با اولویت بخشی وزارت نفت به سرمایه گذاری رقم خورد
رویکرد نتیجه بخش
مشعل توسعه صنعت نفت ایران که از نظر حجم ذخایر هیدروکربوری ظرفیت هایی عظیم دارد، نیازمند جذب سرمایه و چشم به راه سرمایه گذاران است؛ از این رو وزارت نفت دولت سیزدهم بارها اعلام کرده که پذیرای سرمایه گذاران داخلی و خارجی برای توسعه بخش بالادست صنعت نفت و گاز با هدف کمک به حفظ و ارتقای ضریب امنیت عرضه انرژی جهان برای سال ها و دهه های پیش روست. از آنجا که صنعت نفت به عنوان پیشران توسعه اقتصادی کشور، نقشی مهم و موثر در توسعه، اشتغال و رشد اقتصادی داشته و دارد، حرکت در این مسیر می تواند شاخص های مهم اقتصادی را بهبود ببخشد؛ به این دلیل که صنعت نفت ایران این ظرفیت را دارد که سرمایه گذاری آن در مدت زمان ٥ تا ٦ سال قابل بازگشت باشد و به افزایش درآمد کشور و بهبود دیگر شاخص های اقتصادی کشور بینجامد. با در نظر گرفتن همین اهمیت، موضوع جذب سرمایه به عنوان یکی از مسیرهای تقویت صنعت نفت در اولویت های کاری جواد اوجی پس از در اختیار گرفتن سکان وزارت نفت و به تبع آن دولت سیزدهم قرار گرفت. از دو سال و اندی گذشته و با شروع به کار دولت سیزدهم، توجه به سرمایه گذاری در بخش های مختلف صنعت نفت به عنوان یکی ازمهم ترین وعده ها و برنامه های دولت سیزدهم کلید خورد و پیرو آن سیدابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری نیزبا تاکید بر همین رویکرد به دفعات مختلف که آخرین آن 29 آبان ماه امسال بود به منظور پیگیری روند سرمایه گذاری در صنعت نفت و تاکید موکد بر ادامه این مسیر به وزارت نفت رفت.
جواد اوجی، وزیر نفت در برنامه پیشنهادی خود به نمایندگان مجلس شورای اسلامی که در پنج فصل شامل فصل نخست «مقدمه»، فصل دوم «برخی از اسناد بالادستی مرتبط با صنعت نفت حاکم بر برنامه پیشنهادی»، فصل سوم «چالش های اساسی پیش روی صنعت نفت»، فصل چهارم «اقدامات اساسی و فوریت دار در صنعت نفت» و فصل پنجم «اقدامات راهبردی و عملیاتی وزارت نفت با لحاظ نمودن اولویت ها» ارائه کرد، در بخشی مجزا به موضوع سرمایه گذاری در صنعت نفت پرداخته و در سرفصلی با عنوان «تامین منابع مالی و جذب سرمایه در صنعت نفت از مسیر طراحی مشوق های لازم» به راه هایی همچون گسترش تنوع ابزارهای سرمایه گذاری و تکمیل ساختارهای آن، اعمال سیاست های تشویقی برای سرمایه گذاران داخلی و خارجی از جمله بازار سرمایه، مردمی سازی اقتصاد نفت و گاز و جذب سرمایه های مردمی و مشارکت آنها در سود پروژه های صنعت نفت، گاز پالایش و پتروشیمی، همچنین به کارگیری منابع بانکی و توان نهادهای حاکمیتی برای سرمایه گذاری در پروژه های بزرگ و زیربنایی، تشکیل صندوق های سرمایه گذاری با هدف حمایت از طرح های صنعت نفت، پیگیری جذب سرمایه گذاران خارجی در صنعت نفت از جمله توافق جامع راهبردی با کشور چین و امکان سنجی اقتصادی و انتشار اوراق مشارکت ارزی برای پروژه های نفت و گاز، اشاره کرده بود.
کارنامه 2 ساله
با گذشت بیش از دو سال از عمر دولت سیزدهم، تازه ترین گزارش وزارت نفت، اعداد و ارقامی امیدوارکننده در حوزه سرمایه گذاری صنعت نفت را پیش رو قرار می دهد که با توجه به تحریم های یک جانبه بین المللی باید آن را از دستاوردهای مهم دولت خواند که در فضایی با انسداد سیاسی اقتصادی و با استفاده از توان داخلی برای اجرای پروژه ها تحقق یافته است. در گزار ش جواد اوجی به رئیس جمهوری دولت سیزدهم آمده است که در صنعت نفت ۱۸۲ طرح به ارزش ۷۶ میلیارد دلار با هدف افزایش ظرفیت تولید در بالادست و پایین دست در جریان است و با این اوصاف در این دولت، طرح های نیمه تمام به ارزش ۲۸.۵ میلیارد دلار که عمده آنها طرح های نیمه تمام بالادست و پایین دست صنعت نفت بوده اند، تکمیل شده و به بهره برداری رسیده اند.تعریف 50 طرح جدید به ارزش 47.5 میلیارد دلار و امضای 6 قرارداد در میدان های مشترک غرب کارون به ارزش 14.5 میلیارد دلار، بخشی از توفیقات وزارت نفت دولت سیزدهم در مقطع زمانی دوسالانه است.
