شرح احاديث اخلاقي درس خارج فقه مقام معظم رهبري
من مواعظ النبی (ص) خياركم أحسنكم أخلاقاً، الذين يَألفون و يُؤلفون
بهترين شما، كسانى هستند كه برخوردشان با مردم، از همه بهتر است. چهره اى گشاده دارند كه مردم رغبت مى كنند با آنان انس و الفت بگيرند. معناى روايت، اين نيست كه اگر كسى پايبند عمل به تكليف شرعى نيست، ولى خوش برخورداست، بر كسى كه وظايف دينى خود را انجام مى دهد، ولى گشاده رو نيست، ترجيح دارد، بلكه مراد اين است فرد مؤمنى كه وظايف خود را انجام مى دهد و حسن خلق هم دارد، بر مؤمنى كه خوش اخلاق نيست، برترى دارد.
(تحف العقول، صفحه 45)
خير الکلام قَلّ ودَلَ
اگر خاموش باشي تا ديگران تو را به سخن آرند، بهتر از آن است که سخن گويي و خاموشت کنند.
سقراط
معرفي کتاب و نرم افزار
به همت معاونت تهذيب حوزه هاي علميه، نرم افزار مکارم ولايت شامل رهنمودهاي اخلاقي و تربيتي رهبر معظم انقلاب اسلامي توليدشد.
اين نرم افزار شامل طبقه بندي منويات و رهنمودهاي مقام معظم رهبري و بر اساس موضوع هاي اخلاقي و تربيتي توليد و در اختيار طلاب، اساتيد و دانش پژوهان و جامعه علمي کشور قرار گرفته است.
زلال احکام
معیار جهرو اخفات در نماز
پرسش: ملاک جهر(بلند خواندن)، آشکار کردن جوهر صدا و ملاک اخفات (آهسته خواندن) آشکار نکردن آن است؛ منظور از آشکار نکردن چيست؟
پاسخ: ملاک آن است که جوهر صدا آشکار نشود، نه اين که اصلاً شنيده نشود.
نماز و شکوفه هاي زندگي
والدين و نماز كودكان
از و نياز با خالق بىنياز، موجب آرامش روح و صفاى باطن هر انسانى است و اگر بتواند بر كيفيت اين عمل نورانى بيفزايد، به سرچشمه فيض نزديكتر و طمأنينه قلبى او نيز بيشتر و با دوامتر مى شود. سعادت و خوشبختى حقيقى فرزند، آرزوى هر پدر و مادرى است. بدون شك تحقق اين آرزوى پسنديده به وضعيت و شرايط والدين بستگى دارد. اگر داراى شايستگىها و صفات نيكو باشند، مىتوانند اين رسالت مهم و حساس را به بهترين وجه ممكن انجام دهند.
چگونه انديشيدن، عمل كردن و باورهاى قلبى والدين در سعادت يا شقاوت فرزندانشان نقش مؤثر و حياتى دارد، از اين رو ضرورى است شرايط لازم را احراز كنند تا بتوانند به درستى انجام وظيفه کنند.
شرايط والدين
شرايط والدين متعدد و متنوع است، در ذيل به برخى از مهم ترين آنها مى پردازيم:
1- آگاهى و معرفت
آگاهى و معرفت در هر موضوعي همچون چراغى پرنور، راه صواب را از خطا بازمىشناساند تا آدمى به وادى جهل و گمراهى نيفتد و از هدف الهى و انسانى بازنماند.
