شرکت ملی صنایع پتروشیمی همه جوانب تکمیل زنجیره ارزش را بررسی می کند
تعیین تکلیف پروژه های روی زمین مانده
مشعل دولت سیزدهم از بدو شروع به کار خود ، تکمیل پروژه های نیمه تمام را در دستور کار قرار داده است. این موضوع در عین اهمیت ، حواشی و مشکلاتی را هم به همراه داشته؛ چراکه تعیین تکلیف برای پروژه هایی که سال هاست بلاتکلیف و نیمه کاره باقی مانده و اعتبارات زیادی را بدون ارائه گزارش و پیشرفت پروژه دریافت کرده، با مخالفت هایی از سوی ذی نفعان همراه است.
دولت سیزدهم و به طور مشخص وزارت نفت، از همان ابتدای مسیر برای ساماندهی اینگونه پروژه های روی زمین مانده، تلاش و برنامه ریزی کرد و حالا در نیمه راه، شمار بسیاری به انجام و بهره برداری رسیده و شماری دیگر نیز تعیین تکلیف شده اند.
در حوزه پتروشیمی، همچون دیگر بخش های صنعت نفت،طرح هایی نیمه کاره از قبل مانده بود که ضرورت داشت تعیین تکلیف شوند و دولت سیزدهم را بر آن داشت که با عزمی جدی به بازنگری آنها اهتمام ورزد تا از این رهگذر هم ارزش افزوده ای را که مدت ها حبس شده بود، آزاد سازد و هم چرخ های این صنعت را روان تر بچرخاند. مرتضی شاهمیرزایی، مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی به بازنگری مجوز طرح های غیرفعال صنعت پتروشیمی در دولت سیزدهم اشاره و اعلام کرده است که مجوز حدود ۱۰ تا ۱۵ طرح غیرفعال باطل و برخی از آنها به طرح های زنجیره ارزش تغییر کرده اند. وی بتازگی در دیدار اعضای کمیسیون انرژی با جواد اوجی، وزیر نفت، به تلاش های گسترده انجام شده برای تکمیل زنجیره ارزش صنعت پتروشیمی اشاره کرده و گفته است: مجوز این طرح های غیرفعال صنعت پتروشیمی باطل و برخی از آنها تغییر کرده است. برای نمونه طرح هایی که به خوراک از بالادست نیاز داشتند، به دلیل ناترازی انرژی به طرح های زنجیره ارزش تبدیل شدند.
تعیین تکلیف به نفع صنعت پتروشیمی است
برنامه ریزی و هدف گذاری وزارت نفت در دولت سیزدهم در مورد پروژه های معوق و نیمه کاره، بخصوص در صنعت پتروشیمی طی دو سال اخیر همواره مورد توجه بوده است. اردیبهشت سال گذشته، نشست هم اندیشی مدیران عامل هلدینگ های پتروشیمی با مدیران ارشد صنعت نفت برگزار شد و در این نشست، مرتضی شاهمیرزایی ، معاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی تاکید کرد، مجوزهایی که تاکنون برای پتروشیمی ها صادرشده، راستی آزمایی می شوند تا در صورت پیشرفت نداشتن ، سهمیه های حبس شده خوراک، زمین و... آزاد و فرصت سرمایه گذاری به دیگر سرمایه گذاران داده شود. وی با تاکید بر اینکه شرکت ملی صنایع پتروشیمی، همه تدارکات و نیازهای لازم برای سرمایه گذاران را فراهم می کند تا سرمایه گذار با خیالی آسوده صنعت را توسعه دهد، افزود: «سرمایه گذاران در صورت تمایل به نقل و انتقال مجوز باید هماهنگی های لازم را با مرجع صادرکننده داشته باشند، در غیر این صورت ممکن است از اساس مجوز از دست آنها خارج شود. همچنین هلدینگ ها و سرمایه گذاران پتروشیمی برای طرح های توسعه ای خود، باید برنامه عملیاتی به شرکت ملی صنایع پتروشیمی ارائه کنند. از نظر ما متولی توسعه هر بخش، مشخص است و بهتر است منافع کلان و ملی کشور دیده شود.» این اظهارات تاکیدی مدیرعامل پتروشیمی و پیگیری های لازم در مورد پروژه های مختلف پتروشیمی ادامه داشته و حالا پس از یک سال و اندی تعیین تکلیف در مورد تعدادی از پروژه ها صورت گرفته است. پیگیری مستمر پروژه های نیمه کاره و بررسی ابعاد مختلف توقف آنها، همان روندی است که دولت سیزدهم در پیش گرفته است. ابراهیم رئیسی ، رئیس جمهوری چندی قبل در سفر استانی خود به کهگیلویه و بویراحمد گفت: در کنار تکمیل پروژه های نیمه تمام، موفقیت های به دست آمده در بازگرداندن واحدهای تولیدی و صنعتی راکد به چرخه تولید، علاوه بر کمک به رشد و رونق اقتصادی، سبب احیای فرصت های شغلی ازدست رفته و ارتقای امید و اعتماد عمومی می شود. به عبارتی احیای پروژه هایی که سال ها روی زمین مانده، از فاز 14 پارس جنوبی تا یک واحد پتروشیمی، به طور مستقیم در توسعه همه جانبه استان ها و شرایط بهتر زندگی برای مردم تاثیر دارد. محسن منصوری ، معاون اجرایی رئیس جمهور هم تاکید کرده است که «دولت سیزدهم با تامین اعتبار لازم، اغلب پروژه های عمرانی را که بیش از ۳۰ سال راکد و نیمه تمام مانده بود، تکمیل و به بهره برداری رسانده است.»