تلاش وزارت نفت به بار نشست
کتاب تاريخ مصور نفت ايران رونمايي شد
راحله خالقي کتاب «تاريخ مصور نفت ايران» در آييني، با حضور مسئولان صنعت نفت و اصحاب فرهنگ و هنر در خانه هنرمندان ايران رونمايي شد. اين کتاب که به همت مسعود فروزنده، تاريخ نگار و حمايت هاي مادي و معنوي وزارت نفت و شرکت خدمات فني ميادين آسماري در شمارگان 1000 نسخه به چاپ رسيده، مشتمل بر 8 فصل مصور درباره تاريخ صنعت نفت است.
نمايش آثار تاريخي دروازه ورود به صنعت نفت
رسول لاهيجانيان، مدير برگزاري اين آيين و از بانيان انتشار اين کتاب، با ابراز خرسندي ازشکل گيري يک حرکت جديد فرهنگي در گردآوري و حفظ آثار تاريخي در صنعت نفت و حمايت شرکت هاي خصوصي در اين مسير گفت: جاي بسي خوشحالي است که شرکت هاي نفتي ايراني، از پروژه هاي فرهنگي، هنري و تاريخي حمايت مي کنند تا نويسندگان و هنرمندان بتوانند در حوزه نفت، آثاري ارزشمند از خود به جاي بگذارند. من هم از شرکت خدمات فني ميادين آسماري به دليل حمايت مالي از اين اثر فرهنگي قدرداني مي کنم.
وزارت نفت در سال 1392 از مسعود فروزنده، تاريخ نگار خواست به تاريخ نويسي در حوزه نفت روي بياورد و به صورت تخصصي در حوزه تاريخ اين صنعت، مطالعه و پژوهش کند. اين پروژه باحمايت و رهنمودهاي مهندس زنگنه و همت اداره کل روابط عمومي وزارت نفت، با مديرکلي اکبر نعمت الهي آغاز شد و ماحصل آن، مجلداتي است ارزشمند با عنوان تاريخ تحليلي نفت، تاريخ روزشمار نفت، تاريخ مصور نفت ايران و دو اثر ديگر با موضوع اکتشاف و دريا.
وي در ادامه باتاکيد بر اهميت و ضرورت اطلاع رساني و بازتاب فعاليت هاي صنعت نفت از اين حرکت فرهنگي به عنوان يک الگو براي ديگر نويسندگان، علاقه مندان به تاريخ اين صنعت و همچنين ديگر شرکت هاي خصوصي داخلي ياد و تصريح کرد: صنعت نفت در آگاهي بخشي به ارتقاي فرهنگ عمومي و ايجاد حساسيت در مردم ضعيف عمل کرده است. از سوي ديگر، ايران حتي در قانون اساسي خود که يک کشورنفتي است، اسمي ازنفت نبرده است، در بسياري از رشته ها همچون حقوق نيز اين کمبود بسيار احساس مي شود. ما يک قانون مشخص براي نفت نداريم، آن چيزي هم که در حال حاضر وجود دارد، در انحصار دولت است. ورود مباحث نفتي به علوم گوناگون و آشنايي تحصيلکردگان ما با مفاهيم نفتي، سبب آگاهي بخشي عمومي و ايجاد حساسيت درمردم خواهد شد، تنها حساسيتي که ما در موضوع نفت به مردم منتقل کرديم، حضورخارجي ها درنفت است که آن هم به گذشته باز مي گردد.
لاهيجانيان نقش موزه، سينما و کتاب را در معرفي دستاوردهاي صنعت نفت، پراهميت خواند و گفت: مردم از اين طريق مي توانند با فعاليت ها و کوشش هاي تمام کساني که دراين حوزه زحمت کشيده اند و تاريخ اين صنعت نفت را رقم زده اند، آشنا شوند.
