حکمت های رضوی صله رحم و طولانی شدن عمر
امام رضا (ع) فرمودند: یَکوُنُ الرَّجُلُ یَصِلُ رَحِمَهُ، فَیَکُونُ قَد بَقِیَ مِن عُمرِهِ ثَلاثُ سِنینَ، فَیُصَیِّرهَا اللهُ ثَلاثینَ سَنهً، وَ یَفعَلُ اللهُ ما یَشاءِ؛ گاهی کسی صله رحم می کند، در حالی که از عمرش سه سال باقی مانده است. خداوند (به خاطر این عمل) باقی مانده عمر او را سی سال می کند و خداوند آنچه را بخواهد، می کند. (اصول کافی، ج ۲، ص ۱۵۰)
شرح حدیث:
صله رحم به معنای رفت و آمد با خویشاوندان واحوالپرسی از آنان و رسیدگی به مشکلاتشان و کمک به رفع نیازهای آنان است. حداقل آن، سلام و احوالپرسی است. در حدیث است که «صِلوا اَرحامَکُم وَ لَو بالسَّلام»؛ صله رحم کنید، هر چند با سلام دادن باشد.
آثار دنیوی و اخروی صله رحم بسیار است. در این حدیث، یکی از فواید آن که طولانی شدن عمر انسان است، بیان شده است. خداوند که سررشته امور عالم در دست اوست، چنین مقدر فرموده است که اگر کسی به خویشاوندانش رسیدگی کند، بر عمرش بیفزاید و حتی سه سال باقیمانده عمر را به سی سال تبدیل کند. امروز، وسایل ارتباط جمعی، سبب شده صله رحم کمرنگ شود.
گرچه تماس تلفنی یا فرستادن پیامک هم نوعی ارتباط و پیوند است و بهتر از هیچ است، ولی این کجا و دیدار حضوری و چهره به چهره و ارتباط از نزدیک کجا؟
در روایات، آثاری از این قبیل برای صله رحم بیان شده است: زیادی عمر، به تأخیر افتادن اجل و مرگ، افزایش رزق و روزی، رفع فقر و تنگدستی، آبادانی سرزمین ها، افزایش جمعیت، ایجاد محبت و محبوبیت در میان خویشان، آرامش روان، بهتر شدن اخلاق، بخشش گناهان، آسان شدن مرگ، رهایی از عذاب جهنم و. . . به امید رواج بیشتر این سنت دینی در جامعه اسلامی.
ابعاد زندگی حضرت زهرا(س)
کسب آگاهی درباره مقام اهل بیت(ع) و سبک زندگی شان، وظیفه همه شیعیان است که باید به آن توجه ویژه شود.
سبک زندگی یعنی جزئیات روش زندگی، یعنی تعامل و نحوه برخورد با دیگران و برای اعمال زندگی دینی باید انسان هایی چون حضرت زهرا (س) الگویمان باشند. در ادامه به بررسی ابعاد زندگی ایشان می پردازیم.
ارتباط شهودی با پروردگار
بیراهه نیست اگر حضرت زهرا(س) را اجتماعی ترین زن تاریخ زمان خود و اعصار بعد معرفی کنیم. این حضرت در کنار ایفای نقش های خانوادگی، فرزندپروری و خانه داری، به مسائل اجتماعی و به زنان عصر خودش هم توجه می کرد و از حوزه فردی و شخصی زندگی خودش هم غافل نبود که این جنبه شخصی بیشتر شامل ارتباط فردی با پروردگار بود. ارتباطی شهودی و معنوی که حضرت با وجود چهار فرزند و همسری امیرالمومنین (ع) از آن غفلت نمی کرد.
حضرت زهرا(س)، امور و مشغله های زیادی داشت و با این که خانه او ملجأ رفت و آمد بود، اما همه اینها، جا را برای عبودیت حضرت تنگ نکرد.
