رمز گشايي از چالش هاي مالي
تزريق سرمايه بخش خصوصي به کالبد پروژه هاي گازي
مشعل- مديريت مالي، مديريت برمنابع و مصارف شرکت است و مديران مالي به دنبال افزايش سود شرکت در زمان کوتاه و مسئول سلامت مالي سازمان هستند. به زبان ساده، اين مديريت، گزارش هاي اين بخش را تهيه، فعاليت هاي سرمايه گذاري را هدايت مي کند، راهبردها را توسعه مي دهد و براي رسيدن به اهداف بلندمدت سازمان برنامه ريزي مي کند. نقش مديرمالي با توجه به پيشرفت هاي فناوري و نرم افزاري در حال تغيير است. در گذشته وظيفه اصلي مديرمالي نظارت بر مسائل مالي سازمان بوده و اين درحالي است که هم اکنون بيشتر به تحليل داده ها و ارائه مشاوره به مديران عالي براي حداکثر سازي سود و افزايش ثروت سهامداران مي پردازند. مديرمالي همواره به صورت تيمي کار کرده و به مديران عالي شرکت يا سازمان مشاوره مي دهد و وظايفي را که مختص آن سازمان يا صنعت است، انجام مي دهد. درباره عملکرد مالي شرکت مهندسي و توسعه گاز ايران با محمدرضا هادي، مديرمالي و عضو هيئت مديره اين شرکت گفت وگو کرده ايم که در ادامه مي خوانيد.
سال 1396 چه چالش هايي در حوزه مالي داشتيد و براي رفع آنها چه اقدام هايي انجام شد؟
امروزه ساختار شرکت مهندسي و توسعه گاز ايران، همان ساختاري است که از 15 سال پيش در دستور کار اين شرکت قرار گرفته بود. اين ساختار ديگر پاسخگوي شرکت مهندسي و توسعه گاز ايران نيست. بخشي از منابع مالي شرکت مهندسي و توسعه گاز ايران از خارج شرکت تامين مي شود. بخشي از قراردادها به صورت EPCF BOT و ساير روش هاي سرمايه گذاري در خارج از شرکت انجام مي شود. ما بايد در بخش مالي، رويکردمان را از حسابداري و ثبت حساب به مديريت مالي تغيير دهيم؛ چالشي که سال 96 با آن روبه رو بوديم اين بود که تقريبا نيروهاي متخصص ما بازنشسته شده يا در حال بازنشستگي هستند و ما تاکنون نتوانسته ايم براي اين نيروها جايگزين داشته باشيم.
به نظرم عدم توانايي استفاده از نيروهاي جوان و خلاق که با مدارک عالي فوق ليسانس و دکترا در رشته مالي فارغ التحصيل مي شوند، يکي از چالش هاي اين مديريت است. سال 96 چند تغيير اساسي در شرکت مهندسي و توسعه گاز ايران رخ داده؛ نخستين تغيير در ابتداي سال و پيوستن انبارهاي شهيد طاهري با بيش از 200 نيروي کار و بالطبع انجام مراحل انتقال اموال بود و دارايي ها و موجودي هاي انبار به اين شرکت براساس مصوبه مجمع عمومي صاحبان سهام بايد در کوتاه ترين زمان تعيين تکليف شود.
دومين تغيير در پايان سال انجام شد، انحلال شرکت ذخيره سازي گاز ايران و انتقال وظايف و اختيارات و اجراي طرح هاي بزرگ آن به مهندسي و توسعه گاز ايران که حجم کاري را با افزايش زيادي روبه رو ساخت و مهم اينکه در هر دو حالت فوق در ساختار مديريت مالي نه تنها تغييري حاصل نشد بلکه به علت محدوديت جذب نيروي کارآمد نيز، با چالش جدي روبه رو بوديم.
سومين تغيير اساسي به وجود آمده، تغيير سيستم مالي از حسابداري سيستم ملک به سيستم مالي پيوست بود که اين مهم در سه ماه پاياني سال اتفاق افتاد؛ هر چند اين تغيير در بلندمدت به نفع شرکت است، اما در سال 96 زمان زيادي از وقت مجموعه اين مديريت صرف جايگزيني آن شده است که هنوز هم ادامه دارد.
با وجود کمبود منابع مالي، چگونه در سال 96 تامين مالي پروژه ها را محقق کرديد؟
کل بودجه شرکت مهندسي و توسعه گاز ايران در سال 96 حدود 6 هزار و 500 ميليارد تومان در 6 منبع بود اين بخش ها شامل يک هزار و 670 ميليارد تومان در بخش منابع داخلي، 440 ميليارد تومان عوارض گازبها، يک هزار و 50 ميليارد تومان از محل بند «ق» يا ساير وام هاي داخلي، يک هزار ميليارد تومان تسهيلات بانکي، يک هزار ميليارد تومان وام خارجي و در نهايت يک هزار و 300 ميليارد تومان سرمايه گذاري بخش عمومي و خصوصي مي شود.
با توجه به اينکه اين شرکت فاقد رديف بودجه است، دريافت تسهيلات بانکي را شرکت ملي گاز ايران انجام مي دهد.
در بخش سرمايه گذاري بخش عمومي و خصوصي نيز در قالب قراردادهاي BOT و SPV انجام مي شود و مراحل اجراي پروژها از طريق تامين منابع مالي خارج از شرکت در حال انجام است؛ به طوري که بيش از 22 پيمان در بخش استفاده از خدمات مشاوران و پيمانکاران امضا شده است.