دسترسي آسان به اسناد تاريخي صنعت نفت
اکبر نعمت الهي، مديرموزه ها ومرکز اسناد صنعت نفت، در ادامه با اشاره به مشکلات و چالش هاي پيش رو درايجاد تشکل فرهنگي در صنعت نفت به منظور حفظ و احياي مستندات تاريخي اين صنعت افزود: با فرارسيدن 5 خرداد، سالگرد فوران نفت از چاه شماره يک، اين صنعت قدم به صدو دهمين سال زايش خود مي گذارد، يعني 110 سال ازتاريخ صنعت نفت مي گذرد ولي ما کاري براي تاريخ آن نکرديم. وي افزود: ما بعد از دوره اصلاحات که نطفه اوليه توجه به حفظ آثار تاريخي اين صنعت در آن دوره بسته شد، راه سختي را پشت سرگذاشتيم. اگرچه در اين سال ها اقدام هايي در اين زمينه صورت گرفت، اما چون سازمان يافته و منسجم نبود، متوقف شد. حرکت بعدي در پايان سال 1392و آغاز سال 1393 با راه اندازي دفتر مديريت موزه ها و مرکز اسناد صنعت نفت آغاز شد و اين بار شکل رسمي به خود گرفت. اين مديريت در ابتدا دو هدف بزرگ را دنبال کرد، بررسي آنچه در اين صنعت بوده و باقي مانده است و گردآوري و حفاظت از آنها. بررسي اين وضعيت با شکل گيري دو گروه مجزا از کارشناسان درحوزه اشيا و اسناد اجرايي شد و دستاورد آن شناسايي بيش از 25 ميليون برگ سند و ثبت ملي 124 مکان تاريخي است. هم اکنون 23نقطه را براي موزه شدن انتخاب کرده ايم که دو نقطه آن به بهره برداري رسيده در معرض بازديد عموم قرار گرفته است و سه نقطه ديگر امسال به بهره برداري خواهد رسيد، سناريوي ديگر، موزه ها و موقعيت هاي آنها هم تعيين شده است.
مدير موزه ها و مرکز اسناد صنعت نفت از راه اندازي واحدي با عنوان واحد تاريخ شفاهي صنعت نفت در مديريت موزه ها و مرکز اسناد خبر داد و گفت: به اين صنعت بزرگان بسياري آمدند و رفتند و کسي از آنچه در دل هاي آنها گذشت، خبر ندارد. ما دنبال آن هستيم که اين حرف ها را به گوش آيندگان برسانيم. اولين فعاليتي که در اين حوزه و در اين واحد انجام شد، گفت و گو با وزيران بعد از انقلاب بود. اولين کتابي هم که در اين زمينه سال گذشته به چاپ رسيد، به زندگينامه آقاي دکتر معين فر، نخستين وزير نفت بعد از انقلاب اختصاص دارد.
نعمت الهي با تاکيد بر اين نکته که ما يک کار تحقيقاتي و پژوهشي را شروع کرده ايم، افزود: در تهيه کتاب هاي «تاريخ تحليلي صنعت نفت» و «روزشمار صنعت نفت»، آقاي فروزنده به عنوان مجري پروژه، کوشش فراواني متحمل شد، اما پيگيري هاي ايشان به نتيجه رسيد و ما اسناد ناب ديگري هم در اختيار داريم که در قالب کتاب و در فضاي مجازي در اختيار علاقه مندان قرارخواهد گرفت. اين مديريت با وجود روشي که ديگر سازمان هاي اسنادي در پيش گرفته اند، اسکن کليه اسناد را بدون هيچ محدوديتي در اختيار عموم قرار مي دهد.
وي از اين حرکت به عنوان يک نهضت ملي ياد و اظهار اميدواري کرد که با همکاري همه اين حرکت تداوم يابد.
عکس، روايت گر مصور تاريخ
مسعود فروزنده، تاريخ نگار و مولف کتاب تاريخ مصور نفت ايران، در ابتدا از مشوقان خود در تهيه و انتشار اين کتاب، برادرش محمد فروزنده، آقايان لاهيجانيان، نعمت الهي و مشفق تشکر کرد و درخصوص اين کتاب، دلايل تهيه و انتشار آن گفت: در سال 1392 آقاي لاهيجانيان به من پيشنهاد داد درباره تاريخ صنعت نفت پژوهش و کتابي را منتشر کنم. من هم که در زمينه تاريخ اديان تحصيل و فعاليت کرده بودم و از آنجا که زاده آبادان هستم و علاقه مند بودم از اين منطقه زرخيز مطلبي بنويسم، پيشنهاد ايشان را قبول کردم.
کتابي را که پيش رو داريد، کتابي است با موضوع «تاريخ نفت به صورت مصور» که روند پيشرفت اين صنعت را به تصوير مي کشد.
فروزنده با تاکيد بر اهميت تصاوير در روايت تاريخ مي افزايد: عکس ها، ثبت کننده و روايت گر لحظات ناب زندگي در گذشته است. تصويرها، بخشي از رابطه انسان با جامعه و محيط را روايت مي کند. کتاب حاضر کوششي تصويرگرايانه است از تحول صنعت نفت در يکصدسال گذشته. هدف از گزينش و چينش اين تصاوير، خلق تاريخي مصور از صنعت نفت است تا نسل امروز از کوشش و رنج نسل هاي گذشته آگاه شود.