معرفت و آگاهى حقيقى زمانى حاصل مىشود كه انسان نسبت به هر موضوعى شناخت كافى و صحيح داشته و از اوهام دورى كند تا گرفتار جهل مركب نشود. تربيت كودك و نوجوان، خاصه در زمينه نماز نيازمند شناخت و آگاهى عميقى است كه يا انسان بايد خود به اين شناخت دست يابد و يا از كسانى كه آگاه به تربيت الهى هستند، مدد مىگيرد. طبق تحقيقات بهعمل آمده، كودك در ازاى 15 هزار ساعت حضور در مدرسه، 65 هزار ساعت در خانه بهسر مىبرد. آيا والدين با داشتن چنين فرصت زيادى، محتاج آگاهى زياد نسبت به تربيت و هدايت كودك و نوجوان نيستند؟
آگاهى و معرفت والدين درباره تربيت دينى را مىتوان به چند دسته تقسيم كرد:
الف- آگاهى به معارف دين: براى پايبند کردن و مأنوس كردن فرزندانمان به نماز لازم است به آنچه مربوط به نماز است، آگاه باشيم تا بتوانيم به درستى آنان را راهنمايى كنيم و با ادلهمنطقى به پرسش ها و نيازهاى فكرى آنها پاسخ دهيم، زيرا جواب غلط يا سست، آنان را در معرض خطرِ گرفتار شدن در دام منحرفان و مخالفان قرار مىدهد كه چنين خسارتى در بسيارى مواقع جبرانناپذير است. والدين با بيان اهميت، نقش و آثار فردى و اجتماعى نماز و با ذكر شواهد و مصاديق روشن چهرههاى درخشان عبادت و نماز همچون پيامبر اكرم (ص)، ائمه معصومين (عليهم السلام) و انسانهاى وارسته، مىتوانند الگوهاى مناسبى براى كودك و نوجوان ارائه کنند. شرح احكام فقهى نماز به صورت روشن و به دور از هرگونه ابهامى، فرزندشان را از سردرگمى و دلزدگى نسبت به عبادات نجات مىبخشد و بيان صحيح مفاهيم، معانى و رمز و رازهاى عبادت و نماز، اطمينانبخش و اشتياقبرانگيز است.
ادامه دارد...
مفاهيم ديني
ستم به انسان ها از خود انسان هاست نه از خدا
«انَّ اللَّهَ لا يَظْلِمُ النَّاسَ شَيْئاً وَ لكِنَّ النَّاسَ انْفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ» خداوند به مردم ظلم نمىكند و ليكن اين مردم هستند كه به خويشتن ظلم مىكنند.
يونس - 44
كرى و كورى قلب
اين آيه در حقيقت، پاسخى است به آنچه در دو آيه پيش ذكر شد؛ از اين رو لازم است اشارهاى به مطالب آن آيات كنيم.
در دو آيه قبل خطاب به رسول اكرم (ص) آمدهاست كه اى پيامبر! بعضى از كفار و منكران به سخن تو گوش مىدهند و كلام تو را مىشنوند، اما گوش قلبشان كر است و تو نيز نمىتوانى كلامت را بهآنها بفهمانى. كلام تو- قرآن- معجزه صدق و حقاست و آنها با گوش سر اين كلام را مىشنوند، ولى چون گوش قلبشان كر است، آن را نمىفهمند. همچنين بعضى به تو مىنگرند، معجزات و كارهايت را كه مبتنى بر حقيقت است، مىبينند، اما چون چشم دلشان كور است، بصيرت، بينايى و شناخت پيدا نمىكنند و هدايت نمىشوند. بسيارند كسانىكه چشم و گوش ظاهرشان سالم است، ولى قلب آنان مريضاست. حقايق و نشانههاى خدا را در جهان هستى مشاهده مىكنند و آيات خدا را به گوش مىشنوند، اما قلبشان نه مىشنود و نه مىبيند؛ اينها همان مردهدلانى هستند كه زمينه و استعداد هدايت يافتن را از دست دادهاند. قرآن آنان را چنين توصيف كرده است: دل هايى دارند كه با آن فهم نمىكنند و چشم هايى كه با آن نمىبينند و گوش هايى كه با آن نمىشنوند، آنها همچون چهارپايان، بلكه گمراهترند.