تعامل دختر با پدر
احترامی که حضرت فاطمه(س) برای پدر خود قائل بودند، در نوع خود بی نظیر است؛ برای مثال هنگامی که حضرت علی(ع) برای خواستگاری حضرت صدیقه(س) آمده بودند، حضرت زهرا(س) به پدر خود فرمودند: «پدر، نظر شما بر نظر من اولی تر است» و این یعنی احترام و تعامل یک دختر با پدر در سبک زندگی اسلامی. این در حالی است که برخی فرزندان به دلایل مختلف از جمله پدر و مادر را فراموش کردن (چه در قید حیات و چه بعد از مرگ)، رعایت نکردن احترام آنها و . . . عاق والدین می شوند.
ارتباط با فرزند
اگرچه فرهنگ سنتی در بسیاری از خانواده های ایرانی کار مرد را در منزل نکوهش می کند اما دانستن این نکته که حضرت علی(ع) در امور منزل مشارکت جدی داشتند بسیار جالب توجه است. امیرالمومنین (ع) با این که مرد کارزار و فردی اجتماعی و سیاسی است، مشارکت زیادی در منزل دارد و در اموری مثل نظافت منزل، رتق و فتق امور فرزندان، کمک به پخت غذا و . . . با فاطمه زهرا(س) همراهی می کند.
در بحث مادری هم ارتباط حضرت زهرا (س)با فرزندان، ارتباطی عمیق و قابل الگوگیری است. روایت های زیادی از رفتار مادرانه ایشان وجود دارد شامل: در آغوش گرفتن فرزندان، آموزش دادن، قصه گفتن و بازی کردن با آنها که همه در زمره آموزه های نوین روان شناسی به شمار می رود. اینها چیزهایی است که کهنه نمی شود و مادران امروز به آن نیاز دارند. امروز شاهدیم مادرانی به صورت فانتزی کودکان خود را بزرگ و بچه ها را از روابط گرم مادرانه محروم می کنند.
مدیریت عواطف
یکی از مسائلی که سبب می شود زوجین کمتر به مسائل خانواده و روابط همسری بیندیشند، مشغله های مادی و اقتصادی است. زندگی خانوادگی دختر پیامبر(ص) و امیرالمومنین(ع) هم خالی از دغدغه های مادی نبوده اما این مسئله سبب نشده است که دغدغه های مادی، جای اهداف اصلی زندگی را بگیرد. حضرت زهرا(س) در کنار شرایط سخت مادی، مادر چهار فرزند بود با این حال جایگاه امیرالمومنین(ع) در زندگی او محفوظ و نقش مادری، جا را برای نقش همسری تنگ نکرد. مدیریت عواطف حضرت زهرا(س) مثال زدنی است؛ محبت ایشان به پیامبر(ص) طوری است که او را «ام ابیها» می کند؛ محبت به فرزندان، او را مادری دلسوز و محبتش به امیرالمومنین(ع) او را به یک انسان عاشق تبدیل کرده است. در واقع همه اطرافیان نزدیک از عواطف او بهره مند می شدند اما در جهات مختلف. این الگو نشان می دهد برخلاف برخی نظریات امروزی، مدیریت عاطفه در مقدورات یک زن هست و کاملا قابل الگوگیری است، بدون این که موازنه روابط به هم بخورد. در واقع این مدیریت عواطف یک شاخص در زندگی حضرت زهرا (س) است که می شود در طول تاریخ از آن بهره برد.
پرسشگری و مطالبه گری
حضرت زهرا (س) نمونه بارز مطالبه گری هستند که این خصوصیت را به شکل بارز و نمایان در زندگی نامه حضرت زینب(س) نیز مشاهده می کنیم. این مطالبه گری و پیگیری در کنار توجه به حیا، ادب و جدیت بوده است.
خطبه حضرت زهرا(س) در مسجد کوفه نمونه بارز مطالبه گری یک زن در تاریخ است. به جرات می توان گفت پابرجایی اسلام نتیجه مطالبه گری و روحیه سختکوشانه و پیگیری های حضرت زهرا (س) است.