آنچه در برنامه ریزی صنعت نفت دولت سیزدهم در بخش سرمایه گذاری، اولویت قرار گرفته است، سوق دادن سرمایه ها به سمت و سوی پروژه های کلیدی بوده و در این فهرست، سرمایه گذاری ها در حفظ و نگهداشت تولید، رشد تولید نفت و گاز، افزایش تولید از میدان های مشترک، جمع آوری گازهای مشعل، ذخیره سازی گاز طبیعی،توسعه اکتشاف میدان های نفتی و گازی جدید، افزایش ظرفیت های پالایشی نفت و فرآورده های نفتی، همچنین احداث پالایشگاه ها، کیفی سازی فرآورده های نفتی در پالایشگاه های موجود، افزایش ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی و افزایش فرآورش گاز در پالایشگاه های گازی از موارد کلیدی بوده اند.
تکمیل طرح های نیمه تمام با اولویت میدان های مشترک
در فهرست طرح های نیمه کاره می توان به ساخت پالایشگاه فاز ۱۴ پارس جنوبی اشاره کرد که با طولانی شدن عمر طرح به بیش از ۱۴سال تکمیل نشده و با شتاب گرفتن آن در دولت سیزدهم تعیین تکلیف شد. از دیگر طرح های مهم در بخش موارد نیمه کاره می توان به فاز 11 پارس جنوبی اشاره کرد که در اولویت برنامه ریزی و در مدار پیشرفت قرار گرفت. این رویکرد باعث شد مخزن مشترک پارس جنوبی که روزگاری دغدغه از دست رفتن منابع آن به سمت همسایه قطری خود را داشتیم، نسبت به شروع به کار دولت سیزدهم،۵۰ میلیون مترمکعب گاز بیشتر از این حوزه تولید شود.وزارت نفت در دوره دولت سیزدهم با اولویت قرار دادن میدان های مشترک نفت و گاز، در امضای 6 قرارداد موثر واقع شد که بیشتر مرتبط با میدان های مشترک غرب کارون مانند آزادگان، یاران و... با ارزش ۱۴.۵ میلیارد دلار بود.اولویت بخشی و تدابیر مهم وزارت نفت دولت سیزدهم در بخش سرمایه گذاری باعث شد که تولید نفت از روزانه ۲.۱ میلیون بشکه در ابتدای دولت سیزدهم به روزانه ۳.۴ میلیون بشکه برسد.
اجرای 33 میلیارد دلار پروژه در آینده
افزون بر جذب سرمایه در طرح های نهایی شده و در حال اجرا، بنا بر گزارش مدیران شرکت ملی نفت ایران، ۳۳ میلیارد دلار پروژه در آینده اجرا خواهد شد. اهمیت این رویکرد از آن جهت است که تا سال ۱۴۰۸ ظرفیت تولید نفت به ۵.۵ میلیون بشکه در روز و ظرفیت تولید گاز نیز با 50 درصد افزایش به ۱.۵ میلیارد مترمکعب در روز خواهد رسید که برای این منظور نیاز به 160 میلیارد دلار سرمایه گذاری است که دوسوم آن باید از منابع خارجی تأمین شود.
طرح های توسعه ای گاز
مطابق گزارشی که چندی قبل رضا دهقان، معاون توسعه و مهندسی شرکت ملی نفت ایران ارائه کرد، ایجاد ایستگاه های فشارافزایی در پارس جنوبی با سرمایه گذاری ۱۵ میلیارد دلار، توسعه فاز نخست کیش با سرمایه گذاری930 میلیون دلار، میدان بلال با سرمایه گذاری ۴۴۰ میلیون دلار و میدان فرزاد B با سرمایه گذاری ۱.۸ میلیارد دلار در دست توسعه قرار دارند.در مجموع برای افزایش تولید گاز در کشور22 میلیارد دلار پروژه در حال اجراست، ۳.۶ میلیارد دلار قرارداد در قالب ۱۴ طرح برای افزایش تولید گاز مانند احداث ایستگاه های تقویت فشار، توسعه میدان های گازی مانند خارتنگ، مدار، توس و... نیز اجرا می شود.
سرمایه گذاری 20 میلیارد دلاری
برای افزایش تولید نفت حدود ۲۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری در دست اجراست که این طرح ها شامل توسعه میدان آزادگان جنوبی با سرمایه گذاری ۱.۵ میلیارد دلار، توسعه میدان های سپهر و جفیر با سرمایه گذاری حدود 2 میلیارد دلار، تکمیل و نگهداشت و افزایش تولید نفت (۳۳ طرح) با سرمایه گذاری ۵.۸ میلیارد دلار، توسعه میدان یادآوران با سرمایه گذاری ۳.۸ میلیارد دلار و... است.افزون بر آن، هفت طرح توسعه میدان های نفتی با سرمایه گذاری ۱۸میلیارد دلار در سال های آینده اجرا خواهد که توسعه یکپارچه میدان آزادگان، توسعه میدان اروند، دارخوین، منصوری، آب تیمور، دهلران و سوسنگرد شامل این طرح ها خواهد بود.با دستاوردهای حاصل شده در مسیر مهم سرمایه گذاری، وزارت نفت دولت سیزدهم به سوی آنچه برای خروج از انفعال در دوره تحریم ها باور داشت،حرکت کرد و این حرکت نتیجه داد تا آینده ای روشن حتی با وجود تحریم، در انتظار صنعت نفت ایران باشد.