ظلم به خود
ممكن است اين پرسش به ذهن آيد كه چرا قلب آنان كور و كر شده است؟ آيا اين نقص، ظلمى از ناحيه خداوند به آنها نيست؟ اين آيه شريفه به اين پرسش پاسخ مىدهد كه خداوند عادل و نسبت به بندگانش رئوف و رحيم است. اين خودِ بندگان هستند كه به خويشتن ظلم مىكنند. خداوند، نظام خلقت را براساس سنت ها و قوانين محكمى بنا نهاده است؛ از جمله اينكه اگر كسى ظلم كند و از مسير بندگى خارج شود، به عقوبت ظلم و گناه خويش گرفتار خواهد شد و قلب او تاريك مي شود و مىميرد و گوش و چشم قلبش، كر و كور مىشود. خداوند بندگان را بهوسيله عقل، پيامبران و اوليايش، از گناه و ظلم برحذر داشته است. حال اگر بندهاى راه طغيان و ستم پيش گرفت و مرتكب گناه و ظلم شد و به نتيجه و عاقبت آن- يعنى كرى و كورى و دلمردگى- گرفتار آمد، بايد خود را مقصر بداند. او به عاقبت ظلم خويش گرفتار آمده و نتيجه كِشته خود را درو مىكند و ديگران را ظالم شمردن، خود ظلم و گناهى ديگر است.
صفحه اي براي گسترش و ترويج فرهنگ، آد اب و اند يشه د يني
تهيه و تنظيم: ستاد اقامه نماز وزارت نفت
يک شبهه ويک پاسخ
پرسش: چرا كسي كه به سمت خدا مي رود، بلا سرش مي آيد، فلسفه اين بلا چيست ؟
پاسخ: جهان هستي، نظامي هدفمند و هدف گرا است، چون آفريننده آن خداوند حكيم است. حكيم كسي است كه كار و قول و عملش بدون حكمت نيست. از سويي مي دانيم بر اساس «توحيد افعالي» فاعل و علت همه فعل و انفعالات جهان، خداوند حكيم است. بنا بر اين لباس هستي يا نيستي، وجود يا عدم به تن چيزي پوشانده نمي شود مگر به اراده حق تعالي. هيچ حادثه و اتفاقي نمي افتد و هيچ سالمي بيمار نمي شود و بيماري شفا نمي يابد مگر آن كه مقرون به حكمت و علتي باشد. البته حكمت و علت پيدايش پديده ها و حوادث مادي است و برخي غير مادي. حق تعالي به مقتضاي حكمت خويش براي پيدايش هر پديده اي، علتي مادي يا معنوي و يا هر دو را قرار داده است. بلاها براي كساني كه در برابر آن، راه بي خبري پيش مي گيرند و ناله و شكوه سر مي دهند و اظهار عجز و ناتواني مي كنند، واقعاً بلاست، ولي آدم هايي كه از آن بهره برداري مثبت مي كنند و با صبر و استقامت در رويارويي با مشقت ها روح خود را كمال مي بخشند، نردبان ترقي و كمال و نعمت بزرگي است. آدمي بايد با مشقت ها و سختي ها رو به رو شود و آن را تحمل كند تا هستي و كمال لايق مقام انساني را بيابد و به آسايش و رفاه حقيقي برسد. قرآن كريم براي بيان پيوستگي سختي ها و آسايش ها مي فرمايد: «فإنّ مع العسر يسراً إنّ مع العسر يسراً؛ پس حتماً با سختي، آسايشي است و حتماً با سختي آسايشي است.» نه آن كه بعد از سختي آساني است، بلكه آساني همراه و در متن سختي است؛ از اين رو وقتي خدا نسبت به بنده اي لطف مخصوصي دارد، او را گرفتار سختي ها مي كند. امام صادق (ع) مي فرمايد: «خدا زماني كه بنده اي را دوست بدارد، او را در درياي شدايد غوطه ور مي سازد» بنابراين سختي ها و بلاها را از نگاه هاي متفاوتي مي توان بررسي كرد. از ديدگاه قرآن و حديث بايد گفت در گرفتاري ها، حكمت ها و فلسفه هاي مختلفي وجود دارد كه مهم ترين آنها عبارتند از:
1-آزمون الهي: وسيله اي است براي آزمايش و امتحان انسان ها تا ماهيت و جوهر حقيقي خويش را آشكار سازند، نيز براي پرورش و تكامل جان هاست.