اين کتاب حاوي تصاويري است که از منابع گوناگون و متنوع استخراج شده است، از مجله ها و نشريه هايي مانند روزنامه اطلاعات، کيهان، گاردين نيرو و راستي، نشريه اخبار هفته، گزارش سالانه رئيس هيئت مديره کنسرسيوم، آرشيو کاخ گلستان، سايت موزه نفت، پيک نفت، هفته نامه مشعل و پايگاه اطلاع رساني شانا، بي پي و ... و همچنين از کتاب و مقاله هايي مانند تاريخ ايران کمبريج، جنگ و نفت، تاريخ شرکت بي پي و ... .
روزنگار نفت/ خرداد ماه
پنجم خرداد 1387:
(1908 ميلادي) چاه شماره يك مسجد سليمان به نفت رسيد و براي اولين بار در ايران و خاورميانه، استخراج نفت به صورت تجاري آغاز شد. جورج رينولدز كه به عنوان سرپرست يك تيم اكتشافي از سوي ويليام ناكس دارسي، مسئوليت حفاري در منطقه مسجد سليمان را بر عهده داشت، در اين روز سرانجام پس از مدت ها نااميدي و در حالي كه شركت مقدمات بازگشت او را به انگلستان، فراهم مي كرد، توانست خبر كشف نفت را به كارفرمايان خود در لندن مخابره كند. به دنبال كشف نفت، مسجد سليمان بتدريج به تاسيسات اوليه استخراج و پالايش مجهز شد و چندي بعد با راه اندازي پالايشگاه بزرگي در آبادان، اين دو شهر به قطب هاي نفتي منطقه تبديل شدند. با اين همه امور نفت تا سال 1329 كه از سوي دولت دكتر محمد مصدق ملي شد، همچنان در دست شركت نفت انگليس و ايران قرار داشت.
هفتم خرداد 1280:
امتياز كشف و بهره برداري نفت سراسر ايران به جز پنج استان شمالي، به نام «ويليام ناکس دارسي»، شهروند انگلستان صادر و به امضاي مظفرالدين شاه قاجار رسيد.
هفتم خرداد 1337:
لايحه قانوني مربوط به موافقتنامه تفحص و اكتشاف و بهره برداري و فروش نفت بين شركت ملي نفت ايران و «شركت سهامي پان امريكن پتروليوم كورپوريشن» به تصويب مجلس شوراي ملي رسيد.
نهم خرداد 1357:
قانون مربوط به قرارداد فروش و خريد گاز طبيعي ميان «شركت ملي گاز ايران» و شركت هاي «روهر گاز» و «گاز دو فرانس» و «نفت معدني» اتريش تصويب شد.
چهاردهم خرداد 1356:
مجتمع پتروشيمي شيراز قرارداد خدمات فني تصفيه فاضلاب را با «شركت پاول دافرين»، و قرارداد خدمات فني انبارهاي محصولات اوره و نيترات را با شركت آلماني «پي.اچ.بي» منعقد كرد.
شانزدهم خرداد 1354:
عمليات ساختماني «پالايشگاه تبريز» به عنوان چهارمين پالايشگاه مهم ايران آغاز شد.
بيست و يكم خرداد 1343:
مجلس شوراي ملي، قانون راجع به اتمام «كارخانه گاز استيلن» واقع در خورزنگي بندر شاپور را تصويب كرد.
بيست و سوم خرداد 1302:
قانون شرايط اساسي اعطاي «امتياز نفت شمال» به شرکت مستقل آمريكايي «آتازوني» در دولت قوام السلطنه، تصويب شد.
بيست و ششم خرداد 1355:
مجتمع پتروشيمي شيراز قرارداد برق و بخار را با شركت آ.اگ. كانيس/ اشتاين مولر آلماني منعقد كرد.
بيست و هفتم خرداد 1355:
قرارداد تصفيه آب ميان «مجتمع پتروشيمي شيراز» و شركت هلندي «دلتا» منعقد شد.
بيست و هشتم خرداد 1334:
مجلس قانون اكتشاف و بهره برداري از منابع طبيعي (فلات قاره) ايران را با اين مضمون كه منابع طبيعي كف دريا و زير كف دريا مربوط به ايران و سواحل خليج فارس و درياي عمان، تحت حاكميت ايران بوده ، تصويب كرد.
سي ام خرداد 1347:
نخستين همايش بهينه سازي مصرف سوخت در صنعت ايران برگزار شد.
سي و يكم خرداد 1357:
مجلس شوراي ملي، قانون مربوط به قرارداد فروش و خريد گاز طبيعي ميان شركت ملي گاز ايران و «شركت متاليمكس» (Metalimex) چكسلواكي را تصويب كرد.
تهيه و تنظيم: فاطمه ترکچي