سرمایه گذاری امارات در انرژی های پاک
شعیب بهمن در سال های اخیر سرمایه گذاری کشورها در بخش انرژی های تجدیدپذیر افزایش یافته است. کشورهای صادرکننده نفت در حاشیه جنوبی خلیج فارس همچون امارات نیز که همواره بر صادرات منابع انرژی متکی بوده اند، رویکردی جدید را پیش گرفته اند و برنامه های جامعی برای کاهش انتشار کربن و افزایش سهم انرژی های تجدیدپذیر در سبد انرژی تدوین کرده اند.
امارات متحده عربی به عنوان یکی از کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس و یکی از اعضای مهم اوپک، در سال های اخیر در همه بخش های صنعت انرژی سرمایه گذاری وسیعی کرده است. این کشور افزون بر آنکه قصد دارد وابستگی خود را به انرژی های تجدیدناپذیر کاهش دهد، در پی ارتقای جایگاه خود در صحنه بین الملل و ارائه تصویری حافظ محیط زیست از کشورش است.
اعلام برنامه جامع تا سال 2050
امارات باید برنامه جامعی را برای کاهش انتشار کربن در افق سال ۲۰۵۰ اعلام کند تا در نهایت بتواند به عدد صفر برسد. بر اساس اظهارات شیخ محمد بن راشد آل مکتوم، حاکم دبی، برای دستیابی به این هدف، امارات متحده عربی باید تا سال ۲۰۵۰ تقریباً ۱۶۵ میلیارد دلار در انرژی پاک و تجدیدپذیر سرمایه گذاری کند.
از نظر امارات، سرمایه گذاری در بخش انرژی های تجدیدپذیر هم به رشد اقتصادی کمک می کند و هم باعث ایجاد فرصت های شغلی جدید خواهد شد، ضمن آنکه می تواند به منبعی درآمدزا برای آینده این کشور مبدل شود و از اتکای اقتصاد به درآمدهای حاصل از فروش انرژی های فسیلی بکاهد.
پیش به سوی انرژی های تجدیدپذیر
افزون براین، پیشبرد برنامه های مرتبط با افزایش نقش و سهم انرژی های تجدیدپذیر در سبد انرژی امارات نیز در کنار بهره برداری از نیروگاه هسته ای و تدوین برنامه با هدف بهره گیری از هیدروژن، موقعیت سیاسی این کشور را در معادلات جهانی و سازمان های بین المللی بهبود خواهد بخشید، زیرا در منطقه ای که هنوز تحت سلطه سوخت های فسیلی است، امارات تلاش دارد خود را به عنوان یکی از کشورهای پیشرو در زمینه تغییرات آب و هوایی نشان دهد.بر این اساس، امارات اولین کشوری است که در منطقه خاورمیانه توافقنامه زیست محیطی پاریس را امضا کرد. مطابق با توافقنامه اقلیمی ۲۰۱۵ پاریس، امارات متعهد شده است ترکیبی از انرژی های خورشیدی، هسته ای و دیگر انرژی ها را استفاده کند تا در آینده، انرژی های تجدیدپذیر را جایگزین انرژی های فسیلی کند. با این حال، برنامه امارات در حوزه انرژی های تجدیدپذیر، صرفاً به مصارف داخلی این کشور محدود نمی شود و قصد دارد به قدرت اول منطقه در این حوزه مبدل شود. در چشم انداز تأمین انرژی امارات متحده، تا سال 2050، باید 44 درصد از انرژی موردنیاز کشور از منابع تجدیدپذیر تأمین شود. به این منظور، امارات 160 میلیارد دلار در زیرساخت های استفاده از انرژی های نوین سرمایه گذاری کرده است. در زمینه تولید برق از انرژی خورشیدی، امارات یکی از کشورهای پیشرو در منطقه است، این کشور با تولید 140 مگاوات برق در سال، رتبه سوم تولید انرژی خورشیدی متمرکز در جهان را دارد.امارات متحده عربی، همچنین در سال های اخیر سرمایه گذاری های زیادی در حوزه انرژی های تجدیدپذیر انجام داده که یکی از مهم ترین آنها پروژه پارک انرژی خورشیدی محمد بن راشد آل مکتوم واقع در صحرای جنوبی دبی است. این پروژه بزرگ ترین پارک انرژی خورشیدی جهان محسوب می شود که به میلیون ها صفحه فتوولتاییک مجهز است که می توانند نور خورشید را به حدود ۱۰۰۰ مگاوات بر ساعت برق تبدیل و برق بیش از ۳۲۰ هزار خانه را تأمین کنند. پارک انرژی خورشیدی در سال ۲۰۱۳ تأسیس شد و قرار است در سال های آینده همچنان توسعه یابد. پیش بینی می شود این پروژه در نهایت بتواند سالانه از تولید ۶.۵ میلیون تن کربن جلوگیری کند.افزون بر این، امارات قصد دارد بلندترین برج انرژی خورشیدی متمرکز در جهان را تأسیس و تولید انرژی خورشیدی خود را دو برابر کند. این برج با ارتفاع حدود ۲۶۰ متر(تقریباً ۶۰ متر کوتاه تر از برج ایفل) قرار است حدود ۷۰ هزار هلیواستات را مورد استفاده قرار دهد که شبیه آینه هایی برای تقویت پرتوهای نور خورشید، تبدیل آن به انرژی گرمایی و ذخیره آن برای حدود ۱۵ ساعت است.
