گردهمايي يک هزار و 600 نفري براي بزرگترين تعميرات اساسي در پالايشگاه امام خميني(ره)
عمليا ت بزرگ
مشعل آرزو عطايي قدمت شهر شازند در نزديکي شهر اراک به دوره قاجاريه مي رسد. علت نام گذاري اين شهر به شازند وجود کوهي بوده که زرتشتيان باور داشته اند کيخسرو به همراه پهلوانان نامي در آن مخفي شده اند. از اين رو اين کوه را شاه زنده يا شاه زند ناميده اند و شهر شازند نيز از روي اين کوه نامگذاري شده است. اينجا در فصل بهار سبز و زيباست و گل هاي بهاري حاشيه جاده مسير اراک - شازند و اطراف پالايشگاه را احاطه کرده اند. پالايشگاه شازند اراک اولين پالايشگاهي در کشور است که پس از انقلاب، طراحي و احداث شده است. خوراک اين پالايشگاه که يکي از پالايشگاه هاي مدرن در خاورميانه به شمار مي رود، از اهواز و اميديه مي آيد و ترکيب نفت خام سنگين و سبک است و مهمترين ويژگي آن توليد فرآورده هايي با کيفيت بالا از جمله بنزين و گازوئيل يورو 4 است. بزرگترين تعميرات اساسي (اورهال) اين پالايشگاه امسال انجام خواهد شد و مي رود تا با تعميرات اساسي تما مي واحدهاي اين پالايشگاه در سال جاري جاني تازه در رگ هاي شازند دميده شود. هم اکنون مرحله اول اين عمليات که از ابتداي ارديبهشت ماه آغاز شده بود، به پايان رسيده است و کارکنان و پالايشگاه خود را براي مرحله دوم آن آماده مي کنند. در بازديد از پالايشگاه شازند، گزارشي از اين عمليات آماده کرده ايم که مي خوانيد:
مديرعامل شرکت پالايش نفت امام خميني (ره) شازند درباره آخرين وضعيت پالايشگاه و توليدات آن مي گويد: پالايشگاه شازند خصوصيات ويژه اي دارد که مهم ترين آن توليد بيشترين و باکيفيت ترين بنزين پالايشگاه هاي کشور است؛ ظرفيت اسمي توليد بنزين در اين پالايشگاه روزانه 16 ميليون ليتر است که اين ميزان تا 5/17 ميليون ليتر در روز نيز مي رسد که برابر با 25 درصد بنزين توليدي کشور است.
عليرضا امين درباره ديگر ويژگي هاي پالايشگاه مي گويد: پالايشگاه ها هر کدام به فرآورده اي شناخته مي شوند و شازند به بنزين با کيفيت و کميت بالاي آن شناخته مي شود، فرآورده هاي توليدي در اين پالايشگاه داراي استاندارد يورو 4 بوده و بنزين سه کلانشهر مهم تهران، کرج، اراک و در مواردي شهر قم را تامين مي کند.
وي ضريب پيچيدگي بالاي پالايشگاه را ديگر وجه تمايز آن با ديگر پالايشگاه ها عنوان و اضافه مي کند: هر چقدر تبديل فرآورده هاي سنگين به سبک بيشتر مي شود، ضريب پيچيدگي بيشتر مي شود، ضريب پيچيدگي اينجا حدود 11 است، در صورتي که در پالايشگاه هايي مانند بندرعباس و اصفهان ضريب پيچيدگي 6 است.
پروپيلن يکي از فرآورده هاي توليدي در صنعت پتروشيمي است که در پالايشگاه امام خميني (ره) شازند نيز توليد مي شود. اين پروپيلن پليمرگريد به عنوان خوراک به پتروشيمي هاي کشور داده مي شود: حجم توليدي پروپيلن پالايشگاه امام خميني (ره) شازند 4/1 ميليون ليتر در روز است و شازند تنها پالايشگاهي است که پروپيلن توليد مي کند.
پالايشگاه شازند به دليل توليد کمترين نفت کوره با حدود 6 ميليون ليتر پالايشگاهي سودده محسوب مي شود. عليرضا امين تاکيد مي کند: 6 درصد نفت خام دريافتي در اين پالايشگاه به نفت کوره تبديل مي شود، در حالي که در ساير پالايشگاه ها اين ميزان به 37 تا 38 درصد نيز مي رسد، پالايشگاه شازند فرآورده نامرغوب توليدي ندارد.
