پالایشگاه شازند؛ اجرای پروژه کیفی سازی
یکی از چالش های اصلی صنایع پالایشگاهی کشور، طراحی بنیادی طرح کیفی سازی نفت کوره و تولید کک سوزنی درکیفی سازی آن است. به دلیل اهمیت این موضوع، پالایش نفت امام خمینی (ره) شازند به منظور دستیابی به دانش فنی فرایند کیفی سازی، تصمیم به بومی سازی دانش واحد کک سازی با حمایت پژوهشگاه صنعت نفت در تکمیل زنجیره ارزش گرفته است. جلیل سالاری، مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی ایران دراین باره می گوید: طراحی پالایشگاه نفت امام خمینی (ره) شازند مبتنی بر تولید ۸ تا ۱۲ درصد نفت کوره است که این عدد با اجرایی شدن پروژه کیفی سازی به صفر نزدیک خواهد شد. ضمن آنکه با اجرای طرح کیفی سازی نفت کوره، بخشی از زنجیره نیاز کشور تامین می شود.
پالایشگاه آبادان؛ افزایش کیفیت با افتتاح فاز 2
پالایشگاه آبادان نیز با تکمیل و راه اندازی فاز 2 طرح توسعه و تثبیت ظرفیت خود، اقدام به تولید محصولات با کیفیت کرده است و بهرام جمالی، مدیرمالی شرکت پالایش نفت آبادان دراین باره می گوید: کیفی سازی و ارتقای کیفیت فراورده های تولید پالایشگاه آبادان در سطح تولیدات برتر جهان سبب شد رتبه نخست بورس انرژی کشور را از آن خود کند. او برنامه ریزی و تلاش برای تداوم این پیشتازی را افتتاح فاز ۲ پالایشگاه و بهره برداری از مخازن کروی برای عرضه گاز مایع با کیفیت و ویژگی درخواستی مشتریان را ۲ عامل موثر درتحقق این موفقیت برشمرده است. بخش نخست فاز 2 طرح توسعه و تثبیت ظرفیت پالایشگاه آبادان، یکی ازبزرگترین پروژه های پالایشی منطقه غرب آسیا محسوب می شود. با افتتاح این طرح، ظرفیت تولید پالایشگاه آبادان با افزایش 210 هزار بشکه ای به روزانه 630 هزار بشکه خواهد رسید. بر این اساس میزان تولید بنزین در این پالایشگاه از 10 میلیون لیتر به 14 و تولید گازوییل از 16 به 20 میلیون لیتر در روز خواهد رسید.
واحدهای تصفیه تعریف شده در فاز دوم پالایشگاه منجر به ارتقای کیفیت محصولات تولیدی این پالایشگاه به یورو ۵ خواهند شد که با بهره برداری از آنها، این پالایشگاه جوان تر و توان تولید آن نیز افزایش خواهد یافت. همچنین فعالیت این فاز باعث کاهش آلاینده های زیست محیطی، کاهش درصد تولید مازوت، افزایش تولید ۵۳ درصدی گاز مایع، ۲۳ درصدی گازوییل و ۶ درصدی بنزین خواهد شد.
از دیگر ثمرات بهره برداری از این واحد، تکمیل زنجیره ارزش، کاهش آسیب پذیری کشور در برابر تحریم ها از طریق تبدیل نفت خام و میعانات گازی به فراورده های نفتی و با توجه به روند مصارف داخلی فراورده های نفتی، توسعه ظرفیت پالایشی کشور و نیز ارتقای کیفیت فراورده های نفتی خواهد بود.
پالایشگاه اصفهان؛ ایجاد واحد تصفیه گازوییل
هلدینگ پتروپالایش اصفهان نیزهمسو با دیگر پالایشگاه های کشور گام های مهمی در زمینه ارتقای کیفی محصولات خود برداشته است. از آن جمله می توان به واحد محیط زیستی تصفیه گازوییل برای ارتقای کیفی محصولات و جداسازی گوگرد از گازوییل اشاره کرد.
ازجمله دستاوردهای مهم اجرای این طرح می توان به ۱۵هزار میلیارد ریال صرفه جویی در بخش پروژه و ارزآوری معادل ۱۸۰ هزارمیلیارد ریالی ازمحل عدم النفع به ازای یک میلیون و250هزار دلار در روزاشاره کرد. این واحد صنعتی با هدف کاهش میزان گوگرد از10هزارپی پی ام به ۱۰ پی پی ام احداث شده و در زمان حاضر ظرفیت آن به ۱۲۰ هزار بشکه در روز رسیده است. با اجرای این طرح، روزانه ۳۶۰ تن گوگرد از گازوییل جداسازی می شود.