چالش های پیش رو
اگرچه اراده و برنامه های دولتمردان امارات برای کاهش نقش سوخت های فسیلی در اقتصاد آن کشور حائز اهمیت است اما ابوظبی برای پیشبرد طرح های خود با چالش هایی نیز مواجه است.
نخستین چالش،گذار از مصرف انرژی های فسیلی به انرژی های پاک است. امارات با جمعیت 10 میلیونی، یکی از کشورهایی است که بیشترین میزان دی اکسید کربن را در جهان تولید می کند و پس از استرالیا و آمریکا، مسئول یکی از بالاترین میزان های انتشار گازهای گلخانه ای در جهان است؛ به همین دلیل با وجود سرمایه گذاری بیش از40 میلیارد دلاری در بخش های انرژی پاک در سال های اخیر، امارات هنوز دارای یکی از بالاترین میزان های انتشار کربن است. چنانکه دستیابی کشورهای عمده صنعتی به انتشار کربن صفر نیز با چالش های زیادی روبه رو است، زیرا تغییر تدریجی سبد انرژی در حوزه های صنعتی و نحوه زندگی مردم برای استفاده کمتر از انرژی های فسیلی، روندی زمان بر است؛ بنابراین امارات برای گذار از مصرف انرژی های فسیلی به انرژی های پاک، آسان نخواهد بود و باید این اقدام را به تدریج انجام دهد.
دومین چالش امارات در تولید انرژی های تجدیدپذیر، جذب سرمایه خارجی است. هدف گذاری این کشور در حوزه انرژی تا سال ۲۰۵۰، تولید برق تا ۷۰ درصد از انرژی های تجدیدپذیر است که این کشور را به سرمایه گذاری خارجی نیازمند می کند. در این خصوص موانعی در حوزه قانونی وجود دارد، اما دولت امارات قصد دارد از طریق مقررات زدایی از بازار انرژی، اجازه دهد بازیگران بیشتری در تولید انرژی مشارکت کنند.
سومین چالش امارات متحده عربی در تولید انرژی های تجدیدپذیر، تمرکز تولید این انرژی در دبی است. درحالی که دبی مسیر خود را برای آینده ای با انرژی خورشیدی بیشتر و کربن کمتر می پیماید، دیگر نقاط امارات متحده، هنوز به شدت به منابع انرژی سنتی وابسته اند. البته این مناطق نیز در حال برداشتن گام های بزرگی هستند که با استفاده از سرمایه گذاری های راهبردی، راه آینده را هموار کنند.
در مجموع با وجود تلاش های امارات برای تنوع بخشیدن به سبد انرژی خود، همچنان صادرات نفت و گاز قطب اصلی اقتصاد این کشور است و حدود ۳۰ درصد از تولید ناخالص آن را تشکیل می دهد. بی تردید کاهش تولید انرژی های فسیلی، در شرایطی که امارات نیازمند سرمایه گذاری روی انرژی های تجدیدپذیر است، بسیار دشوار خواهد بود. در واقع امارات هم برای مدیریت اقتصاد خود و هم برای کسب سرمایه برای پیشبرد طرح های کلان در حوزه انرژی های تجدیدپذیر، نیازمند تولید انرژی های فسیلی است.