همه واحدها امسال تعميرات اساسي مي شوند
تعميرات اساسي پالايشگاه امام خميني (ره) شازند در يک سال گذشته به دليل نياز و کمبود فرآورده کشور انجام نشده است. مديرعامل پالايشگاه مي گويد: امسال بعد از يک سال که از موعد تعميرات گذشته است، تمامي واحدها به مرور و در سه مرحله تعميرات اساسي خواهند شد. مرحله اول اين عمليات در ارديبهشت ماه انجام شد که طي آن واحدهاي مهم پالايشگاه از جمله واحد تقطير در اتمسفر و خلا، واحد تبديل کاتاليستي يا CCR قديم، واحد غلظت شکن، واحد گازمايع شماره يک و واحد KHT (تصفيه نفت سفيد) در اين مرحله به مدت يک ماه تعميرات اساسي شد و هم اکنون راه اندازي شده است. مرحله بعدي اين عمليات تيرماه آغاز مي شود و يک ماه به طول مي انجامد و در نهايت مرحله سوم آن از مهر تا اواسط آبان ماه انجام خواهد شد.
متکي به ساخت داخل
مديرعامل پالايشگاه شازند درباره تکيه به صنايع داخلي در ساخت و تعمير و تعويض تجهيزات و واحدهاي پالايشگاه مي گويد: قسمت اعظم دستگاه ها و تجهيزات پالايشگاه شازند به ويژه در فاز 2 ساخت داخل است، شرکت هاي آذرآب و ماشين سازي اراک که از صنايع داخلي مهم استان به شمار مي روند، توليد کننده بيشتر ظروف پالايشگاه هستند، در بحث اورهال نيز بيشتر تجهيزات که نيازمند بوديم، از شرکت هاي داخلي تامين شده است. عمليات اورهال نيز به پيمانکار بومي سپرده شده است و تمامي نيروها نيز بومي شهرستان شازند هستند و براي اولين بار از طريق اداره کار شهرستان جذب شده اند.
طرح هاي زيست محيطي در شازند
فضاي سبز همچون کمربندي پالايشگاه را احاطه کرده و تابلوها و بنرهاي زيست محيطي با موضوع کمبود آب در پالايشگاه به چشم مي خورد: عليرضا امين مي گويد: مشکلات کمبود آب در سطح کشور به ويژه در استان مرکزي جدي است، براي اين منظور طرح هايي براي تصفيه و بازگرداندن آب هاي پساب پالايشگاه ارائه شده است که در مرحله جذب پيمانکار هستيم، طرح بهبود سيستم کولينگ پالايشگاه نيز يکي ديگر از طرح هاي زيست محيطي است که در مرحله مطالعاتي و مذاکره با سازمان آب و فاضلاب استان قرار دارد و به زودي قرارداد آن امضا خواهد شد. طرحي نيز براي خريد فاضلاب از شهرستان هاي اطراف (شازند و مهاجران) وجود دارد که از محل اجراي اين طرح ها نزديک به 400 مترمکعب آب صرفه جويي خواهد شد. در حال حاضر حدود يک هزار و 200 مترمکعب آب از سد کمال صالح دريافت مي شود که با اجراي طرح کولينگ ميکس (خنک کننده ترکيبي) حدود 30 درصد کاهش خواهد يافت.
وي همچنين از طرحي براي پايش و مقابله آلودگي آب هاي زيرزميني ياد مي کند: در اين طرح 90 چاه گمانه زني حفر خواهد شد که مرحله انتخاب پيمانکار است. 80 هکتار فضاي سبز در جهت بهبود محيط زيست در پالايشگاه ايجاد شده و مشعل ها نيز استاندارد است، علاوه بر همه اينها بازديدهاي دوره اي از سوي محيط زيست انجام مي شود و ميزان تمامي آلاينده ها بررسي مي شود.