الگو در همسایه داری
میزان توجه حضرت زهرا(س) به همسایگانشان به حدی بود که گاهی فرصت نداشتند برای خودشان دعا کنند. این نکته مسئولیت اجتماعی ایشان را نشان می دهد. بهترین کاری که یک نفر می تواند در حق دوست و افراد مهم زندگی اش انجام دهد، دعا و درخواست نیکی و خیر است زیرا کسی که در حق دیگری خیری را بخواهد، پس به صورت عملی نیز پیگیری می کند و خواستن خوبی دیگران باعث شکل گیری محبت عمیق می شود. مسئولیت اجتماعی یعنی من مسئولیت مسائل مربوط به جامعه و همسایه ام را می پذیرم و تلاش مستمر می کنم.
توجه به فعالیت های اجتماعی
فاطمه زهرا(س) به شکل های مختلف با جامعه ارتباط داشت. خانه اش محل رفت و آمد و بخشی از بدنه اجتماعی بود.گاهی کسانی پیش پیامبر(ص) می آمدند و درخواست کمک می کردند که ایشان، آن افراد را به منزل دخترش ارجاع می داد. این نشان می دهد، خانه حضرت زهرا(س) و شخص این بانو، ملجأ مددکاری اجتماعی است. در موارد زیادی زنان از پایگاه های متفاوت اجتماعی، اختلافات خود را پیش حضرت زهرا(س) مطرح می کردند و حضرت، نقش قاضی را ایفا و اختلاف های آنها را داوری می کرد. داوری های عادلانه ایشان به میزان زیادی در جامعه زنان امیدوارکننده بود. حل و فصل نیازمندی های علمی و پاسخگویی به پرسش های علمی و دینی گروه های مختلف جامعه به ویژه زنان از دیگر فعالیت های اجتماعی بانوی اول اسلام است.
ابراز علاقه به همسر
بعد حقوقی در زندگی خانوادگی، تابع یک سری قوانین معین است که در شرایط خاص ممکن است تغییر کند اما در همین باره مسائلی وجود دارد که در طول زمان ثابت و تابع اصول اخلاقی است؛ برای مثال توصیه شده است که زن و شوهر باید طراوت زندگی را در دوران زندگی حفظ کنند. حضرت زهرا(س) و امیرالمومنین(ع) ۹ سال زندگی مشترک داشتند و در این مدت از عشق، علاقه و طراوت رابطه آنها کم نشد. از دیگر نشانه های ارتباط سالم زوجین، ابراز عشق و علاقه زن و شوهر به یکدیگر است؛ به گونه ای که بچه ها احساس کنند رابطه ای گرم و انرژی مثبت داخل خانه وجود دارد. این احساسات به علاوه احترام متقابل، توقعات منطقی، ایثار و گذشت و همچنین مشارکت در امور روزمره زندگی، چیزی است که در زندگی حضرت زهرا (س) موج می زد و بعد از گذشت ۱۴۰۰ سال، خانواده امروزی هنوز به این الگوی روابط زوجیت نیاز دارد.
مهربانی و شفقت به شوهر
زندگی مشترک آن بزرگوار نیز سرشار از احترام، اطاعت، مهربانی، شفقت و بردباری بود. جالب است بدانید که گریه انواع مختلفی دارد و همین جا باید به شفقت و مهربانی حضرت زهرا(س) نسبت به امیرالمومنین (ع) اشاره کرد. هنگامی که حضرت علی(ع) آماده عزیمت به میدان جنگ می شد، حضرت زهرا (س) از روی مهربانی اشک می ریختند.
عطر ماندگار: بیانات مقام معظم رهبری
طوفان الاقصی ضربه کاری به ستون فقرات رژیم صهیونیستی
رژیم صهیونیستی در ماجرای اخیر در حوزه های مختلف ضربات گوناگونی خورده است. اما آنچه که درجه اهمیت بیشتری دارد، سه موضوع است که درباره دو مورد آن بیشتر صحبت خواهم کرد. اولین موضوع ضربه ای است که به ستون فقرات نظامی رژیم صهیونیستی وارد آمده است. دومین مورد زلزله ای که در سلسله اعصاب امنیتی رژیم رخ داد و سومین آن پتک محکمی است که به بخش سیاسی این رژیم وارد شده است.
18/07/1402