پالایشگاه تهران؛ ارتقای نفت کوره
پالایشگاه تهران نیز مانند دیگر پالایشگاه های کشورطرح کیفی سازی نفت کوره را با استفاده از توان شرکت های دانش بنیان در دستورکار خود دارد. برای اجرایی شدن این طرح و ارتقای نفت کوره نزدیک به 11 طرح مورد بررسی قرار گرفته است. اکنون مطالعات امکان سنجی آن به اتمام رسیده و در حال ورود به فاز طراحی تفصیلی و پایه و خرید لایسنس (دانش فنی) هستیم.
مطالعات طرح کیفی سازی نفت کوره برای اجرا ازسوی شرکت های مطرح دانش بنیان داخلی آغاز خواهد شد. برای ارتقای محصول نفت کوره حدود ۱۱ طرح را بررسی کردیم و با یک شرکت وارد قرارداد شدیم. مطالعات امکان سنجی آن به اتمام رسیده است
حدود ۳۵ درصد محصولات تولیدی این پالایشگاه را نفتگاز تشکیل می دهد که پروژه های توسعه ای آن انجام شده است. به طور میانگین روزانه ۱۴ میلیون لیتر گازوییل یورو ۵ (گوگرد کمتر از ۵۰ پی پی ام) در پالایشگاه تهران تولید می شود که با توجه به اینکه همه نیاز شهر تهران به نفتگاز را تأمین می کند، نقش مهمی در کاهش آلودگی هوای پایتخت دارد.
حامد آرمان فر، مدیرعامل پالایشگاه نفت تهران در این باره گفته است که حدود ۱۳ درصد از محصولات تولیدی پالایشگاه تهران را بنزین تشکیل می دهد که از نظر گوگرد، مطابق استانداردهای یورو است؛ اما از نظر اکتان و بنزن با استانداردهای یورو همخوانی ندارد و به همین منظور طرح محیط زیستی (CCR) بنزین سازی این پالایشگاه طراحی شد و فروردین ماه ۱۴۰۰ کلنگ آن به زمین خورد که هدف آن تولید بنزین یورو بوده است.
به گفته او، مقدار بنزین تولیدی پالایشگاه تهران روزانه ۶. ۵ میلیون لیتر است که با اجرای طرح بنزین سازی و ورود نفتای تولیدی این پالایشگاه به واحد سی سی آر، به طور میانگین روزانه هشت میلیون لیتر بنزین با کیفیت یورو ۵ در این پالایشگاه تولید خواهد شد.
پالایشگاه شیراز؛ سرمایه گذاری 350 میلیون یورویی
پالایشگاه شیراز نیز برای اجرای طرح های توسعه ای و کیفی سازی نفت کوره سرمایه 350 میلیون یورویی در نظر گرفته است و بر این اساس تفاهمنامه گوگردزدایی از نفت کوره شرکت پالایش نفت شیراز شهریور امسال با یک شرکت داخلی امضا شد. هدف از اجرای این تفاهمنامه کاهش حجم گوگرد نفت کوره تولیدی در پالایشگاه شیراز به منظور کیفی سازی فراورده های نفتی تولیدی در این پالایشگاه است. این شرکت در نظر دارد برنامه کیفی سازی نفت کوره تولیدی در پالایشگاه های کشور را با استفاده از دانش فنی شرکت های دانش بنیان داخلی در همه پالایشگاه های کشور اجرایی کند.
حمیدرضا دهقان، مدیرعامل پالایشگاه شیراز در خصوص افزایش ظرفیت پالایشی و کیفی سازی گفته است که ۳۵۰ میلیون یورو پروژه کیفی سازی داریم که از این میزان ۳۰ میلیون یورو مربوط به کیفی سازی بنزین و ۱۸۰ میلیون یورو مختص به کیفی سازی گازوییل است.
به گفته او، در حال حاضر کیفی سازی بنزین ۹۴ درصد پیشرفت دارد و تا قبل از ۲۲ بهمن به بهره برداری می رسد و پروژه کیفی سازی گازوییل نیز با ۷۲ درصد پیشرفت، سال آینده به بهره برداری خواهد رسید.
پالایشگاه لاوان؛ اجرای کیفی سازی در مدت 24 ماه
قرارداد ارتقای کیفی نفت کوره تولیدی پالایشگاه نفت لاوان با بهره گیری از ظرفیت دانش فنی شرکت های دانش بنیان آبان امسال با حمایت سازمان تأمین اجتماعی و برای اولین بار در کشور، با حضور معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری امضا شد.