بخش عمده پروژه ها شامل خط ششم، نهم و يازدهم بوده که جمع اين سرمايه گذاري 10 ميليارد و 370 ميليون دلار مي شود و بخش عمده اجراي اين پروژه ها از طريق SPV و منابع مالي خارج از شرکت انجام مي شود.
در بخش BOT نيز توانستيم در دو گستره از خط ششم، دو ميليارد و 280 ميليون دلار جذب کنيم.
خوشبختانه براي دومين سال پياپي به پيمانکاران بدهي نداريم و مطالبات پيمانکاران در بخش جاري و مشاوران نيز به موقع پرداخت شده است که اين مهم تاثير بسيار زيادي در جذب پيمانکاران با صلاحيت و کاهش قيمت تمام شده پروژه هاي شرکت داشته است.
چه پروژه هايي از سوي بخش خصوصي در حال تامين اعتبار است؟
پارسال در بخش خصوصي، قراردادهاي خط ششم، نهم و يازدهم را داشته ايم که از طريق SPV انجام شد. همچنين بخشي از خط ششم (صادرات گاز به عراق) را از طريق قرارداد BOT انجام داده ايم و پروژه ايرانشهر به چابهار نيز در قالب EPCF در حال انجام است.
پارسال، نرم افزار جديد مالي اين شرکت رونمايي شد. لطفا درباره قابليت هاي اين نرم افزار توضيح دهيد.
يکي از مشکلاتي که مجموعه وزارت نفت و چهار شرکت اصلي با آن روبه رو هستند، بحث مربوط به نرم افزار است. در مجموعه وزارت نفت و چهار شرکت اصلي، نخستين مجموعه نرم افزار مالي را در کشور داشته ايم، اما با توجه به قابليت آن در زمان خود در سال هاي گذشته به همان نرم افزار بسنده شده بود و تمام شرکت ها از اين سيستم استفاده مي کردند. در ادامه، برخي شرکت ها از جمله شرکت مهندسي و توسعه گاز ايران به نرم افزارهايي که تحت ويندوز بودند، روي آوردند ولي به صورت منسجم از اين نرم افزار استفاده نکردند. هر شرکتي براساس فعاليت کار خود، سيستم حسابداري را انتخاب و از آن براي انجام امور مالي استفاده مي کرد. تقريبا مي توان گفت تمام شرکت ها از يکپارچگي در آمدند؛ به همين دليل شرکت ملي گاز ايران از سه سال پيش براي رفع مشکلات به وجود آمده از جمله تهيه صورت هاي مالي تلفيقي و انجام هماهنگي ميان شرکت ها در بخش مالي اقدام به امضاي قرارداد کرد.
مقدمات کار از سوي شرکت ملي گاز ايران فراهم شد و قرارداد با نظارت امور مقررات سيستم ها و روش هاي مالي به مرحله انجام رسيده و اين سيستم مالي قابليت بسيار خوبي دارد؛ اما يکي از اشکال ها اين است که سيستم مالي به صورت سفارشي براي شرکت ملي گاز ايران و شرکت هاي زير مجموعه نوشته نشده است. اين نرم افزار به صورت کلي در حوزه مالي تهيه شده بود که از سوي شرکت هاي گاز استاني، انتقال گاز، ذخيره سازي، شرکت هاي پالايشي و شرکت مهندسي و توسعه گاز ايران اصلاحاتش انجام شد. از اول بهمن سال گذشته، سيستم هاي قديمي را کنار گذاشته ايم و همکاران با شرکت طرف قرارداد نرم افزار، انتقال داده ها، به سيستم مالي پيوست را انجام داده و در حال تکميل آن هستند.
در پايان اگر نکته اي باقي مانده، بيان بفرماييد.
در بخش مالي از شرکت هايي که در اين حوزه، داراي مجوز هستند، همچنين از مشاوران مالي خارج از شرکت که مورد تاييد سازمان حسابرسي، بورس، اوراق بهادار و... مي بايد بيشتر استفاده کنيم، زيرا شرايط بهتري را در بخش مديريت مالي شرکت مهندسي و توسعه گاز ايران رقم زده ايم و اطلاعات خود را به روز و از تجربه هاي مديران ارشد نيز استفاده کرده ايم. ما به دنبال بزرگ کردن سازمان نيستيم بلکه اعتقاد داريم سازمان و سيستم را در بخش دولتي کوچک کنيم، اما اهميت بيشتري به ساختار سازمان از لحاظ کيفي دهيم و با جذب نيروهاي کارآمد و مجهز به دانش روز، از مديريت مالي بهره مند شويم. شرکت ملي گاز ايران و مجموعه شرکت هاي گروه آن داراي جايگاه عظيم در داخل و خارج از کشور هستند. عمده درآمدهاي کشور در آينده از طريق صادرات گاز و مشتقات گازي ايجاد مي شود و در کشور بيش از 95 درصد هموطنان ما از نعمت گاز طبيعي بهره مند شده اند که با توجه به گستردگي وظايف اين شرکت و شرکت ملي گاز ايران و نقش آن در تعاملات اقتصادي بين المللي، جايگاه اين شرکت بايد بهبود يابد.