2-بالا بردن درجه: بلاها ، مشقت ها و مصيبت ها براي بندگان خاص (انبيا و اولياي الهي و پيروان صادق آنان) هديه حق تعالي و نردبان رحمت است تا از اين طريق صعود و عروج كنند و به او نزديك تر شوند. همچنين در جوار قرب الهي به آسايش و آرامش مطلق نايل شوند.
3- كفاره گناهان (البته براي غيرمعصومين): پاداش و كيفر بيشتر بازتاب طبيعي و تكويني اعمال انسان ها است كه دامن آنها را مي گيرد. قرآن مجيد بين عمل و جزا رابطه تكويني قائل است و مي فرمايد: «هر مصيبتي كه به شما مي رسد، به خاطر كارهايي است كه انجام داده ايد». گاهي مصائب جنبه دسته جمعي دارد، چون محصول گناهان جمعي است؛ از اين رو مي فرمايد: «فساد در خشكي و دريا به خاطر اعمال مردم آشكار شد تا نتيجه بعضي اعمالي را كه انجام داده اند، به آنان بچشاند، شايد بازگردند» البته هر چند ظاهر آيه عام است و همه گرفتاري ها را در بر مي گيرد، ولي مثل ديگر آيات استثنا دارد، مانند مشكلات پيامبران، اوليا و مؤمنان واقعي، زيرا با اين كه گناه نكرده اند، ولي به خاطر آزمايش يا ترفيع درجه به گرفتاري مبتلا مي شوند، اما مي توان گفت بيشتر مصيبت ها و ناراحتي ها معلول گناه است. اميرالمومنين (ع) مي فرمايد: «هيچ بلايي و كم شدن روزي نيست مگر به واسطه گناه، حتي خراش ها و زخم هاي بدن و افتادن روي زمين و هر مصيبتي ديگر». در يك روايت جامع امام علي (ع) در مورد فلسفه بلاها مي فرمايد: «بلاها براي ظالم تـأديب و براي مؤمنان امتحان و براي پيامبران درجه و براي اوليا كرامت و مقام است.»
اخبار ستاد اقامه نماز
فراخوان بیست و هفتمین اجلاس سراسری نماز
فراخوان بيست و هفتمين اجلاس سراسري نماز
با عنوان «شيوه ها و مهارت هاي دعوت به نماز» منتشر شد. از محورهاي اين اجلاس عبارتند از :
• شيوه هاي انس کودکان با نماز در مهدهاي کودک
• مهارت هاي دعوت به نماز در مدارس و دانشگاه ها
• راه هاي دعوت به نماز در خانواده
• روش هاي دعوت همسالان به نماز
• راه هاي دعوت به نماز در فضاي مجازي و رسانه
• شيوه ها و مهارت هاي دعوت به نماز در ادارات (مديران و کارکنان)
• روش ها و مهارت هاي مبلغان و روحانيون در دعوت به نماز.
علاقه مندان مي توانند آثار خود را در قالب هاي زير ارائه کنند:
1) ايده ها و تجربيات موفق
2) آثار ادبي و هنري:
• کتاب، مقاله، شعر، رمان، قصه و خاطره
• فيلم نامه، نمايش نامه، فيلم کوتاه، مستند و پويانمايي، موشن گرافي
• طرح هاي گرافيگي( پوستر، اينفوگرافي و تابلو مقاله)
3) محصولات نرم افزاري و سخت افزاري کمک آموزشي:
• بازي و سرگرمي • فرهنگي و آموزشي
شرايط شرکت و پذيرش آثار: اطلاعات تکميلي و شرايط عمومي و اختصاصي از طريق پورتال و کانال هاي اعلام شده در بخش راه هاي ارتباطي قابل مشاهده است.