محمد علی اخباری، مدیرعامل شرکت پالایش نفت لاوان با اشاره به اینکه در این پالایشگاه، کیفی سازی نفت کوره تولیدی با تکیه بر توان شرکت های دانش بینان انجام می شود، گفته است: این پالایشگاه درنظر دارد با حمایت های سازمان تأمین اجتماعی برنامه کیفی سازی نفت کوره تولیدی خود را با استفاده از دانش فنی شرکت های دانش بنیان داخلی در مدت زمان ۲۴ ماه اجرایی کند.
پالایشگاه ستاره خلیج فارس؛ پیشرو در کیفی سازی
پالايشگاه ميعانات گازی ستاره خليج فارس، به عنوان بزرگترين پالايشگاه ميعانات گازي دنيا که مي توان آن را به لحاظ استفاده از توانمندي متخصصان داخلي در اجرا و استفاده از تجهيزات توليد داخل، ايراني ترين پالايشگاه کشور دانست، روزانه با پالايش 450 هزاربشکه ميعانات گازي باارزش ميدان مشترک پارس جنوبي و تبديل آن به فراورده هاي سبک و باکيفيت، کشور را در مسير خودکفايي در تامين بنزين قرار داده است.
ساخت پالايشگاه ستاره خليج فارس با ظرفيت دريافت روزانه 360 هزار بشکه خوراک از ميدان مشترک پارس جنوبي در قالب 3 فاز 120 هزار بشکه اي از سال 1385، با هدف حفظ و استمرار عمليات برداشت گاز از ميدان مشترک پارس جنوبي، کاهش آلايندگي هاي محيط زيستي و کمک به خودکفايي کشور در تامين فراورده هاي راهبردي انرژي آغاز شد. فاز سوم اين پالايشگاه در دي ماه سال 97 به بهره برداري رسيد و با توليد روزانه 45 ميليون ليتر بنزين و 15 ميليون ليتر گازوييل باکيفيت در اين پالايشگاه، سقف توليد بنزين کشور به روزانه 105 ميليون ليتر رسيد و کشور در شرايط باثباتي به لحاظ توليد فراورده هاي باکيفيت قرار گرفت و از واردات بنزين بي نياز شد. هم اکنون به طور ميانگين روزانه 47 ميليون ليتر بنزين با کيفيت يورو 5 در اين پالايشگاه عظيم ملي توليد مي شود.
سخن آخر
تکالیف و پیرو آن اجرای طرح هایی باهدف کیفی سازی محصول، به عهده وزارت نفت است و دراین میان پالایشگاه های نفت برای پویایی هرچه بیشتر دراین زمینه به منابع مالی برای سرمایه گذاری در چنین طرح هایی نیاز دارند.
از آنجا که همه پالایشگاه ها بجز پالایشگاه آبادان، همگی به بخش خصوصی واگذار شده اند، لازم است سهامداران آنها دراین موضوع توجیه باشند که برای اجرای طرح های کیفی سازی، سرمایه گذاری لازم را انجام دهند.
در بند «ر» تبصره ۲ قانون بودجه امسال (۱۴۰۲) قانونگذار تکلیف کرده است که از محل سود پالایشگاه ها، ۴۰ درصد به عنوان اندوخته سرمایه ای ذخیره شده و به پروژه های کیفی سازی اختصاص داده شود که این مقدار دست پالایشگاه ها را باز کرده و واحدهای پالایشی مکلف می شوند که ۴۰ درصد از سود خود را به اجرای طرح های بهینه سازی اختصاص دهند.
از سویی طبق همین قانون، مقررشده است که شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی ایران، پروژه های کیفی سازی را رصد کرده و درباره پیشرفت پروژه در رابطه با تخفیف ۵ درصد خوراک این پالایشگاه ها، اظهارنظر کند. بنابراین هر پالایشگاه که از پیشرفت خوبی در زمینه اجرای طرح های کیفی سازی برخوردار باشد، این تخفیف را کامل دریافت خواهد کرد؛ اما اگر عقب ماندگی داشته باشند، تخفیف خوراک آنها به نسبت عقب ماندگی کاهش می یابد. بنابراین، پالایشگاه ها مکلف می شوند، پروژه های بهینه سازی خود را شتاب دهند و جدیت بیشتری برای اجرای پروژه های کیفی سازی طبق برنامه به کار بندند.