نيروها به دنبال انتقال هستند
امين درباره وضعيت نيروي انساني مي گويد: با توجه به ممنوعيت جذب نيروي انساني و افرادي که در سال هاي اخير بازنشسته شدند و يا به دنبال زمزمه هاي خصوصي سازي، متقاضي انتقال هستند، مشکل نيروي انساني اينجا جدي است که اميدواريم با مجوز حجمي کردن کار عمليات اين مشکلات مرتفع شود. در حال حاضر 2604 نفر مجموع نيروهاي شاغل در پالايشگاه شازند است که از اين تعداد يک هزار و 148 نفر رسمي باقي قراردادي و پيمانکار هستند، 70 نفر از نيروها نيز خانم هستند که از اين تعداد حدود 10 نفر در بخش هاي فني مشغول به کار هستند، 75 درصد کارکنان شاغل در پالايشگاه نيروهاي بومي هستند.
HSE سرلوحه تعميرات اساسي
با توجه به حوادثي که در تعميرات اساسي سال هاي گذشته اتفاق افتاده بود، نهايت دقت در اين تعميرات انجام شده است، افرادي که براي اجراي اين عمليات جذب شده اند، مصاحبه HSE انجام داده اند و پيش از ورود به سايت دوره هاي دو روزه آموزش HSE را گذرانده اند. مديرعامل پالايشگاه شازند مي گويد: در اين عمليات تعداد 30 نفر نيروي جديد آموزش ديده با همکاران HSE پالايشگاه همکاري مي کنند، کتابچه هاي ايمني نيز در بين تمامي افراد دخيل در عمليات توزيع شده است.
اورهال چيست؟
اورهال (overhaul) که به معناي بازديد، بازرسي و انجام تعميرات يک واحد بهره برداري است، عملياتي حساس و مهم به لحاظ رساندن تجهيزات و قطعات پالايشگاهي به شرايط سلامت کامل است. تعميرات اساسي بايد قبل از رسيدن دستگاه به خرابي انجام شود؛ اين عمليات يک فعاليت قابل پيشبيني است و نقش پيشگيري از خرابي، شکستگي، سوراخ شدن و حادثه و انفجار در تجهيزات پالايشگاهي را ايفا ميکند و در مدت زمان انجام آن تمامي دستگاه ها و تجهيزات اعم از مکانيکي، برقي و کنترلي تحت بازديد، بازرسي و تعميرات لازم قرار مي گيرد؛ فاصله زماني بين تعميرات اساسي در پالايشگاه ها بسته با توجه به واحد مربوطه و نوع بهره برداري از سه تا پنج سال متغير است.
تعميرات به زبان ساده از ابتدا تا انتها
مديرعمليات شرکت پالايش نفت امام خميني (ره) شازند در تشريح مراحل انجام عمليات تعميرات اساسي در پالايشگاه ها مي گويد: اولين مورد در انجام عمليات تعميرات اساسي، مشخص کردن زمان آن است. بسته به نوع فرآيند واحدها، زمان تعميرات اساسي متفاوت است که گاها دو ساله، سه ساله و چهار ساله است، اين فرآيند اخيرا مبناي علمي پيدا کرده است و بر اساس بازرسي هاي فني و با استفاده از تکنيک RBI (بازرسي بر مبناي ريسک) انجام مي شود و نهايتا از سوي واحد بازرسي پالايشگاه، تاريخي براي تعميرات اساسي تعيين مي شود.
عزت اله غلامي تاکيد مي کند: زمان انجام تعميرات اساسي براي انجام هماهنگي هاي لازم به شرکت ملي پالايش و پخش فرآورده هاي نفتي اطلاع رساني مي شود تا برنامه ريزي لازم براي جلوگيري از تداخل زماني اين عمليات با ديگر پالايشگاه ها وجود نداشته باشد که البته اين برنامه ريزي ها از يکسال قبل آغاز مي شود و پس از تعيين تاريخ قطعي، با توجه به اين که همه واحدها با هم تحت تعميرات قرار نمي گيرند و يک سري واحدهاي خاص بايد در سرويس باشند، پيش بيني خوراک براي ساير واحدها انجام مي شود، بنابراين برنامه ريزي توليدي مسئوليت مي دارد تا مدت زمان تعميرات اساسي و خوراک