مهلت شرکت در فراخوان: تا 30 مهر ماه 1397
نحوه ثبت نام و ارسال آثار: ثبت نام و ارسال از 15 تير 1397 از طريق سامانه www.qunoot.net يا صندوق پستي: 1417743181
توجه: تنها دريافت آثار کتاب و محصولات با حجم بالاي 25 مگابايت بعد از اخذ کدثبت نام از سامانه صرفا به صورت پستي مورد پذيرش است.
زمان اعلام نتايج: 20 آبان ماه 1397از طريق سايت هاي www.namaz.ir و www.qunoot.net
جوايز و هدايايي به 110 نفر برگزيده اين فراخوان به شرح ذيل تقديم خواهد شد:
8 نفر؛ کمک هزينه سفر به عتبات عاليات و انگشتري متبرک مقام معظم رهبري
32 نفر؛ کمک هزينه سفر به مشهد مقدس
70 نفر؛ تفسير يک جلدي قرآن کريم و کارت هديه نقدي
همچنين به همه شرکت کنندگان گواهي حضور در فراخوان اعطا خواهد شد.
راه هاي ارتباطي با دبيرخانه اجلاس:
شماره هاي تماس: 88995883 – 88995878 سامانه پيام کوتاه: 30008628
پايگاه اطلاع رساني:www.namaz.ir
سايت قنوت:www.qunoot.net
کانال در پيام رسان سروش:https://sapp.ir/ejlas
کانال در پيام رسان ايتا:http://eitaa.com/ejlas
همراه با شهيد ان
شهید فریدون امیری
شهيد اميري سال 62 وارد شرکت ملي نفت ايران شد. او در حساس ترين روزهاي جنگ که پايانه نفتي خارک هر روز از سوي دشمن بعثي مورد هجوم و بمباران هاي هوايي قرار مي گرفت، به جزيره خارک رفت. او در خلال گذراندن دوره بهياري و خدمت در بهداري شركت نفت به طور داوطلب چندين باربه جبهه اعزام شد و پابه پاي رزمندگان اسلام جنگيد، اما تقدير براي او اين گونه رقم خورد که هنگام خدمت در محل کار براثر حمله هوايي رژيم بعث درروز 14 شهريور 64 به خيل هم رزمان شهيدش بپيوندد. پدر شهيد در وصف خصوصيات اخلاقي وي مي گويد: «او فردي با ايمان بود و از 12 سالگي نماز مي خواند و روزه مي گرفت. شهيد داراي رفتاري اسلامي بود و همواره برادران و دوستان خود را به تواضع و عبادت تشويق مي كرد.
با فرزانگان
درحالات آيت الله العظمي نجفي مرعشي نقل است: با ميهمان خيلي با ملاطفت و احترام برخورد مي کردند، يک بار قرار بود «هانري کربن فيلسوف فرانسوي» خدمتشان برسد، آقا قبلا در اتاق براي او صندلي آماده کرده بودند، اما خودشان روي زمين نشستند؛ هانري کربن به خاطر احترام به استاد از نشستن روي صندلي خودداري کرد، اما استاد گفتند: «شما چون به صندلي عادت کرده ايد و نشستن روي زمين برايتان مشکل است، دوست دارم پيش من راحت باشيد»
حتي با اين که ماه رمضان بود، آيت ا... مرعشي نجفي خواستند براي کربن چايي بياورند. هانري کربن گفت که ماه رمضان است و لازم نيست.
اما آيت ا... مرعشي نجفي گفتند: پذيرايي از مهمان براي ما لازم است، چون شما مسافر هستيد، اشکالي ندارد و به مسيحي بودن او اشاره نکردند.