جواد اوجی ، وزیر نفت هم در این دو سال بارها بر ضرورت تعیین تکلیف پروژه های نیمه تمام و به سرانجام رساندن این پروژه ها تاکید داشته است. او چندی قبل در دیدار با اعضای کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی ، به مهم ترین اقدام های انجام شده در وزارت نفت، طی دو سال اخیر نیز اشاره و اعلام کرد: بحث توسعه سرمایه گذاری، تکمیل طرح های نیمه تمام، رشد تولید در حوزه گاز، نفت، پالایش و پتروشیمی از مهم ترین اقدام هایی بود که در این دو سال انجام دادیم و این موارد به فعال شدن زنجیره وسیعی از صنایع و پیمانکاران منجر شد که بدون شک تولید و صادرات نیز به تبع آن افزایش خواهد یافت.اوجی به موضوع تکمیل طرح های کلان نیمه تمام در صنعت نفت اشاره کرد و گفت: در سال 1401، 31 طرح نیمه تمام به ارزش 12 میلیارد دلار را به اتمام رساندیم. همچنین آغاز عملیات اجرایی 15 طرح به ارزش 14 میلیارد دلار را نیز در نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی خواهیم داشت.وزیر نفت، چندی قبل و در مراسم بهره برداری رسمی از پتروشیمی گچساران که پس از 17 سال به بهره برداری رسید، اعلام کرد که 67 طرح نیمه تمام به ارزش 15.1 میلیارد دلار امسال (1402) به بهره برداری خواهد رسید که تعدادی از آنها هم پروژه های پتروشیمی هستند.
سیاستگذاری به سمت تکمیل زنجیره ارزش
تعیین تکلیف پروژه های نیمه کاره صنعت پتروشیمی و قرار گرفتن تعدادی از آنها به عنوان طرح های زنجیره ارزش، یک وجه دیگر هم دارد. شرکت ملی صنایع پتروشیمی و هلدینگ های بزرگ، همسو با سیاست کلانی که وزارت نفت در دوره اخیر در پیش گرفته، موضوع تکمیل زنجیره ارزش محصولات پایه پتروشیمی را در دستور کار قرار داده اند. یکی از موضوعاتی که طی چند سال اخیر در مورد بازار محصولات پتروشیمی و پروژه ها مطرح بوده ، توسعه ناهمگون در برخی محصولات پایه همچون متانول بوده است. در دوره ای از مدیریت شرکت ملی صنایع پتروشیمی، مجوز احداث واحدهای پتروشیمی تولید متانول در نقاط مختلف کشور بدون توجه به تامین خوراک و چرخه محصولات پایین دستی آن صادر شد؛ مجوزهایی که بسیاری از آنها تا امروز به سرانجام نرسیده اند و حالا شرکت ملی صنایع پتروشیمی برای آنها تعیین تکلیف کرده و آنها را در مسیر زنجیره ارزش محصولات مورد نیاز خود قرار داده است. یکی دیگر از پروژه های مهمی که سال ها در میان عملکرد وزارت نفت معوق باقی مانده بود، پروژه جمع آوری گازهای مشعل بود که در دولت سیزدهم با توجه جدی به موضوع پیگیری شد. در نهایت هم بخش های مهمی از این پروژه با همکاری شرکت های پتروشیمی، بخصوص هلدینگ خلیج فارس اجرایی شد و خوراک حاصل از نسوختن گازهای همراه در بید بلند خلیج فارس به کار گرفته می شود. به این ترتیب، نه تنها یک پروژه ملی و زیرساختی اجرایی شده ؛ بلکه نیاز امروز تعدادی از پتروشیمی ها ، یعنی خوراک به شکلی هدفمند تامین شده است.
طبق اعلام شرکت ملی صنایع پتروشیمی، در حال حاضر ۱۱۶ طرح پتروشیمی با حجم سرمایه گذاری حدود ۱۰۰ میلیارد دلار در کشور در حال اجراست و هر کدام با شرایط و پیشرفت اجرایی مختلف در دستور کار قرار دارند. این توجه و جدیت شرکت ملی صنایع پتروشیمی و به طور مشخص دولت سیزدهم نسبت به تعیین تکلیف پروژه های نیمه کاره و شروع نشدن طرح های بدون برنامه ریزی ، باعث شده هلدینگ های پتروشیمی در برنامه بلندمدت خود، به دنبال شروع یا تکمیل پروژه هایی بروند که همه ابعاد اقتصادی و سرمایه ای آن دیده شده باشد.