه مرحله دوم توسعه میدان نفتی مسجدسلیمان با شركت ايراني گستر سینا در اسفند 1400، توسعه و بهره برداری ميدان مشترك ياران (ياران شمالي و جنوبي) با شركت داخلي (انعقاد قرارداد و تایید در شورای اقتصاد)، طرح بهبود بازیافت، افزایش تولید و بهره برداری از میدان کوپـال در لایه آسماری با مشارکت شركت خارجی و شرکت داخلي (در انتظار دریافت مصوبه شورای اقتصاد)، توسعه و بهره برداری ميادين پارسي و پرنج با شركت مپنا، انعقاد تفاهمنامه توسعه میادین نفتی دهلران و دانان با شرکت خارجي و انعقاد تفاهمنامه توسعه میادین گازی ارم و پازن با شرکت خارجی اشاره کرد.